موضوع اصلی این شماره
چگونه از وقت خود به بهترین شکل استفاده کنیم؟
«ای کاش وقت بیشتری داشتم!» حتماً شما هم بارها این را گفتهاید. در واقع، چه ثروتمند باشیم چه فقیر، چه مقامی داشته باشیم چه نداشته باشیم، زمان برای همهٔ ما یکسان است؛ هیچ کس نمیتواند آن را پسانداز کند. زمانی که گذشته است، دیگر بر نمیگردد. پس چه خوب است که عاقلانه از وقتمان استفاده کنیم. ولی چگونه؟ در اینجا چهار روش را که به بسیاری کمک کرده است که از وقتشان بهخوبی استفاده کنند، بررسی میکنیم.
روش ۱: داشتن انضباط
اولویتها را تعیین کنید. کتاب مقدّس این راهنمایی را به ما میدهد: «تشخیص دهید چه چیزهایی پراهمیتتر است.» (فیلیپیان ۱:۱۰) لیستی از کارهایتان تهیه کنید؛ کارهایی که اهمیت دارند و کارهایی که فوریت دارند. ولی به خاطر داشته باشید که کارهایی که اهمیت دارند، لزوماً فوریت ندارد. مثلاً خرید مواد غذایی، مهم است اما شاید فوریت نداشته باشد. همچنین کارهایی که فوریت دارند، لزوماً بااهمیت نیستند. مثلاً تماشای برنامهٔ تلویزیونی مورد علاقهتان که سر ساعت خاصّی شروع میشود، شاید فوریت داشته باشد، اما چندان مهم نباشد. *
از پیش برنامهریزی کنید. جامعه ۱۰:۱۰ میگوید: «اگر تبر کُند باشد و تیغهاش را تیز نکرده باشند، نیروی بیشتری میطلبد، اما حکمتْ کامیابی به همراه میآورد.» از این آیه چه میآموزیم؟ ما باید به اصطلاح تبرمان را تیز کنیم؛ یعنی از پیش طوری برنامهریزی کنیم که به بهترین نحو از وقتمان استفاده شود. پس کارهای غیرضروریای را که وقت و انرژیتان را میگیرند، یا بعداً انجام دهید، یا کلاً حذف کنید. اگر میبینید که در کارتان جلو افتادهاید و وقت بیشتری دارید، میتوانید کارهایی را که برای آینده برنامهریزی کردهاید، انجام دهید. برنامهریزی قبلی، مثل کار کردن با تبری تیز است که کاراییتان را بالا میبرد.
از مشغلههای زندگی کم کنید. یاد بگیرید که کارها و فعالیتهای کماهمیتی که فقط وقتتان را میگیرند، کنار بگذارید. داشتن برنامهای فشرده پر از فعالیتها و قرارهای قبلی استرستان را افزایش میدهد و شادی را از شما میرباید.
روش ۲: اجتناب از وقتکشی
عقب انداختن کارها و دودلی در تصمیمگیری. کتاب مقدّس میگوید: «دهقانی که منتظر هوای مناسب باشد، نه چیزی میکارد و نه چیزی درو میکند.» (جامعه ۱۱:۴، مژده برای عصر جدید) از این آیه چه میآموزیم؟ عقب انداختن کارها، هم وقتتان را میکشد و هم کاراییتان را پایین میآورد. دهقانی که منتظر شرایط ایدهآل برای بذرپاشی و برداشت محصول باشد، هیچوقت دست به کار نمیشود. ما هم شاید به خاطر بیثباتی موقعیت، در تصمیمگیری دودل باشیم. یا شاید برای تصمیمگیری منتظر باشیم که تمام اطلاعات را با جزئیات آن به دست آوریم. البته واضح است که برای تصمیمات مهم نیاز به بررسی و تبادلنظر داریم. در امثال ۱۴:۱۵ آمده است: «عاقل قدمهای خود را میسنجد.» اما واقعیت امر این است که برای گرفتن بسیاری از تصمیمات ما نمیتوانیم همه چیز را با قطعیت از قبل بدانیم.—جامعه ۱۱:۶.
وسواس در کار. در یعقوب ۳:۱۷ آمده است: ‹حکمتی که از بالاست [یا از خداست]، معقول است.› هر چند داشتن معیارهای خوب در کار تحسینآمیز است، نباید معیارهایمان را آنقدر بالا قرار دهیم که به دلسردی و حتی شکست بینجامد. برای مثال، شخصی که زبانی جدید میآموزد، میداند که اشتباهاتی خواهد کرد و از اشتباهاتش درس میگیرد. اما شخصی وسواسی از این که اشتباه کند میترسد و این مانع پیشرفت او میشود. پس بهتر است انتظار نامعقول از خود نداشته باشیم. امثال ۱۱:۲ میگوید: «حکمت با فروتنان است.» شخص فروتن خود را خیلی جدّی نمیگیرد و حتی به اشتباهات خود میخندد.
«شما قیمت هر چیز را نه با پول، بلکه با وقت خود میپردازید.»—از کتاب «آنچه از گهواره تا گور باید انجام داد» (چاپ به زبان انگلیسی)
روش ۳: حفظ تعادل و واقعبین بودن
بین کار و تفریح تعادل را حفظ کنید. کتاب مقدّس میگوید: «یک مُشت با آرامش، بِه از دو مُشت با مشقّت و از پیِ باد دویدن!» (جامعه ۴:۶) شخصی که فقط به کار فکر میکند، خود را از ثمرهٔ «دو مُشت با مشقّت» محروم میکند؛ چون دیگر نه رمقی برایش میماند و نه وقتی. برعکس آن، شخص تنبل که ترجیح میدهد «دو مُشت» استراحت کند، وقت باارزش خود را تلف میکند. کتاب مقدّس ما را تشویق میکند که متعادل باشید، سخت کار کنیم و از دسترنج خود لذّت ببریم و میگوید که این دسترنج «موهبتی از جانب خداست.»—جامعه ۵:۱۹.
در خوابیدن صرفهجویی نکنید. کتاب مقدّس میگوید: «آسوده به بستر میروم و میخوابم.» (مزمور ۴:۸، مژده برای عصر جدید) اکثر افراد بزرگسال برای بازیافت نیرو بدنی، قوای ذهنی و حفظ تعادل عاطفی خود هر شب به هشت ساعت خواب نیاز دارند. در رابطه با قوای ذهنی، خواب باعث بهتر شدن تمرکز و حافظهمان میشود و در نتیجه قدرت یادگیریمان را بالا میبرد. برعکس، کمبود خواب توانایی یادگیری را پایین میآورد، شخص را زودرنج میکند و احتمال تصادف و اشتباه را بالا میبرد.
اهداف واقعبینانه قرار دهید. کتاب مقدّس میگوید: «بهتر است به آنچه که دارید و با چشم خود میبینید قانع باشید تا اینکه همیشه در آرزوی داشتن چیزهایی باشید که ندارید.» (جامعه ۶:۹، مژده برای عصر جدید) از این آیه چه میآموزیم؟ عاقلانه نیست که اجازه دهیم خواستهها یا اهدافی نامعقول و امکانناپذیر زندگیمان را جهت دهد. شخصی با چنین اهدافی بهراحتی جذب تبلیغات فریبنده و وامهای وسوسهانگیز میشود. پس چقدر بهتر است که به اهدافی واقعبینانه قانع باشیم، اهدافی که میتوانیم ‹به چشم خود بینیم.›
روش ۴: داشتن ارزشهای والا
ارزشهای خود را بررسی کنید. ارزشهای ما تعیین میکنند که چه چیز در نظرمان خوب، مهم و مفید است. اگر زندگی خود را به یک نیزه تشبیه کنیم، ارزشهای ما تعیین میکنند که این نیزه به چه سمت نشانه رفته است. پس داشتن ارزشهای والا، به شما کمک میکند که اولویتهای خود را درست تعیین کنید و از هر روز و ساعت خود به بهترین نحو استفاده کنید. این ارزشهای والا را کجا میتوان یافت؟ بسیاری از افراد به این نتیجه رسیدهاند که حکمت موجود در کتاب مقدّس ما را با چنین ارزشهای والایی آشنا میکند.—امثال ۲:۶، ۷.
محبت، والاترینِ ارزشها. در کولُسیان ۳:۱۴ آمده است: ‹محبت کاملاً متحد میسازد.› محبت به خصوص در محیط خانواده احساس گرمی و امنیت به وجود میآورد. کسانی که این واقعیت را نادیده میگیرند و به شغل و ثروت اولویت میدهند، خود را از شادی و سعادت محروم میکنند. بیدلیل نیست که کتاب مقدّس صدها بار به ارزش والای محبت اشاره کرده است.—۱قُرِنتیان ۱۳:۱-۳؛ ۱یوحنا ۴:۸.
برای امور روحانی وقت بگذارید. جِف را در نظر بگیرید. او همسری مهربان، دو فرزند و شغلی پردرآمد به عنوان بهیار دارد. اما به خاطر شغلش اغلب شاهد درد و عذاب یا حتی مرگ انسانهاست. او از خود پرسید: «آیا زندگی همین است؟» سپس یک روز جِف یکی از نشریات شاهدان یَهُوَه را خواند و در آن نشریه جوابیهایی قانعکننده به سؤالاتش یافت؟
او با همسر و فرزندانش در مورد مطلبی که آموخته بود، صحبت کرد و آنان هم علاقهمند شدند. پس شروع به مطالعهٔ کتاب مقدّس کردند و این زندگیشان را بسیار پربار ساخت و کمکشان کرد که از وقت خود بسیار عاقلانهتر استفاده کنند. مطالعهٔ کتاب مقدّس همچنین امیدی فوقالعاده پیش رویشان قرار داد؛ امید به زندگی ابدی در دنیایی که در آن نه کارهای پوچ و عبث انجام میشود و نه درد و عذاب وجود دارد.—مکاشفه ۲۱:۳، ۴.
شرح حال جِف ما را به یاد سخنان عیسی مسیح میاندازد که میگوید: «خوشا به حال کسانی که به نیاز روحانی خود آگاهند.» (مَتّی ۵:۳) آیا شما هم مایلید برای برطرف کردن نیاز روحانی خود وقت بگذارید؟ مسلّماً این کار به شما کمک میکند که از ساعتها و روزهای عمر خود به بهترین نحو ممکن استفاده کنید.
^ بند 5 مقالهٔ «۲۰ راه برای خریدن وقت» در بیدار شوید! آوریل ۲۰۱۰ ملاحظه شود. به فارسی ترجمه نشده است.