Gidisenyo ba Kini?

Bentilasyon sa Balay sa Anay

◼ Ang balay sa anay gitawag ug kahibulongang obra sa inhenyeriya, ug tinuod kana. Kini nga mga bungdo, nga gama sa yuta ug laway, mahimong moabot sa gihabogon nga unom ka metros. Ang mga bungbong niini nga may gibag-ong 45 sentimetros mogahi pag-ayo samag semento tungod sa kainit sa adlaw. Ang uban ganing mga balay sa anay gihimo sa usa lang ka gabii.

Ang rayna nagpuyo sa tungatunga sa balay ug kini mangitlog ug mga libolibo ka itlog kada adlaw. Ang walay pako ug buta nga “trabahador nga mga anay” magdala sa itlog ngadto sa linain nga gagmayng mga lawak. Didto, ila kining atimanon hangtod kini mapusa. Apan, ang nakapahimo sa balay sa anay nga kahibulongan kaayo lagmit mao ang sistema sa bentilasyon niini.

Hunahunaa: Tungod sa gagmayng mga lawak ug mga tunel, ang temperatura sa sulod dili mausab​—bisan pag ang temperatura sa gawas mag-usab-usab. Pananglitan, sa Zimbabwe, Aprika, ang temperatura sa gawas mahimong mous-us ngadto sa 2 grado Celsius sa gabii ug moabot ug kapin sa 38 grado Celsius sa adlaw. Apan ang temperatura sa sulod sa balay magpabiling 31 grado Celsius. Ngano man?

Ang lab-as nga hangin mosulod sa mga lungag nga nahimutang sa ubos sa bungdo, samtang ang init nga hangin mohungaw sa ibabaw. Ang mas bugnaw nga hangin mosulod sa bungdo gikan sa usa ka tunel sa ilalom sa yuta ug dayon manuhotsuhot kini sa mga agianan ug sa gagmayng mga lawak. Ablihan o sirhan sa anay ang mga lungag aron iadyas ang temperatura. Gikinahanglan ang hustong temperatura aron makapatubo ang mga anay ug agup-op nga maoy ilang pangunang pagkaon.

Talagsaon kaayong pagkadisenyo ang balay sa anay nga ang susamang sistema sa bentilasyon gigamit sa mga arkitekto diha sa usa ka bilding sa Zimbabwe. Ang maong bilding naggamit lamang ug 10 porsiyento sa koryente nga gikinahanglan sa mga bilding nga sama niinig gidak-on nga naggamit sa naandang sistema sa bentilasyon.

Unsay imong hunahuna? Ang katakos ba sa anay sa pagkontrolar sa temperatura sa sulod sa balay niini sulagma lang nga mitungha? O pamatuod kini nga adunay Tigdisenyo?

[Picture Credit Lines sa panid 25]

Top: Stockbyte/​Getty Images; bottom: Scott Bauer/​Agricultural Research Service, USDA