Mambadga ma basoñgol

Inoñnaga ni mabén ma Bibel inyu jam li matjél, lelaa Mbôgi Yéhôva i ntehe ligwéélak li matjél inyu tibil bakokon

Makidik ma nkokon ni ma dokta motama bé mon ma nlôôha ba nseñ. Kristen i nlama yoñ makidik, a ma tibil wan kii Bibel i nkal mu i jam li. Hala a yé jam li li nla tihba maada mé ni Yéhôva.

Yéhôva nu a yé lingen li niñ, a sôña le di je matjél. (Bibôdle 9:3, 4) Ikéte Mbén a bi ti Israel, a bi téé lelaa ba bé lama gwélél matjél, inyule matjél ma yé yimbne i niñ. Nyambe a bi kal le: “Niñ i hiki hégél i yéne mu matjél mé, me bi ti mo inyu nan le ndi ni nwes mo i ngiii juu li bisesema inyu boñ le me sañgla ni bé.” I ngéda ba bé ba nol nuga inyu je, ba bé ‘lama kôp matjél mé, ba hô ki mo ni biték.’ a (Lôk Lévi 17:11, 13) Yéhôva a bi tiimba i mbén i ngandak ngélé. (Ndiimba Mbén 12:16, 24; 15:23) Kaat Lôk Yuda yada le Soncino Chumash i nkal hana le: “Ba bé lama bé tééda matjél, ndi ba bé kôp mo ’isi le mut a nje bañ mo.” Man Israel to wada, a bééna bé kunde i yoñ matjél, i tééda ni i gwélél matjél ma hégél ipe, inyule niñ i hégél i, i nlôl yak Nyambe.

To hala kiki Mbén Môsi i bi mal i ngéda Mésia a bi wo. Matjél ma nginda yii tik jam i mis ma Nyambe. Ni mahôla ma mbuu mpubi baôma ba bi ti bikristen mbén le ‘ba je bañ matjél.’ I mbén i, i bé bé jam li minjôha. I tjél matjél li yé nlélém kiki i tjél malal ma nyega, yak ni bibégés bisat . (Minson mi baôma 15:28, 29; 21:25) Ibôdôl i nwii 1901, bôt ba bééna lem i kébél bidokta matjél map, ni i yoñ minkum mi matjél, ndi Mbôgi Yéhôva i bi nok le ligwéélak li matjél li, li nkolba biniigana bi Bibel. b

Ngim mangéda, dokta nu a nkan bôt a nla bat nkokon le a nyoñ libim li matjél a bii mo ipañ, ngandak sonde i bisu bi ngéda, le ibale ngôñ i mba, a ga témb a ha nye mo (transfusion autologue différée, tole TAD). Ndi i yoñ, tééda ni témb ha matjél i nya i, i mbôk mbén i kaat Lôk Lévi ni kaat Ndiimba mbén. Matjél ma nlama bé téédana; ma nlama kuba, hala a yé kii bo le ba timbis mo Nyambe. I yé maliga le, Mbén Môsi ha bé yon di noñ len, ndi Mbôgi Yéhôva i nôgôl matiñ ma Nyambe ma ma lébna mu, jon ba bi kit le kekikel ‘ba nyoñ bé matjél.’ Inyu hala nyen, ba nkébél bé bidokta matjél map, to tééda mo inyu ômba mo i mbus ngéda, inyule matjél ma nlama ndik ‘kuba’. Liboñok li, li nkiha bé ni mbén Nyambe.

Ligwéélak li matjél ma mut jolisôna bé jon li mbôk mbén Nyambe. Jon ngandak bikristen i neebe le ba yoñ bo ndék matjél inyu mabéñgba, tole inyu wan mo, i mbus ba kôp i ndék matjél i. A bak ki le, matibla mape ma yé le ba nlama gwélél matjél ma nkokon nyemede.

Kiki hihéga, i ngeñ ba nsômbôl kan mut, ba nla om matjél ma mut ba yé kan homa numpe ikété ngim kei, yon ba nsébél le hémôdilusioñ. Matjél ma nyégle nyuu mut, ba mpôdna mo ni bee bi yé malép malép. I mbus ha, matjél ma bak ikété kei, ba ntiimba jubus mo mu nyuu nkokon, hala a mboñ le matjél ma nkokon ma ntémb bebee kiki ma bak i bibôdle. Ba yé ba yoñ ki matjél ma ma mpam i mbabaa i ngéda ba kanak nkokon, ba baa mo, ba timbis ki ditatam di nkôyôp i nyuu nkokon; ba nsébél likéñge le: I yoñ matjél ma ma mpam i ngéda ba nkan nkokon. Bidokta bi ngwélél ki njel ipe, ba nyoñ matjél ma mpam ngéda ba kanak nkokon ba om mo i kei i ga yiha jô nyuu yada (kiki hihéga, ñem, bisaha, ditam). Ba timbis matjél ma yé mu kei i nyuu nkokon. Matibla mape ma bak le, ba nla om matjél i kei i i ga jôwa mo, i baa ki mo, le i gwel i gwom bi yé ikété matjél, bi bi ta bé loñge. Tole inyu bagal disiina di gwom di yé ikété matjél, i mbus ndi ba nla om gwo i pes i nyuu ipe. Ngim mambéñgba ipe i mbat le ba yoñ matjél ma nkokon inyu mage mo, tole inyu pôdna mo ni bee bipe, ndi i mbus, ba ntiimba ha mo nkokon.

Mu matibla di ntip pôdôl, mahéñha ma nla ba inoñnaga ni dokta; a bak ki le hiki kel, makeñge, matibla ni mabéñgba ma mondo ma mpam. Mbegee yés bé i le, di pôdôl mahéñha ma momasôna, ndi to kal mut kii a nlama boñ. Hiki Kristen yon i nlama pohol inyu yé, lelaa ba ga gwélél matjél mé i ngéda makanba, mabéñgba, ni matibla. I bisu bi ngéda, a nlama bat le dokta a toñle nye lelaa ba ga gwélél matjél mé. Kristen yomede yon i ga kit, inoñnaga ni yom kiñ ñem yé i nkal nye. (Béñge mikéñge mi matila.)

Kristen i nhôya bé le, kiki a nti nyemede nkikip yak Nyambe, ‘a nlama gwés nye ni ñem wonsôna, niñ yé yosôna, ni ngui yé yosôna ni mahoñol mé momasôna.’ (Lukas 10:27) Maselna ni ngandak bôt, Mbôgi Yéhôva i njôha bé ni maada map ni Yéhôva. Nti niñ a naña bôt bobasôna i bôdôl matjél ma Yésu a bi kôp ñem. Bibel i nkal le : “Ni njel matjél ma nugwéha wé [Yésu Kristô] nyen Nyambe a bi saa binoñ, le ndi bés di koblana, ñ, di kôhna ki nwéhél i bibéba gwés, inoñnaga ni lingwañ li konangoo yé i mbuma ñañ.”—Éfésô 1:7.

[Ndoñi]

 [Minkéñék/Bititii i mapep 31]

MAMBADGA U NLAMA BADBA

Ibale ba nyoñ me matjél ma mpam me nyuu, ndi ba téé mo le ma kuli bañ inyu ngim ngéda, baa me nla ki yoñ matjél ma kiki mem ibabé le kiññem i kéés me, ibale ba ‘nkôp bé mo isi’?

Baa kiññem yem i i nyi matiñ ma Bibel i ga kéés bé me ibale ba nyoñ me matjél, ba pôdna bee mukété, ndi ba témb ba ôm me mo?