Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

AJIE KƐJƐ WƆNITOOHE LƐ

“Wɔshiɛ Kɛ Ekãa Hee Ko, Ejaakɛ Suɔmɔ Eyi Wɔtsuiŋ Obɔ”

“Wɔshiɛ Kɛ Ekãa Hee Ko, Ejaakɛ Suɔmɔ Eyi Wɔtsuiŋ Obɔ”

SOHAA leebi ko yɛ September 1922 lɛ, mɛi 8,000 bua amɛhe naa yɛ asa agbo ko nɔ. Latsa bɔi mɛi tsaa. Sɛinɔtalɔ lɛ tswa adafi akɛ kpee lɛ fã ni ashɛ nɔ lɛ he miihia waa. Ehã mɛi ni yɔɔ asa lɛ nɔ lɛ le akɛ, amɛbaanyɛ amɛje kpo kɛ́ amɛmiisumɔ, shi kɛ́ amɛje kpo lɛ, ahãŋ amɛba mli dɔŋŋ.

Alá lalai kɛje nifeemɔ lɛ shishi, ni no sɛɛ lɛ, Joseph F. Rutherford yadamɔ wiemɔ okpɔlɔ lɛ sɛɛ. Toibolɔi lɛ ateŋ mɛi babaoo ta shi jogbaŋŋ koni amɛbo nɔ ni eyɔɔ kɛɛmɔ lɛ toi. Mɛi fioo komɛi nyiɛ kɛtee kɛba yɛ asa lɛ nɔ koni kɔɔyɔɔ ashwie amɛhe fioo. Shi Nyɛminuu Rutherford kɛɛ amɛ fɛɛ akɛ amɛbatara shi ni amɛbo wiemɔ lɛ toi. Kɛkɛ ni ebɔi wiemɔ lɛ hãmɔ, ni eeenyɛ efee akɛ toibolɔi lɛ ajwɛŋmɔ eyaaa mama agbo ni akota lɛ fɛfɛo ni tsotsoro shi yɛ eyiteŋgbɛ lɛ nɔ.

Wiemɔ ni Nyɛminuu Rutherford hã nakai gbi lɛ yitso ji, “Ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ ebɛŋkɛ kpaakpa.” Ekɛ aaafee ŋmɛlɛtswaa kome kɛ fã tsɔɔ bɔ ni gbalɔi ni hi shi yɛ blema lɛ fee ekãa ni amɛhã mɛi le akɛ Maŋtsɛyeli lɛ miiba. Egbee ni wa lɛ hoso asa lɛ fɛɛ. Be ni eshɛ ewiemɔ lɛ naagbee gbɛ lɛ, ebi akɛ: “Ani nyɛheɔ nyɛyeɔ akɛ anunyam Maŋtsɛ lɛ eje enɔyeli lɛ shishi?” Toibolɔi lɛ kɛ gbee ni wa here nɔ akɛ: “Hɛɛ!”

Nyɛminuu Rutherford tsa nɔ akɛ: “Belɛ nyɛyaa sɔɔmɔ lɛ nɔ, O nyɛ ŋwɛi flooflo Nyɔŋmɔ lɛ bii! Naa, Maŋtsɛ lɛ miiye nɔ! Nyɛji enajiaŋdamɔlɔi sanejajelɔi. No hewɔ lɛ, nyɛtswaa, nyɛtswaa, nyɛtswaa Maŋtsɛ lɛ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ he adafi.”

Be ni naagbee “nyɛtswaa” lɛ je enaa nɔŋŋ kɛkɛ ni afɛne mama lɛ ni akota lɛ fɛfɛo yɛ eyiteŋgbɛ lɛ. Nɔ ni aŋma yɛ mama lɛ nɔ ji: “Nyɛtswaa Maŋtsɛ lɛ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ he Adafi.”

Nyɛmimɛi komɛi ni ye nifeemɔ nɛɛ he odase lɛ tsɔɔ nɔ ni ba yɛ no sɛɛ. Ray Bopp wie akɛ: “Toibolɔi lɛ amli fili amɛ waa.” Anna Gardner kɛɛ “dɛ̃tswaa lɛ naa wa aahu akɛ, mplaŋi ni yɔɔ tsũ lɛ yiteŋ lɛ hoso.” Fred Twarosh wie akɛ: “Toibolɔi lɛ fɛɛ te shi amɛdamɔ shi shi kome.” Evangelos Scouffas kɛɛ: “Etamɔ nɔ ni hewalɛ ko ni naa wa waa efã wɔ kɛje wɔsɛii lɛ anɔ. Wɔte shi wɔdamɔ shi ni wɔhiŋmɛiiaŋ kpala nu.”

Mɛi ni ba kpee nɛɛ shishi lɛ ateŋ mɛi pii miishiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sane kpakpa lɛ momo. Kɛ̃lɛ, wiemɔ lɛ kanya Biblia Kaselɔi lɛ ní amɛkɛ hewalɛ hee atsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Ethel Bennecoff wie akɛ: “Wɔshiɛ kɛ ekãa hee ko, ejaakɛ suɔmɔ eyi wɔtsuiŋ obɔ.” Be ni afee kpee nɛɛ lɛ, no mli lɛ, Odessa Tuck eye afii 18, shi etswa efai shi akɛ ekɛ ehe baahã. Ewie akɛ: “Mileee he ni maya, bɔ ni nibii baaya lɛ ahã, loo nɔ ni matsu. Nɔ pɛ ni mishwe akɛ mafee ji, ni makase Yesaia, mɔ ni wie akɛ: ‘Naa mi, tsu mi!’ lɛ.” (Yes. 6:8) Ralph Leffler wie akɛ: “Nakai gbi ni sa kadimɔ lɛ, ji gbi ni kɛ́ makɛɛ lɛ, aje Maŋtsɛyeli lɛ he adafi ni ŋmɛnɛ lɛ atswaa yɛ je lɛŋ he fɛɛ he lɛ shishi.”

Ebɛ naakpɛɛ mɔ akɛ kpee wulu nɛɛ ni afee yɛ Cedar Point, Ohio, yɛ afi 1922 lɛ fata nifeemɔi ni sa kadimɔ waa yɛ Nyɔŋmɔ webii ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ ayinɔsane mli lɛ ahe! Nyɛminuu George Gangas wie akɛ: “Nakai kpee lɛ hã mitswa mifai shi akɛ mihãŋ kpee wulu kome po aho mihe.” Ni kɛyashi egbo lɛ, ekaiii kpee wulu kome po ni eyaaa. Nyɛmiyoo Julia Wilcox hu wie akɛ: “Be fɛɛ be ni abaawie Cedar Point afi 1922 lɛ he yɛ wɔwoji lɛ amli lɛ, mimii shɛɔ mihe pam, ni mikɛɔ Yehowa akɛ, ‘Yehowa, oyiwaladɔŋŋ akɛ oŋmɛ mi gbɛ ni mitee kpee nɛɛ.’”

Ekolɛ, bo hu okaiɔ kpee wulu ko ni otee ni hã omii shɛ ohe waa, oná ekãa hee ko, ni suɔmɔ ni oyɔɔ kɛhã Nyɔŋmɔ Ofe lɛ kɛ mɔ ni ehala akɛ Maŋtsɛ lɛ mli wa. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, be fɛɛ be ni obaajwɛŋ kpeei ni tamɔ nɛkɛ lɛ anɔ lɛ, bo hu otsui tsirɛɔ bo ni okɛɔ Yehowa akɛ, “Yehowa, oyiwaladɔŋŋ akɛ oŋmɛ mi gbɛ ni mitee kpee nɛɛ.”