1-3. (a) Taano ta marahay na halimbawa si Josue sa paggibo nin tamang desisyon sa buhay? (b) Ano an dapat tang girumdumon kun napapaatubang sa pagdedesisyon?

AN PAGPILI seryosong bagay. An saro na may katalingkasan na magdesisyon igwa nin pagpipilian asin may kontrol siya kun pasain an buhay niya. Sa pag-ilustrar: Imahinara an sarong tawo na naglalakaw sa dalan, na bigla na sanang nagsanga sa duwa. Arin an pipilion niya? Kun may gusto siyang dumanan, posibleng an saro kaiyan parani duman mantang an saro parayo.

² Dakul sa Bibliya nin halimbawa nin mga napaatubang sa kaagid na sitwasyon. Halimbawa, kinaipuhan ni Cain na magdesisyon kun baga kokontrolon an kaanggutan o dai. (Gen. 4:6, 7) Kinaipuhan ni Josue na pumili kun baga paglilingkudan an tunay na Diyos o sasambahon an palsong mga diyos. (Jos. 24:15) Mawot ni Josue na magdanay na dayupot ki Jehova, kaya pinili niya an dalan na makakatabang sa paggibo kaiyan. Mayo nin siring na kamawutan si Cain, asin pinili niya an dalan na nagparayo sa saiya ki Jehova.

³ Kun beses, tibaad nadidipisilan kita sa pagpili nin tamang desisyon. Kun mangyari iyan, girumdumon an saimong dudumanan, o pasuhan—an mapamuraway si Jehova sa gabos mong ginigibo asin malikayan an ano man na makakaparayo saimo sa saiya. (Basahon an Hebreo 3:12.) Sisiyasaton ta digdi asin sa sunod na artikulo an pitong aspekto nin buhay na diyan dai niyato dapat pagtugutan an ano man na irayo kita ki Jehova.

4. Taano ta mahalaga an paghanapbuhay?

⁴ Obligasyon nin mga Kristiyano na sustentuhan an saindang sadiri pati na an pamilya ninda. Segun sa Bibliya, an siisay man na habong magsustento sa saiyang pamilya mas maraot pa sa sarong dai nagtutubod. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8)  Malinaw nanggad na an sekular na trabaho mahalagang aspekto nin buhay, pero kun dai mag-iingat, puwede ka kaiyan irayo ki Jehova. Paano?

5. Ano an mga dapat tang pag-isipan bago akuon an sarong trabaho?

⁵ Ipamugtak na naghahanap ka nin trabaho. Kun nakaistar ka sa sarong nasyon na dipisil makahanap nin trabaho, tibaad matentaran kang akuon an inot na ialok sa saimo—dawa ano. Pero, paano kun an klase kan trabaho bakong kauyon kan mga prinsipyo sa Bibliya? Paano kun an iskedyul o pagbiyahe makakaulang sa saimong Kristiyanong mga gibuhon o makakaina kan saimong panahon para sa pamilya? Aakuon mo pa daw an alok, na iniisip na mas marahay pa na magkaigwa nin bakong angay na trabaho kisa mayo? Tandaan, an pagpili sa salang dalan makakaparayo saimo ki Jehova. (Heb. 2:1) Naghahanap ka man nin trabaho o nag-iisip na gumibo nin pagliliwat sa trabaho mo ngunyan, paano ka makakagibo nin madunong na mga desisyon?

6, 7. (a) Ano an posibleng mga katuyuhan nin saro sa pagkaigwa nin trabaho? (b) Arin na katuyuhan an makakaparani saimo ki Jehova, asin taano?

⁶ Arog kan nasambitan na, girumdumon an saimong dudumanan, o pasuhan. Haputon an sadiri, ‘Ano an katuyuhan ko sa pagkaigwa nin trabaho o karera?’ Kun gagamiton mo iyan tanganing masuportaran an sadiri asin an saimong pamilya sa paglilingkod ki Jehova—bebendisyunan niya an paghihinguwa mo. (Mat. 6:33) Dai si Jehova madidipisilan na tabangan ka kun mawaran ka nin trabaho o biglang bumagsak an ekonomiya. (Isa. 59:1) ‘Tatao siya magkalda kan mga banal sa sugot.’—2 Ped. 2:9.

⁷ Sa ibong na lado, paano kun an katuyuhan mo sana iyo na magin mayaman? Puwede mong magibo iyan. Pero, dawa pa magibo mo, girumdumon na an siring na “kapangganahan” igwa nin karibay—kapahapahamak na mga resulta. (Basahon an 1 Timoteo 6:9, 10.) An sobrang pagpahalaga sa kayamanan asin karera makakaparayo sana saimo ki Jehova.

8, 9. Ano an maninigong pag-isipan kan mga magurang kun dapit sa saindang sabuot sa trabaho? Ipaliwanag.

⁸ Kun saro kang magurang, isipon kun ano an epekto kan halimbawa mo sa saimong mga aki. Ano an nahihiling nindang pinakamahalaga sa saimo—an saimong karera o an pakikikatuod mo ki Jehova? Kun nahihiling ninda na panginot sa saimo an posisyon, pagigin bantog, asin kayamanan, dai ka daw ninda arugon sa siring na peligrosong dalan? Dai daw mabawasan an paggalang ninda sa saimo bilang magurang? An sarong hoben na Kristiyana nagsabi: “Sa nagigirumduman ko, sibot-sibot sa trabaho an sakong ama. Kan primero, garo baga nagpaparatrabaho siya huli ta gusto niyang itao sa pamilya mi an pinakamarahay. Gusto niya kaming atamanon na marhay. Pero sa nakaagi pa sanang mga taon, may nagbago. Nagpaparatrabaho na sana siya, dangan nagpaparabakal nin mamahalon na mga bagay na dai mi man kaipuhan. Huli kaiyan, namidbid kami bilang pamilyang makuwarta imbes na nagdadagka sa iba na mag-abot nin espirituwal na mga pasuhan. Mas gugustuhon ko pa an suporta kan sakong ama sa espirituwal kisa sa kuwarta niya.”

⁹ Mga magurang, dai nindo irayo an saindong sadiri ki Jehova paagi sa sobrang pagpahalaga sa saindong karera. Paagi sa saindong halimbawa, ipahiling sa mga aki nindo na nagtutubod talaga kamo na espirituwal na mga bagay an pinakanangungurog na kayamanan na puwede tang makamtan, bakong materyal.—Mat. 5:3.

10. Ano an puwedeng pag-isipan nin sarong hoben kun nagpipili nin karera?

¹⁰ Kun saro kang hoben na nag-iisip dapit sa karerang pipilion, paano ka makakapagdesisyon nin tama? Arog kan napag-ulayan na, kaipuhan mong aramon kun pasain an saimong buhay. An pagsasanay daw asin trabaho na may koneksiyon sa kursong pinag-iisipan mo makakatabang sa saimo na lubos na inuton an intereses kan Kahadian o makakaparayo saimo ki Jehova? (2 Tim. 4:10) An pasuhan mo daw iyo na arugon an estilo nin pamumuhay nin mga tawong  maugma sana kun may dakul na kuwarta? O mananarig ka ki Jehova arog ni David, na nagsurat: “Aki pa ako kaidto, asin ngunyan gurang na; alagad dai ko pa nahiling na pinabayaan nin KAGURANGNAN an matanos na tawo o na an saiyang mga aki nakilimos nin tinapay”? (Sal. 37:25, BPV *) Girumdumon na an sarong dalan makakaparayo saimo ki Jehova, mantang an saro madara sa saimo pasiring sa pinakamarahay na buhay na puwede mong makamtan. (Basahon an Talinhaga 10:22 *; Malaquias 3:10.) Arin na dalan an pipilion mo? *

11. Ano an sinasabi kan Bibliya manungod sa pag-aling-aling asin paglilibang, pero ano an maninigo tang isaisip?

¹¹ An Bibliya bakong kontra sa pag-uruugma, ni sinasabi man kaiyan na pagsayang nin panahon an pag-aling-aling asin paglilibang. ‘An pagpatuod sa hawak may pakinabang na kadikit,’ an surat ni Pablo ki Timoteo. (1 Tim. 4:8) Sinasabi pa ngani kan Bibliya na may ‘panahon nin pagngisi’ saka “panahon nin pagtarok,” o paglukso-lukso, asin ineenkaminar kita kaiyan na magkaigwa nin igong pahingalo. (Par. 3:4; 4:6) Pero kun dai ka mag-iingat, an pag-aling-aling asin paglilibang makakaparayo saimo ki Jehova. Paano? An peligro kaiyan nangurognang nakadepende sa duwang bagay—kun anong klase an pinipili mo asin kun gurano kadakul na panahon an ginagamit mo diyan.

12. Mapadapit sa klase nin pag-aling-aling asin paglilibang na pinipili mo, anong mga bagay an maninigo mong pag-isipan?

¹² Inot, pag-isipan an klase nin pag-aling-aling asin paglilibang. Makakasiyerto ka na makakakua ka nin marahay na klase. Pero, an totoo, dakul sa mga iyan an nagpapamuraway sa mga bagay na ikinakaungis nin Diyos, kaiba na an kadahasan, espiritismo, asin bawal na pagdudurog. Kun siring, kaipuhan mong siyasaton na marhay an klase kan saimong pag-aling-aling asin paglilibang. Ano an epekto kaiyan sa saimo? Ineengganyar ka daw kaiyan na makipagkompetensiya, magin madahas, o magin nasyonalistiko? (Tal. 3:31) Nakakaubos daw iyan kan saimong kuwarta? Makakasingkog daw iyan sa iba? (Roma 14:21) Anong klaseng mga tawo an makakaibanan mo? (Tal. 13:20) Pinupukaw daw kaiyan sa saimo an pagmawot na gumibo nin sala?—Sant. 1:14, 15.

13, 14. Ano an kaipuhan mong pag-isipan dapit sa kun gurano kadakul na panahon an ginagamit mo sa paglilibang?

 ¹³ Pag-isipan man an panahon na ginagamit mo sa pag-aling-aling asin paglilibang. Haputon an sadiri, ‘Dakulon daw na panahon an ginagamit ko sa paglilibang kaya dikit na sana an panahon ko para sa espirituwal na mga gibuhon?’ Kun magamit ka nin sobrang panahon para diyan, maririsa mo na dai na iyan nakakarepresko. Sa katunayan, an mga igwa nin tama sanang paglilibang mas ikinakaugma pa ngani iyan. Taano? Huling aram ninda na ininot ninda an mas mahahalagang bagay, kaya dai sinda nakokonsensiya sa paglilibang ninda.—Basahon an Filipos 1:10, 11.

¹⁴ Dawa ngani garo baga nakakaugmang isipon an paggamit nin dakul na panahon sa paglilibang, puwede ka kaiyan irayo ki Jehova. Nanudan iyan kan 20 anyos na sister na si Kim base sa eksperyensiya niya. “Dati, yaon ako pirme sa gabos na parti,” an sabi niya. “May kaurugmahan serosemana—Biyernes, Sabado, asin Domingo. Pero ngunyan, nahiling ko na dakulon pang mas mahalagang bagay na dapat gibuhon. Halimbawa, bilang payunir, nagmamata akong alas sais nin aga para sa paglilingkod sa langtad, kaya dai ako puwedeng abuton nin ala una o alas dos nin aga sa pagtiripon-tipon. Aram ko na bako man maraot an pagtiripon-tipon, pero puwede iyan magin dakulaon na disturbo. Arog kan iba pang bagay, dapat ibugtak iyan sa tamang lugar.”

15. Paano matatabangan kan mga magurang an saindang mga aki na makapili nin nakakarepreskong paglilibang?

¹⁵ Responsabilidad kan mga magurang na itao an materyal, espirituwal, asin emosyonal na pangangaipo kan saindang pamilya. Kaiba diyan an paglilibang. Kun saro kang magurang, dai magin parakontra sa pag-uruugma, o killjoy, na nag-iisip na maraot an gabos na paglilibang. Pero, mag-ingat man sa maraot na mga impluwensiya. (1 Cor. 5:6) Kun pagpaplanuhan nin marhay, makakapili kamo nin pag-aling-aling asin paglilibang na tunay na nakakarepresko sa saindong pamilya. * Paagi kaiyan, mapipili nindo asin kan saindong mga aki an dalan na makakaparani saindo ki Jehova.

16, 17. Anong nakakamundong sitwasyon an inaagihan nin dakul na magurang, asin paano ta naaraman na nasasabutan ni Jehova an kulog na namamatian ninda?

¹⁶ Makusog na marhay an relasyon kan magurang asin aki, kaya ginamit iyan ni Jehova tanganing iladawan an pagkamuot niya sa saiyang banwaan. (Isa. 49:15) Kun siring, normal sanang magmundo nin grabe kun magbaya ki Jehova an sarong namumutan na kapamilya. “Nakulgan akong marhay,” an sabi nin sarong sister na an aking babayi natiwalag. “Naisip ko, ‘Taano ta binayaan niya si Jehova?’ Nakonsensiya ako, saka binasol ko an sadiri ko.”

¹⁷ Nasasabutan ni Jehova an namamatian mong kulog. ‘Nakulgan an saiyang puso’ kan magrebelde an inot na miyembro kan pamilya nin tawo na linalang niya, asin paghaloy-haloy pati an kadaklan na tawo na nabuhay bago kan Baha. (Gen. 6:5, 6) An mga dai pa nakaeksperyensiya kan siring na sitwasyon tibaad madipisilan na masabutan kun gurano iyan kakulog. Pero, bakong madunong kun tutugutan mo an maraot na paggawi kan natiwalag na kapamilya na irayo ka ki Jehova. Kun siring, paano mo makakayanan an grabeng kamunduan kun magbaya ki Jehova an sarong kapamilya?

18. Taano ta dai maninigong basulon kan mga magurang an saindang sadiri kun an aki ninda magbaya ki Jehova?

¹⁸ Dai mo pagbasulon an sadiri mo sa nangyari. Tinawan ni Jehova nin katalingkasan na magdesisyon an mga tawo, asin an lambang dusay saka bautisadong miyembro nin pamilya dapat na “magpasan kan saiyang sadiring pasan” na responsabilidad. (Gal. 6:5) Sa huri, an nagkasala an papanimbagon ni Jehova sa mga desisyon niya—bako ika. (Ezeq. 18:20) Dai mo man pagbasulon an iba. Igalang an areglo ni Jehova  sa pagdisiplina. Manindugan tumang sa Diyablo—bako sa mga pastor na nagpoprotektar sa kongregasyon.—1 Ped. 5:8, 9.

19, 20. (a) Paano makakayanan kan mga magurang na may aking natiwalag an saindang grabeng kamunduan? (b) Ano an maninigong lauman kan mga magurang na ini?

¹⁹ Sa ibong na lado, kun mahinanakit ka ki Jehova, irarayo mo an sadiri mo sa saiya. An totoo, an kaipuhan mahiling kan namumutan mong kapamilya iyo an saimong marigon na paninindugan na ipaurog si Jehova kisa sa gabos na iba pang bagay—kaiba na an relasyon sa pamilya. Kaya tanganing makayanan an sitwasyon, siyertuhon na mapagdanay na makusog an sadiri mong espirituwalidad. Dai isuway an saimong sadiri sa maimbod na Kristiyanong mga tugang. (Tal. 18:1, NW) Sa pamibi, ipahayag ki Jehova an nasa buot mo. (Sal. 62:7, 8) Dai maghanap nin mga dahilan tanganing makikomunikar sa natiwalag na kapamilya, arog nin pag-text o pag-e-mail. (1 Cor. 5:11) Magdanay na sibot sa espirituwal na mga aktibidad. (1 Cor. 15:58) An sister, na nasambitan na, nagsabi, “Aram ko na dapat akong magdanay na sibot sa paglilingkod ki Jehova asin makusog sa espirituwal tanganing kun bumalik na ki Jehova an aki kong babayi, nasa kamugtakan akong tabangan siya.”

²⁰ Sinasabi kan Bibliya na an pagkamuot “naglalaom kan gabos.” (1 Cor. 13:4, 7) Bako man sala na maglaom ka na mabalik ki Jehova an saimong namumutan. Taon-taon, dakul na nagkasala an nagsusulsol asin minabalik sa organisasyon ni Jehova. Dai si Jehova naghihinanakit sa mga nagsusulsol. Sa kabaliktaran, siya andam na magpatawad.—Sal. 86:5.

21, 22. Ano an determinado mong gibuhon kun dapit sa paggamit kan saimong katalingkasan na magdesisyon?

²¹ Tinawan ni Jehova nin katalingkasan na magdesisyon an mga tawong linalang niya. (Basahon an Deuteronomio 30:19, 20. *) Pero may kalabot iyan na magabat na paninimbagan. Maninigong haputon kan lambang Kristiyano an saiyang sadiri: ‘Arin na dalan an piglalakawan ko? Tinutugutan ko daw an trabaho asin karera, pag-aling-aling asin paglilibang, o relasyon sa pamilya na irayo ako ki Jehova?’

²² Nungkang nawawara an pagkamuot ni Jehova sa saiyang banwaan. An solamenteng paagi na mapaparayo kita ki Jehova iyo na kun pipilion tang sundan an salang dalan. (Roma 8:38, 39) Alagad, dai iyan kaipuhan na mangyari sa sato! Magin determinado na dai pagtugutan an ano man na irayo ka ki Jehova. Tutukaron sa sunod na artikulo an apat pang aspekto na diyan ikakapahiling mo an determinasyon na iyan.