DANUWIWA TO WHEGBÈ PODỌ TO ZANHẸMẸ-LIHO: Linlin Plidopọ Akọta lẹ tọn de dohia dọmọ: “Yọnnu dopo to atọ̀n ji ko jiya danuwiwa tọn to agbasa-liho kavi to zanhẹmẹ-liho gbọn mẹvivẹ etọn de dali jẹ obá de mẹ to gbẹzan etọn mẹ.” E blawu dọ, “dodinnanu lẹ dohia dọ yọnnu dopo to atọ́n ji na jiya zanhẹmẹ gánnugánnu tọn to gbẹzan etọn mẹ.”

DANUWIWA TÒHOMẸ-LIHO JI TỌN: Linlin lẹ dohia dọ pipli danuwatọ akonka lẹ tọn 30 000 linlán wẹ to nuhẹngble to États-Unis. To Amérique Latine, diblayin omẹ 1 to 3 ji wẹ nọ jẹwhẹ dọ yè wà danú do emi go.

HLỌNHUHU: Linlin lẹ dohia dọ diblayin gbẹtọ livi dopo wẹ yin hùhù to owhe agọe tọn mẹ, yèdọ hugan mẹhe yin hùhù to awhàn whenu lẹ. Hùwaji Aflika tọn po Ṣẹnṣẹn Amelika tọn po wẹ hlọnhuhu gbayipe te hugan, yèdọ hugan whla ẹnẹ lẹndopọ mẹhe nọ yin hùhù lẹdo aihọn pé lẹ tọn. Gbẹtọ 100 000 linlán wẹ yin hùhù to Amérique Latine to owhe de mẹ wayi, podọ nudi 50 000 to Brésil. Be danuwiwa sọgan busẹ ya?

Naegbọn danuwiwa do gbayipe sọmọ? Whẹwhinwhẹ́n susu wẹ ko yin ayidego, he bẹ dehe bọdego ehelẹ hẹn: hunyanhunyan otò tọn po nuhahun akuẹzinzan tọn po, ogbẹ̀ mẹdevo lẹ tọn ma ylọdọ nujọnu, ahàn po amasin adínọ lẹ po ṣiṣizan, danuwiwa do yọpọvu lẹ go, gọna nugbo lọ dọ yè ma nọ sayana danuwatọ lẹ sọmọ.

Nugbo wẹ dọ otò susu ko dovivẹnu nado de danuwiwa pò. Di apajlẹ, tòdaho São Paulo tọn to Brésil he bẹ gbẹtọ susu hẹn ko mọdọ mẹhuhu depò whla 80 to 100 ji to owhe ao he wayi gblamẹ. Etomọṣo, danuwiwa gbẹ́ sù to tòdaho enẹ mẹ, podọ gbẹtọ 10 to 100 000 ji gbẹ́ nọ yin hùhù. Etẹwẹ sọgan doalọtena danuwiwa kakadoi lo?

Nado doalọtena danuwiwa kakadoi, gbẹtọ lẹ dona diọ pọndohlan po walọyizan yetọn po. Na danuwatọ lẹ nido diọ, yé dona yí owanyi, sisi po mẹtọnhopọn po do diọ jijọ yetọn lẹ taidi goyiyi, nukunkẹn, po ṣejannabi po.

Etẹwẹ sọgan whàn mẹde nado basi diọdo sinsinyẹn enẹlẹ? Lẹnnupọndo nuhe Biblu plọnmẹ ji:

• “Nuhe owanyi Jiwheyẹwhe tọn zẹẹmẹdo die, dọ mí ni yìn gbedide etọn lẹ.”—1 Johanu 5:3.

• “Budisi Jehovah zẹẹmẹdo nado gbẹwanna oylan.” *—Howhinwhẹn lẹ 8:13.

Owanyi na Jiwheyẹwhe po budisi lọ po ma nado hẹn homẹgble e sọgan whàn danuwatọ lẹ nado diọ gbẹzan yetọn—e ma yin to nukunta poun, ṣigba gbẹtọ-yinyin yetọn blebu. Be ehe nọ jọ nugbo ya?

 Lẹnnupọndo apajlẹ Alex * tọn ji, yèdọ mẹhe ko yí owhe 19 he wayi lẹ zan to gànpamẹ to Brésil na walọ danuwadomẹgo tọn voovo wutu. E lẹzun dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ to 2000, to whenue e ko plọn Biblu hẹ Kunnudetọ lẹ godo. Be e ko diọ pọndohlan ylankan etọn nugbo ya? Mọwẹ, podọ nuylankan he Alex wà lẹ nọ vẹna ẹn taun. E dọmọ: “Ṣigba, n’wá yiwanna Jiwheyẹwhe na e na mi dotẹnmẹ nado mọdọ emi jona mi nugbonugbo wutu. Pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po owanyi na Jehovah po ko gọalọna mi nado diọ aliho ṣie lẹ.”

César he nọ nọ̀ Brésil ga, ko doalọ to owhé lẹ gbigbà po ajo po mẹ. Gbẹzan enẹ wẹ e zan na nudi owhe 15. Etẹwẹ gọalọna ẹn nado diọ? To gànpamẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dla ẹ pọ́n bọ ewọ lọsu plọn Biblu. César basi zẹẹmẹ dọmọ: “Din wẹ n’wá tindo lẹndai to gbẹ̀mẹ. N’plọn nado yiwanna Jiwheyẹwhe. N’sọ plọn nado nọ dibusi i—yèdọ budisi lọ ma nado lẹkọyi nuylankan lẹ wiwà kọ̀n bo gbọnmọ dali hẹn awubla Jehovah. N’ma jlo na do dee hia taidi mẹhe ma yọ́n pinpẹn homẹdagbe etọn tọn. Owanyi po budisi enẹ po wẹ whàn mi nado diọ.”

Etẹwẹ numimọ enẹlẹ plọn mí? E plọn mí dọ Biblu tindo huhlọn nado diọ gbẹzan gbẹtọvi lẹ tọn sisosiso—yèdọ gbọn pọndohlan yetọn didiọ dali. (Efesunu lẹ 4:23) Alex he yin nùdego wayi yidogọ dọmọ: “Nuhe n’plọn sọn Biblu mẹ lẹ taidi osin dagbe he to kinkọnjẹgbonu do ji e bo to linlẹn ylankan ṣie lẹ klọ́ sẹ̀. N’ma lẹn gbede dọ yẹn na wá de linlẹn enẹlẹ sẹ̀.” Mọwẹ, eyin mí yí owẹ̀n wiwe Biblu tọn lẹ do gọ́ ayiha mítọn mẹ, e sọgan klọ́ nuylankan lẹ sẹ̀. Ohó Jiwheyẹwhe tọn tindo huhlọn mọnkọtọn. (Efesunu lẹ 5:26) Kọdetọn lọ wẹ yindọ gbẹtọ kanylantọ po ṣejannabinọ lẹ po sọgan diọ aliho yetọn lẹ bo lẹzun mẹhe jọmẹ podọ jijọhonọ. (Lomunu lẹ 12:18) Yé nọ tindo jijọho to gbẹzan yetọn mẹ gbọn nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ hihodo dali.—Isaia 48:18.

Kunnudetọ Jehovah tọn livi ṣinatọ̀n linlán to otò 240 mẹ ko mọ nuhe sọgan de danuwiwa sẹ̀. Gbẹtọ he wá sọn akọ̀ po ninọmẹ voovo mẹ lẹ po ko plọn nado nọ yiwanna Jiwheyẹwhe bo nọ dibusi i, podọ nado nọ yiwanna ode awetọ yetọn ga bo nọ nọ̀ jijọho mẹ taidi whẹndo dopo lẹdo aihọn pé. (1 Pita 4:8) Yé yin kunnudenu de dọ danuwiwa sọgan busẹ sọn aihọn ehe mẹ.

Biblu dopà dọ Jiwheyẹwhe na de danuwiwa sẹ̀ sọn aigba ji to madẹnmẹ. “Azán whẹdida tọn po vasudo omẹ jijọ-madi-Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn po” wẹ to tepọn aihọn ehe sọn Jiwheyẹwhe dè. (2 Pita 3:5-7) Danuwatọ lẹ ma nasọ sayana mẹdevo lẹ ba. Etẹwẹ sọgan hẹn mí kudeji dọ Jiwheyẹwhe jlo na yinuwa nado de danuwiwa sẹ̀?

Biblu dọmọ: Jiwheyẹwhe “gbẹwanna mẹdepope he yiwanna danuwiwa.” (Salmu lẹ 11:5) Mẹdatọ lọ yiwanna jijọho po whẹdida dodo po. (Salmu lẹ 33:5; 37:28) Enẹ wẹ zọ́n bọ e ma na jo danuwatọ lẹ do kakadoi.

Mọwẹ, aihọn yọyọ jijọho tọn de to nukọn ja. (Salmu lẹ 37:11; 72:14) Naegbọn hiẹ ma na plọnnu dogọ nado yọ́n nuhe a na wà nado nọgbẹ̀ to whenue danuwiwa ma nasọ tin ba?