Namundag ako kan 1935 sa Darlaston, na parte kan Black Country, sarong rehiyon sa England na pinangaranan nin arog kaiyan huli sa itom na aso na mahihiling sa aire hali sa dakul na pabrika. Kan mga kuwatro anyos ako, nagpuon na makipag-adal nin Bibliya an mga magurang ko sa mga Saksi ni Jehova. Kan nagtitin-edyer pa sana ako, nagin kumbinsido ako na iyan an katotoohan asin nabawtismuhan kan 1952 sa edad na 16.

Kan panahon man na idto, naglaog ako bilang sarong aprentis sa sarong dakulang pabrika na naggigibo nin mga tools saka mga piyesa nin awto. Pigsanay ako na magin sekretaryo kan kompanya, sarong trabaho na talagang gustong-gusto ko.

Napaatubang ako sa sarong importanteng desisyon kan imbitaran ako kan sarong nagbibiyaheng paraataman na magkondukta nin Pag-adal sa Libro kan Kongregasyon sa mga pagtiripon sa tahaw kan semana sa kongregasyon mi sa Willenhall. Pero an problema, kan panahon na idto duwa an kongregasyon na pig-aatenderan ko. Sa tahaw kan semana, nag-aatender ako sa pinakaharaning kongregasyon sa pigtatrabahuhan ko sa Bromsgrove na mga 32 kilometros an rayo sa harong. Dangan sa puro kan semana, pag nagpupuli ako sa harong mi, nag-aatender ako sa kongregasyon mi sa Willenhall.

Dahil sa kagustuhan na suportaran an organisasyon ni Jehova, inako ko an imbitasyon kan nagbibiyaheng paraataman, dawa nangangahulugan iyan na kaipuhan kong bayaan an trabaho na gustong-gusto ko. An pagtugot ki Jehova na giyahan an sakong dalan kan panahon na idto nagbukas nin pinto pasiring sa buhay na dai ko lamang pinagbasulan.

Mantang nag-aatender sa Bromsgrove Congregation, may nabisto ako—sarong magayon na sister na nakapokus sa paglilingkod ki Jehova—si Anne. Ikinasal kami kan 1957, asin nagkaigwa kami nin dakul na nakakaugmang pribilehiyo arog nin pagigin regular payunir, espesyal payunir, nagbibiyaheng paraataman, saka paglilingkod sa Bethel. Nagtao sako si Anne nin dakulang kaugmahan sa bilog kong buhay.

Kan 1966, ugmahon kami na makaatender sa ika-42 na klase nin Gilead. Iinasignar kami sa Malawi,  na midbid bilang an mapagpadagos na lugar sa Aprika dahil sa mabuot saka mapag-istimar na mga tawo duman. Pero dai mi linalauman na dai palan kami mahahaloy duman.

Nag-abot kami sa Malawi kan Pebrero 1, 1967. Pagkatapos nin sarong bulan na maigot na pag-adal kan lengguwahe, pinunan mi an pandistritong gibuhon. Sarong Kaiser Jeep an awtong piggagamit mi, na iniisip kan iba na kayang makaagi dawa sain, maski sa mga salog. Pero bako iyan totoo. Mga parteng hababaw sana an kaya kaiyan na mabalyo. Kun minsan, sa mga kubo na gibo sa daga saka dagami kami nagdadagos na kaipuhan nin trapal sa atop pag tig-uran. Masakit na pagpupuon iyan sa asignasyon mi bilang misyonero, pero gustong-gusto mi iyan!

Kan Abril, napag-isip-isip ko na dai mahahaloy magkakaproblema kami sa gobyerno. Nadangog ko sa radyo an sinabi kan presidente kan Malawi na si Dr. Hastings Banda. Sinabi niya na an mga Saksi ni Jehova daa dai nagbabayad nin buhis asin nagkakawsa nin problema sa gobyerno. Siyempre, bakong totoo an mga akusasyon na idto. Aram mi gabos na an talagang isyu iyo an samong pagigin neutral, lalo na an pagsayuma mi na magbakal nin membership card para suportaran an sarong pulitikal na partido.

Pag-abot nin Setyembre, nabasa mi sa diyaryo na inakusaran kan presidente na nagkakawsa nin kariribukan an mga tugang. Ipinaisi niya sa sarong pulitikal na pagtiripon na mahiro tulos an saiyang gobyerno para makagibo nin resolusyon na nagrerekomendar na ipagbawal an Mga Saksi ni Jehova. Nagpuon an pagbabawal na iyan kan Oktubre 20, 1967. Dai nahaloy, may mga pulis saka mga opisyal kan immigration na nag-arabot sa sangang opisina  para ipasara iyan asin pahalion sa nasyon an mga misyonero.

Pagkalihis nin tulong aldaw na pagkapreso, ipinadara kami sa sarong nasyon na sakop kan Britania—sa Mauritius. Pero, dai kami tinugutan kan awtoridad sa Mauritius na magdanay duman bilang mga misyonero. Kaya inasignar kami sa Rodesia (na ngunyan Zimbabwe). Pag-abot duman, sarong maisog na opisyal kan immigration an nagkaulay samo asin habo kaming palaugon sa nasyon ninda. Sinabi niya: “Bawal kamo sa Malawi. Dai man kamo pig-ako sa Mauritius, tapos ngunyan yaon kamo digdi ta miling puwede digdi.” Naghibi kaidto si Anne. Garo baga mayong may gusto samo! Kan panahon na idto, gusto ko nang maghali asin magpuli samo sa England. Kan huri, nagtugot an mga awtoridad sa immigration na magpalihis kami nin banggi sa sangang opisina sa kondisyon na mareport kami sa headquarters ninda kinaagahan. Pagal-pagal kami, pero padagos ming ipinabaya sa kamot ni Jehova an mga bagay-bagay. Kan suminunod na hapon, dai mi inaasahan pero tinugutan kaming mag-istar sa Zimbabwe bilang mga bisita. Dai ko lamang malilingawan an namatian ko kan aldaw na idto—kumbinsido ako na ginigiyahan ni Jehova an samong dalan.

Sa sangang opisina sa Zimbabwe, inasignar ako na magtrabaho sa Service Department, asin inaasikaso ko an mga gibuhon sa paglilingkod sa Malawi saka Mozambique. Pinepersegir na marhay an mga tugang sa Malawi. Bilang parte kan sakong trabaho, pigta-translate ko an mga report na ipinapadara kan mga paraataman nin sirkito sa Malawi. Sarong banggi, mantang nagtatrabaho sagkod matanga, napahibi ako kan mabasa ko an mga pang-aabusong inaagihan kan sakong mga tugang. a Pero napakusog man akong marhay kan saindang kaimbudan, pagtubod, saka pakatagal.—2 Cor. 6:4, 5.

Ginibo mi an gabos na posible para matawan nin espirituwal na kakanon an mga tugang na natatada sa Malawi pati man an mga nagdurulag sa mga pang-aabuso pasiring sa Mozambique. An translation team kan Chichewa, an pinakakomun na lengguwahe sa Malawi, ilinipat sa sarong dakulang tanuman na pagsadiri nin sarong tugang sa Zimbabwe. Nagtugdok siya nin mga harong saka opisina para sa sainda. Ipinadagos ninda duman an mahalagang marhay na gibuhon na pagtradusir nin mga literatura sa Bibliya.

Iinareglo mi na makaatender kada taon an mga paraataman nin sirkito sa Malawi nin pandistritong kumbensiyon sa lengguwaheng Chichewa sa Zimbabwe. Duman ninda nakukua an mga outline sa mga pahayag para sa kumbensiyon. Mantang pauli sa Malawi, ginigibo ninda an pinakamakakaya ninda para maipaabot sa ibang mga tugang an mga materyal. May sarong taon kan magbisita sinda sa Zimbabwe, nagibo ming mag-organisar nin Pang-Kahadian na Paadalan sa Pagmiministro para pakusugon an makukusog an buot na mga paraataman nin sirkito na idto.

Kan Pebrero 1975, nagbiyahe ako para bisitahon an mga Saksi na haling Malawi na nagdulag pasiring sa mga refugee camp sa Mozambique. Sinusunod kan mga tugang na idto an pinakabagong mga instruksiyon hali sa organisasyon ni Jehova, kaiba na an bagong areglo na pagkaigwa nin grupo nin kamagurangan. An bagong mga elder nag-areglo nin dakul na espirituwal na aktibidad, kaiba na an pagtao nin mga pampublikong pahayag, pagtukar kan teksto sa aldaw saka kan An Torrengbantayan, asin pagsagibo pa ngani nin mga asembleya. Inorganisar ninda an mga refugee camp na garo kumbensiyon, na igwa nin mga departamento sa paglinig, pagdistribwir nin kakanon, saka sa seguridad. Sa tabang ni Jehova, dakulon an nagibo kan maimbod na mga tugang na idto, asin pagkatapos na bisitahon sinda, talagang napakusog akong marhay.

Kan huring mga taon kan dekada nin 1970, ilinipat sa sangang opisina sa Zambia an pag-asikaso sa Malawi. Pero, pirmi ko pa man giraray naiisip an mga tugang sa Malawi asin iiniiba sinda sa sakong mga pamibi, arog kan dakul na iba pa. Sa nagkapirang pagkakataon, bilang miyembro kan Komite kan Sangay sa Zimbabwe, nakakaulay ko an mga representante kan world headquarters, pati man an responsableng mga brother hali sa Malawi, South Africa, asin Zambia. Sa kada pagkakataon na iyan, pirmi ming napag-uulayan an iyo man sanang hapot, “Ano pa an magigibo ta para sa mga tugang sa Malawi?”

 Sa paglihis nin panahon, nabawasan an mga pagpersegir. An mga tugang na nagdurulag hali sa Malawi padikit-dikit nang nagbabaralik, asin bako naman grabe an persekusyon na naeeksperyensiyahan kaidtong mga dai nagharali. An pagtaraid na mga nasyon legal nang minimidbid an banwaan ni Jehova asin hinahali an mga restriksiyon. Arog man kaiyan an nangyari sa Mozambique kan 1991. Pero napaisip kami, ‘Nuarin daw magigin talingkas an mga Saksi ni Jehova sa Malawi?’

Pag-abot nin panahon, nagbago an sitwasyon sa pulitika sa Malawi, asin kan 1993 hinali kan gobyerno an pagbabawal sa mga Saksi ni Jehova. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, nakaulay ko an sarong misyonero na naghapot sako, “Mabalik ka pa sa Malawi?” Kaidto, 59 anyos na ako, kaya nagsimbag ako, “Dai, gurangon na ako!” Pero kan aldaw man sanang idto, nakaresibi kami nin surat hali sa Namamahalang Grupo asin iniimbitaran kami na bumalik duman.

Gustong-gusto mi an asignasyon mi sa Zimbabwe, kaya masakit idtong desisyon para samo. Natuod na kami duman saka dakul na an nagin mga amigo mi. Mabuot na sinabi kan Namamahalang Grupo na puwede kaming magdanay sa Zimbabwe kun gusto mi. Kaya pasil sana kuta na pilion an sadiri ming dalan asin magdanay sa Zimbabwe. Pero nagigirumduman ko na naisip ko kaidto kun paano binayaan ni Abraham saka Sara an saindang komportableng harong dawa gurang na sinda para sunudon an paggiya ni Jehova.—Gen. 12:1-5.

Nagdesisyon kami na sunudon an paggiya kan organisasyon ni Jehova asin nagbalik kami sa Malawi kan Pebrero 1, 1995, an ika-28 taon puon kan inot ming pag-abot duman. Sarong Komite kan Sangay an binilog, kun sain ako saka duwa pang brother an miyembro kaiyan, asin dai nahaloy nagin sibot kami sa pag-organisar giraray kan mga aktibidad kan mga Saksi ni Jehova.

Saro nanggad na bendisyon na mahiling na marikas na pinapatalubo ni Jehova an gibuhon! Marikas na nagdakul an bilang kan mga parahayag puon sa 30,000 kan 1993 sagkod sa labing 42,000 kan 1998. b Inaprubaran kan Namamahalang Grupo an plano para sa sarong bagong sangang opisina para maasikaso an nagdadakulang pangangaipo sa langtad. Nagbakal kami nin 12 ektaryang lote sa Lilongwe, asin iinasignar ako sa komite kan konstruksiyon.

Si Brother Guy Pierce na miyembro kan Namamahalang Grupo an nagtao kan pahayag sa dedikasyon kan bagong mga pasilidad kan Mayo 2001. Labing  dos mil na mga Saksi duman an nag-atender, asin an kadaklan sa sainda labing 40 taon nang bawtisado. An maimbod na mga tugang na ini nagtagal nin maringis na persekusyon sa laog nin dakul na taon sa mga panahon nin pagbabawal. Tios sinda sa materyal na mga bagay pero mayamanon sindang marhay sa espirituwal. Asin ngunyan ugmahon sindang libuton an bagong Bethel. Dawa sain man sinda magduman sa Bethel, kinakanta ninda an mga kantang Pang-kahadian na nasa African-style harmony, asin dahil diyan iyan an nagin pinakanakakapahiro sa puso na okasyon na naeksperyensiyahan ko. Saro iyan na buhay na patotoo na abundang binebendisyunan ni Jehova an mga maimbod na nagtatagal nin mga pagbalo.

Kan matapos na an pagtugdok sa sangang opisina, ugmahon ako na makaresibi nin mga asignasyon para sa pagdedikar nin mga Kingdom Hall. Nakikinabang an mga kongregasyon sa Malawi sa programa kan organisasyon na pagtugdok nin mga Kingdom Hall sa mga lugar na limitado an kakayahan sa pinansiyal. Dati, nagtitiripon an nagkapirang kongregasyon sa mga payag-payag na gibo sa kahoy na eukalipto. Mga banig na gibo sa duot na tambo an ginigibo nindang atop saka halabang mga bangkô na gibo sa daga an pigtutukawan ninda. Sa ngunyan, maigot na naggigibo an mga tugang nin mga ladrilyo sa mga hurno na ginibo ninda asin nagtutugdok sinda nin bagong magagayon na lugar na pagtitiripunan. Pero mas gusto pa man giraray ninda an haralabang bangkô, ta arog kan sinasabi sa kasabihan, Pirming may saro pang husto sa halabang bangkô!

Ugmahon man akong mahiling na tinatabangan ni Jehova an mga tawo na umuswag sa espirituwal. Napahanga ako lalo na kan hoben na mga brother sa Africa ta andam sindang magboluntaryo asin marikas sindang nakanuod sa pagtutukdo asin praktikal na pagsasanay na itinatao kan organisasyon ni Jehova. Nagsaabaga sinda nin mas dakulang mga paninimbagan sa Bethel saka sa mga kongregasyon. Mas napakusog pa an mga kongregasyon kan bagong nombrahan na mga paraataman nin sirkito na mga taga duman, na an kadaklan may agom. Pinili kan mga mag-agom na idto na lubos na paglingkudan si Jehova paagi sa dai nguna pagkaigwa nin mga aki, sa ibong kan panggigipit kan mga tawo sa lugar ninda asin, kun minsan, kan mga kapamilya ninda.

Pakalihis nin 52 na taon sa Africa, nagkaigwa ako nin mga problema sa salud. Inaprubaran kan Namamahalang Grupo an rekomendasyon kan Komite kan Sangay na iasignar kami sa Britania. Namundo kami na bayaan an asignasyon na gustong-gusto mi, pero an pamilyang Bethel sa Britania inaasikaso kaming marhay ngunyan na maedad na kami.

Kumbinsido ako na an pagtugot ki Jehova na giyahan an dalan ko iyo an pinakamarahay na desisyon na ginibo ko. Kun nagsarig ako sa sadiri kong pakasabot, tibaad kun sain na ako dinara kan sakong sekular na trabaho. Aram pirmi ni Jehova kun ano an kaipuhan ko para ‘maitanos an sakong mga dalan.’ (Tal. 3:5, 6) Bilang sarong hoben, gustong-gusto kong manudan kun paano nagpupunsiyonar an sarong dakulang kompanya. Alagad, an organisasyon ni Jehova sa bilog na kinaban nagtao sako nin mas nakakakontentong karera sa espirituwal. Para sako, an paglilingkod ki Jehova iyo an pinakanakakakontentong buhay puon kaidto sagkod ngunyan!