• CHUAH KUM: 1941

• CHUAHKEHNAK RAM: BENIN

• TUANBIA: NUPI TAMPI A NGEIMI, JEHOVAH TEHTE A RALCHANHMI

HLANLIO:

Ka chuahkehnak cu Benin ram i khua ngan a simi Cotonou a si. Catholic church ah a ṭhangmi ka si ko nain hmaan tein kaa pum lo. Nupi tampi ngeih kha phung nih a awnh caah kan khua i Catholic tampi cu nupi tampi an ngei. Kei zong nupi pali ka ngei ve.

1970 hnuah ruahlopi in kan ram ah cozah dohnak a hung um i mah nih ṭhatnak a chuahpi lai tiah ka rak ruah. Mah dohnak kha ka ṭanh ve i ramkhel lei ah ka lut. Jehovah Tehte Hna cu khoikalei hmanhah an ṭan lo caah mah dotu pawl nih an rem hna lo. Kei zong Jehovah Tehte Hna a hremmi lakah kaa tel ve. 1976 ah Jehovah Tehte missionary pawl cu ṭhawl an si caah zeitikhmanh ah kan ram ah an kir ṭhan kho ti lai lo tiah ka rak ruah.

BAIBAL NIH KA NUNNAK A THLEN NING

: Mah dohnak cu 1990 ah a dong. Tlawmpal ah Jehovah Tehte missionary pawl an rak kir ṭhanmi ka hmuh caah ka khuaruah a har tuk. Mah mi hna hi Pathian nih a bawmh hna i a si lai tiah ka hun ruat. Mah caan hrawngah ka rian kaa ṭhial. Ka rian ṭuanṭihawi pakhat cu Jehovah Tehte a si i a zumhnak kong kha a ka chimh. Jehovah cu dawtnak a ngei i a dingmi Pathian a si ti kha Baibal in a ka chimh. (Deuteronomi 32:4; 1 Johan 4:8) Mah sining hna kha ka duh tuk. Jehovah kong tam deuh in hngalh ka duh caah Baibal hlathlai dingin ka cohlan.

A rauhhlan ah Jehovah Tehte Hna pumhnak ah kaa pum. Cuka ah miphun thleidannak le nunning thleidannak hna a um lo. Mah canah dawtnak an langhtermi nih ka lung a ka suk tuk. Jehovah Tehte Hna he kaa komh deuhdeuh tikah Jesuh zultu taktak an si ti kha ka hun i fiang deuhdeuh ve.​—Johan 13:35.

Jehovah kha biak ka duh caah Catholic Church in chuah awkah bia ka khiah. Asinain midang hmuhnak kha biapi ah ka chiah caah ka chuak ngam lo. Caan saupi hnu lawngah Jehovah bawmhnak thawngin ralṭhatnak ka hun ngei i Catholic church in ka chuak.

A nganmi thlennak pakhat tuah a hau rih. Baibal ka hlathlaimi in Pathian nih nupi tampi ngeih a duh lo ti kha ka hun hngalh. (Genesis 2:18-24; Matthai 19:4-6) A hmasa bik ka innchunghawi lawng hi Pathian mithmuh ah phung ningin a si. Cucaah a hmasa bik ka nupi kha phung ningin ka ṭhit i a dang ka nupile kha ka ṭhen hna. Hmailei an nunnak caah ka timhtuahpiak hna. A caan a hun rauh tikah ka nupi hlun pahnih cu Jehovah Tehte an hung si.

ṬHATNAK KA HMUH NING:

Ka nupi cu Catholic biaknak a si rih ko nain Jehovah ka biakmi kha a ka ralchanh lo. Atu cu va ṭha pakhat ka si cang i ka nupi zong nih cutin a ka hmuh.

Ramkhel lei ṭuan in ram caah ṭhatnak ka tuah lai tiah ka rak ruah tawn nain mah cu pakpalawng a rak si. Pathian Pennak lawng nih minung buaibainak a tawnghtham khawh ti kha atu cu ka hngalh cang. (Matthai 6:9, 10) Nuam tein nun khawh awkah lam a ka hruaitu Jehovah cungah kaa lawm tuk.

• CHUAH KUM: 1977

• CHUAHKEHNAK RAM: BRAZIL

• TUANBIA: PENTECOST PASTOR

HLANLIO:

São Paulo Peng, Itu khuahriang ah a ṭhangmi ka si. Mah sang cu zaangennak a tamnak hmun in a min a thangmi a si.

Ka rak sual tuk i ka ziaza zong a ṭha lo. Ritnak sii zong ka rak zuar. Hitin ka tuah peng ahcun a donghnak ah thong ka tla lai asiloah ka thi lai ti kha ka hngalh. Cucaah mah rian kha ka ngol. Mah hnuah Pentecost Church ah ka lut i a hnuah pastor ka hung si.

Church ah rian ka ṭuan caah midang ka bawmh khawh hna lai tiah ka rak ruah. Radio in phung ka chim caah cuka hmunhma ah ka min a hung thang. Asinain church nih an buchung mi cungah siaherhnak an ngeih lo le a phung men in Pathian an thangṭhatmi kha duhsah duhsah in ka hun hngalh. Thawhlawm kholhnak lawng kha biapi ah an chiah tiah ka ruah. Cucaah mah church in chuah awkah bia ka khiah.

BAIBAL NIH KA NUNNAK A THLEN NING:

Jehovah Tehte Hna he Baibal ka hun hlathlai tikah a dang biaknak he an i lawh lomi kha ka hun hngalh colh. A kong pahnih ruangah ka lung a si tuk. Pakhatnak, Jehovah Tehte Hna nih Pathian le an minunghawi an dawt hna kha an biachimnak lawngin si loin an tuahsernak zongin an langhter. Pahnihnak, annih cu ramkhel lei asiloah raltuknak ah an i tel lo. (Isaiah 2:4) Mah a kong pahnih nih zungzal nunnak lam ah a ka hruaimi, a hmaanmi bu ka hmuh cang ti kha a ka hngalhter.​—Matthai 7:13, 14.

Pathian cohlanmi si ka duh ahcun thlennak nganpipi cheukhat tuah ka hau ti kha ka hngalh. Ka chungkhar kha zohkhenh deuh le toidornak ngeih deuh ka hau. Thlennak tuah cu a fawi lo nain Jehovah bawmhnak thawngin ka hlawh a rak tling. Cutin kaa thlen caah ka nupi cu aa lawm tuk. Ka nupi cu keimah hlanah Baibal a cawng i cu a ṭhangcho tuk. A rauhhlan ah kan pahnih in Jehovah Tehte si kan hun duh. Cucaah kan pahnih in nikhat ah tipil kan ing.

ṬHATNAK KA HMUH NING:

Kan fale pathum kha Jehovah he pehtlaihnak ṭha an ngeih nakhnga kan bawmh khawh hna caah kan i lawm tuk. A nuammi chungkhar zong kan ngei. Baibal biatak hngalh awkah Jehovah nih a ka hnuh caah kaa lawm tuk. Baibal nih minung nunnak kha a thlen khawh taktak. Keimah theng hi Baibal nih a ka thlen.

• CHUAH KUM: 1957

• CHUAHKEHNAK RAM: AUSTRALIA

• TUANBIA: NGAIHCHIAT AWK NGAI A SIMI NGAKCHIAT LIO NUNNING

HLANLIO:

New South Wales, Newcastle ah a ṭhangmi ka si. Unau pasarih lakah upa bik ka si. Ka pa cu a sual tukmi zuding pakhat a si i ka nu zong a puarhrang ngaimi a si. Ka nu nih saram tuk in a ka tuk i a ka volhpamh chih. Na sual tuk i hell ah na tla lai tiah a ka ti lengmang. Cutin a ka ṭhihphaih tikah ka ṭih tuk.

Ka nu nih fak tuk in a ka velh caah hma ka pu tawn i sianginn hmanh ka kai kho tawn lo. Kum 11 ka si ah cozah nih an ka lak i hartongmi bawmhnak inn ah an ka chiah, cun a hnuah sister sianginn ah an ka chiah. Kum 14 ka si ah mah sianginn in ka tli. Inn zongah kir ka duh ti lo caah Sydney khuahriang lei Kings Cross lamcung ah khua ka rak sa.

Lamcung ka um lioah ritnak sii ka hmang, zu ka ding, a thurhnawmmi hmanthlak le video ka zoh i hlawhhlangnu ka ṭuan. Mah lioah ṭih a nung tukmi thil pakhat ka rak tong. Nightclub a ngeimi pa i ṭaihkhaan ah ka um. Voikhat cu zanlei ah pa pahnih an ra, ṭaihkhaan ngeitu pa nih ihnak khaan ah a ka luhter ko nain an chimmi bia kha ka theih. Mah pa hna sinah zuar a ka timh. Japan ram i zu zuarnak ah rian ṭuanter dingin thil phormi tilawng ah a thli tein kalpi an ka timh. Ka ṭih tuk caah veranda in ka zuang i ka tli.

Sydney ah a rak tlawngmi pa pakhat he ka i tong i tangka tlawmpal a ka pek lai tiah ka ruah caah ka sining kha ka chimh. Tangka pek canah a umnak ah a ka kalpi, ti a ka kholhter i rawl a ka pek. Cucaah a sinah ka um beh. Kumkhat a rauh hnuah kan i um.

BAIBAL NIH KA NUNNAK A THLEN NING:

Jehovah Tehte Hna he Baibal ka hun hlathlai tikah intuarnak a phunphun ka ngei. Sifah harnak kan tonmi cu Pathian ruangah ah a si tiah cawnpiak ka rak si, asinain Satan ruangah a si ti ka hngalh tikah ka thin a hung tuk. Ka ngakchiat lio tein hell mei cawnpiaknak cu ka ṭih tukmi a si. Pathian nih hell mei in mi dan a tat hna lo ti ka hngalh tikah ka hna a ngam tuk.

Jehovah Tehte Hna nih Baibal phunglam ningin biakhiahnak an tuah caah ka lung a ka suk tuk. Annih cu an zumhnak ningin an nung. Kei cu pehtlaih a harmi ka si ko nain zei bantuk bia ka chim le ka tuah hmanhah dawtnak le upatnak he an ka pehtlaih.

Man ka ngei lo timi ruahnak ka ngei i keimahle keimah kha kaa hua i kaa fih. Jehovah Tehte pakhat in tipil ka in hnu hmanhah mah ruahnak cu ka ngei peng. Jehovah Pathian cu ka dawt ko, asinain Pathian nih keimah bantuk minung hi a ka daw kho lai lo tiah ka ruah.

Tipil ka in in kum 15 hrawng a rauh hnu lawngah mah ka ruahnak cu aa thleng. Pumhnak ah unaupa pakhat nih phung a chim lioah Jeim 1:23, 24 kha a cherhchan. Mah ah Baibal kha thlalang he a tahchunh. Mah thlalang nih Jehovah hmuh ningin mahle mah i hmuh awkah a kan bawmh khawh. Jehovah nih a ka hmuh ning le keimahle keimah kaa hmuh ning cu aa thleidang hnga maw ti kha hngalh ka hun duh. A hmasa ahcun hmuh ning thar in i hmuh awkah kaa harh. Zeicatiah Jehovah nih a ka daw kho lai lo tiah ka ruah caah a si.

Mah hnu tlawmpal ah ka nunnak a thlengmi Baibal caang pakhat kha ka rel. Mah cu Isaiah 1:​18 a si. Hitin a ti: “Atu cu hi bia hi ṭha tein ruatṭi tuah u sih. Nan sualnak cu a sen in sen hna hmanh sehlaw, hawhra bantukin an thiang hna lai.” Jehovah nih “Vicky ra law i ruahṭi tuah u sih. Aho na si kha kaan hngalh. Na sualnak zong ka hngalh. Na lungthin zong ka hngalh, asinain kaan dawt” tiah a ka timi bantukin ka ruah.

Mah zan cu kaa hngilh kho lo. Pathian nih a ka daw kho taktak hnga maw tiah khua ka ruat, asinain Jesuh tlanhnak man kong kha ka hun ruat. Pathian cu atu tiang ka cungah a lung a sau i a dawtnak kha lam tampi a langhter ti kha ruahlopi in ka lung ah a hung pem. Asinain Pathian kha “Na dawtnak cu ka sin phanh tiangin a ngan lo. Jesuh tlanhnak man nih ka sualnak kha a khup kho lo” tiah ka ti. Cutin ka chimmi cu Jesuh tlanhnak man kha Pathian sinah ka khirh ṭhanmi bantuk a si. Asinain tlanhnak man laksawng kha ṭha tein ka ruah tikah Pathian nih a ka dawt ti kha ka hun hngalh cang.

ṬHATNAK KA HMUH NING:

Ka thiang cang tiah ka ruah i kaa nuam kho cang. Ka innchungkhar zong a nuam tuk cang. Midang caah bawmtu a si nakhnga ka hmuhtonnak kong chim kha ka duh. Jehovah he kan i nai deuh tiah ka ruah cang.

• CHUAH KUM: 1974

• CHUAHKEHNAK RAM: RUSSIA

• TUANBIA: HEAVY-METAL RINGAWNLEI A ZUAMMI

HLANLIO:

A min a thang ngaimi hlaphantu Pyotr Ilich Tchaikovsky a chuahkehnak, Votkinsk khua ah ka chuak. Kannih chung cu misifak kan si. Ka pa cu sining ṭha tampi a ngeimi a si ko nain zu a ding tuk. Cucaah kan chungkhar cu thinphang in kan um peng.

Kei cu ca ka thiam lo. Cucaah midang bantukin ca ka thiam kho ti lai lo tiin ka lung a hung dong. Midang he kaa kom lo i a zum zong ka zum hna lo. Sianginn kai cu ka caah a har tuk. Tahchunhnak ah, voidang ah ka chim khawhmi a kong sawhsawh te hmanh kha a khaan hmaiah chuah in chim a si tikah ka chim kho ti lo. Tangriat ka awnnak catlap ah “A ruahnak langhter dingin biachim a thiammi a si lo” tiah an ṭial. Mah ruangah ka ngaih a chia tuk i man ka ngei lo timi ruahnak ka ngeihmi cu a zual chin. Cucaah ka nunnak hi sullam a ngei maw ti hmanhin ka hun ruat.

Kumhra fai ka si tikah zu ka hun ding. A hmasa ah cun zu ka din tikah kaa nuam. Asinain zu tampi ka din tikah ka chiaṭha thleidannak lungthin nih hna a ka hnawh. Ka nunnak cu sullam a ngei lo tiah ka ruah i ka lung a dong. A caan ahcun ni tampi chung leng ah ka chuak lo. Mahle mah i thah ding hmanhin khua ka ruat tawn.

Kum 20 ka si ah chikkhat chung ka lung a ka nuamhter khomi thil pakhat kha ka hmuh. Mah cu heavy-metal ringawn kha a si. Mah nih ka lung a ka nuamhter caah mah ringawn phun a duhmi hna he hawikom ka ser. Ka sam kaa zuah, ka hna kaa vih i ka uarmi ringawn phun a thiammi hna nih thil an i hrukmi bantukin kaa hruk ve. Ka duh paohin khua ka sa i ka hung puarhrang. Cucaah ka chungkhar he kan i si lengmang.

Heavy-metal ringawn ngaihnak nih a ka nuamhter lai tiah ka ruah nain cutin a rak si lo. Midang he aa lo lomi, aa phundang ngaimi tu a ka siter. Ka uarmi ringawnlei i minthangmi hna cu an ziaza a ṭha lo ti ka hngalh tikah ka lung a dong tuk.

Cucaah mahle mah i thah dingin khua ka hun ruat ṭhan. Atu cu kaa that hrimhrim cang lai tiah ka ruah tikah cutin ka tuah ahcun ka nu a ngaih a chia tuk lai ti ka hun hngalh caah kaa that ṭhan lo. Ka nu nih a ka dawt tuk caah thil tampi a ka tuahpiak. Ka sining cu a chiat chin caah nun ka zuam ti lo. Thih le ka thi kho fawn lo.

Khuadang ruah ka duh caah hlanlio Russia ca kha ka hun rel. Church ah rian a ṭuanmi pa pakhat kong a si. Pathian le mi caah thil pakhatkhat tuah duhnak lungput ruahlopi in a hung chuak. A hlanah ka tuah bal lomi thil pakhat ka tuah, Pathian sinah lungtak tein thla ka cam. Zeitindah sullam a ngeimi nunning in ka nun khawh lai tiah thla ka cam. Cutin ka cam lioah ka lung a daih caah ka khuaruah a har tuk. Mah nakin khuaruahhar deuh a simi cu suimilam pahnih hrawng a rauh hnuah Jehovah Tehte pakhat a ra i Baibal cawn na duh maw tiah a ka hal. Mah cu ka thlacamnak a phi a si tiah ka ruah. Mah ni cu ka nunnak ah a hmasa bik kaa nuamhmi ni a si.

BAIBAL NIH KA NUNNAK A THLEN NING:

Heavy-metal ringawn he aa tlaimi thil vialte hlawnh cu ka siang lo tuk ko nain ka rak hlawnh. Asinain mah ringawn kha caan saupi tiang ka philh kho lo. Mah hla an chuahnak pawng ka kal fatin a hlan kong kha ka ruat ṭhan tawn. Hlanlio i thil ṭhalo kong le atu ka lungthin chungah hram aa sihmi thilṭha kha cawh ka duh lo. Cucaah cu bantuk hmun ah ka kal ti lo. Hlanlio nunning in nun ṭhan awkah lemsoi ka si fatin Pathian sinah fakpi in thla ka cam. Cutin ka cam tikah minung hngalhnak a lonhtu “Pathian daihnak” kha ka hmu.”​—Filipi 4:7.

Baibal ka hlathlai tikah Khrihfa a simi nih an zumhnak kong kha midang sinah an chim a hau ti kha ka hun hngalh. (Matthai 28:​19, 20) A hmaan tein chim ahcun cutin phung ka chim kho lai tiah ka ruat lo. Asinain mah ka hngalhmi a kong thar hna nih lawmhnak le daihnak a ka hmuhter. Cucaah midang zong mah kong hna hi an hngalh a hau ti kha ka hun hngalh. Ṭihnak ka ngeih buin ka hngalhmi kong kha ka hun chimh hna. Midang sinah Baibal ka chim tikah keimahle keimah zumhnak ka hun ngei deuh. Cun mah nih ka zumhnak thar kong kha lungtak in zumh chin awkah a ka bawmh.

ṬHATNAK KA HMUH NING:

Atu ah a nuammi innchungkhar ka ngei i ka nu le ka naunu i telin midang sinah Baibal kong ka chimh khawh hna caah kaa lawm tuk. Pathian kha ka biak i midang sinah a kong ka chim khawh caah ka nunnak cu sullam a ngei tuk cang.