“Ze Onú Ehelẹ Do Alọmẹ Na Omẹ Nugbonọ Lẹ”
“Ze onú ehelẹ do alọmẹ na omẹ nugbonọ lẹ, mẹhe to godo mẹ, na pegan mlẹnmlẹn nado plọn mẹdevo lẹ.”
1, 2. Nukun tẹwẹ mẹsusu nọ yí do pọ́n azọ́n he yé nọ wà?
GBẸTỌ lẹ nọ saba yí azọ́n he yé nọ wà do dó mẹhe yé yin hia. Mẹsusu nọ lẹndọ azọ́n kavi otẹn mẹde tọn wẹ nọ do gbégbò he mẹlọ jẹna hia. To aṣa delẹ mẹ, eyin yè jlo na jẹakọ hẹ mẹde, dopo to onú tintan he yè nọ kanse lẹ mẹ wẹ, “Azọ́n tẹwẹ a nọ wà?”
2 To whedelẹnu, Biblu nọ yí azọ́n he mẹdelẹ nọ wà do dlẹnalọdo yé. E donù “Matiu tòkuẹ-ṣinyantọ lọ”; “Simọni ayúzọ́nwatọ lọ”; podọ “Luku, dotozọ́nwatọ mẹyiwanna lọ” go. (Mat. 10:3; Owalọ 10:6; Kol. 4:14) Azọ́ndenamẹ kavi lẹblanulọkẹyi he mẹde mọyi to gbigbọ-liho sọ nọ yin yiyizan nado dlẹnalọdo mẹlọ. Mí nọ hianu gando Ahọlu Davidi, yẹwhegán Elija, po apọsteli Paulu po go. Sunnu ehelẹ ylọ azọ́n he Jiwheyẹwhe dena yé lẹ dọ nujọnu. Eyin mí tindo lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn lẹ, mì gbọ mílọsu ni nọ ylọ yé dọ nujọnu.
3. Naegbọn e do yin nujọnu dọ mẹhomẹ lẹ ni plọnazọ́n jọja lẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)
3 Susu mítọn wẹ yiwanna azọ́n he mí nọ wà bo na jlo nado to wiwà ẹ kakadoi. Ṣigba, e blawu dọ sọn Adam whenu gbọ́n, whẹndo gbẹtọvi tọn de nọ poyọnho bọ devo nọ jẹ otẹn etọn mẹ. (Yẹwh. 1:4) To ojlẹ agọe tọn lẹ mẹ, ninọmẹ mẹde jẹ mẹde tẹnmẹ tọn ehe ma nọ bọawuna Klistiani nugbo lẹ paali. Azọ́n omẹ Jehovah tọn lẹ tọn ko gbloada bosọ vẹawu taun. Dile mí to tito yọyọ lẹ bẹjẹeji, mí nọ yí aliho yọyọ lẹ zan—ehe nọ saba biọ dọ yè ni nọ yí nuhe azọ́n nuyọnẹn wintinwintin tọn detọ́n lẹ zan, yèdọ nuyizan he nọ to didiọ po awuyiya po lẹ. Mẹhomẹ delẹ sọgan nọ mọdọ e vẹawu nado to yìyì afọsu-afọsi hẹ diọdo enẹlẹ. (Luku 5:39) Eyin e ma tlẹ yinmọ janwẹ, e yọnbasi dọ jọja lẹ ni tindo huhlọn po nugopipe susu po hú yé. (Howh. 20:29) Enẹwutu, nuyiwa owanyi po nuyọnẹn po tọn wẹ e yin dọ mẹhomẹ lẹ ni plọnazọ́n jọja lẹ nado wá didá azọngban susu dogọ.—Hia Salmu lẹ 71:18.
4. Naegbọn e nọ vẹawuna mẹdelẹ nado deazọ́nna mẹdevo lẹ? (Pọ́n apotin lọ “ Nuhewutu Mẹdelẹ Ma Nọ Deazọ́nna Mẹdevo Lẹ.”)
4 Mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ lẹ sọgan nọ mọdọ e ma bọawu nado deazọ́nna jọja lẹ. Mẹdelẹ nọ dibu ma nado hẹn otẹn he yé yiwanna bu. Mẹdevo lẹ nọ hanú dọ eyin emi ma to anadena nulẹ ba, jọja lẹ ma na penugo nado wà nulẹ ganji. Mẹdelẹ sọ nọ lẹndọ emi ma tindo whenu nado plọnazọ́n mẹdevo lẹ. To alọ devo mẹ, jọja lẹ lọsu dona payi ma nado nọ gblehomẹ eyin yè ma ko deazọ́nna yé dogọ.
5. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?
5 Mì gbọ mí ni dọhodo whẹho azọ́n didenamẹ tọn ehe ji to adà voovo awe mẹ. Tintan, nawẹ mẹhomẹ lẹ sọgan gọalọna jọja lẹ nado didá azọngban susu dogọ gbọn, podọ naegbọn ehe do yin nujọnu? (2 Tim. 2:2) Awetọ, naegbọn e do yin nujọnu dọ jọja lẹ ni nọ do pọndohlan he sọgbe hia dile yé to alọgọna mẹmẹsunnu numimọnọ lẹ bo nọ plọnnu sọn yé dè? Nado bẹjẹeji, mì gbọ mí ni pọ́n lehe Ahọlu Davidi gọalọna visunnu etọn nado didá azọngban titengbe de do.
DAVIDI GỌALỌNA SỌLOMỌNI BOSỌ NỌGODONA ẸN
6. Etẹwẹ Ahọlu Davidi jlo na wà, podọ anademẹ tẹwẹ Jehovah na?
6 To whenue Davidi ko nọ gbéji na owhe susu godo, e wá duahọlu bo nọ nọ̀ owhé dagbedagbe de gbè. Homẹ etọn ma hùn nado mọdọ “ohọ̀,” kavi tẹmpli de ma tin he yin kinklandowiwe hlan Jehovah, enẹwutu e jlo na gbá ohọ̀ dopo na ẹn. E dọna yẹwhegán Natani dọmọ: “Yẹn die nọ nọ̀ ohọ̀ he yè yí kedali do gbá de mẹ bọ apotin alẹnu tọn Jehovah tọn ka tin to gòhọ he yè yí avọ̀ do basi de mẹ.” Natani gblọn dọmọ: “Wà nudepope he tin to ahun towe mẹ, na Jiwheyẹwhe nugbo lọ tin hẹ we.” Ṣigba, anademẹ devo pete wẹ Jehovah wá na. E biọ to Natani si nado dọna Davidi dọmọ: “E ma yin hiẹ wẹ na gbá ohọ̀ de na mi nado nọ nọ̀ e mẹ.” Dile etlẹ yindọ Jehovah gbọn owanyi dali hẹn Davidi deji dọ Emi na gbẹ́ to didona ẹn, Jiwheyẹwhe na anademẹ dọ visunnu Davidi tọn Sọlomọni wẹ na gbá tẹmpli lọ. Nawẹ Davidi yinuwa gbọn?—1 Otàn. 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.
7. Nawẹ Davidi yinuwa gando anademẹ Jehovah tọn go gbọn?
7 Davidi ma dọ̀n yonu dogodo, bo jẹ nuhlundọ ji dọ emilẹ wẹ jẹ nado mọ lẹblanulọkẹyi lọ yí nado gbá tẹmpli lọ gba. Nugbo wẹ dọ to godo mẹ, ohọ̀ lọ wá yin yinyọnẹn taidi tẹmpli Sọlomọni tọn, kakati nido yin Davidi tọn. Dile etlẹ sọgan ko vẹna Davidi dọ e ma penugo nado wà nuhe e jlo vẹkuvẹku nado wà, e nọgodona tito lọ to gigọ́ mẹ. E yí zohunhun do wleawuna azọ́nwatọ lẹ, bo bẹ ogàn, gànvẹẹ, fataka, po sika po gọna owhlẹ kedali tọn lẹ pli. Humọ, e na tuli Sọlomọni dọmọ: “Todin, visunnu ṣie, Jehovah ni tin hẹ we, na hiẹ ni tindo kọdetọn dagbe bo gbá ohọ̀ Jehovah Jiwheyẹwhe towe tọn, kẹdẹdile ewọ ko dọho etọn do gando gowe.”—1 Otàn. 22:11, 14-16.
8. Naegbọn Davidi sọgan ko wá tadona kọ̀n dọ Sọlomọni ma pegan, ṣigba nawẹ Davidi wá yinuwa gbọn?
8 Hia 1 Otànnugbo lẹ 22:5. Davidi sọgan ko wá tadona kọ̀n dọ Sọlomọni ma pegan nado deanana azọ́n titengbe ehe nkọ. To popolẹpo mẹ, tẹmpli lọ dona tindo “gigo tlala,” podọ to ojlẹ enẹ mẹ Sọlomọni gbẹ́ yin “jọja bo ma tindo numimọ.” Etomọṣo, Davidi yọnẹn dọ Jehovah na gọalọna Sọlomọni nado hẹn azọ́n he yin didena ẹn lọ di. Enẹwutu, Davidi ze ayiha do nuhe e sọgan wà nado gọalọ ji, bo wleawu azọ́nwanu susu tọn dai.
DUVIVI AYAJẸ HE AZỌ́NPINPLỌN MẸDEVO LẸ NỌ HẸNWA TỌN
Ayajẹnu wẹ e nọ yin nado mọdọ jọja sunnu lẹ pegan nado didá azọngban dogọ (Pọ́n hukan 9tọ)
9. Nawẹ mẹhomẹ lẹ sọgan mọ ayajẹ to azọngban lẹ didena mẹdevo lẹ mẹ gbọn? Na apajlẹ.
9 Mẹmẹsunnu mẹhomẹ lẹ ma dona nọ jẹflumẹ to whenue e wá biọ dọ yé ni jo azọngban yetọn lẹ do na mẹmẹsunnu jọja lẹ. Kakatimọ, to whenue jọja lẹ yin azọ́nplọn nado didá azọngban lẹ, ale susu wẹ e nọ hẹnwa to sinsẹ̀nzọn lọ mẹ. Homẹ azọngbannọ lẹ tọn dona nọ hùn taun to whenue jọja sunnu he yé ko plọnazọ́n lẹ wá pegan nado didá azọngban lẹ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo otọ́ de he plọn mọto kùnkùn visunnu etọn ji. Whenue ovi lọ to pẹvi, e nọ haji pọ́n lehe otọ́ etọn to húnkun do poun wẹ. Whenue e jẹ whinwhẹ́n ji, otọ́ lọ jẹ zẹẹmẹ lehe yè nọ kùnhún do tọn basi na ẹn ji. Enẹgodo, whenue visunnu lọ tindo owhe he sọgbe hẹ osẹ́n nado kùnhún, ewọ lọsu jẹ mọto kùn ji dile otọ́ etọn gbẹ́ nọ to anademẹ lẹ na ẹn dogọ. Whedelẹnu yé sọgan nọ diọ yede, amọ́ to nukọn mẹ, visunnu lọ wẹ nọ kùn mọto lọ hugan, diblayin to whelẹponu bo nọ ze otọ́ etọn he ko to yọnho pò lọ. Otọ́ nuyọnẹntọ ehe nọ jaya dọ visunnu emitọn pegan nado kùnhún bo ma nọ mọdọ emi wẹ dona to ohún lọ kùn whelẹponu. Mọdopolọ, sunnu mẹhomẹ lẹ nọ jaya to whenue yé plọnazọ́n jọja lẹ nado wá didá azọ́ndenamẹ yẹwhehọluduta tọn lẹ.
10. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ Mose tọn gando yindidi po aṣẹpipa po go?
10 Mẹhomẹ lẹ dona payi ma nado nọ whànwu. Pọ́n lehe Mose yinuwa do to whenue mẹdelẹ to osla Islaelivi lẹ tọn mẹ jẹ nuyiwa ji taidi yẹwhegán lẹ. (Hia Sọha lẹ 11:24-29.) Jọṣua, he yin devizọnwatọ Mose tọn jlo na doalọtena yé. Na nugbo tọn, e lẹndọ yé to yindidi po aṣẹpipa Mose tọn po depò. Ṣigba, Mose gblọn dọmọ: “Be hiẹ to awuwhàn do ota ṣie mẹ wẹ? Lala, ojlo ṣie wẹ yindọ omẹ Jehovah tọn lẹpo ni yin yẹwhegán lẹ bọ Jehovah na yí gbigbọ etọn do yé ji!” Mose mọ alọ Jehovah tọn to whẹho lọ mẹ. Mose ma dín gigo ede tọn, podọ e dọ dọ ojlo emitọn wẹ yindọ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹpo ni mọ nunina gbigbọmẹ tọn mọnkọtọn yí. Taidi Mose, be homẹ mílọsu tọn ma nọ hùn to whenue mẹdevo lẹ mọ lẹblanulọkẹyi delẹ yí, ehe vlavo mílọsu jẹna ya?
11. Etẹwẹ mẹmẹsunnu de dọ to whenue azọngban etọn yin didena mẹdevo?
11 To egbehe, mí tindo apajlẹ mẹmẹsunnu susu tọn he ko wazọ́n sinsinyẹn na owhe susu lẹ bo ko sọ gọalọna mẹdevo lẹ nado pegan nado wá didá azọngban lẹ dogọ. Di apajlẹ, mẹmẹsunnu de he nọ yin Peter nọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ na owhe 74 linlán bo yí owhe 35 to owhe enẹlẹ mẹ zan to wekantẹn alahọ Europe tọn de. E gbẹ́ sẹ̀n taidi nugopọntọ Azọ́nwatẹn Sinsẹ̀nzọn tọn kakajẹ agọe. Todin Paul, yèdọ jọja sunnu de he wazọ́n dopọ hẹ Peter na owhe susu lẹ, wẹ to nukunpedo azọngban enẹ go. Whenue yè kanse Peter nuhe yin numọtolanmẹ etọn todin he azọngban etọn diọ, e gblọn dọ, “E vivi na mi taun dọ mẹmẹsunnu he ko yin azọ́nplọn nado didá azọngban lẹ dogọ lẹ tin bọ yé sọ to azọ́n lọ wà dile e jẹ do.”
NỌ YỌ́N PINPẸN MẸHOMẸ HE TO ṢẸNṢẸN MÍTỌN LẸ TỌN
12. Etẹwẹ mí dona plọn sọn kandai Biblu tọn he gando Lehoboami go mẹ?
12 To okú Sọlomọni tọn godo, visunnu etọn Lehoboami lẹzun ahọlu. Whenue Lehoboami tindo nuhudo ayinamẹ tọn nado hẹn azọngban etọn lẹ di, sunnu mẹhomẹ lẹ wẹ e kanhose jẹnukọn. Amọ́ e gbẹ́ ayinamẹ yetọn dai! Kakatimọ, e kẹalọyi ayinamẹ jọja sunnu he whẹ́n dopọ hẹ ẹ bo wá lẹzun devizọnwatọ etọn todin lẹ tọn. Kọdetọn he enẹ hẹnwa lẹ ylan taun. (2 Otàn. 10:6-11, 19) Etẹwẹ ehe plọn mí? Nuyọnẹnnu wẹ e yin nado nọ dín ayinamẹ sọn mẹhomẹ numimọnọ lẹ dè bosọ nọ yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo ayinamẹ yetọn ji. Nugbo wẹ dọ jọja lẹ ma dona nọ mọdọ emi dona tẹdo aliho nuyiwa tọn hoho lẹ go, etomọṣo yé ma dona nọ yawu gbẹ́ linlẹn mẹhomẹ lẹ tọn dai.
13. Nawẹ jọja lẹ dona nọ wazọ́n dopọ pẹkipẹki hẹ mẹhomẹ lẹ gbọn?
13 Jọja delẹ sọgan to anadenanu to fihe mẹmẹsunnu mẹhomẹ lẹ tin te. Dile etlẹ yindọ jọja mọnkọtọn lẹ mọ azọngban yí dogọ, e na yọ́n dọ yé ni nọ lẹhlan mẹhomẹ lẹ whẹpo do basi nudide lẹ nado sọgan mọaleyi sọn nuyọnẹn po numimọ yetọn po mẹ. Paul he go mí donù wayi dọ e jẹ otẹn Peter tọn mẹ taidi nugopọntọ azọ́nwatẹn Bẹtẹli tọn de tọn dọ dọ, “N’nọ dín ayinamẹ sọn Peter dè, bosọ nọ na tuli mẹdevo lẹ to azọ́nwatẹn lọ nado nọ wà nudopolọ.”
14. Etẹwẹ aliho he mẹ Timoti po apọsteli Paulu po wazọ́n dopọ pẹkipẹki te plọn mí?
14 Timoti, he yin jọja sunnu de wazọ́n dopọ hẹ apọsteli Paulu na owhe susu lẹ. (Hia Filipinu lẹ 2:20-22.) Paulu kanwehlan Kọlintinu lẹ dọmọ: “Yẹn to Timoti dohlan mì dè, na ewọ wẹ ovi yiwanna podọ nugbonọ ṣie to Oklunọ mẹ. Ewọ na flinnu mì gando aliho nuyiwa tọn ṣie lẹ go to kọndopọ mẹ hẹ Klisti Jesu, kẹdẹdile yẹn to mẹplọn to filẹpo to agun lẹpo mẹ do.” (1 Kọl. 4:17) Hodidọ kleun ehe dohia dọ Paulu po Timoti po wazọ́n dopọ pẹkipẹki. Paulu yí sọwhiwhe do plọnnu Timoti gando “aliho nuyiwa tọn [etọn] lẹ go to kọndopọ mẹ hẹ Klisti Jesu.” Timoti kẹalọyi azọ́nplọnmẹ Paulu tọn bọ Paulu sọ yiwanna ẹn taun, podọ Paulu deji dọ Timoti na penukundo nuhudo gbigbọmẹ tọn mẹhe to Kọlinti lẹ tọn go. Apajlẹ dagbe nankọ die he mẹho lẹ na hodo to egbehe dile yé to azọ́nplọn sunnu devo lẹ nado wá deanana nulẹ to agun mẹ!
MÍMẸPO WẸ TINDO ADÀ DE NADO YIWÀ
15. Nawẹ ayinamẹ he Paulu na Klistiani he to Lomu lẹ na gọalọna mí to whenue diọdo lẹ gando mí go gbọn?
15 Ojlẹ ayidego tọn lẹ mẹ wẹ mí to gbẹnọ te. Adà aigba ji tọn titobasinanu Jehovah tọn to gbigblodeji to aliho susu mẹ, podọ ehe nọ biọ diọdo lẹ bibasi. Eyin diọdo lẹ gando mí go tlọlọ, e na yọ́n dọ mí ni do whiwhẹ hia, bo ze ayiha do nuhe na hẹn ale wá na Jehovah lẹ ji kakati nado dín ale mídetiti tọn. Mọwiwà nọ yidogọna pọninọ. Paulu kanwehlan Klistiani he to Lomu lẹ dọmọ: “Yẹn dọna mẹhe to mì ṣẹnṣẹn to finẹ lẹpo ma nado nọ lẹn ede tọn glanglan hú lehe e jẹ nado nọ lẹn do, ṣigba nado nọ lẹnnupọn to aliho de mẹ he na dohia dọ mì tindo wunza, yèdọ mẹdopodopo jẹ obá he mẹ Jiwheyẹwhe ko na ẹn yise jẹ. Na kẹdẹdile mí tindo awutugonu susu to agbasa dopo go, ṣigba bọ awutugonu lọ lẹpo ma nọ wà azọ́n dopolọ lẹ do, mọdopolọ dile míwlẹ tlẹ sù, agbasa dopo wẹ mí yin to kọndopọ mẹ hẹ Klisti.”—Lom. 12:3-5.
16. Etẹwẹ mẹhomẹ lẹ po jọja lẹ po gọna asi lẹ sọgan wà nado yidogọna jijọho po pọninọ po to titobasinanu Jehovah tọn mẹ?
16 Enẹwutu, depope he ninọmẹ mítọn yin, mì gbọ mímẹpo ni to azọ́nwa nado nọgodona nukọnyiyi Ahọluduta gigonọ Jehovah tọn. Mẹhomẹ lẹ emi, mì plọnazọ́n jọja lẹ nado yọ́n nuhe mì yọ́nwà lẹ wà. Mẹmẹsunnu jọja lẹ emi, mì nọ kẹalọyi azọngban lẹ, bo nọ do whiwhẹ hia, bosọ nọ do sisi hia mẹhomẹ lẹ. Podọ mì asi lẹ emi, mì nọ hodo apajlẹ Pliskila, yèdọ asi Akuila tọn, mẹhe hodo Akuila bosọ nọgodona ẹn po nugbonọ-yinyin po to whenue ninọmẹ yetọn diọ.—Owalọ 18:2.
17. Jidide tẹwẹ Jesu tindo to devi etọn lẹ mẹ, podọ etẹwẹ e plọnazọ́n yé nado wà?
17 Na nuhe dù azọ́npinplọn mẹdevo lẹ nado wá didá azọngban lẹ dogọ, mẹde ma ze apajlẹ dagbe dai sọ Jesu. E yọnẹn dọ lizọnyizọn emitọn to aigba ji na wá vivọnu bọ mẹdevo lẹ wẹ na zindonukọn to azọ́n emitọn wiwà mẹ. Dile etlẹ yindọ devi etọn lẹ yin mapenọ, e dejido yé go bo dọna yé dọ yé na wá wà azọ́n he klohu dehe emi wà lẹ. (Joh. 14:12) E plọnazọ́n yé ganji, podọ yé lá wẹndagbe lọ gbọn otò he tin to whenẹnu lẹpo mẹ.—Kol. 1:23.
18. Etẹlẹ wẹ mí to nukundo, amọ́ etẹwẹ mí sọgan wà todin whẹ́?
18 To okú avọ́sinsan tọn Jesu tọn godo, ewọ yin finfọnsọnku do olọn mẹ fie e mọ azọ́n susu dogọ yí te po aṣẹpipa de po, he “hẹn ẹn yiaga hú gandudu, aṣẹpipa, huhlọn, [gọna] oklunọ-yinyin lẹpo.” (Efe. 1:19-21) Eyin mí yin nugbonọ bo tlẹ kú whẹpo Amagẹdọni do wá, mí na yin finfọnsọnku do aihọn yọyọ dodowiwa tọn de mẹ, fie mí na tindo azọ́n awuvivi tọn susugege te nado wà. Amọ́ todin whẹ́, azọ́n titengbe de tin he mẹ mímẹpo sọgan tindo mahẹ te—enẹ wẹ nado lá wẹndagbe lọ bo hẹn gbẹtọ lẹ zun devi. Vlavo mí yin jọja kavi mẹhomẹ, mì gbọ mímẹpo ni zindonukọn nado “nọ tindo nususu nado wà to azọ́n Oklunọ tọn mẹ.”—1 Kọl. 15:58.
