Të cïï ɣok kïtke raan ŋic, kä lëu bï yic pial buk raan ŋic apiɛth, ku kënë alëu bï ɣok kuɔny buk määth ke yen. Ke yen tëde aya, të ŋic ɣok kït piɛɛth tɔ̈u ke Yekoba, kënë alëu bï ɣok kuɔny bï mänhda ke yen looi bï riɛl. Ë kït juëc piɛɛth tɔ̈u ke Yekoba ëbën, kït kaŋuan aa keek thiekiic apɛi: cït man, riɛl, pɛlënɔm, kuum lacök ku jɔl ya nhiëër.

“Bɛ̈nydït Awärjäŋ [Yekoba], Yïn cï tënhial kekë piny cak, në riɛlduön dït.” —JEREMIA 32:17.

Riɛl ë Nhialic aye tïŋ ë kä cï ke cak yiic. Cït man, të cïï mäi bɛ̈n, ye atuny akɔ̈l yök këdï yï guöp? Atuny akɔ̈l. Yic adil, atuny akɔ̈l ye yök yï guöp kënë, ee riɛl ë Nhialic cï luɔ̈ɔ̈i ë käken cï ke cak yiic. Ye këdï tuc akɔ̈l? Akɔ̈l atuc të cït 27,000,000 degrees Fahrenheit (15,000,000°C). Ë yuul tökic, atuny ye akɔ̈l gaam alëu bï thöŋ ke atuny ye nuclear bomb juëc gaam.

Ku yen, akɔ̈l akoor të thɔ̈ɔ̈ŋ yïn en ke kuɛl juëc cïï Yekoba ke cak ëbën paannhial. Acïï thanytïïth thɔ̈ɔ̈ŋ nɔn nadɛ̈ kuel tök dïït ye cɔɔl UY Scuti, alayic pätät ku dït ë yicde, alëu bï dït ë yic akɔ̈l dhuɔ̈kic ayic 1,700. Të tɛ̈ɛ̈u yïn UY Scuti të tɔ̈u akɔ̈l thïn, kä lëu bï piiny kɔ̈k kaŋuan mat thïn, cït man, mercury, venus, Pinynɔm, ku jɔl ya mars. Ku alëu bï ye thok cuet bï piny ye cɔɔl jupiter dööt. Kënë alëu bï ɣo kuɔny buk kë cïï Jeremia lueel deetic nɔn cïï Yekoba Nhialic paannhial ku pinynɔm ëbën cak ë riɛldïïtde.

Ye Këpiɛɛth ŋö Yeku Yök ë Riɛldïït ë Yekoba Yic? Mɛnh ë raan ee lɔtueŋ ke pïïr ë pinynɔm ë wɛ̈t käpiɛɛth cïï Nhialic ke cak cït man, akɔ̈l ku jɔl ya käjuëc kɔ̈k. Däŋ aya, Yekoba ee riɛlde luɔ̈ɔ̈i bïï yen ɣo kuɔny ëbën. Ye këdï ye yen ye looi? Cït man, ë dhaman thɛɛr wään, Nhialic ee cï Yecu gäm riɛl bï kädït ke gäi looi. Ayeku kueen ë Baibolic: “Cöör ayïnkï, ku ŋöl aciɛthkï apiɛth, kɔc de gup wɛth acïk gup waar, mïŋ apïŋkï, kɔc cï thou acï ke jat nhial ka cïk pïïr.” (Mathayo 11:5) Yeŋö ye Nhialic looi yeköölë? Aye Baibol lueel, “Ee kɔc kɔ̈c ku cïk dak tɔ ril [gäm riɛl],” Ku be lueel: “Ku kɔc ee kuɔɔny ŋɔ̈ɔ̈th tëde Bɛ̈nydït [Yekoba] abïk riɛlde yök.” (Yithaya 40:29, 31) Nhialic alëu bï ɣok gäm “riɛl wär këriëëc” bïï ɣok käriliic ë ɣo jɔ̈ɔ̈r ë pïïric tiaam ëbën. (2 Korinthoi 4:7) Nadɛ̈ cuk lëu buk puɔ̈th miɛt ë wɛ̈t ye Yekoba riɛlde luɔ̈ɔ̈i bïï yen ɣok kuɔny ë wɛ̈t nhiɛɛr en ɣok?

‘Bɛ̈nydït [Yekoba], Yïn cï käjuëc looi! Aa ca ke looi kedhie në pɛlënɔm!’—DIƐT 104:24.

Të ye ɣok lɔtueŋ ke ɣok piöc ë biäk käjuëc cïï Nhialic ke cak, ke pɛlënɔmde alëu bï ɣo gɔ̈i. Yic pacɔ̈k, thanytïïth aa piɔ̈c ë biäk ë käjuëc cïï Nhialic ke cak ku aa yekë ke kiëët bïï keek kä nhiarkë keek ya looi. Dɔm thok ë thamulat ye ke adiit riɛɛt agut cï riäth nhial.

Ku këtöŋ ë pɛlënɔm ë Nhialic nyuɔɔth ë kueer kɔc gɔ̈i, ee të cïï yen guöp ë mɛnh ë raan cak thïn. Cït man, alëuku buk guɔ tïŋ ë të cït të ye guöp ë mɛnh thiin koor ciil thïn awu të dït yen. Kënë ee ye cöök jɔɔk të cïï riɛm ë moc ku riɛm tik mat, ku riɛm kënë, anɔŋic të bïï meth ya luui thïn ëbën të le yen dhiëëth. Riɛm kënë ee ye yic jäl ba tɛ̈ɛ̈k ë käthii kɔ̈k thöŋ ke yen. Ku të cïï dhaman lɔ, ke riɛm kënë ajɔ lɔ ke jɔ dït ku je ye yic bɛ tɛ̈ɛ̈k ë käjuëc kɔ̈k wääciic cïï thöŋ cït man, riɛm thith, räl ku jɔl ya yɔm. Ë dhaman thiin ciekic, ke riɛm kënë ajɔ bɛ lɔtueŋ ke dït bï kä kɔ̈k cak ë guöpic cït man, puɔ̈u, nyith ku cuäny. Ë pɛ̈i kadhoŋuan yiic, ke riɛm kënë ajɔ dït bï ya meth. Pɛlënɔmdïït ë Yekoba aye tïŋ ë kueer piɛɛth cïï yen guöp ë mɛnh ë raan cak thïn, ku kënë, ee kɔc kɔ̈k cɔl agam kë ye Baibol lueel: ‘Yïn bä leec në biäk cïï yïn ɣɛn ŋiɛc cak.’—Diɛt 139:14.

Ye Këpiɛɛth ŋö Buk Yök ë Pɛlënɔm ë Nhialicic? Aciëŋ ë cak ɣok aŋic kë lëu bï ɣo miëët puɔ̈th. Ë wɛ̈t nɔŋ Nhialic pɛlënɔm ku ŋïny ë käŋdït, ayeku gam wëëtden tɔ̈u ë Baibolic alëu bï ɣok kuɔny. Cït man, ee ɣook yɔ̈ɔ̈k: ‘Yak rëër apiɛth ëtök, yak röt päl awäc ë kamkuɔ̈n.’ (Kolothai 3:13) Nadɛ̈ cie wëët piɛth kënë? Ee wëët piɛth. Acïï dïktoor lueel, raan ë käŋ pälpiny, alëu bï ŋiɛc nin ku acïï lëu bïï tuany ë thukar dac dɔm. Alëu bï raan gël aya ë riäŋ ë puɔ̈ndït, tɛ̈ktɛ̈k rac, ku jɔl ya tuɛnytuɛny kɔ̈k. Nhialic acït mäthdan pɛlënɔm piɛth apɛi wën lëu bï ɣok ya kuɔny ku ye ɣook wɛ̈ɛ̈t ë dhaman thok ëbën. (2 Timotheo 3:16, 17) Nadɛ̈ cïï lëu ba nhiaar ba nɔŋ mäth piɛɛth cït kënë?

‘Yekoba anhiar luŋ lacök.’—DIƐT 37:28.

Nhialic ee këpiɛth looi ë dhaman thok ëbën. Aye Baibol lueel, “piɛŋkï kë luɛɛl wek kɔc ee ye tak an yak käŋ yökiic [pɛlnïïm]! Bï Nhialic Awärjäŋ kë cie yic looi?” (Jop 34:10) Ee cïï raan ë gɛ̈t buŋ ë diɛt lueel, Kuum ë Yekoba alacök: “Yïn löŋ de kɔc guiir në yic,.” (Diɛt 67:4) Ë wɛ̈tŋö, Yekoba “ee raan woi piɔ̈u thïn,” ka yen, acïï lëu bïï raan math nyin, alëu bï yic guɔ ŋic, ku alëu bï raan tëm luŋ piɛth. (1 Thamwɛl 16:7) Däŋ thiekic aya, Nhialic adaai ë kɔc ë kɔc kɔ̈k yɔŋ ku kɔc kärɛc looi ë pinynɔm ëbën, ku acï thɔn nɔn bïï yen ke guɔ nyaai ë dhaman thiɔ̈k bï bɛ̈n tueŋ “Nhialic abï kɔc ee kärɛc looi gap wei [nyaai nyïïn] në pinyic.”—Kɛ̈ŋ 2:22.

Nhialic aya, ee raan piɛth, ku acïï nhiar bï kɔc guɔ ya luɔ̈kwei ku kuum keek. Ee käc ë puɔ̈u nyuɔɔth të cïï kɔc ke puɔ̈th wel. Aye Baibol lueel: “Bɛ̈nydït [Yekoba] ade kokdepiɔ̈u [käc ë puɔ̈u] ku nhiëër,” agut cï kɔc ë kärɛc looi, aa ye ke nyuɔ̈th käc ë puɔ̈u të cïï keek ke puɔ̈th wel. Nadɛ̈ cie yen ë kuum lacök kan kënë?—Diɛt 103:8; 2 Petero 3:9.

Ye Këpiɛɛth ŋö Yeku Yök ë Kuum Lacök ë Nhialicic? Ee cïï dutuc Petero lueel: “Yɛn ë Nhialic tïŋ ë yic, nɔn cïï en ee raan ee kɔc kuany yiic, ku në juöör yiic ëbɛ̈n, raan riëëu [thek] en ku ye këpiɛth looi, yen anu ë Nhialic piɔ̈u [yen aye Nhialic gam].” (Luɔi de Tuuc 10:34, 35) Ɣok aa kuɔɔny piɛth yök tënë Nhialic ë wɛ̈tŋö, acie kɔc ë kuanyiic awu acie kɔc ë tek thook. Yekoba alëu bï ɣok gam ëbën ke ɣo ye kɔc ye door cɔk aa nɔn ë bïï ɣok ë bɛ̈ɛ̈i wääciic, cɔk aa nɔn cïï ɣok piöc awu këcku piöc, nɔŋku käŋ awu cïn ku käŋ.

Ë wɛ̈t kɔɔr ë Nhialic ɣok buk kuɔɔny yök ë kuumden lacök yic, acï ɣok gäm puɔ̈u bï ɣo kuɔny buk këpiɛth ku kërac ya ŋic. Aye cökke Baibol lueel, puɔ̈n cïï Nhialic gäm ɣok bï ɣo ya nyuɔ̈th këpiɛth ku kërac, acït löŋ ‘cï gɔ̈t ë ɣo puɔ̈th,’ wën lëu bï ‘ɣo ya nyuɔ̈th’ këpiɛth ku kërac. (Romai 2:15) Ye këdï ye kënë ɣo kuɔny? Të cïï ɣook piända ŋiɛc piɔ̈ɔ̈c ë cökke Baibolic, ka lëu bï ɣok ya nyuɔ̈ɔ̈th ë pïïrda yic ku ye ɣo gël ë kärɛciic. Ku na cuk kërac looi, ka lëu bï ɣo kuɔny buk ɣopuɔ̈th wel buk këpiɛth looi. Ka yen, të ŋic ɣook kuum piɛɛth ë Nhialic deetic, ka lëu bï ɣo kuɔny buk röt thiäk yen!

“Nhialic yen aye nhiëër.”—1 JƆN 4:8.

Nhialic anɔŋ riɛl, ku anɔŋ pɛlënɔm ku kuumdïït lacök, ku acïn të ye Baibol ye lueel thïn, Nhialic ee riɛl, ee pɛlënɔm, awu ee kuum lacök. Aye lueel, Nhialic ee nhiëër. Ye wɛ̈tŋö? Ee wɛ̈t, riɛl ë Nhialic ee yen kuɔny bïï yen käŋ looi, ku pɛlënɔmde ku kuumden lacök, aa yen kuɔny bï tëden ye yen käŋ luɔɔi thïn cɔ̈kpiny. Ku nhiëër yetök, ee Yekoba ye thɔ̈ɔ̈c bïï yen këriëëc ëbën looi. Ka yen, nhiëërde, ee ye puɔ̈l bï këriëëc ëbën looi.

Na cɔk aa nɔn ë cïn yen kën ë dak tën Yekoba, acï bɛ̈n ŋoot ke cak këriëëc ëbën, kä tɔ̈u paannhial ku kä tɔ̈u ë pinynɔm ë wɛ̈t ë nhiëërde, ku kä cï Nhialic ke cak kä, aa lëu bïk kuɔɔny ku miɛt ë puɔ̈u yök ku ye nyin tïït ë keek. Nhialic acï pinynɔm ŋiɛc cak bï ya paan piɛɛth wën lëu bïï mɛnh ë raan rëër thïn. Acï ŋot ke lɔtueŋ bï nhiëër nyuɔ̈th mɛnh ë raan ëbën ë pinynɔm. Aye Baibol lueel, “yen aye akölde tɔ bɔ̈ bei ë kɔc nïïm kɔc rac ayï kɔc piɛth, ku ye deŋde tɔ tueny të nu [tɔ̈u] kɔc piɛthpiɔ̈ɔ̈th ayï kɔc racpiɔ̈ɔ̈th.”—Mathayo 5:45.

Däŋ aya, aye Baibol lueel, ‘Bɛ̈nydït Yekoba aŋic kɔc kuanynyïïn, ku ee piɔ̈u dap kok ë keek.’ (Jakop 5:11) Yekoba ee nhiëërdït arëët nyuɔ̈th kɔc ye them bïk ye ŋic ku yekë röt cuöt yen. Nhialic ee kɔc ë röt cuöt yen tïŋ ë tök tök. Yic pacɔ̈k, “[Yekoba] ee diɛɛr në këdun [yïn].”—1 Petero 5:7.

Ye këpiɛɛth ŋö yeku yök ë nhiëër ë Nhialicic? Ayeku tïŋ ke dhuëŋ apɛi të lɔ̈ɔ̈ny akɔ̈l piny. Ɣook aa puɔ̈th miɛt të piŋ ɣok meth ke dal. Ɣok ë puɔ̈th miɛt aya të ye kɔc rɛ̈ɛ̈r ke ɣok baai ɣo nyuɔ̈th nhiëër. Käkë, acïï lëu bïk ya kädït yeke tïŋ keke thiekiic ë pïïric, ku aa keek kä wën lëu bïk ɣo cɔl amit puɔ̈th.

Ɣok ë kuɔɔny yök ë nhiëër ë Yekoba yic ë wɛ̈t cïï yen ɣo gäm lɔ̈ŋ. Aye Baibol lɛ̈k ɣok: “Ë cïn kë bä wek piɔ̈ɔ̈th diɛɛr, ku në këriëëcic ëbɛ̈n yak kë kaarkï tɔ ŋic Nhialic në lɔ̈ŋ . . . ku luɛl aa wek thieithieei lueel [lɛ̈c ye week Nhialic leec].” Cït man ye meth lɔ tënë wun të nɔŋ en kë dhal en, Yekoba akɔɔr ɣok buk ya lɔ tënë yen të nɔŋ en kë jɔ̈ɔ̈r ɣook. Ë wɛ̈t nhiɛɛr en kɔcke, acï thɔn nɔn bïï yen ke gäm “män Nhialic, män ee kɔc dhal ë ŋïc kedhie.”—Pilipoi 4:6, 7.

Nadɛ̈ cï jiëëm cïï ɣok kïtke Yekoba jäämiic cït man, riɛl, pɛlënɔm, kuum lacök ku nhiëërde yïn kuɔny ba Nhialic ŋic ye raan yïndï? Ku ba alɛɛcdu juak nyin tënë Nhialic bï dït, yïn cuk cɔɔl ba piöc ë kä cïï Nhialic ke looi, ku kä bï ke looi ë dhaman bï bɛ̈n, ku jɔl ya të bïï keek yï kuɔny thïn.