Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Wiñay jachʼa Reyiru yupaychapjjañäni

Wiñay jachʼa Reyiru yupaychapjjañäni

‘Wiñay jachʼa Reyejj [...] wiñayan wiñayapatak jachʼañchatäpan ukat gloria katoqpan.’ (1 TIM. 1:17, NM)

1, 2. 1) ¿Khitis ‘wiñay jachʼa Reyejja’, ukat kunatsa ukham satäñapajj wali askejja? (Aka janankir foto uñjjattʼam.) 2) ¿Jehová Diosan apnaqäwipat kun uñjasas Jupar jakʼachastanjja?

SOBHUZA II reyejj Suazilandia marka niya 61 maranakaw apnaqawayi. Jupakiw jichha tiempo apnaqerinakat ukham walja maranak apnaqawayi. Ukampis Sobhuza reyin apnaqatapajj wali muspharkañjamäkchisa, jaqenakat sipans jukʼamp walja maranak apnaqer mä reyiw utji. Jupajj ‘wiñay jachʼa Reyiwa’ sasaw Bibliajj qhanañchi (1 Tim. 1:17). Ukat Salmo qellqerinakat maynïrejj Taqe Kunjjaru Munañani uka reyirojj sutipat akham sasaw ayti: “[Jehová] Tatitojj wiñayapuniw reyit qontʼasi” sasa (Sal. 10:16).

2 Jehová Diosan apnaqäwipajj janiw tukusirïkiti ukatwa jaqenakan jan apnaqäwipjamäkiti. Ukampis Jehová Diosajj kunjamtï apnaqki uk uñjasaw Jupar jakʼachastanjja. Nayra Israel markaru 40 maranak apnaqkäna uka reyejj akham sasaw Diosar jachʼañchäna: “Tatitojj munasiriwa, khuyapayasiriwa, janiw mäk [colerasirïkiti], khuyapayasiñan phoqhantatawa” (Sal. 103:8, 19). Ukat Jehová Diosajj janiw Reyisakïkiti, jan ukasti alajjpachankir wali munasir Awkisarakiwa. Ukatwa akham jisktʼassna: “¿Kunjamatsa Jehová Diosajj mä suma Awkjamätap uñachtʼayi? ¿Kunjamsa Jehová Diosajj Edén jardinan Jupar kutkatasipkäna ukhat jichhakam apnaqe?”. Uka jisktʼanakan qhanañchäwipaw Jehová Diosar jukʼamp jakʼachasiñataki  ukat taqe chuyma Jupar yupaychañatak yanaptʼistani.

WIÑAY JACHʼA REYEJJ MÄ JACHʼA FAMILIA UTTʼAYI

3. ¿Khitis Jehová Diosan jachʼa familiapat nayrïrejja, ukat khitinakas Diosan wawanakapjam luratäpjjaraki?

3 ¡Kunja kusisitak Jehová Diosajj sapa Yoqapar lurasajj jikjjataskpachäna! Diosajja, jilïr wawaparojj janiw Jupan aleq apnaqatarjamak uñjkänti. Jan ukasti, Yoqaparojj wal munasïna ukat Diosajj jupamp chikarakiw taqe khitinakatï Jupamp apnaqatäpkani ukanakar lurawayi (Col. 1:15-17). Cheqas panpachaniw millón millón angelanak lurawayapjje. Jupanakajj Diosan “munañap phoqher” servirinakapjamajj wali kusisitaw Jupar loqtapjje. Ukat wawanaka sasaw Jehová Diosajj angelanakapar uñtʼi, ukat jachʼa familiap taypinkapjjarakiwa (Sal. 103:20-22; Job 38:7).

4. ¿Kunjamatsa jaqenakajj Jehová Diosan jachʼa familiap taypin utjawayi?

4 Kunapachatï alajjpachasa ukat aka Oraqes luratäjjäna ukhajja, Jehová Diosajj jachʼa familiap jiltayänwa. Aka Oraqen jakasiñjama ukat kunanakatï jakañatak wakiski ukanak lurtʼasajja, Jupar uñtasit nayrïr chacha, mä arunjja, Adán chachar lurasaw luratanakap lurañ tukuyäna (Gén. 1:26-28). Jehová Diosajj lurirjamajj Adán chachan istʼasirïñap suyäna. Ukat Awkjamajj munasiñampi ukat khuyapayasiñampiw suma ewjjtʼanak churäna. Uka ewjjtʼanakajj janiw kuna lurañanakatsa jarkʼkänti, jan ukasti phoqañjamakïnwa (Génesis 2:15-17 liytʼañataki).

5. ¿Kunsa Jehová Diosajj aka Oraqer jaqenakamp phoqantañatak luräna?

5 Jehová Diosajj markanak apnaqerinakat sipansa, khitinakatï Jupamp apnaqatäpki ukanakaruw luräwinak churi, ukhamatwa jachʼa familiap taypinkirinakar confiyatap uñachtʼayi. Amuytʼañataki, Adán chacharojj animalanakar apnaqañapataki ukat sutinak uchañapatakiw mä luräw churawayi (Gén. 1:26; 2:19, 20). Maysa toqetsti, millón millón jan pantjasir jaqenak lurasaw aka Oraqer phoqantaspäna, ukham lurañat sipansa Adán chachatakiw mä suma yanapir lurarapïna, jupasti Eva warmïnwa (Gén. 2:21, 22). Ukhamatwa uka chacha warmirojj wawanakapampi aka Oraqer phoqantapjjañapatak jaytawayäna. Uka jan juchani jaqenakajj aka Oraqpachwa jukʼat jukʼat mä paraisor tukuyapjjañapäna. Ukhamasti alajjpachankir angelanakamp chikaw jachʼa familjam mä wawaki Jehová Diosar wiñayatak yupaychapjjaspäna. ¡Kunja sumakïkasapäna! ¡Ukajj alajjpachankir Awkisan munasitapwa uñachtʼayi!

DIOSAN APNAQATÄÑ JANIW MUNAPKITI

6. 1) ¿Kunjamatsa Diosan jachʼa familiap taypin kutkatasiñajj qalltasiwayi? 2) ¿Kunanakas Diosajj munañanikïskatap uñachtʼayi?

6 Jehová Diosar Taqe Kunjjaru Munañani apnaqeriparjam uñjañat sipansa, Adanampi Evampejj Dios contra saytʼir Supayamp chikachasiñwa ajllipjjäna (Gén. 3:1-6). Ukat Diosan apnaqäwipat jayarstʼapjjatapatjja, jupanakasa ukat wawanakapas tʼaqhesiñanakana ukat jiwañanwa uñjasipjjäna (Gén. 3:16-19; Rom. 5:12). Aka Oraqen Jehová Diosar istʼirinakajj janiw utjjänti. Ukhamajj ¿Jehová Diosajj aka Oraqjjaru ukat jaqenakjjar jan Munañanïtapti ukajj uñachtʼayäna? Janiwa. Nayrïr awk taykasar Edén jardinat jaqsunisasa ukat ukar jan kuttʼapjjañapatak querubines sat angelanak mantañawjar uskusasa, munañanikïskatap uñachtʼayaskakïnwa (Gén. 3:23, 24). Ukhamarusa, alajjpachana ukat aka Oraqena nayat jan jitheqtir jachʼa familianïñ amtkta uk phoqapuniwa sas arsusaw Diosajj munasir Awkïtap uñachtʼayäna. Jupajj Supayaru ukat kuna jucharutï Adán chachajj jaqenakar aptʼawayki ukanak tukjiriw ‘warmin wawapajj’ jutani sasaw arsuwayarakïna (Génesis 3:15 liytʼañataki).

7, 8. 1) ¿Kuna jan walinakas Noé chachan tiempopatakejj jukʼamp jiljjattäna? 2) ¿Kunsa Jehová Diosajj aka Oraqe qʼomachañataki ukat jaqenak utjaskakiñapatak luräna?

7 Walja maranak qhepatjja, yaqhep jaqenakajj  Diosar jan jitheqtas loqtañ amtawayapjje. Jupanakat Abel ukat Enoc chachanakawa. Ukampis jila parte jaqenakajj Diosarojj janiw Awkiparjamasa ni Reyiparjamas uñjapkänti. Noé chachajj jakkäna uka tiemponjja, aka Oraqejj “jan wali lurañanakampi phoqhantatänwa” (Gén. 6:11). ¿Ukampejj Jehová Diosajj jaqenakjjar jan munañanïtapti uñachtʼayäna? ¿Kunsa Biblian jikjjataski uka sarnaqäwinakajj uñachtʼayi?

8 Noé chachan sarnaqäwipat amuytʼañäni. Mä jachʼa arca kunjamsa ukat qawqchʼsa lurañapa uk Jehová Diosajj sum qhanañchtʼäna, ukanwa jupasa ukat familiapas qhespiyasisapäna. Ukat taqe jaqenakar munasiñap uñachtʼayañatakejja, Noé chacharuw ‘cheqa arunak parlañapatak’ uttʼayäna (2 Ped. 2:5). Jupajj Uma Juiciow jakʼachasisinki ukat juchanakamat arrepentisipjjam sasaw jaqenakar yatiyäna, ukampis janiw maynis istʼkänti. Noé chachas ukat familiapas walja maranakaw jan wali lurir jaqenaka ukat qʼañu luräwinak lurir jaqenak taypin jakapjjäna. Jehová Diosajj munasir Awkjamaw Jupat jan jitheqtir Noé chacharusa ukat familiaparus jarkʼaqäna ukhamarak bendicïna. Aka Oraqpachar Uma Juicio apayanisaw jan istʼasir jaqenakjjaru ukat kutkatasir angelanakjjaru munañanïtap qhan uñachtʼayäna (Gén. 7:17-24).

Jehová Diosajj munañanïtap uñachtʼayapunïnwa (6, 8, 10, 12 ukat 17 tʼaqanak uñjjattʼam)

UMA JUICIO QHEPAT JEHOVÁ DIOSAJJ APNAQASKAKIWA

9. Uma Juicio qhepatjja, ¿kunsa jaqenakajj lurapjjasapäna?

9 Noé chachasa ukat familiapas arcat mistusajj qʼoma Oraqen sartasipjjäna ukat samanas qʼomarakïnwa. Jehová Diosaw jupanakar sum uñjäna ukat jarkʼaqarakïna. ¡Ukham qhespiyatapat Diosar wal yuspärapjjpachäna! Ukjpachaw Noé chachajj Diosar sacrificionak loqtañatakejj mä altar luräna. Diosajj juparusa ukat familiaparus wal bendicïna ukat akham sarakïnwa: “Jichhajj walja wawanakanïpjjam, aka oraqsti phoqhantapjjarakim” sasa (Gén. 8:20–9:1). Wasitatwa Jehová Diosar jaqenakajj mä wawaki yupaychapjjaspäna ukat aka Oraqs phoqantapjjaspäna.

10. 1) Uma Juicio qhepatjja, ¿kunjamsa ukat kawkinsa Dios contra saytʼañajj wasitat uñstäna? 2) ¿Kunsa Jehová Diosajj amtap phoqasiñapatakejj luräna?

10 Ukampis Uma Juiciojj janiw pantjasiñ chhaqtayawaykiti. Ukat janirakiw jaqenakarojj Supayampita ukat sajjranakampit qhespiyawaykiti. Ukatwa mä qawqha tiempot Jehová Dios contra saytʼasiñajj wasitat utjawayi. Nemrod chachajj Noé chachan allchhipan wawapänwa, jupajj Jehová Diosan apnaqäwip contraw saytʼäna, ukham lurañajj janipuniw uñjasirïkänti. Ukat Jehová Diosar kutkatasir “pampankir animalanak jiwayiri” sasaw Bibliajj jupat qhanañchi. Nemrod chachajj jachʼa markanak luräna, ukanakat mayajj Babel markanwa, ukat jupa pachpaw “Sinar” marka apnaqer reyit uttʼayasïna (Gén. 10:8-12). Diosajj aka Oraqer jaqenakamp phoqantañ amtkäna ukwa Nemrod chachajj mayjtʼayañ munäna, ukampis ¿kunsa wiñay apnaqer Reyejj uka kutkatasir rey contrajj luräna? Jaqenakan arunakapwa mayjtʼayäna. ¿Kunsa ukampejj jikjjatäna? Nemrod chachan arkirinakapajj jupanakkamajj janiw amuyasjjapjjänti, ukatwa “taqe aka oraqpacharu” aywitatjjapjjäna. Ukampis kʼari yupaychäwipsa ukat jaqenak pura apnaqasiñsa janiw armapkänti (Gén. 11:1-9).

11. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj Abrahamar jan jaytjatap uñachtʼayäna?

11 Uma Juicio qhepat waljanis kʼari diosanakar yupaychapkchïnjja, yaqhepajj Diosat jan jitheqtasaw Jupar jachʼañchasipkakïna. Jupanakat maynïrejj Abraham chachänwa, jupajj Ur markan wali sum jakasitap jaytasaw walja maranak carpanakan jakasïna (Gén. 11:31; Heb. 11:8, 9). Niyakejjay Abrahamajj sarir jaqenakjam jakchïnjja, janiw marka apnaqer reyinakarusa ni jachʼa perqanakamp muyuntat markanakarus confiykänti. Jan ukasti Jehová Diosaw  Awkjamajj Abraham chacharusa ukat familiaparus jarkʼaqäna. Salmo qellqerejj akham sänwa: “Diosajj janiw khitin tʼaqhesiyañaps munkänti, jupanak laykuw reyinakarus mutuyäna” sasa (Sal. 105:13, 14). Abraham amigopar jan jaytjatap uñachtʼayañatakejj akham sasaw Diosajj säna: ‘Jumatsti reyinakaw mistuni’ (Gén. 17:6; Sant. 2:23).

12. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj Egipto markjjar Munañanïtap uñachtʼayäna, ukat kuna askinaksa markapajj katoqäna?

12 Uka pachparakiw Jehová Diosajj Abrahaman Isaac yoqaparusa ukat Jacob allchhiparus bendición churañ arsuwayäna. Kuna bendiciontï churkäna ukanakat maynïrejja, jupan wawanakapatwa reyinakajj mistuñapäna (Gén. 26:3-5; 35:11). Ukampis janïr uka reyinak mistkipanjja, Jacobon wawanakapajj Egipto markan esclavonakaparuw tukupjjäna. Ukajja, ¿Jehová Diosajj arsutap janiw phoqkaniti sañti munpachäna? Ukat ¿aka Oraqjjar jan Munañanïtapti uñachtʼayäna? Janiw ukhamäkiti. Tiempoparjamaw Jehová Diosajj chʼamap uñachtʼayäna ukat faraón apnaqerit sipansa, Jupajj jukʼamp munañanïtapwa uñachtʼayäna. Ukat israelitanakajj Jehová Diosaruw confiyapjjäna, ukat Jupaw Wila lamar qotan qhespiyäna. Ukhamasti Jehová Diosajj Taqe Kunjjar Munañanïtap uñachtʼayaskakïnwa. Ukat munasir Awkjamaw chʼamapampejj markapar jarkʼaqarakïna (Éxodo 14:13, 14 liytʼañataki).

JEHOVÁ DIOSAJJ ISRAEL MARKAPAN REYIPAWA

13, 14. 1) Israelitanakajj qʼochupkäna ukanjja, ¿kunsa Jehová Diosan apnaqäwipat sapjjäna? 2) ¿Kunsa Jehová Diosajj Davitar reinopat säna?

13 Mä milagro toqe Egipto markat qhespiyatäsajja, israelitanakajj Jehová Diosaruw qʼochus jachʼañchapjjäna. Uka qʼochusti Éxodo 15 qellqatanwa jikjjatasi ukat 18 jiskʼa tʼaqapanjja, akham siwa: “[Jehová] Tatituw apnaqani wiñayan wiñayapataki”. Cheqas Jehová Diosaw uka machaq markan Reyipäjjäna (Deu. 33:5). Ukampis jupanakajj janiw Jehová Diosarojj alajjpachankir Apnaqeriparjam askit uñjapkänti. Ukat Egipto markat niya 400 maranak qhespipjjatap qhepatjja, kunjamtï uka marka jakʼanakan uñjaskäna ukham mä jaqe reyit uttʼayarapipjjeta sasaw Diosarojj mayipjjäna (1 Sam. 8:5). Kuntï mayipkäna ukarjamas Diosajj istʼkchïnjja, janipuniw jupanakan Reyipätap jaytkänti. Ukajj David reyejj apnaqkäna uka tiempon qhanaw uñachtʼayasïna, jupasti Israel markan payïr reyipänwa.

 14 David reyejj Jerusalén markaruw arustʼäwir mantat arca apäna. Ukham lurasitapat wal kusisipjjäna, ukatwa levitanakajj akham sasin Jehová Diosar qʼochus jachʼañchapjjäna: “Markanakanjja arsutapan ‘¡Tatituw reye[jja]!’” (1 Cró. 16:31). ¡Ukha suma arunakasti! Inas maynejj akham jisktʼaschispa: “Jehová Diosatï wiñay Reyïchejja, ¿kunjamarak uka tiempon Reyïpachansti?”. Cheqas Jehová Diosajj sapa kuti Munañanïtap uñachtʼayki, jan ukajj yaqhanakar Jupa lanti parlañapataki mä tiempon uttʼayki jan ukajj kuna luräw yaqhanakar churki ukhaw Reyir tuku. Uk amuytʼañajj wali wakiskiriwa. Janïr Davitajj jiwkipanjja, apnaqäwimajj janipuniw tukuskaniti sasaw Jehová Diosajj jupar arsuwayäna, akham sasa: “Nayaw mayni juman wawamaru markan reinopjjaru uttʼayarakï” (2 Sam. 7:12, 13). Cheqas ukhamapunïnwa: waranq jila mara qhepatwa Davitan ‘wawapajj’ uñstäna. ¿Khitïnsa uka wawajja, ukat kunapachas Reyir tukuñapäna?

JEHOVÁ DIOSAJJ MÄ MACHAQ REY UTTʼAYI

15, 16. 1) ¿Kunapachas Jesusajj jutïritak mä Reyjam ajllitäna? 2) Jesusajj aka Oraqenkkäna ukhajja, ¿kunjamsa jutïr apnaqäwipatak wakichäna?

15 Khä 29 jichha pacha maranjja, Bautisir Juanajj akham sasaw yatiyañ qalltäna: “Diosan reinopaw jakʼankjje” sasa (Mat. 3:2). Kunapachatï Jesusajj Juanampi bautisatäkäna ukhajja, juparojj Jehová Diosajj jutaniw sat Mesiasjama ukat Reinopan jutïr Apnaqerjam ajllïna. Ukampis munasir awkjamaw Jesusat akham sas Jehová Diosajj säna: “Akawa munat Wawajjajja, kawkïrirutejj nayajj ajllista ukajja” (Mat. 3:17).

16 Jesusajj aka Oraqenkkäna ukhajja, Awkiparuw jachʼañchäna (Juan 17:4). Ukjja Diosan Reinopat yatiyasaw uñachtʼayäna (Luc. 4:43). Ukhamarus arkirinakaparuw uka apnaqäwi jutañapatak oracionan mayisiñ yatichäna (Mat. 6:10). Jesusajj jutïr Reyjamajja, khitinakatï jupa contrapkäna ukanakarojj akham sänwa: “Diosan reinopasti niya jumanak taypinkjjewa” sasa (Luc. 17:21). Qhepat jiwañatak janïr katuntatäkäna uka arumajja, Jesusajj arkirinakapampiw mä arustʼäwir mantäna. Ukhamatwa jupar jan jitheqtas arkirinakapat yaqhepajj Diosan Reinopan jupamp chik reyinakjam apnaqanipjjañapäna (Lucas 22:28-30 liytʼañataki).

17. 1) Nayra patak maranakanjja, ¿kunjamsa Jesusajj apnaqerïtap uñachtʼayäna? 2) ¿Kunatakis suyañapäna?

17 ¿Kunapachas Jesusajj Diosan Reinopan apnaqerjam qalltañapäna? Janiw arkirinakapamp arustʼäwir mantkäna uka qhepatäkaspänti. Kunattejj uka qhepa arumajj Jesusajj jiwayatäjjänwa ukat arkirinakapajj kunayman cheqanakaruw aywitatjjapjjäna (Juan 16:32). Ukampis nayrjamarakiw Jehová Diosajj pʼeqtʼaskakïna. Kimsa uru qhepatwa Diosajj Yoqapar jaktayäna, ukat Pentecostés 33 maranwa Jesusajj ajllit cristianonakjjar apnaqañ qalltäna (Col. 1:13). Ukampis jutaniw sat wawjamajj aka Oraqjjar apnaqanjjañapatakejj mä qawqha tiempompiw suyañapäna. Jehová Diosajj akham sänwa: “Kupëjjajjar qontʼasim, [uñisirinakamar] takjjatayañajjkama” (Sal. 110:1).

WIÑAY JACHʼA REYIR YUPAYCHAPJJAÑÄNI

18, 19. 1) ¿Kun lurañsa amttan? 2) ¿Kunsa jutïr yatichäwin yatjjataskañäni?

18 Walja maranakaw alajjpachansa ukat aka Oraqensa Jehová Diosan apnaqäwip contra saytʼirinakajj utjawayi. Ukhamäkchi ukas janipuniw Jupajj apnaqäwip jaytawaykiti, jan ukasti pʼeqtʼaskakipuniwa. Ukat munasir Awkjamarakiw khitinakatï Jupamp apnaqatäpki ukanakar jarkʼaqawayi ukat sum uñjawayi, jupanakat yaqhepajj Noé, Abraham ukat David chachanakawa. ¿Janit ukajj Apnaqerisaru jakʼachasiñataki ukat apnaqayasiñatak chʼamañchkistu?

19 Ukampis akhamwa jichhajj jisktʼassna: ¿Kunjamsa Jehová Diosajj jichha tiempon Reyir tukuwayi? ¿Kunjamsa Jupan Reinopampi apnaqatässna ukat jachʼa familiap taypinksna? ‘Reinomajj jutpan’, (NM) sasin mayisktan ukajj ¿kun sañs muni? Uka jisktʼanakat jutïr yatichäwinwa yatjjataskañäni.