Dihang nagpayunir na ko, ang akong kinabuhi nausab pag-ayo nga labaw pa sa akong gidahom. (Efe. 3:20) Pero basin mahibulong ka kon giunsa nâ pagkahitabo. Magsugod ko sa sinugdanan.

Natawo ko sa Berlin, Germany, mga pipila lang ka bulan human magsugod ang Gubat sa Kalibotan II niadtong 1939. Dihang hapit nang matapos ang gubat niadtong 1945, gibombahan sa mga eroplano ang Berlin. Sa usa niana nga mga pag-atake, naigo ang among lugar, ug ang among pamilya nanagan ngadto sa tagoanan. Para dili mi mameligro, miadto mi sa Erfurt, ang lugar nga natawhan ni Mama.

Si Mama nangita gyod sa kamatuoran. Iyang gibasa ang mga sinulat sa mga tawong giisip nga maalamon ug gisusi ang lainlaing relihiyon, pero wala siya matagbaw. Niadtong mga 1948, dihay duha ka Saksi ni Jehova nga nanuktok sa among balay. Gipasulod sila ni Mama ug daghan siyag gipangutana nila. Wala abtig usa ka oras, iya ming giingnan sa akong manghod nga babaye, “Nakita na nako ang kamatuoran!” Wala madugay human adto, kami ni Mama ug sa akong manghod nagtambongan na sa mga tigom sa Erfurt.

Pagka-1950, mibalik mi sa Berlin, ug nagtambongan mi sa Berlin-Kreuzberg nga kongregasyon. Dayon namalhin mig laing puy-anan, mao nga didto na pod mi nagtambongan sa Berlin-Tempelhof nga kongregasyon. Wala madugay, nabawtismohan si Mama, pero gibati nako nga dili pa ko andam. Ngano?

Hinay ang akong pag-uswag kay maulawon kaayo ko. Duha ka tuig kong tig-uban ug sangyaw, pero wala gyod ko makig-estorya sa mga tawo. Nausab ang tanan dihang nakauban nako ang mga igsoon kinsa nagpakitag kaisog ug debosyon kang Jehova. Ang pipila kanila nabilanggo sa mga kampo konsentrasyon sa Nazi o sa mga prisohan sa East Germany. Ang uban sekretong nagdalag mga literatura sa East Germany, bisag nameligrong mapriso sa pagbuhat niana. Nadasig kaayo  ko sa ilang ehemplo. Nakahunahuna ko nga kon gipameligro nila ang ilang kinabuhi ug kagawasan para kang Jehova ug sa mga igsoon, angay pod kong maningkamot nga mamenosan ang akong pagkamaulawon.

Namenosan ang akong pagkamaulawon dihang miapil ko sa espesyal nga kampanya sa pagsangyaw niadtong 1955. Sa usa ka sulat, nga napatik sa Informant, * gipahibalo ni Brader Nathan Knorr nga kana maoy usa sa pinakadakong kampanya nga gihimo sa organisasyon. Siya miingon nga kon makigbahin niini ang tanang magmamantala, “kini ang pinakanindot nga bulan sa pagsangyaw nga atong maeksperyensiyahan sukad.” Tinuod gyod kadto! Wala madugay human ato, akong gipahinungod ang akong kinabuhi kang Jehova, ug pagka-1956, nabawtismohan mi sa akong papa ug manghod. Pero kinahanglan na pod kong mohimog laing importanteng desisyon.

Dugay na kong nahibalo nga angay gyod kong magpayunir, pero nagsige kog unyaunya. Una, nag-aprentis ko sa wholesale ug import-export nga negosyo sa Berlin. Human niana, gusto una nakong motrabaho aron mas mahanas ko sa akong propesyon. Mao nga pagka-1961, mitrabaho ko sa Hamburg, usa ka siyudad sa Germany nga kinadak-ag pantalan. Nalingaw kaayo ko sa akong trabaho, maong gisige nakog unyaunya ang pagpayunir. Unsay akong buhaton?

Mapasalamaton ko kang Jehova nga gigamit niya ang mahigugmaong mga igsoon aron masabtan nako nga ang pag-alagad kaniya mao ang pinakaimportante. Daghan sa akong mga higala ang nagpayunir ug nahimong ehemplo para nako. Dugang pa, si Brader Erich Mundt, nga napriso kaniadto sa kampo konsentrasyon, nagdasig nako nga mosalig kang Jehova. Siya miingon nga sa kampo konsentrasyon, ang mga igsoon nga misalig sa kaugalingon naluya sa ulahi. Pero kadtong bug-os nga misalig kang Jehova nagpabiling matinumanon ug nahimong mga haligi sa kongregasyon.

Dugang pa, si Brader Martin Poetzinger, nga sa ulahi nahimong membro sa Nagamandong Lawas, nagsigeg dasig sa mga igsoon pinaagi sa pag-ingon: “Ang kaisog mao ang pinakaimportante ninyong mabatonan!” Human mamalandong niana, miundang ko sa akong trabaho ug nagpayunir niadtong Hunyo 1963. Mao to ang pinakamaayong desisyon nga akong nahimo! Duha ka bulan sa ulahi, sa wala pa gani ko mangitag bag-ong trabaho, gidapit ko nga mag-alagad ingong espesyal payunir. Paglabayg pipila ka tuig, gihatagan ko ni Jehova ug labaw pa sa akong gidahom. Gidapit ko sa pag-eskuwela sa ika-44 nga klase sa Gilead.

“Ayaw dayog surender sa inyong asaynment.” Mao ni ang usa sa pinakaimportanteng leksiyon nga akong nakat-onan, ilabina kang Brader Nathan Knorr ug Lyman Swingle. Ila ming gidasig nga molahutay sa among asaynment. Si Brader Knorr miingon: “Sa unsa mo magpokus? Sa kahugaw, sa mga insekto, sa kalisod? O motan-aw ba mo sa mga kahoy, sa mga bulak, ug sa nindot nga mga pahiyom? Mahala ang mga tawo!” Usa ka adlaw niana, dihang gipatin-aw ni Brader Swingle kon nganong misurender dayon ang ubang igsoon, naglisod siyag pugong sa iyang gibati ug kahilakon siya. Kinahanglan siyang mohunong sa pag-estorya hangtod nga mikalma siya. Natandog kaayo ko ug nahimo nakong determinasyon nga dili gyod paguolon ang Kristo o ang iyang matinumanong mga igsoon.​—Mat. 25:40.

Pagkadawat namo sa among mga asaynment, may mga Bethelite nga nangutana sa pipila kanamo kon asa mi maasayn. Nindot ang ilang giingon sa ubang asaynment. Pero pag-ingon nakog “Congo (Kinshasa),” nahilom silag kadiyot ug miingon: “Ah, Congo! Hinaot si Jehova mag-uban kaninyo!” Niadtong panahona, daghag balita nga ang mga tawo sa Congo (Kinshasa) nagsigeg away ug pinatyanay. Pero gihinumdoman nako ang mga leksiyon nga akong nakat-onan. Wala madugay human sa among graduwasyon niadtong Septiyembre 1967, kami nilang Heinrich Dehnbostel ug Claude Lindsay mibiyahe paingon sa Kinshasa, ang kaulohan sa Congo.

Pag-abot namo sa Kinshasa, nagtuon mig French sulod sa tulo ka bulan. Dayon misakay mig eroplano paingon sa Lubumbashi, nga kaniadto gitawag ug Elisabethville, duol sa utlanan sa Zambia sa habagatan sa Congo. Mipuyo mi sa puy-anan sa mga misyonaryo sa sentro sa siyudad.

Kay wala pa man masangyawi ang dakong bahin sa Lubumbashi, nalipay mi nga kami ang unang nakasangyaw sa kamatuoran sa kadaghanan sa mga tawo didto. Wala madugay, dili na namo maato ang among mga Bible study. Gisangyawan pod namo ang mga opisyales sa gobyerno o sa kapolisan. Daghan ang nagpakitag dakong pagtahod sa Pulong sa Diyos ug sa atong buluhatong pagsangyaw. Swahili ang pangunang pinulongan didto, maong amo pod nang gitun-an ni Claude Lindsay. Wala madugay, giasayn mi sa Swahili nga kongregasyon.

Bisag daghan mig makapalipay nga eksperyensiya, daghan sab mig kalisdanan. Sagad, kinahanglan namong atubangon ang hubog nga mga sundalo nga nagdalag mga pusil o ang agresibong mga polis, kinsa sayop nga nag-akusar kanamo. Kas-a, dihay grupo sa armadong mga polis nga misulod sa among tigom didto sa puy-anan sa mga misyonaryo ug gidala mi sa sentral nga estasyon sa mga polis, diin ila ming gipalingkod sa yuta hangtod sa mga alas 10 sa gabii ayha mi buhii.

Pagka-1969, giasayn ko ingong tigdumala sa sirkito. Usahay, mobaktas kog layo agi sa lapokong agianan ug tag-as nga kasagbotan, nga komon sa Africa. Sa usa ka baryo, gihimong pugaran sa himungaan ug sa mga piso niini ang ilawom sa akong katre. Di gyod nako malimtan nga  makamata ko bisag ngitngit pa tungod sa iyang kabanha. Malipay kong mahinumdom sa among nindot nga panag-estoryahay sa mga igsoon bahin sa kamatuoran sa Bibliya samtang mag-alirong sa daob panahon sa kagabhion.

Usa sa pinakadakong problema mao ang mga tawo nga nagpakaaron-ingnong Saksi, pero membro diay sa Kitawala. * Ang pipila kanila nabawtismohan pa gani ug nahimong mga ansiyano. Pero ang tinuod nga mga igsoon wala malimbongi niining mga tawo nga samag “mga bato nga natago.” (Jud. 12) Ngadtongadto, gihinloan ni Jehova ang mga kongregasyon ug sukad niadto, mas daghan ang nakadangat sa kamatuoran.

Pagka-1971, naasayn ko sa sangang buhatan sa Kinshasa, diin giatiman nako ang lainlaing buluhaton sama sa correspondence, literature order, ug mga trabaho nga konektado sa service office. Sa Bethel, nakakat-on ko sa pag-organisar sa buluhaton diha sa dakong nasod diin limitado ang pangunang mga serbisyo. Usahay, ang among mga airmail dangtag pila ka bulan ayha makaabot sa mga kongregasyon. Gikan sa eroplano, ang mga sulat ikarga sa mga sakayan nga matanggong ug pipila ka semana sa baga kaayo nga mga water lily. Bisan pa niana ug sa uban pang kalisdanan, ang buluhaton nagmalamposon.

Bilib kaayo ko sa mga igsoon kay nakaorganisar silag dagkong kombensiyon bisag wala kaayoy badyet. Ang mga bundo sa anay giporma nilag entablado. Ang ilang bungbong gama sa tag-as nga mga sagbot, ug ang ilang mga lingkoranan maoy binandol nga mga sagbot. Ang mga poste gama sa bulos sa kawayan ug ang ilang mga atop ug lamesa gama sa tangbo. Ang panit sa kahoy ilang gitabas aron gamiton nga kapuli sa lansang. Nakadayeg gyod ko niining mga igsoona kay maayo silang mangitag paagi aron masulbad ang mga problema. Gimahal kaayo nako sila. Gimingaw kaayo ko nila dihang mibiya ko para sa bag-ong asaynment!

Pagka-1974, gibalhin ko ngadto sa sangang buhatan sa Nairobi, Kenya. Daghan mig buluhaton kay ang sangang buhatan sa Kenya nagsuportar sa buluhatong pagsangyaw sa 10 ka silingang nasod, diin sa pipila niana gidili ang atong buluhaton. Kadaghan ko maasayn sa pagbisita niining mga nasora, ilabina sa Ethiopia, diin ang atong mga igsoon gilutos ug nag-atubag grabeng mga pagsulay. Daghan kanila ang grabeng gimaltratar ug gipriso; ang pipila gipatay pa gani. Pero matinumanon silang nakalahutay tungod sa ilang maayong relasyon kang Jehova ug sa usag usa.

Niadtong 1980, nindot kaayo ang nahitabo sa akong kinabuhi dihang nagminyo mi ni Gail Matheson. Taga-Canada siya ug klasmet mi sa Gilead. Nagsulatanay mi. Si Gail misyonarya sa Bolivia. Dose ka tuig sa ulahi, nagkita mig balik sa New York. Dayon, nagpakasal mi sa Kenya. Mapasalamaton gyod ko ni Gail kay maayo kaayo siyag panglantaw sa espirituwal ug kontento siya sa iyang nabatonan. Hangtod karon, giapresyar kaayo nako ang iyang tabang ug pagmahal.

Pagka-1986, naasayn mi ni Gail sa nagapanawng buluhaton ug sa samang higayon, nag-alagad ko ingong membro sa Komite sa Sangang Buhatan. Apil sa akong asaynment ingong nagapanawng tigdumala mao ang pag-alagad sa daghang nasod nga gidumala sa sangang buhatan sa Kenya.

Mahinumdom ko sa among pagpangandam sa usa ka kombensiyon sa Asmara (sa Eritrea) niadtong 1992 dihang ang atong buluhaton wala pa idili didto. Makapaguol nga ang among nakit-ang lokasyon mao lang ang kamalig nga bati tan-awon sa gawas, labina sa sulod. Dihang kombensiyon na, nakadayeg gyod ko kay napanindot sa mga igsoon ang sulod niini nga haom sa pagsimba kang Jehova. Daghang pamilya ang nagdalag mga panapton nga nindot ug disenyo ug gigamit kini sa pagtabon sa bisan unsa nga dili nindot  tan-awon. Nalipay mi sa kombensiyon nga gitambongan ug 1,279.

Sa among nagapanawng buluhaton, lainlain ang kahimtang sa among sak-anan kada semana. Kas-a, nag-estar mi sa dako ug nindot nga balay daplin sa dagat; sa laing higayon, nagsaka mi sa payag nga gama sa sin, nga ang kasilyas mga 100 metros ang gilay-on. Pero bisag asa mi nag-alagad, ang ganahan kaayo namong handomon mao ang pagsangyaw kauban sa madasigong mga payunir ug magmamantala. Pagkadawat namo sa sunod namong asaynment, kinahanglan namong biyaan ang daghang minahal nga higala. Naguol mi adto kay mingawon kaayo mi nila.

Sa ulahing bahin sa katuigan sa 1980 hangtod sa sayong bahin sa katuigan sa 1990, ang atong buluhaton nahimong legal sa pipila ka nasod nga gidumala sa sangang buhatan sa Kenya. Ingong resulta, kining mga nasora gibutangag kaugalingong sangang buhatan ug country office. Pagka-1993, giasayn mi didto sa opisina sa Addis Ababa, Ethiopia, diin legal na ang atong buluhaton human sa daghang tuig nga pagdili.

Gipanalanginan ni Jehova ang buluhaton sa Ethiopia. Daghang igsoon ang nagpayunir. Kapig 20 porsiyento ang regular payunir kada tuig sukad niadtong 2012. Dugang pa, ang teokratikanhong mga eskuwelahan nakatabang sa pagbansay sa mga igsoon, ug kapig 120 ka Kingdom Hall ang natukod. Pagka-2004 ang pamilyang Bethel gibalhin sa bag-ong pasilidad, ug panalangin gyod nga ang Assembly Hall naa ra pod sa maong lugar.

Sulod sa katuigan, kami ni Gail daghag nasuod nga mga igsoon sa Ethiopia. Gimahal gyod namo sila kay sila buotan kaayo ug mahigugmaon. Karon, daghan na mig gipamati, maong gireasayn mi dinhi sa sangang buhatan sa Central Europe. Mahigugmaon gyod ming giatiman dinhi, pero gimingaw kaayo mi sa among mga higala sa Ethiopia.

Among naeksperyensiyahan kon sa unsang paagi gipauswag ni Jehova ang buluhaton. (1 Cor. 3:6, 9) Pananglitan, sa una nakong sangyaw sa mga taga-Rwanda nga miadto sa Congo aron magminag tumbaga (copper), wala pay Saksi sa Rwanda. Karon, duna nay kapig 30,000 ka Saksi didto. Pagka-1967, ang Congo (Kinshasa) may mga 6,000 ka magmamantala. Karon, mga 230,000 ang mga magmamantala, ug kapig usa ka milyon ang mitambong sa Memoryal sa 2018. Sa tanang nasod nga gidumala kaniadto sa sangang buhatan sa Kenya, kapin nag 100,000 ang magmamantala.

Kapig 50 ka tuig kanhi, gigamit ni Jehova ang lainlaing igsoon sa pagtabang nako nga mosulod sa bug-os panahong pag-alagad. Bisag maulawon gihapon ko, nakakat-on ko nga bug-os mosalig kang Jehova. Ang akong naeksperyensiyahan sa Africa nakatabang nakong magmapailobon ug magmakontento. Kami ni Gail nakadayeg pag-ayo sa mga igsoon nga nagpakitag talagsaong pagkamaabiabihon, pagkamalahutayon, ug pagsalig kang Jehova. Mapasalamaton kaayo ko sa dili hitupngang pagkamaayo ni Jehova. Tinuod gyod nga ang iyang mga panalangin labaw pa kay sa akong gidahom.​—Sal. 37:4.