1. Langilileni ifyo cabela bwino ukwishiba ifyo inshita ili e lyo ne filecitika pali iyo nshita. (Moneni icikope pa muulu.)

ILYO inyimbo ishilelangilila ukuti ukulongana kwa citungu kwalatendeka tashilatampa ukulila, tuleshiba ukuti tulingile ukwikala mu fipuna no kutendeka ukukutika ku nyimbo. Icilenga twishibe ni co ceyamani alalanda ukuti inyimbo shalatendeka ukulila. Iyi iba ni nshita ya kukutika ku nyimbo ishisuma nga nshi isho bakalisha ba filimba aba Watchtower balisha no kupekanya imitima yesu ukukutika amalyashi ayalalandwa. Nomba kulaba bamo aba kutila, balepitana fye no kulashimika amalyashi na ba bwananyina ica kuti tababikileko na mano ukutila ukulongana kwalatendeka. Ifi bacita, filanga fye ukuti tabali abalola pantu tababikileko amano ukuti ceyamani ali pa cisebele, inyimbo nashitampa ukulila no kuti abantu nabekala mu fipuna. Ifi twalandapo kuti fyatwafwa ukwishiba ifyo cicindamine ukubika amano ku filecitika ifilelanga ukuti inshita iisheleko ukuti icintu icikalamba cicitike iinono. Cinshi cikacitika?

2. Mulandu nshi Yesu aebele abasambi bakwe ukuba ‘abalola’?

² Ilyo Yesu Kristu alandile pa fyo abasambi bakwe bali no  kwishibilako “ukuti icalo cili ku mpela,” abebele ati: “Cenjeleni, mulelola, pantu tamwaishiba inshita ifi fikacitika.” Na kabili Yesu alibwekeshepo ukubeba ati: “Mulelola.” (Mat. 24:3; belengeni Marko 13:32-37.) Ifyo Mateo alembele pe lyashi lino line filanga ukuti Yesu alisokele abasambi bakwe ukuti: “Mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesamo. . . . Mube abaiteyanya, pantu pa nshita mushenekele, e po Umwana wa muntu akesa.” Na kabili Yesu atile: “E ico mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku nangu ni nshita.”—Mat. 24:42-44; 25:13.

3. Mulandu nshi tubikila amano ku fyo Yesu atusokele?

³ Fwe Nte sha kwa Yehova twalibika sana amano kuli ifi Yesu atusokele. Twalishiba ukuti tuleikala mu “nshita ya ku mpela” kabili kushele fye inshita iinono ukuti “ubucushi ubukalamba” butendeke! (Dan. 12:4; Mat. 24:21) Pali ino nshita kuli inkondo, abantu abalecita ubulalelale na bampulamafunde balefulilako, imipepele ya bufi ilefulilako, mwi sonde lyonse muli ifipowe, ifikuko ne finkukuma. Abantu ba kwa Yehova bena balebila sana imbila nsuma iya Bufumu mwi sonde lyonse. (Mat. 24:7, 11, 12, 14; Luka 21:11) Tulafwaisha ukumona amapaalo ayo tukakwata ilyo Shikulu akesa ne fyo ukufwaya kwa kwa Lesa kukafikilishiwa.—Marko 13:26, 27.

4. (a) Cinshi twingashininkishisha ukuti Yesu nomba alishiba ilyo Armagedone ikatendeka? (b) Nangu ca kuti tatwaishiba ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka, cinshi twingacetekela?

⁴ Twalishiba ukuti cila ciputulwa pa kulongana kwa citungu citendeka pa nshita ilya ine batantika. Lelo te kuti twishibe umwaka, ubushiku ne awala ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka. Ilyo Yesu ali pano isonde, alandile ati: “Ulwa bushiku bulya ne nshita takuli uwaishiba, nangu ni bamalaika ba mu muulu nangu Mwana, kano fye Tata.” (Mat. 24:36) Lelo Yesu balimupeela amaka ya kulwa ne calo ico Satana ateka. (Ukus. 19:11-16) Kanshi pali ino nshita nalimo Yesu alishiba ilyo inkondo ya Armagedone ikatendeka. Lelo ifwe tatwaishiba. E ico tulingile ukutwalilila ukuba abalola mpaka na lintu ubucushi bukalamba bukatampa. Yehova ena alishiba bwino ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka. Na kuba, alibika ubushiku ilyo impela ikesa kabili alolela fye ubushiku bukafike ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka kabili ‘tabwakacelwe!’ (Belengeni Habakuki 2:1-3.) Finshi fyalenga tushininkishe ukuti tabwakacelwe?

5. Landeni pa cacitike icilanga ukuti ifyo Yehova asobela ficitika pa nshita ilya ine fye umwine alefwaya ukuti ficitikilepo.

⁵ Fyonse ifyo Yehova asobela ficitika pa nshita ilya ine fye iyo asobele ukuti e yo fikacitikilapo! Natulande pa nshita iyo asobele ukuti e yo ali no kulubwilapo abena Israele mu Egupti. Mu mweshi wa Nisani 14, mu mwaka wa 1513 ilyo Yesu ashilaisa pano isonde, Mose alandile ati: “Ilyo imyaka 430 yapwile, pali ubu bwine bushiku e po amabumba ya kwa Yehova yonse yafumine mu calo ca Egupti.” (Ukufu. 12:40-42) “Imyaka 430” yatendeke ilyo Yehova apangene na Abrahamu icipangano mu mwaka wa 1943 ilyo Yesu ashilaisa pano isonde. (Gal. 3:17, 18) Ilyo papitile inshita, Yehova aebele Abrahamu ati: “Ukwishiba wishibe ukuti abana bobe bakayaikala mu calo ca bene, kabili bakabombela abo bantu, na bo bakabacusha pa myaka 400.” (Ukute. 15:13; Imil. 7:6) “Imyaka 400” iya kucula yatendeke mu mwaka wa 1913 ninshi  Yesu talaisa pano isonde ilyo Ishmaele alecusha Isaki lintu asumwike, kabili yapwile ilyo abena Israele bafumine mu Egupti mu mwaka wa 1513 ninshi Yesu talaisa pano isonde. (Ukute. 21:8-10; Gal. 4:22-29) Yehova alisobele ukuti ali no kulubula abantu bakwe ninshi kucili imyaka 400!

6. Cinshi cingalenga twacetekela ukuti Yehova akapususha abantu bakwe?

⁶ Yoshua uwali pa bantu abalubwilwe mu Egupti, aebele abena Israele bonse ukuti: “Namwishiba bwino ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse ukuti tapali amashiwi nangu yamo pa mashiwi yonse ayasuma ayo Yehova amwebele ayashacitika. Fyonse fyalicitika. Tapali nangu cimo icishacitika.” (Yosh. 23:2, 14) Na ifwe bene te kuti tutwishike no kutwishika ukuti Yehova akatupususha mu bucushi bukalamba nga filya fine atulaya. Na lyo line, nga tulefwaya ukupusuka ilyo cino calo cikonaulwa, tulingile ukuba abalola.

7, 8. (a) Mulimo nshi abalinshi balebomba, kabili finshi tulesambililako? (b) Landeni pa fingacitika nga ca kuti abalinshi balaala ilyo bali pa ncito.

⁷ Ku fyacitike kale kuti twasambililako ifyo cacindamina ukuba abalola. Kale imisumba iingi iikalamba pamo nga Yerusalemu yalekwata amalinga ayatali. Aya amalinga yalecingilila abantu ku balwani kabili yalebafwa ukumona ifilecitika ku nse ya musumba. Ubushiku na kasuba abalinshi baleba pa fibumba na pa mpongolo. Abalwani nga baisa ku kusansa umusumba, abalinshi balesoka abekala musumba. (Esa. 62:6) Kanshi umulinshi alingile ukuba uwalola inshita yonse pantu nga tali uwalola, abalwani kuti baingila no kusansa umusumba.—Esek. 33:6.

⁸ UmuYuda uwasambilila sana pa malyashi ya kale Josephus, alandile ukuti, mu mwaka wa 70 ninshi Yesu aliya ku muulu, abashilika abena Roma balipokele Ulupungu lwa Antonia ulwapalamene no musumba wa Yerusalemu, ne calengele ni co abalinshi balileele! Ilyo bapokele ulupungu, abena Roma balingiile mu musumba no koca itempele, e fyo ubucushi bukalamba bwatendeke ubo abekashi ba mu Yerusalemu na Yuda bashabalile abamonapo.

9. Finshi abantu abengi bashaishiba muno nshiku?

⁹ Mu fyalo ifingi mwaliba abalinshi abalinda imipaka ya calo e lyo balikwata na makamela ayakopa ifilecitika. Balekata abaleingila mu calo ukwabula ifitupa e lyo balamona na balwani abengasansa icalo. Aba abalinshi bamona fye abalwani abengasansa icalo, lelo tabaishiba ukuti kwaliba Ubufumu bwa kwa Lesa kabili tabaishiba ne fyo bucita. Tabaishiba no kuti Kristu e Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa kabili tabaishiba ne fyo ubu Bufumu bukacita ilyo inko shonse shikapingulwa. (Esa. 9:6, 7; Dan. 2:44) Nga ca kuti twatwalilila ukuba abalola, tukaba abaipekanya ilyo ubushiku bwa bupingushi bukafika.—Amalu. 130:6.

10, 11. (a) Finshi tulingile ukucenjelako kabili mulandu nshi? (b) Finshi fyalenga mushininkishe ukuti Satana Kaseebanya alilenga abantu belabika amano ku fyo Baibolo yasobela?

¹⁰ Elenganyeni ukuti umulinshi nabomba ubushiku bonse ukwabula ukulaalapo, lelo ilyo kwashala fye panono ukuti enuke, anaka alafwaya no kulaala. E fyo caba na kuli ifwe, ilyo impela ya cino calo ilepalama e lyo cakulayafishako ukutwalilila ukuba abalola. Ala te kuti ciwame nga ca kuti twafilwa ukutwalilila  ukuba abalola! Natulande pa fintu fitatu ifingalenga twafilwa ukuba abalola.

¹¹ Satana alelenga abantu balekaana ukukutika imbila nsuma. Ilyo Yesu ashilafwa, alisokele abasambi bakwe imiku itatu pali “kateka wa pano calo.” (Yoh. 12:31; 14:30; 16:11) Yesu alishibe ukuti Satana Kaseebanya ali no kupofwisha abantu pa kuti bebika amano ku masesemo ya kwa Lesa ayalanda pa fikacitika ku ntanshi. (Sefa. 1:14) Satana Kaseebanya abomfya imipepele ya bufi pa kupofwisha abantu. Bushe ifyo abantu balanda filanga shani ukuti Satana alibapofwisha? Bushe Satana tapofwisha kale amatontonkanyo ya “bashatetekela” pa kuti beiluka ukuti cino calo cili no konaulwa no kuti Kristu aleteka mu Bufumu bwa kwa Lesa? (2 Kor. 4:3-6) Bushe tamumfwa uko abantu balanda ukuti, “Nshilefwaya”? Ilingi line tabafwaya ukukutika nga tulebeba ukuti cino calo cili mupepi no konaulwa.

12. Cinshi ico tushilingile ukulekela Satana Kaseebanya atubepa?

¹² Tamufwile ukufuupulwa no kuleka ukuba abalola pa mulandu wa kuti abantu bamo balekaana ukukutika imbila nsuma. Paulo alembeele abena Kristu banankwe ati: “Mwe bene mwalishiba bwino ukuti ubushiku bwa kwa Yehova bukesa,” kabili atile, “bukesa ngo mupuupu ubushiku.” (Belengeni 1 Abena Tesalonika 5:1-6.) Yesu atusokele ati: “Mube abaiteyanya, pantu pa nshita mushile-enekela, e po Umwana wa muntu akeshila.” (Luka 12:39, 40) Nomba line, Satana ali no kulenga abantu abengi ukucetekela ubufi bwa kuti kuli “umutende no mutelelwe.” Akalenga abantu bakamone ukuti ifintu mu calo fili fye bwino. Bushe na ifwe tukabepwa? Nga tuli ‘abalola kabili abatekanya,’ ubushiku bwa bupingushi ‘tabwakatupumikishe nge fyo amacaca yapumikisha abapuupu.’ E mulandu wine tulingile ukulabelengela Icebo ca kwa Lesa cila bushiku no kulatontonkanya sana pa fyo Yehova atweba.

13. Bushe umupashi wa calo ulenga abantu baba shani, kabili kuti twacita shani pa kuti tutaluke uyu mupashi?

¹³ Umupashi wa calo ulelenga abantu balelaala lwa ku mupashi. Abantu abengi babika fye amano ku mikalile yabo ica kuti tabaishiba  ukuti “balakabila ifya kwa Lesa.” (Mat. 5:3) Balibika amano ku fintu fya muli cino calo ifilenga baba no “lunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso.” (1 Yoh. 2:16) Na kabili, abapanga amafilimu ne nyimbo balenga abantu “batemwa ukwangala,” kabili cila mwaka balapanga ifilenga abantu batemwisha ukwangala. (2 Tim. 3:4) E co umutumwa Paulo aebele Abena Kristu ukuti tabalingile ‘ukulapangila kabela ukucita ifilefwaya imitima yebo,’ ifingalenga balashipula lwa ku mupashi.—Rom. 13:11-14.

14. Kusoka nshi ukwaba pali Luka 21:34, 35?

¹⁴ Tatulingile ukukwata umupashi wa calo, lelo tulingile ukukwata umupashi wa kwa Lesa uo Yehova abomfya pa kutwafwa ukwishiba ifikacitika ku ntanshi. ^[1] (1 Kor. 2:12) Kwena twalishiba ukuti te fintu ifikalamba ifilenga umo atendeka ukushipula lwa ku mupashi, ilingi line fintu ificitika mu mikalile e fingalenga twalafilwa ukubomba imilimo ya kwa Lesa. (Belengeni Luka 21:34, 35.) Bambi kuti balatupumya pa mulandu wa kuti twaliba abalola, lelo tulingile fye ukutwalilila ukuba abalola. (2 Pet. 3:3-7) Tulingile ukulalongana lyonse na Bena Kristu banensu, pantu ilyo tuli pa kulongana Lesa alatupeela umupashi wakwe.

15. Finshi fyacitikile Petro, Yakobo na Yohane, kabili finshi tulesambililako?

¹⁵ Ukukanapwililika kuti kwalenga twafilwa ukutwalilila ukuba abalola. Yesu alishibe ukuti abantu abashapwililika balakonkelela ifyo imibili yabo ifwaya. Natulande pa fyacitike ubushiku ilyo Yesu bashilamwipaya. Pa kuti atwalilile ukuba uwa cishinka, alingile ukulapepa kuli Wishi wa ku muulu pa kuti amukoshe. Yesu aebele Petro, Yakobo na Yohane ukuba ‘abalola’ ilyo aile mu kupepa. Lelo balifililwe ukwiluka ifyo ifintu fyali no kubipa. Mu nshita ya kuti babe abalola ilyo Shikulu wabo alepepa, bakonkelele ifyo imibili yabo yalefwaya, e co balileele. Nangu ca kuti Yesu na o alinakile, taleele, atwalilile fye ukupepa kuli Wishi. Abasambi bakwe nabo bene e fyo balingile ukucita.—Marko 14:32-41.

16. Ukulingana na Luka 21:36, finshi Yesu alandile ukuti e fyo tulingile ukulacita pa kuti tuleba “abalola”?

¹⁶ Ukuba ‘abalola’ lwa ku mupashi tacipilibula fye ukufwaya ukulacita ifintu ifisuma. Ilyo kwashele inshiku ishinono ukuti Yesu aye na basambi bakwe kwi bala lya Getsemane, alibebele ukulapepa amapepo ya kupaapata kuli Yehova. (Belengeni Luka 21:36.) Kanshi pa kuti tutwalilile ukuba abalola lwa ku mupashi, na ifwe bene tulingile ukulapepa.—1 Petro 4:7.

17. Bushe kuti twalanga shani ukuti twaliipekanya ku fili no kucitika ku ntanshi?

¹⁷ Apo Yesu alandile ati impela ikesa ‘pa nshita tushenekele,’ ino te nshita ya kushipula lwa ku mupashi, iya kulafwaya ifintu ifyaba mu calo ca kwa Satana ne fintu ifyo imibili yesu ifwaya. (Mat. 24:44) Mu Baibolo Lesa na Kristu balitweba ifyo bali no kutucitila ku ntanshi ne fyo twingacita pa kuti tutwalilile ukuba abalola. Kanshi tulingile ukubika amano kuli bucibusa bwesu na Yehova no kubika intanshi Ubufumu mu bumi bwesu. Tufwile ukubika amano ku nshita tufikilepo na kufilecitika pa kuti tuipekanye ku fintu ifili no kucitika. (Ukus. 22:20) Nga tatuli abalola tatwakapusuke ilyo impela ikesa!