Иисус Христос кем андый?

«ХРИСТИАН јаҥды јаҥдабай да тургандардыҥ кӧбизи, Ол ойгор санаалу ла атту-чулу ӱредӱчи болгон деп јӧпсингилейт. Ол алаҥзу јоктоҥ кижиликтиҥ тӱӱкизинде эҥ ле јаан учурлу кижилердиҥ бирӱзи («Уорлд бук» энциклопедия). Куучын-эрмек кем керегинде болор? Христиан јаҥды тӧзӧгӧн Иисус Христос керегинде. Слер билерер бе кем ол андый? Ол слердиҥ јӱрӱмерге кандый бир салтарын јетирет пе?

Иисустыҥ иштенгени Библияда Јакшылыкту јар деп адалып турган тӧрт тӱӱкилик иштерде бичилген. Бу јетирӱлерге бӱдерге јараар ба? Јарлу тӱӱкичи Уилл Дюрант Јакшылыкту јарларды быжу шиҥдейле бичиди: «Тоолу ла кирези тегин улус бир ӱйениҥ туркунына ондый тыҥ, турумкай ла кижиниҥ кӱӱнин тартар личность, ару кылык-јаҥ ла карындаштык колбуларды јилбиркедер јол сананып тапкан деп санаа, Јакшылыкту јарларда бичилген ончо кайкалдарга кӧрӧ кижини јаан бӱдӱмјилебес деп билдирет».

Андый да болзо, Кӱнчыгышта ла телекейдиҥ ӧскӧ дӧ јерлеринде миллиондор тоолу улус Иисус керегинде ас билгилер. Ол та качанда чын ла јӱрген деп, олор бӱдӱп турган болор, је олордыҥ бойлорына Иисус јаан учурлу болгонын санангылабай јат. Ӧскӧлӧри Иисустыҥ бойын ајарууга турбас дежет, нениҥ учун дезе оныҥ јолыла барып јаткандар деп адалып тургандардыҥ керектерин кӧргӱлейт. Јопондор темдектеп айдыжар: «Олор атомный бомбаны Нагасакидӧн таштагандар, а ондо Јопонныҥ ӧскӧ калаларына кӧрӧ христиандар кӧп болгон».

Је оору кижи эмчиниҥ јакаруузын бӱдӱрбей турза эмчини бурулайтан ба? Јок эмей. Христиан телекей кажы ла кӱнниҥ кӱчтерин ӧдӧтӧн Иисустыҥ јакылталарын узаак ӧйгӧ керекке албайт. Оныҥ учун, Иисустыҥ јакылталарын христиан телекей бӱдӱрбей турганы учун, Иисусты јектерге меҥдебегер. Бойыгар ол  керегинде билип аларга албаданзар артык болор эди. Библияны ачып кӧригер, оноҥ слер Иисус чынынча кандый болгон ло канайып ол слердиҥ јӱрӱмерди солып ийерин слер кӧрӱп ийерер.

Иисус ӧскӧ улусты сӱӱгер, деп ӱредет

Иисус Христос улу ӱредӱчи болгон. Ол 2000 јыл кирези кайра Палестинада јаткан. Оныҥ кичинек тужы керегинде јетирӱлер сӱрекей ас (Матфейдеҥ 1 ла 2 бажалыктары; Луканаҥ 1 ла 2 бажалыктары). 30 јаштуда Иисус, тӱп-шӱӱлтези «чындык керелер» деген бойыныҥ ижин баштады (Иоаннаҥ 18:37; Луканаҥ 3:21—23). Оныҥ јӱрӱми керегинде тӧрт тӱӱкилик јетирӱлер — Иисустыҥ јерде болгон калганчы ӱч јарым јылдары — шак бу ишке учурлалган.

Иисус бойыныҥ ижин бӱдӱрип тура, ӱренчиктерине јӱрӱмниҥ јӱзӱн-башка кӱчтерин канайып ӧдӧрине болужар тӧс эп-арга (принцип) кӧргӱскен. Оныҥ эҥ јаан учуры сӱӱшке тӧзӧлӧнӧт. Тӱӱкиде эҥ јарлу — Кырдагы эрмек-куучында — Иисус јуугындагы кижиге канайда сӱӱш кӧргӱзерине олорды ӱреткен. «Андый болгондо, ончозында улустар слерле кандый болзын деп кӱӱнзеп турганар, бойыгар да олорго андый ла ок керектерлӱ болыгар» деп ол айткан (Матфейдеҥ 7:12). Иисустыҥ бу сӧстӧри алтын ээжи деп адалат. Иисус «улустар» керегинде айдып тура, ол ончо улусты темдекте туткан, ого ӱзери ӧштӱлерди де. Бу ла куучында ол айткан: «Бойыгардыҥ ӧштӱлерерди сӱӱгер... слерди сӱрӱп тургандар ...учун мӱргӱгер» (Матфейдеҥ 5:44). Мындый сӱӱш бӱгӱнги кӱнниҥ кӧп кӱчтериниҥ аайына чыкпас па? Бого Индияныҥ политикалык ишчизи Мохандас Ганди бӱдӱмјилӱ болгон. «[Улустар] Христостыҥ Кырдагы эрмек-куучыныныҥ  ӱредӱзи айынча јуукташса... бис ончо телекейдиҥ кӱӱчтериниҥ аайына чыгарыс» деп ол айткан. Иисустыҥ сӱӱшке ӱреткениндий эткенде, бу кижиликтиҥ кӱӱчтерин јоголтор аргалузы чын.

Иисус сӱӱшти канайда кӧргӱскен

Иисустыҥ ӱредӱзи оныҥ керектериле карышпаган. Ол бойы керегинде сананбай, озо ло баштап ӧскӧ улус керегинде сананып, бойыныҥ сӱӱжин керектериле керелеген. Бир катап Иисус ӱренчиктериле кӧӧп улуска болужып турарда, олордо чек бош јок болгон, керек дезе ажанар да ӧй болбогон. Ӱренчиктериниҥ амыраарга турганын кӧрӱп, Иисус олорло јайым јердӧн атанды. Је једип келерде, албаты олорды озолоп једип келеле, сакып јатканын олор кӧрди. Слер Иисустыҥ ордына болгон болзогор канайдар эдер? Иисуска «бу улус карам боло берди», ол «олорды кӧӧпкӧ ӱредип баштады» (Марктаҥ 6:30—34, ЭмК). Эйе, јӱрегиле улусты тыҥ килегени, оны улуска болужарына кӱӱнзетти.

Је Иисустыҥ улуска јакшы эткени јаҥыс ла кӱӱн-санааны јакшы јолго баштап саларыла јеткилденбеген. Ол керектериле де болушкан. Бир катап орой эҥирге јетире оны уккан 5 000 кижини (ӱй улусла балдарды тоолобой) ол азыраган. Ӧскӧ тушта ол 4 000 кижи азыраган. Баштапкы учуралда ондо беш калаш ла эки балык болгон, экинчизинде — јети калаш ла бир эмеш балык (Матфейдеҥ 14:14—21; 15:32—38; Марктаҥ 6:35—44; 8:1—9). Кайкал деп айдарар ба? Эйе чын, Иисус кайкалдар эдер аргалу болгон.

Анайда ок Иисус кӧп улустар јаскан, олордыҥ ортозында сокор, аксак, југуш оорулу ла укпас улус болгон. Ол божогон до улусты тиргискен! (Луканаҥ 7:22; Иоаннаҥ 11:30—45). Бир  катап Иисуска југуш оорулу кижи келип, «Сен мени арутап ийер аргалу не, Сеге јӱк ле кӱӱнзеп ийер керек!» деп оны јайнаган. Иисус канайткан? Иисус колын чӧйӧлӧ, ого тийип айткан: «Эйе, кӱӱнзейдим, арутал» (Марктаҥ 1:40, 41, В. Н. Кузнецованыҥ кӧчӱрижи 1993). Иисус ӧскӧ улуска сӱреен болужар кӱӱндӱ болгон ло бу кайкалдарда тыҥ јоболтолорлу улуска оныҥ сӱӱжи кӧргӱзилип јеткен.

Кайкалдар болбой турган деп айдарар ба? Је олордыҥ кӧп сабазын Иисус улустыҥ кӧзинче эткен. Керек дезе бурулап саларга кажы ла сайын шылтак бедиреп турган ӧштӱлери де ол кайкалдар эдип турганын јектеп болгылабаган (Иоаннаҥ 9:1—34). Ого ӱзери, оныҥ кайкалдары чокум амадулу болгон. Кайкалдар улуска Иисусты Кудай ийген деп бӱдерге болушкан (Иоаннаҥ 6:14).

Иисустыҥ јӱрӱминиҥ ле ӱредӱзиниҥ јӱк ле кичинек ӧйин кӧрӱп, бис ого сӱӱжисле тартылып канайып ол улуска сӱӱжин јетирген, анайып ла бис база эдер кӱӱнис келет. Је бистиҥ јӱрӱмиске оныҥ салтары мыныла токтобой јат. Иисус јаҥыс ла сӱӱшке ӱреткен улу ӱредӱчи болбогон. Јердӧн келердеҥ озо ол теҥериде Кудайдыҥ баштапкы уулы болуп јӱрген деп ол айткан (Иоаннаҥ 1:14; 3:16; 8:58; 17:5; 1 Иоанныҥ 4:9). Ого ӱзери Иисустыҥ јӱрӱми эмди де улалат, бу бистерге сӱрекей јаан учурлу. Библияда Иисус тирилип калган деп айдылат. Эмди ол Кудайдыҥ Каандыгыныҥ кааны (Откровение 11:15). Ол айткан: «Сени, јаҥыс чындык Кудайды ла Сениҥ ийген Иисус Христосты билери, ӱргӱлјик јӱрӱм дегени бу» (Иоаннаҥ 17:3). Сананып кӧрзӧгӧрдӧ: Иисус Христос керегинде билгир ӱргӱлјиге сӱрекей јакшы ла јараш јердиҥ ӱстинде (райда) јадар арга берер! Је канайып  бу болор аргалу? Слерге Иисус керегинде билгирди алып, «Христостыҥ сӱӱжи» оноҥ тем алзын деп канайып «бисти кӱӱнзедип» турганын не кӧрбӧс? (2 Коринфяндарга 5:14, ЈТ). Бу учуралда Иегованыҥ Керечилери акту кӱӱнинеҥ слерге болужып берер (Иоаннаҥ 13:34, 35).

Ӧскӧртӧ кӧргӱзилбеген болзо, Библиялык ӱлгерлер 1994 јылдыҥ Синодал кепке базылганынаҥ алынган. Ӧскӧ кӧчӱриштер: ЭмК — «Эмдиги кӧчӱриш», 1997; ЈТ — ӱлгер англиялык тилге кепке базылган «Агару Бичиктиҥ Јаҥы Телекейдиҥ кӧчӱрижинеҥ» кӧчӱрилген.