DƐMƐ KA ƝƐSIN DENBAYAW MA | FUNANKƐW
Ni ne tɔɲɔgɔnw b’a fɛ ka ne jagoya ka ko dɔw kɛ, ne bɛ se ka ban o ma cogo di?
A GƐLƐYA YE MIN YE
“Lakɔliso la, bɛɛ tun bannen don ne la, o ko ye ne tɔɔrɔ kosɛbɛ. O la, ne taalen lycée la, ne ye n’yecogo ani n’jogo yɛlɛma—nka o tun tɛ yɛlɛma ɲumanw ye. Ne ye n’ka ko kɛcogow yɛlɛma walasa dɔrɔn ne lakɔlidenɲɔgɔnw ka sɔn ne la ani ka kɛ ne teriw ye.”—Jennifer, san 16. *
Yala i tɔɲɔgɔnw b’a fɛ ka i jagoya ka ko dɔw kɛ wa? Ni o ko sugu bɛ ka kɛ i la, nin barokun in bɛna i dɛmɛ k’a dɔn i bɛ se ka ban o ma cogo min na.
Ni y’a to i tɔɲɔgɔnw ka i jagoya ka fɛn dɔ kɛ, i bɛ kɛ i b’a fɔ robo dɔ hakili tɛ min na, mɔgɔw bɛ se ka u sago kɛ min na. Mun na i b’a to tɔw ka i mara o cogo la?—Romɛkaw 6:16.
I KA KAN KA MIN DƆN A KO KAN
Hali mɔgɔ ɲumanw bɛ se ka laban ka kojugu kɛ ni u tɔɲɔgɔnw ye u jagoya.
“Jɛɲɔgɔn juguw bɛ sɔn ɲuman tiɲɛ.”—1 Kɔrɛntekaw 15:33.
“Tuma dɔw la, an b’a dɔn ko, ko dɔ ma ɲi nka ni an bilala a ko sugu kɔnɔna na, an bɛ laban k’a kɛ bawo an b’a fɛ ka kodiya tɔw ye!”—Dana.
Tuma dɔw la, fɛn min bɛ an bila ka ko dɔw kɛ, o sababu tɛ bɔ an tɔɲɔgɔnw dɔrɔn na.
“Ne b’a fɛ ka ko ɲuman kɛ tuma min na, ko jugu kɛ nege bɛ ne la.”—Romɛkaw 7:21.
“Tuma dɔw la, ko dɔw kɛli nege bɛ bɔ ne yɛrɛ de la. Mɔgɔ si tɛ ne jagoya nka ne tɔɲɔgonw bɛ kuma ko minnu kan, u b’a kɛ i b’a fɔ ko, o kow ye ko dumanbaw ye, o la o kow kɛli nege bɛ don ne la.” —Diana.
I tɔɲɔgɔnw b’a fɛ ka i jagoya ka fɛn minnu kɛ, ni i banna olu ma, o ye nisɔndiya ko ba ye.
“Dusukun ɲuman ka to aw fɛ.”—1 Piɛrɛ 3:16.
“Ne tɔɲɔgɔnw tun b’a ɲini ka ne jagoya ka fɛn minnu kɛ, a tun ka gɛlɛn ne ma kosɛbɛ ka ban o ma, nka sisan ne tɛ siran tuguni ka kɛ mɔgɔ ye min ni tɔw tɛ kelen ye wa ne mana latigɛli minnu kɛ, ne tɛ olu yɛlɛma tɔw kama. Ni mɔgɔ hakili lafialen taara i da su fɛ, fosi man di ka o bɔ.”—Carla.
I BƐ SE KA MIN KƐ
Ni i tɔɲɔgɔnw b’a fɛ ka i jagoya ka kojugu kɛ, i bɛ se ka nin fɛn nata ninnu kɛ:
I hakili jagabɔ o kɔlɔlɔw kan. I yɛrɛ ɲininka: ‘Ne tɔɲɔgɔnw b’a fɛ ka ne jagoya ka min kɛ, ni ne ye o kɛ, o kɔlɔlɔw bɛna kɛ mun de ye? Ni ne ye o kɛ, ne bangebaaw hakilina bɛna kɛ mun de ye ka ɲɛsin ne ma? Ne yɛrɛ hakilina bɛna kɛ mun de ye ka ɲɛsin n’yɛrɛ ma?’—Bibulu sariyakolo: Galasikaw 6:7.
“Ne bangebaaw bɛ nin ɲininkali sugu ninnu kɛ ne la: ‘I tɔɲɔgɔnw b’a ɲini ka i jagoya ka fɛn minnu kɛ, ni i ye olu kɛ, mun de bɛna i sɔrɔ?’ U ye ne dɛmɛ k’a ye ko ne tɔɲɔgɔnw b’a ɲini ka ne jagoya ka fɛn minnu kɛ, o fɛnw bɛ se ka ne bila sira jugu kan.”—Olivia.
I ka dannayakow sinsin: I yɛrɛ ɲininka: ‘Mun na ne dalen b’a la ko nin ko sugu man ɲi ne ma ani tɔw ma?’—Bibulu sariyakolo: Heburuw 5:14.
“Ne fitininman, ne tun bɛ dan dɔrɔn k’a fɔ ko “ayi” walima ka jaabi kunkurunni dɔrɔn di ten. Nka sisan ne bɛ se k’a ɲɛfɔ ka ɲɛ kun min na ne b’a fɛ ka fɛn dɔ kɛ walima kun min na ne t’a fɛ ka fɛn dɔ kɛ. Ni ne dalen b’a la tiɲɛ yɛrɛ la ko fɛn dɔ ka ɲi walima ko fɛn dɔ man ɲi, ne tɛ bɔ n’hakilinata kan ka ɲɛsin o fɛn ma. Ne hakilinataw bɛ bɔ n’yɛrɛ de la, u tɛ bɔ mɔgɔ wɛrɛ la.”—Anita.
I b’a fɛ ka kɛ mɔgɔ sugu min ye, miiri o la. I yɛrɛ ɲininka: ‘Ne b’a fɛ ka kɛ mɔgɔ sugu jumɛn de ye?’ O kɔfɛ, i tɔɲɔgɔnw b’a fɛ ka i jagoya ka fɛn min kɛ, miiri o la ani ka i yɛrɛ ɲininka: ‘Ne b’a fɛ ka kɛ mɔgɔ sugu min ye, o mɔgɔ sugu bɛna mun de kɛ nin ko kɔnɔna na?’—Bibulu sariyakolo: 2 Kɔrɛntekaw 13:5.
“Ne ye mɔgɔ sugu min ye, ne bɛ n’yɛrɛ minɛ o cogo la, o la mɔgɔw bɛ min miiri ne kan, ne ka sira tɛ o la kosɛbɛ. Ne b’a dɔn fana ko ne ye mɔgɔ sugu min ye, mɔgɔ caman b’a fɛ ne ka to o cogoya la.”—Alicia.
Miiri siniɲɛsigi la. Ni i bɛ lakɔli la sisan, i b’a fɛ ka mɔgɔ minnu sago kɛ, a bɛ se ka kɛ i ni olu tɛna ɲɔgɔn ye bilen yɛrɛ i ka ɲɛnamaya bɛɛ kɔnɔ ni i tilala lakɔli la.
“Don dɔ la, ne ye foto dɔ lajɛ, ne ni n’lakɔlidenɲɔgɔnw tun ye min ta, wa ne hakili tun tɛ dɔw tɔgɔ yɛrɛ la bilen. Nka ne ni u tun bɛ lakɔli la waati min na, u hakilinataw tun ka bon ne bolo ka tɛmɛn n’yɛrɛ ka dannayakow kan. O tun ye nalonmayaba yɛrɛ de ye!”—Dawn, san 22.
I labɛn. Bibulu b’a fɔ ko: “Aw ka se ka mɔgɔw bɛɛ jaabi cogo ɲuman dɔn.”—Kolosekaw 4:6.
“Ne ni n’balimamuso bɛ se ka gɛlɛya minnu sɔrɔ, ne bangebaaw bɛ an dɛmɛ ka miiri olu la, o kɔ an b’a kɛ i b’a fɔ o gɛlɛyaw bɛ an kan walasa k’a dɔn an bɛna min kɛ ni o kow kɛra tiɲɛ yɛrɛ la.”—Christine.
^ dak. 4 Tɔgɔ minnu bɛ nin barokun kɔnɔ, olu dɔw yɛlɛma.