Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

PWÓRÓUSEN MANAWEN EMÉN

Ua Mut Ngeni Jiowa An Epwe Emmweni Manawei

Ua Mut Ngeni Jiowa An Epwe Emmweni Manawei

LEALÚWÉLI, ua filatá ai upwe féri lón manawei met ua fókkun pwapwaiti. Nge Jiowa a etiwaei an epwe emmweniei ren minne upwe féri usun itá a ereniei: “Üpwe aiti ngonuk ewe al kopwe fetal won o emwenuk, üpwe öüröürok o mamasok.” (Kölf. 32:8) Pokiten ua mut ngeni Jiowa an epwe emmweniei, iwe ua tongeni áeá manawei le angang ngeni me kúna chómmóng feiéch mi echipwér, kapachelong ai angang ngeni lón Afrika ren 52 ier.

SENI ENGLAND NGENI AFRIKA

Ua uputiw lón ewe ier 1935 lón Darlaston, kinikinin ewe Black Country, eú leeni lón England a iteni ena pokiten ewe étúét mi chólochól a pwélúoló ewe leeni seni chómmóngun ekkewe factory. Atun a rúáánú ieri, semei kewe me inei ra poputá le káé ewe Paipel ren Chón Pwáraatá Jiowa. Lupwen ina epwe 14 ieri, ua lúkú ewe enlet me papatais lón 1952 atun a 16 ieri.

Me pwal lón ena atun, ua poputá le angang lón eú factory mi watte, a kan féri pisekin tarakú me pisekin angang. Ua train ai upwe wiseni eú wis mi tekia lón ena kompeni, me ua fókkun sani ena angang.

Atun emén mwán mi ásimaw mi sáifetál a etiwaei pwe upwe emmweni ewe Puk Study lón weekday lón ai we mwichefel lón Willenhall, a lamot ai upwe féri eú watteen kefil pún lón ena atun ua fiti ruu mwichefel. Lón weekday ua kan fiti ewe mwichefel mi kkan ngeni ai we leenien angang lón Bromsgrove, ina epwe 20 mwail seni imwei we. Nge lón weekend, ua pwal fiti ewe mwichefel lón Willenhall, atun ua liwiniti imwen semei kewe me inei.

Pokiten ua mochen álisatá án Jiowa we mwicheich, iwe ua etiwa met ewe mwán mi ásimaw mi sáifetál a etiwa ngeniei, inaamwo ika ua towu seni ewe angang ua fókkun sani. Use fókkun niamam ren ai mut ngeni Jiowa an epwe emmweniei ngeni eú manaw mi atoto watteen pwapwa lón manawei.

Atun ua fiti ewe mwichefel lón Bromsgrove, ua chuuri emén fépwúl mi liéch me ásimaw lón pekin ngún itan Anne. Aua apwúpwúlú lón 1957 me aua pwapwaiti ám wiseni ekkewe wis regular pioneer, special pioneer, angangen sáifetál me angang lón Bethel. Anne a fókkun atoto pwapwa lón unusen manawei.

Lón ewe ier 1966, aua pwapwa le fiti ewe fáik me ruuen Sukulen Gilead. Aua kewis le ló Malawi, ewe fénú mi silleló ren aramas mi kirekiréch me awasélaéch. Iwe nge, ause fen ekieki pwe ekiseló ausap chúen tongeni nóm ikena.

ÁM NÓM LÓN MALAWI LÓN FANSOUN OSUKOSUK

Ewe waa aua wawa lón ám sáifetál lón Malawi

Aua wareiti Malawi lón February 1, 1967. Wesin ám káé fósun ena fénú úkúkún eú maram, aua poputá le sáifetál me chuuri ekkewe mwichefel. Aua wawa ewe sókkun tarakú ekkóch ra ekieki pwe a tongeni ssá lón ese lifilifil leeni pwal mwo nge lón chénúpupu. Nge ren enletin, aua chék tongeni ssá lón ekkewe chénúpupu mi kkót. Fán ekkóch aua nóm lón ekkewe sókkun imw osur a ffér seni ripwúng, nge fansoun a tori an a chék púppúng rán a lamot epwe wor tapolen fán ewe óós. A mmen áweires ekkena atun aua kerán poputá lón ám angangen misineri, nge aua fókkun pwapwa!

Lón ewe maram April, ua meefi pwe epwele wor osukosuk. Ua rong wóón reitio án ewe presetenin Malawi itan Dr. Hastings Banda erá pwe Chón Pwáraatá Jiowa rese ménatiw ar takises, me ra efisi osukosuk lón politics. Nge ren enletin, a chék tipimwáál ngenikich. Sia silei pwe ren enletin, ewe mwú a oput ach sise angolong lón politics, ákkáeúin ren ach sise mochen néúni ewe political membership card.

Fán ewe maram September, aua álleani lón simpúng án ewe preseten tipimwáál ngeni pwiich kewe pwe ra soun efisi osukosuk ekis meinisin. A apioni lón eú ar mwich ar repwe mwittir fératá eú allúk epwe aúkatiw án Chón Pwáraatá Jiowa angang. A pinepin ach angang lón October 20, 1967. Ekiseló mwirin, ekkewe polis me chón angangen immigration ra wareiti ach we keangen ofesilap me esipaaló. Ekkewe misineri ra deport seni ena fénú.

Ám me chienem kewe misineri Jack me Linda Johansson aua ares me deport seni Malawi lón 1967

Aua kalapus úlúngát rán, me mwirin aua deport ngeni ewe fénú Mauritius mi nóm fán nemenien Britain. Iwe nge, ekkewe néúwisin Mauritius rese mut ngenikem ám aupwe tolong lón ena fénú pwe aupwe misineri. Ina popun, aua kewis ngeni ewe fénú Rhodesia (iei Zimbabwe). Lupwen aua wareiti ena fénú, emén chón immigration mi arochongaw ese mut ngenikem ám aupwe tolong lón ena fénú me a erá: “Ouse tongeni tolong lón Malawi. Rese pwal mochen ámi oupwe tolong lón Mauritius. Nge oua chék tolong ikeei pokiten ese wor ia oupwe ló ia.” Anne a poputá le kechiw. Usun itá meinisin rese mochen etiwakem! Lón ena atun, ua mochen sú me liwiniti fénúei we England. Iwe, ekkewe chón immigration ra mut ngenikem ám aupwe chék annut eú pwiin lón ewe keangen ofesilap nge a lamot sorotáán aupwe repot ngeni ar we ofesilapen immigration. Aua fókkun mélúlú, nge aua chék likiti ngeni Jiowa mettóch meinisin. Sorotá, ause fen ekieki nge ra mut ngenikem ám aupwele mwo nónnóm Zimbabwe. Use fókkun ménúki ena rán, me ua fókkun lúkú pwe Jiowa a emmwenikem.

AUPWELE ANGANG LÓN ZIMBABWE

Ám me Anne lón Zimbabwe Bethel lón 1968

Lón ewe keangen ofesilap lón Zimbabwe, ua kewis le fiti ewe angangen pekin túmúnú ewe angangen afalafal, a pwal túmúnú Malawi me Mozambique. Pwiich kewe lón Malawi ra fókkun kúna riáfféúmwáál. Eú me lein ai angang, ua afféúni ekkewe repot mi etto seni ekkewe circuit overseer lón Malawi. Atun ua angangoló lón eú pwinin ren ai upwe áwesi eú repot, ua kechiw atun ua álleani usun watteen ekkewe riáfféú mi fiffis ngeni pwiich kewe. * Iwe nge, a pwal chúng letipei ren ar tuppwél, lúkú, me likiitú.​—2 Kor. 6:4, 5.

Aua féri úkúkún ám tufich pwe aupwe awora mwéngé lón pekin lúkú ngeni pwiich kewe mi nóm lón Malawi me pwal chókkewe mi sú ngeni Mozambique pwe repwe kúna túmún seni ewe féfférún eriáfféú. Ewe kúmiin chiyakú fán iten Chichewa, ina ewe fós mi chéú aramasen Malawi ra eáni, ra mwékút ngeni fénúen emén Chón Kraist mwán lón Zimbabwe. Pwiich na a kirekiréch le aúetá ekkewe imw me ofesin chiyakú. Ikkena ie ra sópweló ar we angang mi lamot le chiyakúúni ekkewe puken álillisin Paipel.

Aua akkóta pwe iteiten ier ekkewe circuit overseer lón Malawi repwe fiti ewe mwichelap lón fósun Chichewa mi fis Zimbabwe. Me ikkena ie ra angei kapiin ekkewe afalafal mi katowu lón ena mwichelap. Atun ra sái sefál ngeni Malawi, ra achocho úkúkún ar tufich le apwóróusa ngeni pwiich kewe masouen ekkena afalafal. Lón eú atun ar ló Zimbabwe, aua akkóta eú Sukul fán Iten Mwán mi Ásimaw me Chónálillisin Mwichefel ren an epwe apéchékkúlatá ekkena circuit overseer mi tipepwora.

Ua eáni afalafal lón fósun Chichewa lón eú mwichelap fán iten chókkewe mi eáni fósun Chichewa me Shona lón Zimbabwe

Lón February 1975, ua sái pwe upwe ló chuuri pwiich kewe seni Malawi nge ra sú ngeni Mozambique. Pwiich kana ra fitipachei kókkótun án Jiowa we mwicheich, kapachelong ewe mineféén kókkót an epwe wor kúmiin mwán mi ásimaw. Ekkena mineféén mwán mi ásimaw ra akkóta chómmóng mettóch, ren choweán, eáni afalafal fán iten aramas meinisin, álleani ewe lesenin rán, me káéén Ewe Leenien Mas, me pwal mwo nge fisin ekkewe mwichelap. Ra akkóta ena leeni ra nóm ie pwe epwe usun napanapen kókkótun ekkewe mwichelap. A kan wor eú kúmiin elimelim, einetin mwéngé, me chón mas. Pwiich kana mi tuppwél ra tufichin féri chómmóng mettóch ren án Jiowa efeiéchúúr, me mwirin ai liwin me chuuriir ua fókkun meefi péchékkúl.

Ina epwe lón ewe ier 1979, ewe keangen ofesilap lón Zambia a poputá le wisen túmúnú Malawi. Nge ua chúen ekieki usun pwiich kewe ikena, me ua iótekiir kapachelong ekkewe ekkóch. Fán chómmóng, pokiten ngang emén chón ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap lón Zimbabwe, iwe ua kan chuuri ekkewe chón tupuni ewe ofesilap lón New York, me pwal pwiich kewe mi ásimaw seni Malawi, South Africa, me Zambia. Iteitan aua kan eisiniir: “Ifa usun aupwe tongeni álisi pwiich kewe lón Malawi?”

Ló, ló, ló, ewe féfférún eriáfféwúmwááli pwiich kewe a poputá le kisikisiló. Pwiich kewe iir mi sú seni Malawi, ra poputá le ekis me ekis lilliwinto, nge chókkewe mi chék nónnóm ikena a pwal ekis me ekis kisikisiló ekkewe riáfféú ra kúkkúna. Ekkewe fénú únúkkúr ra mut ngeni Chón Pwáraatá Jiowa ar repwe afalafal me mwichfengen, me ese chúen pinepin ach angang. Lón 1991, Mozambique a pwal féri ena. Nge aua ekieki: ‘Ineet Chón Pwáraatá Jiowa lón Malawi repwe ngaseló?’

AUA LIWINITI MALAWI

Mwékútúkútún ewe mwúún Malawi a poputá le siwil, me lón 1993 ese chúen pinepin ach angang. Ekiseló mwirin, ua fós ngeni emén misineri me a eisiniei, “Kopwe liwiniti Malawi?” A 59 ieri lón ena atun, ina popun ua ereni, “Aapw pwe ua fókkun chinnap!” Iwe nge, lón chék pwal ena rán, ua angei eché taropwe seni ewe Mwichen Soupwúngúpwúng mi etiwakem ám aupwe liwiniti Malawi.

Aua sani wisem we lón Zimbabwe, ina popun a weires ena kefil me rem. Aua pwapwa le nóm lón Zimbabwe me a fen wor chómmóng chiechiem. Ewe Mwichen Soupwúngúpwúng a kirekiréch ngenikem me erenikem pwe aua tongeni chék nóm Zimbabwe ika ina met aua mochen. Ina popun, aua chék tongeni filatá met ám mochen me nómmótiw. Nge ua chemeni usun án Apraham me Sara ló seni leenier we mi kinamwe lón ar ierin chinnap ren ar repwe álleasochis án Jiowa emmwen.​—Ken. 12:1-5.

Aua filatá le fiti ewe emmwen seni án Jiowa we mwicheich pwe aupwe liwiniti Malawi. A fen 28 ier lóóm seni ám ló seni Malawi, nge iei aua liwinsefál lón February 1, 1995. A fférútá eú Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap, iwe ngang me pwal rúúemén pwiich kewe aua wiliti chón ena kúmi. Iwe, aua poputá le akkótasefáli ekkewe angang án Chón Pwáraatá Jiowa.

JIOWA A WISEN ÁMÁÁRAATÁ

A ifan me feiéchúi ren ai kúna án Jiowa efisi mwittirin feffeitáán ewe angang! Chóchóón ekkewe chón afalafal a lapóló seni 30,000 lón ewe ier 1993 ngeni lap seni 42,000 lón 1998. * Ewe Mwichen Soupwúngúpwúng a tipeeú ngeni an epwe kaútá eú mineféén keangen ofesilap mi wisen túmúnú ewe watteen angang lón Malawi. Aua fénúeni ewe fénú úkúkún 30 acre lón Lilongwe, nge ngang ua kewis le fiti ewe kúmi a emmweni ewe angangen kaú.

Pwiich Guy Pierce emén chón ewe Mwichen Soupwúngúpwúng a wisen eáni ewe afalafal fán iten efinúnún ewe mineféén Bethel lón May 2001. Lap seni 2,000 Chón Pwáraatá Jiowa ra fiti, lape ngeniir ra fen papatais lap seni 40 ier. Pwiich kana ra fen likiitú fite ier fán watteen riáfféú ewe atun a pinepin ach angang ikena. Ra wéúngaw lón pekin aion, nge ra fókkun wéúch lón pekin ngún. Me iei, ra pwapwa le katol ei mineféén Bethel. Atun ra fetál ekis meinisin lón ei Bethel ra kélú ach kewe kél lón napanapen án chón Afrika kél. A mmen ngiiéch ngingiir me a fókkun achchúngú letipei. A ánneta pwe Jiowa a fókkun efeiéchú chókkewe mi likiitú lón ar tuppwél.

Wesin kaútáán ewe keangen ofesilap, ua pwapwa le wisen eáni efinúnún ekkewe ekkóch Leenien Mwich. Ekkewe mwichefel lón Malawi ra kúna álilliséchún án ach we mwicheich kókkót le emwittiri kaútáán ekkewe Leenien Mwich lón ekkewe fénú mi osupwang. Me mwen ena kókkót, ekkóch mwichefel ra kan mwich lón ekkewe imw ripwúng fán ekkewe irá, me ra áeá leenien móót mi ttam mi ffér seni pwakak mi péchékkúl. Nge iei, pwiich kewe ra angang weires le féri ekkewe plak ren ar umwuniir, me ina met ra áeá le aúetá ekkewe mineféén leenien mwich mi ling. Iwe nge, pwiich kewe ra chúen sani ar we leenien móót mi ttam me lóóm, pún ra tongeni mómmóót chómmóng aramas wóón!

Ua pwal pwapwa le kúna án Jiowa álisi néún kewe aramas le ásimawóló lón pekin ngún. Ákkáeúin, ua ingeiti pwiich kewe alúwél, ra volunteer le awora álillis me ra mwittir káé chómmóng mettóch seni án Jiowa we mwicheich me seni ar féri ar angang. Pokiten ena, ra tufichin wiseni pwal ekkóch wis lón Bethel me pwal lón ekkewe mwichefel. Chón ekkewe mwichefel ra pwal kúna péchékkúl seni ekkewe mineféén circuit overseer, iir chón ena fénú me chómmóng me leir iir mi pwúpwúlú. Inaamwo ika lape ngeni aramas me pwisin familien ekkena pean pwúpwúlú ra mochen pwe chókkana repwe néúnéú, nge ra filatá ar resap néúnéú lón ei ótót pwe repwe tongeni alapaaló ar angang ngeni Jiowa.

UA PWAPWA REN MINNE UA FILATÁ

Ám me Anne lón Britain Bethel

Mwirin ai angang lón Afrika úkúkún 52 ier, ua poputá le semmwen me meefi apwangapwangen inisi. Ewe Mwichen Soupwúngúpwúng a tipeeú ngeni minne chón ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap a erá pwe aupwele kewis ngeni Britain. Aua lichippúng le ló seni wisem we aua aúcheani, nge chón ewe familien Bethel lón Britain ra túmúnúéchúkem lón ám ierin chinnap.

Ua fókkun lúkú pwe ai mut ngeni Jiowa an epwe emmweni manawei, ina eú kefil mi kon múrinné lap seni meinisin ua féri. Ika ua pwisin lúkúlúk wóón ai sile, manawei epwe fókkun sókkóló. Jiowa a fókkun silei met a lamot ai upwe féri pwe upwe fetál wóón “ewe al mi pwüng.” (SalF. 3:5, 6) Lealúwéli, ua fókkun ingeiti mwékútúkútún eú watteen kompeni. Nge án Jiowa we mwicheich a ngeniei eú angang mi fókkun aúchea. Me rei, ai angang ngeni Jiowa a atoto ngeniei pwapwa wachemwuk!

^ Pwóróusen pwiich kewe me ar angang lón Malawi a nóm lón ewe 1999 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, p. 148-223.

^ Iei a wor lap seni 100,000 chón afalafal lón Malawi.