Αρχαία Έθιμα στο Σύγχρονο Μεξικό

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΟ ΜΕΞΙΚΟ

ΠΑΛΙΑ θρησκευτικά έθιμα και δοξασίες συνυπάρχουν με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων και του Ιντερνέτ στο σύγχρονο Μεξικό. Με το πέρασμα των αιώνων, ορισμένα έθιμα των Ινδιάνων αναμείχθηκαν με το Ρωμαιοκαθολικισμό. Μάλιστα, εκείνα τα έθιμα χαρακτηρίζουν ακόμη τη λατρεία των Μεξικανών Καθολικών.

Για παράδειγμα, κάθε χρόνο πολλοί άνθρωποι στο Μεξικό πηγαίνουν στα νεκροταφεία στις 2 Νοεμβρίου για να γιορτάσουν την Ημέρα των Ψυχών, η οποία επίσης αποκαλείται Ημέρα των Νεκρών. Εκεί μπορεί να αφήσουν λουλούδια, τρόφιμα και αλκοολούχα ποτά για τους προσφιλείς που έχουν πεθάνει. Μερικοί μάλιστα φέρνουν εκεί μουσικά συγκροτήματα για να παίξουν τα τραγούδια που άρεσαν στον προσφιλή τους. Πολλοί Καθολικοί φτιάχνουν επίσης έναν βωμό στο σπίτι τους και μπορεί να τοποθετούν τη φωτογραφία του νεκρού προσφιλή τους σε αυτόν.

Η Εγκυκλοπαίδεια του Μεξικού (Enciclopedia de México) αναφέρει ότι ορισμένες συνήθειες που σχετίζονται με τη γιορτή των νεκρών φαίνεται πως «διατηρούν στοιχεία από τις τελετές που διεξήγαν οι Ινδιάνοι τους μήνες οτσπανίζτλι και τεοτλέκο, κατά τις οποίες προσφέρονταν στα μάνες [πνεύματα των νεκρών] λουλούδια κεμπασούτσιλ και ταμάλε καλαμποκιού, σε μια εποχή του χρόνου όπου είχε μόλις ολοκληρωθεί ο θερισμός​—στα τέλη Οκτωβρίου και στις αρχές Νοεμβρίου». Όπως επισημαίνει η εγκυκλοπαίδεια, μερικά από τα έθιμα παραπέμπουν σε παρόμοιους εορτασμούς που διεξάγονταν κατά την προϊσπανική περίοδο, οι οποίοι χαρακτηρίζονταν από κλίμα σαν αυτό του καρναβαλιού.

Θρησκευτική Ευλάβεια

Η 12η Δεκεμβρίου είναι γιορτή για τους Μεξικανούς Καθολικούς. Εκείνη την ημερομηνία, χιλιάδες προσκυνητές από διάφορες πολιτείες του Μεξικού συρρέουν στο ναό της Παρθένου της Γουαδαλούπης που βρίσκεται στην πλαγιά του λόφου Τεπεγιάκ, στην Πόλη του Μεξικού. Πολλοί περπατούν επί μέρες, προσευχόμενοι στην Παρθένο καθ’ οδόν. Όταν φτάνουν, μπαίνουν συνήθως στο ναό γονατιστοί (επάνω) και προσφέρουν τριαντάφυλλα.

Ομοιώματα της Παρθένου της Γουαδαλούπης βρίσκονται επίσης σήμερα σε σπίτια και πολυκατοικίες καθώς και σε στάσεις λεωφορείων και άλλους δημόσιους χώρους. Στην Παρθένο της Γουαδαλούπης έχουν αποδοθεί οι τίτλοι «Μητέρα του Θεού» και «Μικρή Μελαμψή του Τεπεγιάκ». Από το 16ο αιώνα, οι πιστοί έχουν αποδώσει πολλές φορές σε αυτήν διάφορες θεραπείες και άλλα θαύματα.

Προέλευση Αυτής της Αφοσίωσης

Η εκδήλωση ευλάβειας προς αυτή τη θηλυκή θεότητα, καθώς και άλλα χαρακτηριστικά της εν λόγω γιορτής, ανάγεται στη λατρεία της Κιχουαγκουάτλ, της μητέρας-θεάς των Αζτέκων, η οποία ονομάζεται επίσης Τοναντζίν, που σημαίνει «Η Μικρή μας  Μητέρα». Το σύγγραμμα Το Μεξικό ανά τους Αιώνες (México a través de los siglos) λέει ότι αυτή η θεά, καθώς και ο γιος της, ο Χουιτσιλοπότστλι, φέρθηκε από τους πρώτους Αζτέκους στο Τενοτστιτλάν​—την πρώην πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας των Αζτέκων, τη σημερινή Πόλη του Μεξικού.

Ο ναός της Κιχουαγκουάτλ, που βρισκόταν στο λόφο Τεπεγιάκ, καταστράφηκε από τους Ισπανούς. Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση, προτού συμπληρωθούν 40 χρόνια αφότου ο Κολόμβος πάτησε το πόδι του στην ήπειρο, η Παρθένος της Γουαδαλούπης εμφανίστηκε σε έναν ιθαγενή Ινδιάνο, τον Χουάν Ντιέγκο. Όπως λέγεται, ζήτησε να οικοδομηθεί ιερό για αυτήν σε εκείνο το μέρος.

Οι Αζτέκοι έτρεφαν βαθιά ευλάβεια για την Κιχουαγκουάτλ. Αναφέρεται ότι αυτή είχε μακριά, λυτά μαλλιά και φορούσε ένα κατάλευκο φόρεμα. Ο ναός της είχε τόσο χαμηλή είσοδο ώστε μόνο γονατιστός μπορούσε να μπει κανείς σε αυτόν. Μέσα στο ναό, ο προσκυνητής μπορούσε να δει το ομοίωμά της περιστοιχισμένο από είδωλα, εικόνα που την παρουσίαζε ως «μητέρα . . . των θεών».

Η γιορτή προς τιμήν της Κιχουαγκουάτλ περιλάμβανε ανθρωποθυσίες, χορό και παρέλαση πολεμιστών που ήταν στολισμένοι «με τριαντάφυλλα στα χέρια τους, γύρω από το λαιμό τους, καθώς και στο κεφάλι τους». Αυτά τα δώρα αφήνονταν στην οροφή του ναού ως προσφορές στον Χουιτσιλοπότστλι. Μερικοί Ινδιάνοι, μεταξύ των οποίων και πολλοί από τη Γουατεμάλα, μπορεί να περπατούσαν πάνω από χίλια εξακόσια χιλιόμετρα για τη γιορτή της Κιχουαγκουάτλ.

Έχει Σημασία η Προέλευση;

Είναι σαφές ότι η λατρεία του Καθολικού ομοιώματος της Παρθένου της Γουαδαλούπης προέρχεται από τελετές ανθρώπων οι οποίοι δεν λάτρευαν τον αληθινό Θεό της Γραφής. (Ψαλμός 83:18) Θα πρέπει άραγε να μας ενδιαφέρει αυτό; Έχει πράγματι σημασία η προέλευση μιας μορφής λατρείας;

Ο απόστολος Παύλος έδωσε σοφή συμβουλή σχετικά με αυτό λέγοντας: «Μην μπαίνετε άνισα κάτω από τον ίδιο ζυγό με απίστους. . . . Τι αρμονία υπάρχει μεταξύ του Χριστού και του Βελίαλ; Ή τι μερίδα έχει ένα πιστό άτομο με ένα άπιστο;» Ο Παύλος είπε επίσης: «Να βεβαιώνεστε για όλα τα πράγματα· να κρατάτε γερά ό,τι είναι καλό».​—2 Κορινθίους 6:14, 15· 1 Θεσσαλονικείς 5:21.

Αυτή η παρότρυνση είναι κατάλληλη και σήμερα. Εμείς πρέπει να αναλογιστούμε τη λατρεία που αποδίδουμε στον Θεό και να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: “Είναι η λατρεία μου στενά συνδεδεμένη με τις διδασκαλίες του Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής; Ή μήπως ορισμένες πτυχές της προέρχονται από κάποια μορφή λατρείας την οποία απέδιδαν άτομα που υπηρετούσαν ψεύτικους θεούς;” Εκείνος που επιθυμεί να ευαρεστεί τον Ιεχωβά, τον αληθινό Θεό, θα αναζητήσει με σοφία τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Προσκυνητές καταφθάνουν στο ναό της Παρθένου της Γουαδαλούπης

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Μουσικοί στους τάφους στις 2 Νοεμβρίου