“Waati dɔ la, gɛlɛya dɔ tun bɛ ne ni n’muso cɛ, wa ne muso taara o kuma ɲɛfɔ a bangebaaw ye. O la, a fa ye ne wele ka laadilikanw di ne ma o gɛlɛya ko la. Nka o ko ma diya ne ye kosɛbɛ!”—James. a

“Ne buranmuso bɛ to k’a fɔ ko: ‘Eh, ne denkɛ ɲɛnafin bɛ ne na sa!’ U tun ka di cogo min na fɔlɔ, a bɛ to ka o kuma fɔ. Nka ni a ye o kuma ninnu fɔ, a bɛ kɛ ne ɲɛna ko diya min tun bɛ u ni ɲɔgɔn cɛ fɔlɔ, ko ne de ye o tiɲɛ ani ko ne bɛ ka a dusu kasi o kosɔn!”—Natasha.

Ni gɛlɛyaw bɛ i n’i buranw cɛ, i bɛ se ka mun kɛ walasa o gɛlɛyaw kana i n’i furuɲɔgɔn bila ɲɔgɔn na?

Ni mɔgɔ fila furula ɲɔgɔn ma, olu bɛ kɛ denbaya kura de ye. Bibulu b’a fɔ ko cɛ mana muso furu a “na a fa ni a ba bila ka nɔrɔ a muso la.” Muso fana ka kan ka o ɲɔgɔn kelen de kɛ ni a furula. Ni cɛ ni muso furula, Bibulu b’a fɔ ko u fila bɛ kɛ “farisogo kelen” de ye. O la, u bɛ kɛ denbaya kura wɛrɛ ye.—Matiyu 19:5.

I ka furu de jɔyɔrɔ ka kan ka bonya i bolo ka tɛmɛn i n’i bangebaaw ka jɛɲɔgɔnya kan. “Sani u ka fɛn o fɛn kɛ, furuɲɔgɔnw ka kan k’u dege ka to ka ɲɔgɔn hakilina ɲini fɔlɔ, o ye fɛn ye min nafa ka bon furu kɔnɔ kosɛbɛ,” John M. Gottman y’o fɔ, o min ye laadilikan dibaga dɔ ye ka ɲɛsin furu ma. “N’i y’a ɲini ka i n’i furuɲɔgɔn ka jɛɲɔgɔnya sinsin, o bɛ se ka gɛlɛyaw walima kɛlɛ yɛrɛ don i n’i bangebaaw cɛ.” b

U den ka furu nana ni yɛlɛma minnu ye, a bɛ se ka gɛlɛya bangebaa dɔw bolo ka sɔn o yɛlɛmaw ma. Furukɛ dɔ min ka furu kɛra a ma mɛn, o y’a fɔ ko: “Sani an ka furu, ne muso tun bɛ jɔyɔrɔ fɔlɔ di a bangebaaw de ma. An ka furu kɛlen kɔfɛ, a ba y’a ye ko a y’a daminɛ ka jɔyɔrɔ fɔlɔ di ne ma. O yɛlɛma gɛlɛyara a ma kosɛbɛ.”

Minnu ka furu kɛra a ma mɛn, yɛlɛmaw bɛ se ka gɛlɛya olu fana ma. “Mɔgɔ tɛ se ka i buranw sugandi i n’a fɔ i bɛ se ka i teriw sugandi cogo min na,” James min kofɔra ka tɛmɛn, o ko ten. “A bɛ iko ni dɔ y’a fɔ i ye ko: ‘A diyara i ye o, a ma diya i ye o, i ye teri kura fila sɔrɔ’. Hali ni u bɛ i sɛgɛn kosɛbɛ, i kan ka u minɛ iko i ka denbaya mɔgɔ dɔw!”

Ni i n’i furuɲɔgɔn ma bɛn ko dɔ kan ka ɲɛsin aw buranw ma, a’ ye aw jija ka o ko ɲɛnabɔ cogo la min b’a to aw hakilinaw ka kɛ kelen ye. Bibulu b’a fɔ ko an “ka hɛrɛ ɲini ka tugu a nɔ fɛ,” o laadilikan waleya.—Zaburu 34:15.

Walasa k’i dɛmɛ k’o waleya, nin ko nata ninnu jateminɛ. U ɲɛfɔlen don cogo la min bɛ furukɛ walima furumuso hakilina jira, nka a kow bɛɛ kɔnɔna na, furukɛ walima furumuso bɛ se ka kow yɛlɛma ka ɲɛsin a yɛrɛ ma. Kuma kɛlen don Bibulu sariyakolo minnu kan, olu bɛ se ka i dɛmɛ bɛn ka se ka don i n’i buranw cɛ.

I n’i buranmuso tɛ bɛn kosɛbɛ nka i muso b’a fɛ jɛɲɔgɔnya ɲuman ka kɛ i ni a cɛ.

I bɛ se ka nin kɛ: I n’i muso bɛ se ka aw sigi ka kuma o gɛlɛya kan nka a to i hakili la ko aw ka kan ka ko to ɲɔgɔn ta la walasa ka bɛn. Hali ni i n’i buranmuso tɛ bɛn, kanuya min bɛ i kɔnɔ ka ɲɛsin i muso ma, o de nafa ka bon—i ye layidu ta ka o min kanu. Aw ka kuma kɔnɔna na, a’ ye bɛn fɛn kelen walima fɛn fila kan minnu bɛ se ka i ni a ba ka jɛɲɔgɔnya fisaya ani ka baara kɛ olu kan. Ni i muso y’a ye ko i bɛ ka cɛsiriw kɛ, caman bɛna fara a ka bonya kan ka ɲɛsin i ma.—Bibulu sariyakolo: 1 Kɔrɛntekaw 10:24.

I cɛ b’a miiri ko i b’a ɲini ka kodiya i bangebaaw ye ka tɛmɛn ale kan.

I bɛ se ka nin kɛ: Kuma ni i cɛ ye o gɛlɛya kan ani ka i yɛrɛ bila a nɔ na. Tiɲɛ don ko, i bangebaaw ka kan ni bonya min ye, ni i bɛ ka o bonya de da u kan, o man kan ka digi i cɛ la. (Ntalenw 23:22) Nka a bɛ se ka kɛ ko a b’a fɛ i k’a jira a la i ka kumaw ni i ka kɛwalew fɛ ko i b’a fɛ ka kodiya ale de ye fɔlɔ i ka ɲɛnamaya kɔnɔ ka tɛmɛn i bangebaaw kan. O la, ni a hakili sigira i ka kumaw ni i ka kɛwalew sababu la, a tɛna keleya i bangebaaw la bilen.—Bibulu sariyakolo: Efesekaw 5:33.

Sani i muso ka laadilikanw ɲini i fɛ, a b’a ɲini a bangebaaw de fɛ.

I bɛ se ka nin kɛ: Kuma ni i muso ye. Aw dan ka kan ka kɛ min ye ka ɲɛsin laadilikan ɲini ma aw bangebaaw fɛ, a’ ye bɛn o kan. A’ ye a ko ɲɛnabɔ cogo la min bɛrɛbɛnnen don. Yala kojugu don tuma bɛɛ ka laadilikanw ɲini bangebaaw fɛ wa? Ko sugu jumɛn na a bɛnnen don ka laadilikanw ɲini u fɛ? Ni a’ ye a ko ɲɛnabɔ cogo la min bɛ bɛn aw fila bɛɛ ma ani cogo la min bɛnnen don, aw tɛna gɛlɛya sɔrɔ bilen ka ɲɛsin a ko ma.—Bibulu sariyakolo: Filipekaw 4:5.