Mambadga ma basoñgol

Bibel i nsima bé lem i tôômaha bitômblô, ndi inyuki Mbôgi Yéhôva i nkeñgle lem i tôômaha bitômblô i ngéda ba nyo wai tole maog?

I tôômaha bitômblô i ngéda ba nyo wai tole yom ipe, i yé ngim lem i i ntôl ngandak bahoma, i bak ki maselna. Ngim mangéda, i bôt ba gwés lem i, ba mbéna tôômaha bitômblô i nlélém ngéda. I mut a mbat le ba tôômaha bitômblô, a nsômbôl le i mut a naña bo a kôhna maséé, mbôô, ntanda niñ tole jam lipe ki. Yak i bôt ba nyoñ ngaba ba nkémhe tole yak bo ba mpa bitômblô gwap, ba tôômaha gwo, i mbus ba nyo wai. Inyu ngandak bôt, jam libe li ta bé mu tole lem ilam i, ndi Mbôgi Yéhôva i gwé majom malam i ntjél yoñ ngaba mu.

Ba nyoñ bé ngaba mu, he inyu bé le, ba nhémle bé le mut a nla maséé ni le a nla ba mbôô. Mu bikaat ba bi tilna makoda, , juu li bakena ntôñ li hiai bisu li bi mélés kaat yap ni bibuk bini le “yéna mbôô,” “ni yén loñge.” (Minson 15:29) Bañga bikristen ipe i bi kal ngim bikiñe le: “A nwet wem . . . niñ i boga ni boga” tole “A kiñe, niñ ntandaa ngéda.”—1 Bikiñe 1:31; Néhémia 2:3.

Ndi i lem i tôômaha bitômblô i bi lôl hee? I kum ntat nu sôñ Maye sép 1, 1968, i nsima i Encyclopædia Britannica (1910), Volume 13, page 121: “I lem ini le, i nyôl bôt ba niñ, i nlôl bisesema bi nlômbi base bi bi bé nyôl mob ni bawoga. Bôt ba Grikia ni ba Rôma i ngéda je, ba bé ba kôp maog inyu mop map, i ngéda mangand map ba bé ba nyôl tole ba tôômaha bitômblô inyu mob map ni bawoga.” I kaat i i nkônde le: “I lem i, le i nyôl bôt ba niñ i gwé maada ni bilem bi nyôba.”

Baa hala a gwé ki mahee len? Le guide international des alcools et des cultures (ni hop ngisi) paru 1995 i nkal le: “Lem i tôômaha bitômblô, i yé nlômbi lem i bisesema i ngéda kôba, ba bé ba nti mop ngim maog i i yé mpubi, matjél tole wai, i ngéda mop ma ma sayap likak, ba bé soohe ni bini bibuk le niñ ntandaa ngéda tole yén mbôô!’ ”

Hala a nkobla bé ndigi le ngim gwom tole ngim bilem bi nlôl bi kwéha bi bibase, jon bi yé béba inyu kristen. Di nyoñ hihéga hi matam ma grénad. I Encyclopédie i Bibel: “Bi kwéha bi bibase bi bé bi ngwélél matam ma grénad kiki ngim yimbne ipubhaga.” Ndi Nyambe a bi bat le ba oda matam ma grénad ni bôñgô i bot i prisi ikeñi, yak mbiñ i mamuna i témpel i Salômô i bééna matam ma grénad ñorga mu. (Manyodi 28:33; 2 Bikiñe 25:17) Di pôdôl ki hilonde hi libii tole hilonde, hi hi bé gwéélana bibase. Ndi i len ini, ngandak bôt i yi bé i jam li, i ntehe ndigi hilonde kiki yimbne i mut nu a yé biibaga.

Baa ligwéélak li wai li gwé maada ni bilem bi base? Kel yada, bôt ba sikem ba ba bé gwélél Baal “ba jôp i ndap nyambe wap, ba je , ba nyo, ba tiihe Abimélék,” man Gidéôn. (Bakéés 9:22-28) Baa bañga ngwélél Yéhôva a bé toi le a nyo ni bo, yak nye a kalak toi le nyambe a kogse Abimélek? Amôs a bé niñil i ngéda ngandak bôt ba Israel ba bi tonbana Yéhôva. A nkal i jam li bé tagbe: “Ipañ hiki juu li bisesema, ba nañle mambot ba bi kadal kiki bibep; i wai ba nyo i ndap banyambe bap, i yé wai le ba bi yoñ kiki bikwak.” (Amôs 2:8) Baa bañga bagwélél ba Yéhôva ba bak le ba yoñ ngaba mu, to ibale ba nkôp wai inyu sémél yo banyambe bap tole ba nyôl yo mu témpel? (Yérémia 7:18) Baa ngwélél Yéhôva a ga tôômaha tômblô wai, a badak ngim nyambe le a héñha bilôl bi mut tole a sayap gwo?

Di nyi yaa le ngim mangéda, bagwélél ba Yéhôva ba bé ba pa moo map i ngii inyu bat mahôla. Ndi Nyambe nyen ba bé ba bat mahôla. Di ñañ le: “I mbus, Salômô a telep i bisu bi juu li bisesema li Yéhôva . . . a pa moo mé i ngii; a kal le: ‘A Yéhôva, Nyambe nu Israel, Nyambe numpe a ta bé kiki we . . . soho emble bés nyoo i ngii, i homa u nyééne; ñ, emble bés, u nwéhél ki bés.’ ” (1 Bikiñe 8:22, 23, 30) Nlélém jam, “Ésra a bégés bañga Nyambe le Yéhôva . . . yak litén jolisôna li pa moo ngii, li timbhe le, ‘Amen! Amen!’ I mbus, ba ue miño nwap, ba ôôp i bisu bi Yéhôva, ba ôm mbom ’isi.” (Néhémia 8:6; 1 Timôtéô 2:8) Jon i bagwélél ba ba bi pa bé moo map i ngii inyu bat le nyambe nu masoda a sayap bo.—Yésaya 65:11.

I len ini, ngandak bôt i i nyôl mut, ba gwé bé i mahoñol le ba yé bat nyambe le a mboñ ngim yom tole a sayap i mut nu. Ndi ba ga la bé toñol inyuki ba tôômaha bitômblô bi wai i ngii. To hala kiki ba nyoñ bé ngéda i hek pék, bañga bikristen i ta bé nyégsaga i boñ kiki bo.

Ngandak bôt i yi le, ngim mam i yé le Mbôgi Yéhôva i nyoñ bé ngaba. Kiki hihéga, ngandak bôt i nyéga libadô li nyuñg i nya yap, ibabé le hala a nloo bo mahoñol le ba yé i bégés ngim nyambe. Bañga bikristen ba nsôñga bé bo i boñ hala ndi bomede ba nkôna bé bo. I ngéda ba yi le mangand ma ma yé, ngandak Mbôgi Yéhôva ba noode boñ mam lôñni pék inyu boñ le ba ntééñga bañ bôt. Ndi ba yoñ makidik le ba ga yoñ bé ngaba mu, inyule hala a yé maselna ni jam Bibel i mbat. (Manyodi 20:4, 5; 1 Yôhanes 5:21) I tôômaha bitômblô inyu nyôl mut, bôt ba ntehe ha bé hala kiki jam li base. Ndi i len ini, bikristen bi gwé manjom malam i boñ bé i jam li, inyule i nlôl i kwéha base, yak len ini, bôt ba nla ki tehe le di yé i mbat le ‘ngii’ i sayap, wengoñle di yé mbat nyambe nu masoda mahôla.—Manyodi 23:2.