Προϊόν Σχεδιασμού;

Το Σύστημα Εξαερισμού της Τερμιτοφωλιάς

◼ Οι τερμιτοφωλιές αποκαλούνται θαύματα της μηχανικής και δικαιολογημένα. Αυτές οι επιβλητικές κατασκευές, οι οποίες φτιάχνονται από χώμα και σάλιο, μπορούν να φτάσουν σε ύψος τα 6 μέτρα. Τα τοιχώματά τους, πάχους 45 εκατοστών, ξεραίνονται τόσο πολύ από τον ήλιο ώστε γίνονται σκληρά σαν τσιμέντο. Μερικές φωλιές χτίζονται κυριολεκτικά μέσα σε μια νύχτα.

Κοντά στο κέντρο της φωλιάς βρίσκεται η βασίλισσα, η οποία μπορεί να γεννάει αρκετές χιλιάδες αβγά κάθε μέρα. Άπτεροι και τυφλοί «εργάτες τερμίτες» μεταφέρουν τα αβγά σε ειδικά κατασκευασμένους θαλάμους. Εκεί φροντίζουν για τις προνύμφες καθώς αυτές εκκολάπτονται. Το μεγαλύτερο θαύμα, όμως, σχετικά με τη φωλιά ίσως να είναι το σύστημα εξαερισμού της.

Σκεφτείτε: Μια σειρά από θαλάμους και στοές διατηρεί το εσωτερικό της φωλιάς σε σταθερή θερμοκρασία​—ανεξάρτητα από τις μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες. Για παράδειγμα, στη Ζιμπάμπουε της Αφρικής, η εξωτερική θερμοκρασία μπορεί να κυμαίνεται από 2 περίπου βαθμούς Κελσίου τη νύχτα μέχρι 38 και πλέον βαθμούς Κελσίου στη διάρκεια της μέρας. Και όμως, η θερμοκρασία μέσα στη φωλιά παραμένει σταθερή στους 31 βαθμούς Κελσίου. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Οπές εξαερισμού που βρίσκονται σε καίρια σημεία στη βάση της φωλιάς επιτρέπουν να μπαίνει φρέσκος αέρας ενώ ο ζεστός παλιός αέρας εξωθείται προς τα πάνω από όπου και βγαίνει. Ο δροσερός αέρας μπαίνει στη φωλιά από έναν υπόγειο θάλαμο και έπειτα κυκλοφορεί μέσω διαδρόμων και στοών. Οι τερμίτες ανοίγουν και κλείνουν τις οπές για να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία ανάλογα με την ανάγκη. Η σταθερή θερμοκρασία είναι απαραίτητη για να καλλιεργούν το μύκητα που αποτελεί την πρώτιστη τροφή τους.

Ο σχεδιασμός της τερμιτοφωλιάς είναι τόσο εντυπωσιακός ώστε μια παρόμοια τεχνική ακολουθήθηκε από τους αρχιτέκτονες ενός κτιρίου γραφείων στη Ζιμπάμπουε. Το κτίριο χρησιμοποιεί μόλις το 10 τοις εκατό της ενέργειας που χρειάζονται τα συνηθισμένα κτίρια ίδιου μεγέθους.

Ποια είναι η άποψή σας; Προήλθε άραγε τυχαία η ικανότητα που διαθέτει ο τερμίτης να ρυθμίζει τη θερμοκρασία στο εσωτερικό της φωλιάς του; Ή μήπως αποδεικνύει την ύπαρξη σχεδιασμού;

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 25]

Top: Stockbyte/​Getty Images; bottom: Scott Bauer/​Agricultural Research Service, USDA