SAMTING ya i hapen long 1949, hemia bitim 60 yia finis. Be stori blong mi i stat plante yia bifo. Papa blong mi, nem blong hem Hendrik. Wok blong hem i blong mekem ol sus. Mo tu hem i wok long garen, long wan smol vilej long not blong Netalan. Mi mi bon long ples ya long 1927. Mi mi namba fo long seven pikinini. Haos blong mifala i stap long wan ples afsaed long taon. Plante man long ples ya oli wokem garen mo oli lukaot long ol anamol. Mi tu mi laekem ol wok ya. Long 1947, taem mi gat 19 yia, Theunis Been i talemaot trutok long mi. Mi tingbaot se fastaem, mi no laekem Theunis nating. Be smoltaem afta long Wol Wo Tu, Theunis i kam wan Witnes blong Jehova. Mi luk se Theunis i kaen moa i bitim bifo. Mi wantem save from wanem fasin blong hem i jenis. Ale, mi lesin long hem taem hem i tokbaot promes we God i mekem long saed blong wol we bambae i kam wan paradaes. Kwiktaem nomo mi luksave se hemia i trutok. Mi mo Theunis mitufala i fren gud blong longtaem. *

Mi mi stat blong prij long Mei 1948, mo long namba 20 Jun, mi baptaes long wan asembli blong tri dei we i stap long wan bigfala taon blong Netalan (nem blong taon ya Utrecht). Long 1 Jenuware 1949, mi stat blong mekem wok blong paenia mo oli sanem mi mi go long wan smol vilej long is blong Netalan, we nem blong hem  Borculo. Long ples ya i gat wan smol kongregesen. Blong kasem ples ya, mi mas wokbaot 130 kilometa. From samting ya, mi go long baskel nomo. Mi ting se bambae mi ron 6 aoa nomo, be from we i gat bigfala ren mo win i strong, mi mekem 12 aoa blong kasem ples ya, nating se mi tekem tren blong mekem ol laswan 90 kilometa. Mi jes kasem ples ya long naet, mo mi stap wetem wan famle we i Witnes. Hemia nao ples we mi stap long hem, taem mi mekem wok blong paenia.

Long ol yia afta long bigfala faet, ol man oli no gat plante samting. Mi mi gat wan jaket wetem wan traoses nomo. Jaket blong mi i bigwan tumas, mo traoses blong mi i sot tumas. Olsem we mi bin talem finis, fas manis we mi stap long Borculo i had we i had, be Jehova i blesem mi. Hem i mekem we mi faenem sam Baebol stadi. Afta naen manis, oli sanem mi mi go long Amsterdam.

Mi mi gruap long vilej, be naoia mi stap long bigfala taon blong Netalan, hemia Amsterdam. Ol man long ples ya oli laekem blong harem trutok. Long fas manis nomo, mi givimaot plante buk mo magasin i bitim ol naen manis we mi stat paenia. I no longtaem, mi mekem bitim eit Baebol stadi. Afta we mi kam jeaman blong kampani blong ol elda, oli askem mi blong givim fas pablik tok blong mi. Mi harem se i had long mi blong mekem tok ya. Be bifo we mi mekem tok ya, oli sanem mi mi go long narafala kongregesen. Samting ya i mekem mi mi glad tumas. !Be mi mi no save se long ol yia we oli kam biaen, bambae mi givim moa long 5,000 tok!

Long Mei 1950, oli sanem mi mi go long wan narafala bigfala taon we nem blong hem Haarlem. Long ples ya, oli askem mi blong mekem wok blong eria elda. Mi no slip gud blong tri dei. Biaen, mi storian wetem Robert Winkler, wan brata we i wok long branj ofis. Mi talem long hem se mi harem se mi no naf blong mekem wok ya, be hem i talem long mi se: “Yu jes fulumap pepa nomo. Bambae yu lanem.” Smoltaem afta, mi kasem trening blong wan manis, mo mi stat blong mekem wok blong eria elda. Taem mi stap visitim wan kongregesen, mi mitim Janny Taatgen. Hem i wan yangfala paenia we i lavem Jehova tumas, mo hem i yusum taem mo paoa blong hem blong mekem wok blong Jehova. Mitufala i mared long 1955. Be bifo mi gohed long stori blong mi, Janny bambae i eksplenem olsem wanem hem i kam wan paenia.

Janny: Mama blong mi i kam wan Witnes long 1945, mo long taem ya mi mi gat 11 yia. Mama i luksave kwiktaem nomo se i impoten we hem i mekem Baebol stadi wetem trifala pikinini blong hem. Papa blong mi i agensem trutok, taswe mama i tijim mifala long taem we Papa i no stap.

Fas miting we mi go long hem hemia long 1950, taem mi go long wan asembli long wes blong Netalan (The Hague). Wan wik biaen, mi go long miting long  Assen (Drenthe). Hemia faswan taem we mi go long wan Haos Kingdom. Papa blong mi i kros we i kros mo i putumaot mi long haos. Mama blong mi i talem long mi se: “Yu yu save ples we bambae yu stap long hem.” Mi mi save se Mama i stap tokbaot ol Kristin brata mo sista. Fastaem, mi go stap wetem wan famle we i Witnes, we i stap klosap long mifala. Be Papa i stap givim hadtaem long mi yet, ale mi muf i go long wan kongregesen we i stap 95 kilometa, long taon ya Deventer (Overijssel). Be from we mi mi pikinini nomo, ol haeman blong gavman oli tok strong long papa blong mi from we hem i putumaot mi long haos. From samting ya, Papa i talem long mi blong mi kambak long haos. Nating se Papa i neva kam long trutok, be hem i letem mi mi go long ol miting mo long wok blong prij.

Smoltaem afta we mi gobak long haos, mama blong mi i sik tumas, mo mi mi mas mekem evri wok long haos. Nating se i olsem, mi gohed long Baebol stadi blong mi, mo mi baptaes long 1951 taem mi gat 17 yia. Taem Mama i kamgud bakegen, mi mekem wok blong haftaem paenia blong tu manis wetem tri sista we trifala i paenia. Hemia long 1952. Mifala i stap laef long wan bot mo mifala i prij long tu taon long provins blong Drenthe. Mi kam fultaem paenia long 1953. Wan yia afta, wan yangfala eria elda i visitim kongregesen blong mifala. Nem blong brata ya, Markus. Mitufala i wantem mekem wok blong Jehova tugeta, ale mitufala i mared long Mei 1955.—Pri. 4:9-12.

Markus: Afta long mared blong mitufala, mitufala i go mekem wok blong paenia long Veendam (Groningen). Mitufala i stap long wan smol rum we longfala blong hem i 3 meta mo sotfala blong hem i 2 meta. Nating se i olsem, Janny i mekem rum ya i naes mo mitufala i harem olsem se i hom blong mitufala. Evri naet, mitufala i mas muvumaot tebol mo jea, blong mitufala i putum bed blong mitufala.

Afta sikis manis, oli askem mi blong mekem wok blong eria elda long Beljiom. Long 1955, i gat samwe 4,000 pablisa long kantri ya. !Naoia i gat bitim 24,000 pablisa! Long not blong Beljiom, ol man oli toktok sem lanwis olsem ol man Netalan. Be tiun blong lanwis blong olgeta i defren, taswe mitufala i mas traehad blong toktok lanwis ya.

Janny: Mitufala i mas rere blong lego samting we mitufala i wantem, blong mitufala i save mekem wok ya blong visitim ol kongregesen. Mitufala i tekem baskel nomo blong go visitim ol kongregesen, mo mitufala i stap long haos blong ol brata mo sista. Mitufala i no gat prapa ples blong stap, taswe taem mitufala i visitim wan kongregesen, mitufala i stap kasem Mande. Mo long Tusde moning, mitufala i go long nekis kongregesen. Oltaem mitufala i luk wok we mitufala i mekem olsem wan blesing we i kam long Jehova.

Markus: Long Beljiom, mitufala i visitim olgeta kongregesen we ol brata mo sista oli toktok lanwis blong Netalan. Fastaem mitufala i no save eni brata mo sista long ol kongregesen ya. Be olgeta oli kaen tumas mo oli glad nomo blong tekem mitufala i kam long haos blong olgeta. (Hib. 13:2) Long ol yia ya, mitufala i visitim ol kongregesen ya plante taem. Samting ya i mekem mitufala i glad tumas. Sloslo, mitufala i save olgeta brata mo sista ya, mo mitufala i  lavem olgeta tumas. Mitufala i luk plante yangfala oli gruap, oli kam bigwan, oli gohed long trutok, oli givim laef blong olgeta i go long Jehova, mo oli putum Kingdom long fasples long laef blong olgeta. Taem mitufala i luk we plante long olgeta oli mekem wok blong paenia, samting ya i mekem mitufala i glad tumas. (3 Jon 4) Samting ya i leftemap tingting blong mitufala, mo i givhan long mitufala blong gohed strong long wok we mitufala i stap mekem.—Rom 1:12.

Markus: Samting we mitufala i wantem tumas afta we mitufala i mared, hemia blong go long Skul blong Gilead. Evri dei mitufala i lanem Inglis blong wan aoa olsem. Be i no isi blong lanem Inglis taem mitufala i ridim buk nomo. Taswe mitufala i plan blong go spel long Inglan, blong mitufala i save prij long Inglis. Olsem nao, Inglis blong mitufala i save kamgud. Long 1963, ofis long Brooklyn i sanem wan envlop i kam long mitufala. Insaed long envlop ya, i gat tu leta, we wan i blong mi, mo narawan i blong Janny. Long leta blong mi, oli askem mi blong go long Skul blong Gilead blong ten manis. Bigfala tingting blong kos ya i blong trenem ol brata blong oli save olsem wanem blong mekem ol wok long kongregesen. Taswe, long ol 100 studen we oli joen long skul ya, 82 oli ol brata.

Janny: Long leta blong mi, oli askem long mi sipos mi glad blong stap long Beljiom nomo, taem Markus i go long Gilead. Mo oli askem long mi blong mi tokbaot samting ya long prea blong mi. Long taem ya, mi harem nogud tumas. I luk olsem se Jehova i no blesem traehad blong mi, blong mekem moa long wok blong hem. Nating se i olsem, oltaem mi tingbaot se Skul blong Gilead i blong mekem se wok blong prij i go long olgeta ples long wol. Ale, mi agri nomo blong stap long Beljiom mo mi mekem spesel paenia long taon ya Ghent, wetem Anna mo Maria Colpaert, we tufala i wok longtaem olsem spesel paenia.

Markus: Mi mi mas kamgud moa blong toktok Inglis. Ale, oli askem mi blong go long Brooklyn blong faef manis, bifo we Skul blong Gilead i stat. Mi wok long Shiping Dipatmen mo Seves Dipatmen. Mi mi glad tumas long wok we mi mekem long hedkwota long Brooklyn. Mi rerem ol katon buk blong sanem i go long Esia, Yurop, mo Saot Amerika. Wok ya i mekem mi luksave se ol brata mo sista oli stap long fulwol. Mi tingbaot Brata Macmillan, we hem i bin mekem wok blong eria elda long taem blong Brata Russell. Hem i olfala mo sora blong hem i fas. Nating se i olsem, hem i neva mestem ol miting. Eksampol blong hem i givhan long mi mo i tijim mi se, mi no mas ting nating long ol miting.—Hib. 10:24, 25.

Janny: Plante taem long wan wik, mi mo Markus mitufala i stap raet long mitufala. !Mitufala i stap tingbaot mitufala oltaem! Nating se i olsem, Markus i glad long trening we hem i kasem long Gilead, mo mi tu mi glad long wok blong prij. Long taem we Markus i kambak, mi gat 17 Baebol stadi. I rili wan had samting taem mitufala i stap longwe long mitufala blong 15 manis. Be Jehova i blesem mitufala. Long dei we Markus i kambak, plen i let. Be taem hem i kamtru, mi go mo mi holem hem, mo mitufala i krae. Stat long taem ya, mitufala i stap tugeta oltaem.

Markus: Taem mi kambak long Gilead long Disemba 1964, oli askem mitufala blong go wok long Betel. Mitufala i no save nating se wok ya i blong smoltaem nomo. Tri manis afta, oli sanem mitufala i go long not blong Beljiom blong mekem wok blong distrik elda. Taem tufala misinari ya, Aalzen mo Els Wiegersma tufala i kam long Beljiom, oli askem tufala  blong mekem wok blong distrik elda. Ale, mitufala i gobak long Betel, mo mi mi wok long Seves Dipatmen. Long 1968 kasem 1980, mitufala i mekem wok long Betel mo wok blong eria elda. Ale, long 1980 kasem 2005, mi mekem wok blong distrik elda bakegen.

Nating se wok blong mitufala i jenis plante taem, be mitufala i no fogetem se mitufala i givim laef blong mitufala long Jehova blong mekem wok blong hem. Mitufala i glad long evri wok we mitufala i kasem, mo mitufala i save se ol jenis ya oli blong mekem wok blong Kingdom i gohed.

Janny: Mi mi harem gud tumas from we long 1977, mi gat janis blong go long Brooklyn wetem Markus. Mo long 1997, mi go long Patterson, taem Markus i kasem trening blong kam wan memba blong Branj Komiti.

Markus: Long 1982, Janny i sik bigwan, nao dokta i mas katem hem, be biaen hem i kamgud bakegen. Tri yia biaen, wan kongregesen long Beljiom i agri blong mitufala i save stap long wan smol haos, antap long Haos Kingdom blong olgeta. Hemia fastaem long ol 30 yia blong mared blong mitufala, we mitufala i gat prapa haos blong mitufala. Evri Tusde, taem mitufala i mekemrere ol samting blong go visitim wan kongregesen, mi mas karem ol samting i godaon long lada mo klaem lada bakegen. Mi mas mekem olsem plante taem. Mitufala i glad tumas se long 2002, oli askem mitufala blong muv i go long wan rum we i stap daon long Haos Kingdom. Taem mi gat 78 yia, oli sanem mitufala blong mekem spesel paenia long taon ya Lokeren. Mitufala i glad tumas we mitufala i save go prij evri dei, mo mekem wok ya.

Janny: !Mitufala i spenem 120 yia long wok blong paenia! Mitufala i luk promes blong Jehova i kamtru se ‘bambae hem i no save livim yumi, yumi stap yumi wan,’ mo se sipos yumi gohed blong mekem wok blong hem, bambae yumi no save ‘sot long wan samting nating.’—Hib. 13:5; Dut. 2:7.

Markus: Mitufala i givim laef blong mitufala long Jehova taem mitufala i yangfala. Mitufala i neva tingbaot blong kasem plante samting long wol ya. Mitufala i glad nomo blong mekem eni wok we ogenaesesen blong Jehova i askem mitufala blong mekem. Mitufala i bilif strong se samting we i moa impoten, hemia blong tingbaot man we yumi mekem wok blong hem, be i no wok we yumi mekem mo ples we yumi wok long hem.