Έλεγχος Εναέριας Κυκλοφορίας​—Πώς Φροντίζει για την Ασφάλειά Σας;

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΙΣ ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ

ΣΤΗ διάρκεια μιας πτήσης, έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς ξέρει ο πιλότος πού πηγαίνει; Ίσως να νιώσατε άβολα όταν σκεφτήκατε τα δεκάδες ή ακόμη και εκατοντάδες αεροπλάνα που διασχίζουν τους αιθέρες ταυτόχρονα. Πώς αποφεύγονται οι συγκρούσεις;

Τέτοιου είδους ερωτήσεις είναι φυσικό να απασχολούν τους ταξιδιώτες. Ωστόσο, οι στατιστικές δείχνουν ότι τα ταξίδια με επιβατικά αεροσκάφη είναι πολύ ασφαλή, a στην πραγματικότητα ασφαλέστερα από τα ταξίδια με μοτοσικλέτα ή αυτοκίνητο. Σημαντικός παράγοντας που συντελεί στην ασφάλεια αυτών των ταξιδιών είναι το σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.

Ασφαλής Καθοδήγηση της Πτήσης Σας

Ο κυβερνήτης, δηλαδή ο πιλότος, είναι ο κύριος υπεύθυνος για την ασφαλή λειτουργία ενός αεροσκάφους. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις αυτός δεν μπορεί να δει τα άλλα αεροπλάνα που πετούν γύρω του και δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία τους. Γι’ αυτόν το λόγο, οι περισσότερες χώρες διαθέτουν σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας. Υπάλληλοι σε επίγειους σταθμούς παρακολουθούν κάθε στάδιο των πτήσεων, οι οποίες λαβαίνουν χώρα βάσει των κανόνων πτήσης με όργανα.

Ο Σάμιουελ, ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας στην Καλιφόρνια επί 13 χρόνια, λέει: «Οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας παίζουν ζωτικό ρόλο στην ασφάλεια της εναέριας κυκλοφορίας. Άμεση προτεραιότητά τους είναι ο διαχωρισμός των αεροσκαφών μεταξύ τους». Η Μέλμπα, επόπτρια εναέριας κυκλοφορίας, δίνει περισσότερες εξηγήσεις: «Πάνω από όλα είναι η ασφάλεια, αλλά εκτός από την ασφάλεια, φροντίζουμε και για τη γρήγορη και εύτακτη ροή της κυκλοφορίας». Έτσι λοιπόν, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας δεν συμβάλλουν μόνο στην αποφυγή συγκρούσεων αλλά και στην ομαλή κυκλοφορία των αεροπλάνων.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι, ενώ ο πιλότος φροντίζει τα καθήκοντά του στο πιλοτήριο, στο έδαφος υπάρχουν πολλά μάτια και αφτιά που παρακολουθούν την πτήση. Ο πιλότος επικοινωνεί τακτικά μέσω του ασυρμάτου, όχι μόνο με ελεγκτές στα αεροδρόμια αναχώρησης και άφιξης, αλλά και με ελεγκτές σε διάφορα ενδιάμεσα σημεία.

Η παρακολούθηση όσων δεν μπορεί ακόμη να δει ο πιλότος είναι πολύ σημαντική σε αυτή την εποχή των αεροσκαφών υψηλής ταχύτητας. Φανταστείτε ότι δύο αεριωθούμενα επιβατηγά αεροπλάνα κινούνται σε πορεία μετωπικής σύγκρουσης. Τη στιγμή που θα μπορούν οι δύο πιλότοι να έχουν οπτική επαφή με γυμνό μάτι, ίσως να απομένουν μόνο λίγα δευτερόλεπτα για την αποφυγή της σύγκρουσης! Ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας έχει την ευθύνη να προλάβει μια τέτοια κατάσταση. Πολύ προτού φτάσουν οι δύο πιλότοι στο σημείο να έχουν οπτική επαφή, θα έχουν  λάβει οδηγίες για να κρατηθούν σε ασφαλή απόσταση.

Παρακολούθηση της Πτήσης Σας

Οι επίγειοι ραδιοπομποί καθοδήγησης εκπέμπουν σήματα για να κατευθύνουν τα αεροσκάφη. Ο πιλότος έχει στη διάθεσή του όργανα που λαβαίνουν τα σήματα από αυτούς τους πομπούς και του υποδεικνύουν πού ακριβώς βρίσκεται. Εφόσον οι πομποί είναι τοποθετημένοι σε συγκεκριμένα σημεία, τα αεροπλάνα πετούν από σημείο σε σημείο μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους. Στην πραγματικότητα, αυτά τα αεροναυτιλιακά βοηθήματα έχουν δημιουργήσει συγκεκριμένους αεροδιαδρόμους.

Οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας παρακολουθούν τα αεροπλάνα κατά μήκος των αεροδιαδρόμων. Πριν από την αναχώρηση, ζητείται από τους πιλότους να υποβάλουν ένα σχέδιο πτήσης το οποίο δείχνει τη διαδρομή που σκοπεύουν να ακολουθήσουν κατά την πτήση τους. Ο ελεγκτής έχει ένα αντίγραφο της λωρίδας προόδου πτήσης, όπως ονομάζεται. Ο Σαλβαντόρ Ραφαέλ, προϊστάμενος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, εξηγεί γιατί είναι χρήσιμο αυτό: «Υπάρχουν κομβικά σημεία στους αεροδιαδρόμους. Όταν ο πιλότος φτάνει σε αυτά τα σημεία, πρέπει να αναφέρει στον ελεγκτή αυτή την πληροφορία. Κατόπιν, εκείνος θα τη σημειώσει στη λωρίδα προόδου πτήσης». Ο ελεγκτής έχει έτσι μια νοερή εικόνα της πορείας εκείνου του αεροσκάφους.

Για να λάβει αυτές τις αναφορές, ο ελεγκτής έχει άλλο ένα εργαλείο​—την ασύρματη επικοινωνία. Ξέρει πού είναι το αεροπλάνο και δίνει οδηγίες στον πιλότο βοηθώντας τον να παραμείνει σε ασφαλή απόσταση από άλλα αεροσκάφη. Οι ελεγκτές και οι πιλότοι έχουν συνήθως στη διάθεσή τους αρκετά μέσα ασύρματης επικοινωνίας και αρκετές συχνότητες. Αν δεν λειτουργεί η μία συχνότητα, μπορούν να χρησιμοποιήσουν κάποια άλλη.

Τι θα λεχθεί για τις διεθνείς πτήσεις όπου συναντά κανείς διαφορετικές γλώσσες; Για την αποφυγή κινδύνων λόγω κακής επικοινωνίας, ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας επέλεξε την αγγλική ως κοινή γλώσσα στην αεροπορία. Επίσης, επειδή ορισμένες λέξεις, γράμματα και αριθμοί ηχούν παρόμοια στον ασύρματο, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας εκπαιδεύονται να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες φράσεις και προφορά όταν δίνουν οδηγίες στους πιλότους. Για να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το επίπεδο ασφάλειας, ζητείται από τους πιλότους να επαναλαμβάνουν συγκεκριμένες οδηγίες που τους δίνουν οι ελεγκτές.

Το ραντάρ είναι άλλο ένα εργαλείο που χρησιμοποιούν οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας. Τα ραδιοκύματα που αντανακλούνται από τα αεροπλάνα λαβαίνονται από μια κεραία ραντάρ. Ακολούθως, τα αεροπλάνα φαίνονται σαν αντικείμενα, ή στόχοι, στην οθόνη του ραντάρ του ελεγκτή. Πολλά αεροπλάνα είναι εξοπλισμένα με αναμεταδότη, ο οποίος επιστρέφει ένα σήμα αναγνώρισης στο ραντάρ. Όταν αυτό το σήμα συνδυάζεται με δεδομένα του κομπιούτερ, το αεροσκάφος εμφανίζεται στην οθόνη του ραντάρ, με πλήρη στοιχεία όπως αριθμό πτήσης, ταχύτητα, ύψος και τύπο αεροσκάφους.

Αν ο ελεγκτής διαπιστώσει ότι το αεροσκάφος χρειάζεται να κάνει ελιγμούς για να αποφύγει κάποια σύγκρουση, τότε έχει μερικές επιλογές. Μπορεί να δώσει εντολή στον πιλότο να αλλάξει (1) πορεία, δηλαδή κατεύθυνση. Αυτό ονομάζεται καθοδήγηση μέσω ραντάρ. Ή θα μπορούσε να υποδείξει αλλαγή (2) ταχύτητας αν, για παράδειγμα, ένα αεροπλάνο προσπερνάει κάποιο άλλο. Ένας πολύ συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο μπορεί ο ελεγκτής να διαχωρίσει ένα αεροσκάφος από κάποιο άλλο είναι με το να διατάξει αλλαγή (3) ύψους.

Για τη βελτίωση των επιπέδων ασφάλειας, πολλά συστήματα ραντάρ μπορούν να προειδοποιήσουν τον ελεγκτή όταν υπάρχει επικίνδυνη κατάσταση. Για παράδειγμα, ενεργοποιούνται οπτικοί και ηχητικοί συναγερμοί αν το σύστημα προβλέπει ότι δύο αεροσκάφη θα πλησιάσουν πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Κάποιος άλλος συναγερμός ενεργοποιείται αν ένα αεροσκάφος φαίνεται ότι πλησιάζει πολύ κοντά στο έδαφος.

Στόχος η Ασφάλειά Σας

Ήδη τίθενται σε εφαρμογή σχέδια για τη βελτίωση του συστήματος ελέγχου εναέριας  κυκλοφορίας. Τα επίγεια συστήματα πλοήγησης απαιτούν συνήθως την απαγόρευση διέλευσης του αεροσκάφους από συγκεκριμένες διαδρομές και ύψη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σπατάλη εναέριου χώρου καθώς και μεγαλύτερες πτήσεις. Οι πτήσεις του μέλλοντος θα βασίζονται ακόμη περισσότερο σε δορυφορικά συστήματα, όπως το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα για πολύ μεγαλύτερη ευελιξία στην καθοδήγηση των αεροπλάνων και θα συμβάλει στον καλύτερο έλεγχο των υπερατλαντικών πτήσεων.

Όπως έδειξε η σύντομη αναφορά μας στον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, ο πιλότος σας δεν είναι ο μόνος που ξέρει τη θέση του αεροπλάνου σας σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή. Στην πραγματικότητα, αρκετοί άλλοι στο έδαφος παρακολουθούν την εξέλιξη της πτήσης σας. Το σύστημα είναι σχεδιασμένο με σκοπό την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και τη μεγιστοποίηση της ασφάλειας. Δεν είναι καθόλου παράξενο που τα ποσοστά δυστυχημάτων των επιβατικών αεροσκαφών είναι πολύ χαμηλά!

Αν, λοιπόν, είστε επιβάτης, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε. Την επόμενη φορά που θα κάνετε μια μακρινή πτήση, να θυμάστε ότι τα μάτια και τα αφτιά των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας είναι προσηλωμένα στην ασφάλειά σας. Καθήστε αναπαυτικά, χαλαρώστε και απολαύστε μια άνετη πτήση!

[Υποσημείωση]

[Διάγραμμα στη σελίδα 14, 15]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΤΗΣΗΣ ΣΑΣ

Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης

Σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας

Επίγειοι ραδιοπομποί καθοδήγησης

Ασύρματη επικοινωνία

Κεραία ραντάρ

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Πύργος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Κέντρο ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 15]

Tower and controllers: NASA Ames Research Center; control center: U. S. Federal Aviation Administration