1. Lelaa Abraham a bi unda le a gwé botñem inyu ngap i Yéhôva i pémés mbagi i téé sép? (Béñge titii i bibôdle.)

“BAA Nkéés nu hisi hiosôna a’ boñ bé [yom i téé] sép?” (Bibôdle 18:25) Mbadga i, i ñunda le Abraham a bééna botñem le Yéhôva a bé lama ti mbagi i téé sép inyu bitison bi Sôdôm ni Gômôra. Abraham a bé yi ntiik le i yé nonok (haa) ni Yéhôva le “a nol mut a téé sép mbôda ni béba mut.” Nya liboñog li bé nonok ni mahoñol ma Abraham. Jam kiki bo 400 ñwii mbus, Yéhôva a kal inyu yé nyemede le: “Nyen a yé liaa, nson wé u yôni; inyule manjel mé momasôna ma téé sép. A yé Nyambe nu maliga ni nu liboñog libe li ta bé nyeni; a yé sép, a kôdi bé.”​—Ndiimba Mbén 31:19; 32:4.

2. Inyuki i nla kéla le mbagi i Yéhôva i nla bé kodop?

² Inyuki Abraham a bi unda le a gwé botñem le mbagi i Yéhôva i ga ba ndik sép ngéda yosôna? Inyule Yéhôva a yé lingen li telepsép. Ibale di nwan bé loñge di nla nhoñol le mahéñha ma yé ipôla telepsép ni mbagi i téé. Maliga ma yé le kiki Yéhôva nyen a yé ndémbél mbôksôk i mbagi  sép, litehge jé li téé ndigi sép. Kiki lipôdôl jé li nkal: “A ngwés telepsép ni mbagi i téé.”​—Tjémbi 33:5.

3. Ti hihéga hi ngitelepsép hi nlébna nkoñ isi u len.

³ Hala a nlédés bôt ba ñemmaliga i yi le Yéhôva a téé sép hiki ngéda, inyule nkoñ isi u yé nyonok ni ngitelepsép. Jon, ba yé ba ñôm ngandak bôt nsohi nkeñi. Kiki hihéga, ngandak bôt i bi ke i mok ngi njom. Bebek ndik ngéda ba bi témb ba bôdôl béñge minkaa mi bi tagbe inyu wan i jam ba nsébél ni hop pulasi le ADN, nyen ba bi léba le ngim bôt i bé mok yañga, ba pémés bo i mbus ngandak ñwii. Tolakii i nya mok mi nti njôô ni hiun, bikristen bi nla ki boma maboñog ma ngitelepsép mape ma ma nla lédél bo ngandak i nihbe.

4. Lelaa hémle i kristen i nla wéna?

⁴ Bikristen bi nyi toi le ba nla boma ngitelepsép ikété maada map ni bôt ba ta bé Mbôgi Yéhôva. Ndi, hémle yés i nla wéna ibale di ntehe tole di mboma ngim jam ikété likoda i i yé le i nene bés kiki ngitelepsép. Lelaa u ga boñ ibale u nôgda wee ba ñôm we njom i kôli bé ikété likoda, tole ngim mankéé i ñunbaha we? Baa u ga neebe le jam li li bane we ngok baage?

5. Inyuki hala a nhélés bé bés ibale kristen i ntehe tole i mboma ngitelepsép ikété likoda?

⁵ Kiki bés bobasôna di yé kwéha, ni le di mbéna hôs, di nyi le i nla pam le di boma ngitelepsép ikété likoda tole bésbomede di nla boñ le mut numpe a kôs yo. (1 Yôhanes 1:8) Tolakii i nya mam i ntôl bé ikété likoda, hala a nhélés bé bikristen bi bi tiñi ni Djob i tehe ngitelepsép. Inyu manjom ma nyen, Yéhôva a bi ti maéba ma mahee ikété Bañga yé ma ma nla hôla bés i tééda ndéñbe yés i pañ yé, to ibale lôk kéé yés i ñunbaha bés.​—Tjémbi 55:12-14.

6, 7. Imbe ngitelepsép mankéé nu munlôm wada a bi boma ikété likoda, ni bimbe bilem bilam bi bi hôla nye i pamba?

⁶ Di yoñ hihéga hi Willi Diehl. I bibôdle bi ñwii 1931, mankéé Diehl a bi sal i Bétel i Bern, i loñ i Suwis. I ñwii 1946, ba bi naña nye i yoñ ngaba i ndap suklu yônôs juem i Giléad, i tison New York, i Amérika. Mapémél mé, ba ep nye kiki ngwélél makiiña i Suwis. Mu ñañ u niñ yé, mankéé Diehl a nkal le: “I sôñ Mpuye 1949, me bi yis hikuu hi loñ hi Bern le me bé sômbôl biiba.” Lelaa hikuu hi Bern hi bi timbhe? “U ga ba ndik nsañal u ngéda yosôna.” Mankéé Diehl a bi toñol le: “Ba bé ti ha bé me minkwel . . . Ngandak i bé tjél yéga bés, ba yoñok ndik bés kiki bôt ba mpémés ntôñ.”

⁷ Lelaa mankéé Diehl a bi boñ? A nkal le: “Di bé yi le Bibel i nsôña bé bés i biiba, jon di bé soohe ngandak, di bii ki botñem yés yak Yéhôva.” Sôk i nsôk, mahoñol ma nkoda inyu libii ma, ma ma bi lona ngitelepsép i, ma bi kodlana. Yak mankéé Diehl a témbna nson a bééna bisu bi ngéda ikété likoda. Ndéñbe yé i gwés Yéhôva i bi saibana. * Di nlama badba le: ‘Baa me yé le me bana nlélém  litehge li mbuu ibale me mboma i nya ngitelepsép i? Baa me yé le me bem Yéhôva ni wongut, tole me ga ba bebee i yoñ mam i moo memede?’​—Bingéngén 11:2; añ Mika 7:7.

8. Inyuki u nla hôs i hoñol le u mboma ngitelepsép, tole mut numpe a mboma yo?

⁸ Hoñol le yak we u nla yoba i sugus le ba mboñ we jam li téé bé sép, tole ba mboñ jo mut numpe ikété likoda. Hala a nla bôña inyule di gwé litehge li bikwéha bi bôt, tole di nyi bé mam momasô. To i ba lelaa, To nogna yés i mam i téé to i téé bé, i bôdôl Yéhôva ñem ikété masoohe, ni ndéñbe yés i gwés nye, bi ga sôña le ñem wés u “nôgôl Yéhôva liyot (u unbene nye).”​—Añ Bingéngén 19:3.

9. Dimbe dihéga di ga wan munu yigil ini, yak ni i i ga noñ?

⁹ Di wan le dihéga diaa di ngitelepsép di bi bôña ikété litén li Yéhôva i ngéda ba bé tila Bibel. Munu yigil ini, di ga tehe ndutu ndandi Abraham yada le Yôsep a kôs, i lôlak nye ni lôkisañ. I yigil i noñ ha, di ga wan maboñog ma Yéhôva i pañ Kiñe Ahab ni jam ñôma Pétrô a bi boma i Antioka i Siria. Mu kiki di ga wan mandémbél ma, ni béñge bimbe biniigana bi nla hôla bés i tééda gwéha yés inyu mam ma mbuu, ni i tééda maada més ni Yéhôva, téntén ngéda di mboma ngitelepsép.

10, 11. (a) Mambe mam ma téé bé Yôsep a bi boma? (b) A bi kôs pôla i boñ kii ngéda a bé i mok?

¹⁰ Yôsep nu a bé a tiñi ni Yéhôva, a bi boma ngitelepsép, ha ndik i moo ma bôt ba mbédgé bé, ndi yak i moo ma lôkisañ. Kinje ndutu! Ngéda Yôsep a bééna yom kiki bo jôm li ñwii ni mi saambok, lôkisañ i bi gwel nye, i nuñul nye kiki nkol. Tolakii hala a bé bé sômbôl yé, ba bi kena nye Egiptô. (Bibôdle 37:23-28; 42:21) Mbus ngim ngéda nyoo loñ ipe i, ba bi ôm nye nsohi le a bé sômbôl lalna nwaa nwet wé ni ngui, ba ha ki nye i mok bo ngi kéés nye. (Bibôdle 39:17-20) Ndutu a bi nok kiki nkol ni mut mok i bi nom 13 ñwii. Bimbe biniigana di nla ôt mu mam ma bi pémél Yôsep, ma ma nla hôla bés ibale di mboma ngitelepsép i lôlak ni bilôk bikéé gwés i pes mbuu?

¹¹ Yôsep a bi kôhna pôla i toñle mut mok numpe. I mut mok nu, a bé nhoomoog nu kiñe. Mu kii Yôsep ni nhoomoog ba bé i mok ntôñ, i nhoomoog nu, a bi emel eem, i Yôsep a kobol. Yôsep a bi kal le, nhoomoog a témbna tel yé i yale Faraô. Ngéda Yôsep a ti nye ngobol eem i bé lôl ni Djob, a bi kôhna pôla i toñle nye mam ma bi pémél nye. Di nla kôhna biniigana bilam he ndik bé i mam Yôsep a kal, ndi yak i mam a kal bé.​—Bibôdle 40:5-13.

12, 13. (a) Lelaa bibañga bi Yôsep bi a kal nhoomoog bi ñunda le a bé neebe ndik bé mam momasôna ma bé pémél nye? (b) Imbe ndoñi Yôsep a bi ti bé nhoomoog mu kii ba bé kwel?

¹² Añ Bibôdle 40:14, 15. Yimbe le, Yôsep a ntoñol le ba bi ‘nib nye nnibik.’ I buk i hop u Lôk Héber i bi gwéélana hana i nkobla le “niba.” Ntiik, a bi kôs ndutu inyu ngitelepsép a bi boma. Yôsep a bi kal le a bééna bé nsohi mu njom ba bé ôm nye, i i bi kena nye i mok. Jon, a bi kal nhoomoog le a kwélés Faraô inyu yé.  Inyuki? Inyule hala nyen a bi kal le: “U pémés me munu ndap ini.”

¹³ Baa bibañga bi Yôsep bi yé kiki bi mut nu a neebe ndik mam momasôna ma bé pémél nye hala? To jam. A bé yi ntiik le a nkôs ngandak mam ma téé bé sép. A bi tibil toñle nhoomoog kiki mam ma bi tagbe, bebek nu a bé le a hôla nye. Ndi yimbe le, homa nye ki nye ikété Bitilna a ñunda bé le Yôsep a kal mut —to Faraô yaga—le lôkisañ yon i bi nib nye. Jon, ngéda lôkisañ i bi lo Egiptô ba sañgla ni Yôsep, Faraô a bi leege bo loñge, a ti ki bo kunde le ba loo yén i Egiptô inyu ôt nseñ ni “biloñge bi loñ.”​—Bibôdle 45:16-20.

14. Imbe lem lam i nhôla bés i keñgle hiandi i leñ bibuk bibe to ibale di nhoñol le ba mbôñôl bés jam li téé bé ikété likoda?

¹⁴ Ngéda kristen i nhoñol le ba yé i boñ nye mam ma ma téé bé, a nlama yoñ matat le a kwo bañ hilégé. Ntiik, hala a kôli le ba yis mimañ ibale ngim mut ikété likoda i mboñ béba keñi inyu boñ le a kôs mahôla. (Lôk Lévi 5:1) Mangéda mape ibale béba keñi i mbôña bé, i yé nseñ le di yén, di kôb ki nsañ, ibabé i kal mut nye ki nye numpe, to mimañ (Añ Matéô 5:23, 24; 18:15.) Di nla sañgal i nya ngimanôgla inoñnaga ni matiñ ma Bibel. Di nla sôk ki tehe le, jam li hiun li bak bé to ha. Kinje njom i ti mayéga di yé le di bana, ibale di nséñés bé mam inyule di nsohbene mankéé likoda! Ni hoñol le, too di gwé njom tole di gwé bé, i leñ bibuk bibe i sañgal bé jam. Ndéñbe yés i gwés Yéhôva ni bilôk bikéé i nsôña bés le di boñ i nya mahôha i. Ngéda a bé pôdôl “nu a nhiôm sép,” ntôp tjémbi a kal le: “Nu  a ñôbôs bé mut jôl ni hilémp hié, a boñ bé ki to liwanda jé béba.”​—Tjémbi 15:2, 3; Yakôbô 3:5.

15. Lelaa maada ma Yôsep a bééna ni Yéhôva ma bi lona nye bisai?

¹⁵ Di ñôt biniigana bi mahee ikété maada ma Yôsep ni Yéhôva. Mu 13 ñwii a bi son njonok, Yôsep a unda le a bééna litehge li mam li Yéhôva. (Bibôdle 45:5-8) A bi unbene bé Yéhôva inyu mandutu ma bé kwél nye. Tolakii a bi hôya bé mandutu a bé kôs, ma bi boñ bé le a nimis maséé mé. Téntén, maboñog mabe ma bôt bape ma bi tômbôs bé nye, ma bi tinde bé ki to nye i kôm Yéhôva mbus. Ndéñbe i Yôsep i gwés Djob i bi ti nye pôla i tehe lelaa Yéhôva a nkodol ngitelepsép, ni lelaa a nkôb nye ni lihaa jé bisai.

16. Inyuki di nlama kôôge Yéhôva bebee ibale ba mboñ bés jam li téé bé sép ikété likoda?

¹⁶ Yak bés di nlama diihe ni tééda maada di gwé ni Yéhôva. Di nwas bañ le libak li ngi yon li bilôk bikéé bi bagal bés ni Nyambe di ngwés ni nu di mbégés. (Rôma 8:38, 39) Maselna ni hala, to ibale mankéé a mboñ bés jam li li téé bé sép, di kôna ndémbél Yôsep, di kôôge Yéhôva bebee; di kenek ki ni bisu i bana litehge li mam li Yéhôva. Ngéda di mboñ mam momasôna ma mbéda kiki Bitilna bi nkal inyu mélés i jam li, i mbéda le di nwas mam i moo ma Yéhôva, ni botñem le a ga kodol jo i ntéak wé ngéda ni kii a ngwés.

17. Lelaa di nla unda le di mbôdôl “Nkéés nu hisi hiosôna” ñem?

¹⁷ Ntel wonsôna di ngi niñik munu hiai hini, di nlama ba nkôôbaga le ba ga bôñôl bés mam ma téé bé sép. Tolakii hala a ntôl bé, ba nla bôñôl we jam li nene kiki ngitelepsép, ikété likoda tole nu mut nu u nyi. Nwas bañ le i jam li li yila we ngok baagene. (Tjémbi 119:165) Maselna ni hala, kiki di yé bagwélél ba Djob, di nlama téñbe i gwés nye, ni bii botñem yés yosôna i nyeni ni njel masoohe. Nlélém ngéda, di nlama neebe ni ñem nsôhga le di nyi bé mam momasôna. Maliga ma yé le, i nla ba le litehge jés li mam jon li kôdi. Kiki di nigil munu ndémbél i Yôsef, di nlama keñgle bibuk bibe, di yik le i nya bipôdôl i yé kiki môô le ba nkôb i ngii hié. Ilole ngôk i yoña bés kayéle bésbomede di yoñ mam i moo, di nlama yoñ makidik ma ngui i tééda ndéñbe yés i gwés Yéhôva ni i bem ni wongut le Yéhôva a kodol mam. Liboñog li mam li, li ga lona toi bés gwéha ni bisai bi Yéhôva, kiki a boñ ni Yôsef. Ñ, di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva, “Nkéés nu hisi hiosôna” a’ boñ sép hiki ngéda, “inyule manjel mé momasôna ma téé sép.”​—Bibôdle 18:25; Ndiimba Mbén 32:4.

18. Kii di ga tehe i yigil i noñ ha?

¹⁸ I yigil i noñ ha, di ga tehe dihéga diba dipe di bôt ba ba bi bôñôl mam ma téé bé sép ikété litén li Djob ngéda Bibel i bi tilba. Nigil miñañ mi, i nyigye lelaa suhulnyu ni i ba bebee i nwéhél bi gwé maada ni litehge li telepsép li Yéhôva.