JOSEPH OWO ARIMATHEA ikpekereke-kere ke imọ ikpenyene uko iketịn̄ ikọ ye Pontius Pilate. Pilate ke Rome ẹkemek akara Judea; enye ama ọsọn̄ esịt akan itiat. Owo mînyeneke esịt ika ikọdọhọ Pilate ayak ẹmen okpo Jesus ẹkebụk, ẹdibụk Jesus nte ẹmama. Edi ikọsọn̄ke Joseph nditịn̄ ikọ ye Pilate nte enye ekekerede. Ke ẹma ẹkedọhọ Pilate ke Jesus akpa, enye ama enyịme Joseph ekemen okpo Jesus okobụk. Kpa ye oro Joseph okofụhọde, enye ama efehe aka itie oro ẹkekọn̄de Jesus.​—Mark 15:​42-45.

• Joseph owo Arimathea emi ekededi anie?

• Nso ke enye ye Jesus ẹkedi?

• Ntak emi mbụk esie ekpebehede nnyịn?

Gospel Mark ọdọhọ ke Joseph ekedi “owo Akwa Esop eke ẹtịmde ẹkpono.” Akwa Esop oro ekedi esop Sanhedrin. Esop Sanhedrin ekedi n̄kponn̄kan esopikpe mme Jew, mmọ ẹkesinyụn̄ ẹse ẹban̄a n̄kpọ ekededi oro aban̄ade ibet mme Jew. (Mark 15:​1, 43) Joseph ama esịne ke otu ikpọ owo Judea. Ntak edi oro enye ekekemede ndika mbịne Pilate. Joseph ekedi imọ owo.​—Matt. 27:57.

Esop Sanhedrin ikamaha Jesus. Mbon esop oro ẹma ẹdụk odu man ẹwot Jesus. Edi Joseph iketiehe nte mmọ. Bible okot enye “eti ye edinen owo.” (Luke 23:50) Joseph ikedịghe mbubịk nte ata ediwak mbon esop Sanhedrin mmọ, enye ama odu eti uwem, onyụn̄ odomo ndinịm ibet Abasi. Enye eketie “ebet obio ubọn̄ Abasi.” Ekeme ndidi emi akanam enye akabade edi mbet Jesus. (Mark 15:43; Matt. 27:57) Joseph ama ama akpanikọ ye unenikpe. Etie nte oro akanam enye ama ukwọrọikọ Jesus.

John 19:38 ọdọhọ ke Joseph ekedi “mbet Jesus ke ndịbe ke ntak ndịk mme Jew.” Nso ikanam Joseph efehe mme Jew? Enye ama ọfiọk ke mme Jew ẹsua Jesus etieti ẹnyụn̄ ẹbiere ke iyebịn owo ekededi oro ọbuọtde idem ye Jesus isio ke synagogue. (John 7:​45-49; 9:22) Ẹkpebịn owo ẹsio ke synagogue, mme Jew idibatke-bat enye ke n̄kpọ, idinyụn̄ idụkke ndụk ye enye. Ntak edi oro Joseph mîkoyomke ẹdiọn̄ọ ke imọ idi mbet Jesus. Ekpedi ẹma ẹdiọn̄ọ ke enye edi mbet Jesus, ẹkpekebịn enye ẹsio ke synagogue, owo ikpokonyụn̄ ikponoke enye aba.

Idịghe Joseph kpọt ekefehe mme Jew. John 12:42 ọdọhọ ke “ediwak ke otu mme andikara ẹma ẹbuọt idem ye [Jesus], edi iyarakede iwụt ke ntak mme Pharisee, mbak ẹdibịn mmọ ẹsion̄o ke synagogue.” Owo Sanhedrin en̄wen emi ekefehede mme Jew ekedi Nicodemus.​—John 3:​1-10; 7:​50-52.

Joseph ekedi mbet Jesus, edi ndịk ikayakke enye anam mme owo ẹdiọn̄ọ. Se enye akanamde oro ama ọdiọk tutu. N̄kọ emeti ke Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke enyịmede ke iso owo ete imabuana n̄kpọ ye ami, ami n̄ko nyenyịme ke iso Ete mi emi odude ke heaven nte mmabuana n̄kpọ ye enye; edi owo ekededi eke akan̄de mi ke iso owo, ami n̄ko nyonyụn̄ n̄kan̄ enye ke iso Ete mi emi odude ke heaven.” (Matt. 10:​32, 33) Idịghe nte ke Joseph akakakan̄ Jesus, se idude edi ke ndịk ikayakke enye anam mme owo ẹdiọn̄ọ ke imọ idi mbet Jesus. Ndi afo emesinam mme owo ẹdiọn̄ọ ke imọ idi mbet Jesus?

Enyene nti n̄kpọ emi Joseph akanamde. Bible ọdọhọ ke enye iketieneke mbon esop Sanhedrin iyom ndiwot Jesus. (Luke 23:51) Ndusụk owo ẹdọhọ ke etie nte enye ikodụhe usen emi esop Sanhedrin ẹkekpede ikpe Jesus. M̀mê enye ama odu do m̀mê ikodụhe,  imenịm ke ama abiak enye nte ẹkekpede utọ ukwan̄ikpe oro ẹnọ Jesus, edi idụhe se enye ikpọn̄ ekpekekemede ndinam.

Etisịm ini emi Jesus akpade, etie nte Joseph ikefeheke mme Jew aba; enye ama enyịme ndinam mme owo ẹdiọn̄ọ ke imọ itiene idi mbet Jesus. Se ẹwetde ke Mark 15:43 anam idọhọ ntre. Itien̄wed oro ọdọhọ ke “enye [ama] ada uko odụk ebịne Pilate ekeben̄e okpo Jesus.”

Etie nte Joseph ama odu ini Jesus akpade. Enye ama ọfiọk ke Jesus odop ibifịk mbemiso Pilate ọfiọkde. Sia Pilate mîkọfiọkke ke Jesus odop ibifịk, enye ama “eyịk m̀mê [Jesus] akam akpakpa” ini Joseph akade ekeben̄e enye ọnọ imọ okpo Jesus. (Mark 15:44) Edieke edide Joseph ama okụt kpukpru ufen ye ubiak oro Jesus ọkọbọde ke eto ndutụhọ, ndi oro ama anam enye ekere m̀mê nso inam imọ ifefehe ndinam mme owo ẹdiọn̄ọ ke imọ idi mbet Jesus? Etie nte oro akanam enye okûfehe mme Jew aba. Enye ikedịghe aba ndedịbe mbet Jesus.

Ibet mme Jew ọkọdọhọ ẹma ẹkọn̄ owo ke eto ẹwot, yak ẹbụk enye mbemiso eyo okụtde. (Deut. 21:​22, 23) Utọ ibet oro ikebeheke mbon Rome. Mmọ ẹma ẹsiyak okpo mme abiatibet ọkọn̄ọ ke eto adiahade, mîdịghe ẹtan̄ kpukpru mmọ ẹketomo ẹdọn̄ ke udi kiet. Edi Joseph ikoyomke ẹnam okpo Jesus utọ n̄kpọ oro. Joseph ama enyene udi emi ẹketụn̄de ke itiat, oro akanam owo mîbụkke owo. Udi emi ekekpere itie oro  ẹkewotde Jesus. Sia owo mîbụkke owo ke udi oro akanam, osụk etie nte ibịghike Joseph ọkọkpọn̄ Arimathea * edidụn̄ ke Jerusalem, onyụn̄ etie nte enye akanam ẹtụn̄ udi emi man ẹsida ẹbụk owo emi akpade ke ubon mmọ. (Luke 23:53; John 19:41) Joseph ndikobụk Jesus ke obufa udi esie owụt ke enye ama ọfọn uwem etieti. Se enye akanamde emi ama osu prọfesi emi ọkọdọhọde ke ẹdibụk Messiah “ye mbon inyene.”​—Isa. 53:​5, 8, 9.

N̄wed Matthew, Mark, Luke, ye John ẹdọhọ ke ẹma ẹkekọn̄ọde okpo Jesus ke eto, Joseph ama ada eti linen awan̄ okpo oro emen ekenịm ke udi esie. (Matt. 27:​59-61; Mark 15:​46, 47; Luke 23:​53, 55; John 19:​38-40) Nicodemus edi n̄kukụre owo emi Bible ọdọhọde ke ama edin̄wam Joseph. Nicodemus ama ada ufuọn̄n̄kpọ emi ẹsidade ẹtịm okpo mbemiso ẹbụkde edi. Sia Joseph ye Nicodemus ẹkedide mme ọwọrọiso owo, osụk etie nte mme asan̄autom mmọ ẹken̄wam mmọ ẹmen Jesus ẹkebụk. Ekpededi mmọ ẹkedọn̄ mme asan̄autom mmọ ẹmen Jesus ẹkebụk, idịghe ekpri n̄kpọ ke Joseph ye Nicodemus ẹkenam oro. N̄kọ emeti ke Bible ọdọhọ ke owo ekededi emi otụkde okpo owo eyedehe ke usen itiaba, ndien ke n̄kpọ ekededi emi owo oro otụkde eyedehe n̄ko. (Num. 19:11; Hag. 2:13) Emi ọkọwọrọ ke Joseph ye Nicodemus ididụkke otuowo, idinyụn̄ itieneke idụk usọrọ Passover oro ẹdinịmde urua oro. (Num. 9:6) Mbon esop Sanhedrin idinyụn̄ idaha Joseph ke n̄kpọ aba ke ntak emi enye akanamde ndutịm man ẹbụk Jesus. Edi idahaemi enye ama ebiere ete se iyomde nditịbe yak etịbe, emen Jesus okobụk ukpono ukpono onyụn̄ anam mme owo ẹdiọn̄ọ ke imọ idi mbet esie.

Ke Joseph owo Arimathea ama akanam ẹbụk Jesus, Bible itịn̄ke n̄kpọ en̄wen iban̄a enye aba. Nso ikeditịbe inọ Joseph? Nnyịn idiọn̄ọke. Edi se inemede emi owụt ke enen̄ede etie nte enye ama edinam mme owo ẹdiọn̄ọ ke imọ idi Christian. Se inamde idọhọ ntre edi ke ini ẹkewotde Jesus, utu ke enye ndikefehe ndịk n̄kan nte ekedide, enye akakam enenen̄ede ọbuọt idem ye Jesus onyụn̄ enyene uko anam mme owo ẹfiọk ke imọ idi mbet esie.

Akpana mbụk emi anam kpukpru nnyịn ibụp idem nnyịn ite: Ndi mmama se ndide, se nnyenede, ye utom emi nnamde n̄kan ndidi ufan Abasi? Ndi mmama ubon mi n̄kan Abasi? Ndi ntre ndinam n̄kpọ Abasi mbak owo idikọbọ mi?