Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

Nọ Nọgodona Nupojipetọ-Yinyin Jehovah Tọn!

Nọ Nọgodona Nupojipetọ-Yinyin Jehovah Tọn!

“Jehovah Jiwheyẹwhe mítọn, hiẹ wẹ jẹ nado mọ gigo, gbégbò po huhlọn po yí, na hiẹ wẹ dá nulẹpo.”​—OSỌ. 4:11.

OHÀN LẸ: 112, 133

1, 2. Nujikudo tẹwẹ dopodopo mítọn dona tindo? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

DILE mí ko mọ do to hosọ he wayi mẹ, Lẹgba sawhẹdokọna Jehovah dọ ewọ nọ yí nupojipetọ-yinyin etọn zan to aliho he ma sọgbe mẹ, podọ dọ gbẹtọvi lẹ na vò hugan eyin yé dugán do yede ji. Be owhẹ̀ Satani tọn whẹ́n wẹ ya? Mí ni dọ dọ gbẹtọvi he de nado dugán do yede ji lẹ sọgan nọgbẹ̀ kakadoi. Be yé na vò hugan matin gandudu Jiwheyẹwhe tọn ya? Be a na tindo ayajẹ hugan eyin a ko tindo mẹdekannujẹ mlẹnmlẹn gọna ogbẹ̀ madopodo wẹ ya?

2 Mẹdevo de ma sọgan na gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn do otẹn towe mẹ. Mẹdopodopo wẹ dona yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo whẹho lọ ji. Gbọnmọ dali, e na họnwun mlẹnmlẹn dọ nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn wẹ sọgbe. Gandudu dagbe hugan lọ niyẹn. Podọ e jẹ dọ mí ni yí ahun lẹpo do nọgodona ẹn. Biblu na whẹwhinwhẹ́n he wutu mí dona tindo nujikudo mọnkọtọn. Di apajlẹ, lẹnnupọndo nuhe Owe-wiwe lẹ dọna mí gando jlọjẹ Jehovah tọn nado yin Nupojipetọ go ji.

JEHOVAH TINDO JLỌJẸ NADO DUGÁN

3. Naegbọn Jehovah kẹdẹ wẹ tindo jlọjẹ nado yin Nupojipetọ?

3 Jehovah wẹ tindo jlọjẹ nado yin Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn, na ewọ wẹ Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ podọ Mẹdatọ lọ. (1 Otàn. 29:11; Owalọ 4:24) To Osọhia 4:11 mẹ, omẹ 144 000 he na dugán hẹ Klisti to olọn mẹ lẹ yin didohia to numimọ de mẹ bọ yé to didọmọ: “Jehovah Jiwheyẹwhe mítọn, hiẹ wẹ jẹ nado mọ gigo, gbégbò po huhlọn po yí, na hiẹ wẹ dá nulẹpo, podọ to ojlo towe mẹ wẹ yé do wá aimẹ bosọ do yin didá.” Mọwẹ, na Jehovah wẹ dá nulẹpo wutu, e tindo jlọjẹ mlẹnmlẹn nado dugán do gbẹtọvi lẹ po nudida gbigbọnọ lẹ po ji.

4. Naegbọn atẹṣiṣi sọta nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn do yin mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn ṣiṣizan?

4 Satani ma dá nudepope. Enẹwutu, e ma tindo jlọjẹ depope nado dugán do wẹkẹ lọ ji. Sakla wẹ sisẹ́ ewọ gọna asu po asi po tintan lọ nado ṣiatẹ sọta nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn. (Jel. 10:23) Nugbo wẹ dọ taidi nudida he tindo mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn lẹ, yé vò nado de yede sọn gandudu Jiwheyẹwhe tọn glọ. Ṣigba, be enẹ na yé jlọjẹ nado wàmọ wẹ ya? Lala. Mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn nọ hẹn gbẹtọ lẹ penugo nado basi nudide he sọgbe lẹ egbesọegbesọ. Etomọṣo, e ma na yé jlọjẹ nado ṣiatẹ sọta Mẹdatọ podọ Gbẹ̀namẹtọ yetọn. E họnwun dọ, mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn ṣiṣizan wẹ atẹṣiṣi sọta Jehovah yin. Taidi gbẹtọvi lẹ, gandudu dodo Jehovah tọn glọ wẹ otẹn mítọn tin te.

5. Naegbọn mí sọgan deji dọ nudide Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ yin dodo tọn?

5 Jehovah wẹ tindo jlọjẹ nado yin Nupojipetọ lọ na whẹwhinwhẹ́n devo wutu. Ewọ nọ yí aṣẹpipa etọn zan po whẹdida dodo pipé po. E dọmọ: “Yẹn wẹ Jehovah, Mẹhe nọ do owanyi nugbo, whẹdida dodo po dodowiwa po hia to aigba ji, na to onú ehelẹ mẹ wẹ yẹn nọ mọ homẹhunhun te.” (Jel. 9:24) E ma nọ ganjẹ kandai osẹ́n tọn gbẹtọvi mapenọ lẹ tọn go nado basi nudide nuhe yin dodo po nuhe sọgbe po tọn. Ewọ lọsu wẹ asisa whẹdida dodo pipé tọn, podọ dodonu enẹ ji wẹ e wleawuna kandai osẹ́n tọn lẹ na gbẹtọvi lẹ te. “Dodowiwa po whẹdida dodo po wẹ yin dodonu ofìn [etọn] tọn,” enẹwutu, mí sọgan deji dọ osẹ́n etọn, nunọwhinnusẹ́n etọn, po nudide etọn lẹpo po nọ yin dodo tọn. (Salm. 89:14; 119:128) To vogbingbọn mẹ, mahopọnna whẹsadokọnamẹ etọn dọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn ma yin dagbe lọ, Satani ma ko penugo nado wleawuna aihọn de he mẹ dodowiwa na gbayipe te.

6. Etẹwẹ yin dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu Jehovah wẹ tindo jlọjẹ nado dugán do aihọn lọ ji lẹ mẹ?

6 Humọ, Jehovah wẹ tindo jlọjẹ nado yin Nupojipetọ, na e tindo oyọnẹn gọna nuyọnẹn he nuhudo etọn tin nado penukundo wẹkẹ lọ go wutu. Di apajlẹ, flindọ Jiwheyẹwhe hẹn Visunnu etọn penugo nado gbọ azọ̀n delẹ he doto lẹ ma ko penugo nado hẹngbọ. (Mat. 4:23, 24; Malku 5:25-29) Na Jehovah, ehe ma yin onú vonọtaun de. E yọ́n lehe nulọ lẹpo yì do bosọ tindo nugopipe lọ nado vọ́ nudepope he gble jlado. Nudopolọ wẹ gando nugopipe etọn nado fọ́n oṣiọ lẹ sọnku podọ nado glọnalina nugbajẹmẹji jọwamọ tọn lẹ go.

7. Nawẹ nuyọnẹn Jehovah tọn yiaga hú aihọn he to gandudu Satani tọn glọ lọ tọn gbọn?

7 Aihọn he to nuyiwadomẹji Satani tọn glọ lọ gbẹ́ to aliho he mẹ e na didẹ nudindọn he to akọta lẹ ṣẹnṣẹn te dín. Jehovah kẹdẹ wẹ tindo nuyọnẹn lọ nado hẹn jijọho wá aihọn mẹ. (Isa. 2:3, 4; 54:13) Dile mí to nuplọn gando oyọnẹn po nuyọnẹn Jehovah tọn po go, mí nọ tindo numọtolanmẹ dopolọ di apọsteli Paulu, mẹhe wlan to gbọdo glọ dọmọ: “Lehe dona susugege, nuyọnẹn po oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po siso do sọ! Lehe whẹdida etọn lẹ yin dinmamọdona bọ aliho etọn lẹ ma yọ́n dinmọ do sọ!”—Lom. 11:33.

GANDUDU JEHOVAH TỌN WẸ YIN DAGBE HUGAN

8. Etẹwẹ yinuwado ji we to aliho he mẹ Jehovah nọ dugán te mẹ?

8 Biblu ma dohia poun dọ Jehovah wẹ tindo jlọjẹ nado dugán gba. E sọ do nuhewutu nupojipetọ-yinyin etọn do yiaga hú mẹdevo lẹ tọn hia. Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ, ewọ nọ yí owanyi do dugán. Na nugbo tọn, aliho he mẹ e de nado yí nupojipetọ-yinyin etọn zan te nọ yinuwado mí ji. Ewọ yin “lẹblanunọ podọ awuvẹmẹtọ, mẹhe nọ whleawu nado gblehomẹ bosọ gọ́ na owanyi nugbo po nugbo po.” (Eks. 34:6) Jiwheyẹwhe nọ yí yẹyi po sisi po do yinuwa hẹ devizọnwatọ etọn he to aigba ji lẹ. Ewọ nọ penukundo mí go hugan lehe mílọsu sọgan wà do. To vogbingbọn mẹ na whẹsadokọnamẹ Lẹgba tọn, Jehovah ma nọ súali nudagbe depope tọn do sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ etọn lẹ. Hiẹ lọsu pọ́n bo, ewọ tlẹ ze Visunnu vivẹ́ etọn jo, na mí nido sọgan tindo todido ogbẹ̀ madopodo tọn!—Hia Salmu lẹ 84:11; Lomunu lẹ 8:32.

9. Etẹwẹ dohia dọ onú dopodopo mítọn tọn nọ duahunmẹna Jiwheyẹwhe?

9 E ma yin dagbemẹninọ omẹ etọn lẹpo to pọmẹ tọn kẹdẹ wẹ nọ duahunmẹna Jehovah gba. E sọ nọ tindo ojlo nujọnu tọn to dopodopo mítọn mẹ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo owhe kanweko atọ̀n he gblamẹ Jehovah nọ de whẹdatọ lẹ bo nọ na yé huhlọn nado whlẹn akọta Islaeli tọn sọn kọgbidinamẹtọ yetọn lẹ si te lẹ ji. To ojlẹ sinsinyẹn enẹlẹ mẹ, e ma gboawupo nado doayi yọnnu he ma yin Islaelivi de go, yèdọ Luti, mẹhe basi avọ́sinsan susu nado biọ sinsẹ̀n-bibasi nugbo mẹ. Jehovah dona Luti gbọn asu de po visunnu de po nina ẹn dali. Ṣigba, e ma nọte do enẹ ji. Whenue Luti na fọnsọnku, e na sè dọ visunnu emitọn tin to hukan whẹndo tọn he mẹ Mẹsia lọ wá sọn mẹ. Sọ yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe ewọ na yin nuyiwadeji do to whenue e na mọdọ otàn gbẹzan tọn etọn yin hihla dai do owe Biblu tọn he tindo yinkọ etọn lọ mẹ!—Luti 4:13; Mat. 1:5, 16.

10. Naegbọn nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn ma yin hẹngogo tọn?

10 Aliho he mẹ Jehovah nọ dugán te ma yin kọgbidinamẹ tọn kavi hẹngogo tọn gba. Aliho gandudu tọn etọn nọ namẹ mẹdekannujẹ bosọ nọ hẹn ayajẹ wá aimẹ. (2 Kọl. 3:17) Davidi basi zẹẹmẹ etọn dole: “Gigo po whanpẹ daho po tin to nukọn [Jiwheyẹwhe tọn]; huhlọn po ayajẹ po tin to fininọ etọn.” (1 Otàn. 16:7, 27) To aliho dopolọ mẹ, salmu-kantọ lọ Etani wlan dọmọ: “Ayajẹnọ wẹ mẹhe nọ yí homẹhunhun do dawhá lẹ. Jehovah E, yé nọ zinzọnlin to hinhọ́n nukunmẹ towe tọn nù. Yé nọ to ayajẹ to oyín towe mẹ to azán lọ pete ji, bo nọ yin zizedaga to dodowiwa towe mẹ.”—Salm. 89:15, 16.

11. Nawẹ mí sọgan hẹn nujikudo mítọn lodo dọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn wẹ yin dagbe hugan lọ gbọn?

11 Ayihamẹlinlẹnpọn whẹwhẹ do dagbewà Jehovah tọn ji na hẹn nujikudo mítọn lodo dọ gandudu etọn wẹ yin dagbe hugan lọ. Mí nọ wá tindo numọtolanmẹ dopolọ di salmu-kantọ lọ he dọmọ: “Na azán dopo to awánu towe lẹ mẹ pọnte hugan fọtọ́n to fidevo!” (Salm. 84:10) Nawẹ e sọgan nọma yinmọ gbọn? Taidi Yẹdenanutọ podọ Mẹdatọ owanyinọ mítọn, Jehovah wẹ yọ́n nuhe sin hudo mí tindo nado yin ayajẹnọ nugbonugbo, podọ ewọ nọ hẹn pekọ wá na nuhudo enẹ to gigọ́ mẹ. Nudepope he ewọ nọ biọ to mí si nọ yin na ale mítọn bosọ nọ hẹn ayajẹ daho hugan wá na mí to godo mẹ, eyin ehe tlẹ biọ dọ mí ni basi avọ́sinsan delẹ.—Hia Isaia 48:17.

12. Etẹwẹ yin mẹwhinwhàn titengbe he wutu mí nọ nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn?

12 Biblu dohia dọ to Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn godo, mẹdelẹ na de nado ṣiatẹ sọta nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn. (Osọ. 20:7, 8) Etẹwẹ sọgan doyẹklọ yé nado wà onú mọnkọ? To whenue Lẹgba na yin tuntundote sọn gànmẹ bo na jlo na klọ gbẹtọvi lẹ, ayihaawe ma tin dọ ṣejannabi yetọn titi wẹ e na yizan nado wàmọ, dile e ko nọ wà do. E sọgan tẹnpọn nado hẹn gbẹtọvi lẹ yise dọ aliho devo tin nado nọgbẹ̀ kakadoi eyin yé ma tlẹ setonuna Jehovah. E họnwun dọ enẹ ma sọgan yin nugbo gbede. Ṣigba nuagokun lọ die: Be linlẹn oklọ tọn mọnkọtọn na dọ̀n mílọsu wẹ ya? Eyin mí yiwanna Jehovah bo nọ sẹ̀n ẹn na dagbewà etọn po jlọjẹ etọn nado yin Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn po wutu, be linlẹn oklọ tọn ylankan enẹ dona nọ hiọawu na mí. Mí ma na jlo gbede nado nọgbẹ̀ to fidevo zẹ̀ nupojipetọ-yinyin dodo tọn podọ owanyi tọn Jehovah tọn glọ go.

NỌ YÍ NUGBONỌ-YINYIN DO NỌGODONA NUPOJIPETỌ-YINYIN JIWHEYẸWHE TỌN

13. Nawẹ apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn hihodo nọ do godonọnamẹ mítọn hia ẹ gbọn?

13 Na nugbo tọn, e jẹ dọ mí ni yí ahun lẹpo do nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn. Dile mí ko mọ do, ewọ tindo jlọjẹ nado dugán, podọ aliho he mẹ e nọ dugán te wẹ yin dagbe hugan lọ. Mí sọgan nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn gbọn tenọgligo-hinhẹn gọna sinsẹ̀n-bibasi hlan Jiwheyẹwhe po nugbonọ-yinyin po dali. Nawẹ mí sọ sọgan do godonọnamẹ mítọn hia gbọn? Mí sọgan wàmọ gbọn nulẹ wiwà sọgbe hẹ aliho Jehovah tọn dali. Eyin mí penukundo whẹho lẹ go dile Jehovah na ko wà do, mí nọ dohia dọ mí yiwanna aliho gandudu tọn etọn bosọ nọ nọgodona ẹn.—Hia Efesunu lẹ 5:1, 2.

14. Nawẹ mẹho lẹ po tatọ́ whẹndo tọn lẹ po sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn gbọn?

14 Mí plọn to Biblu mẹ dọ Jehovah nọ yí aṣẹpipa etọn zan po owanyi po. Sọgbe hẹ nugbo enẹ, tatọ́ whẹndo tọn po mẹho agun tọn he yiwanna nupojipetọ-yinyin etọn lẹ po ma dona nọ paṣẹ glanglan, bo nọ yinuwa taidi dọ nupojipetọ pẹvi lẹ wẹ yé yin nkọ gba. Kakatimọ, yé na hodo apajlẹ Jehovah tọn. Nuhe Paulu wà pẹẹ niyẹn na ewọ hodo apajlẹ Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn po tọn. (1 Kọl. 11:1) Paulu ma de mẹdevo lẹ pò kavi gbidikọna yé nado wà nuhe ewọ jlo. Kakatimọ, e nọ vẹ̀ yé wẹ. (Lom. 12:1; Efe. 4:1; File. 8-10) Aliho he mẹ Jehovah nọ penukundo whẹho lẹ go te niyẹn. Enẹwutu, lehe mẹhe yiwanna aliho gandudu tọn etọn bo nọ nọgodona ẹn lẹ dona nọ yinuwa do niyẹn.

15. Nawẹ sisi nina tito tatọ́-yinyin tọn yẹwhehọluduta tọn nọ dohia dọ mí yiwanna aliho gandudu tọn Jehovah tọn gbọn?

15 Nawẹ mí nọ yinuwa gando tito tatọ́-yinyin tọn he Jiwheyẹwhe zedai go gbọn? Mí nọ nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn gbọn sisi yíyí do kọngbedopọ hẹ tito enẹ dali. Eyin mí ma tlẹ mọnukunnujẹ nudide de mẹ to gigọ́ mẹ kavi ma kẹalọyi i, mí na gbẹ́ desọn ojlo mẹ nado nọgodona tito yẹwhehọluduta tọn. Ehe gbọnvona aliho nuyiwa tọn aihọn lọ tọn, ṣigba lehe nulẹ dona yì do to gandudu Jehovah tọn glọ niyẹn. (Efe. 5:22, 23; 6:1-3; Heb. 13:17) Mí nọ mọaleyi sọn mọwiwà mẹ, na dagbe mítọn nọ duahunmẹna Jiwheyẹwhe wutu.

16. Nawẹ mẹhe nọ nọgodona nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ basi nudide mẹdetiti tọn lẹ gbọn?

16 Mí sọ sọgan nọgodona nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn to nudide mẹdetiti tọn mítọn lẹ whenu. Jehovah ma nọ na osẹ́n tangan de to ninọmẹ lẹpo mẹ. Kakatimọ, e nọ de linlẹn etọn hia dile e to anadena mí. Di apajlẹ, ewọ ma wleawuna kandai osẹ́n tọn gigọ́ de na Klistiani lẹ gando aṣọ́dido go. Ṣigba, e dohia dọ ojlo emitọn wẹ yindọ mí ni nọ de aṣọ́dido po nusisọ́ he to jlẹkaji lẹ po, ehe jẹna lizọnyizọnwatọ Klistiani lẹ. (1 Tim. 2:9, 10) E sọ nọ jlo dọ mí ni ma yí nudide mítọn lẹ do hẹn mẹdevo lẹ dahli kavi do dotukla yé blo. (1 Kọl. 10:31-33) Eyin mí nọ dike linlẹn po ojlo Jehovah tọn po ni deanana afọdide mítọn lẹ, kakati nido yin nujlomẹ mẹdetiti tọn mítọn lẹ, mí nọ dohia dọ mí yiwanna aliho gandudu tọn etọn bosọ nọ nọgodona ẹn.

Mì nọ nọgodona nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn to nudide lẹ bibasi whenu podọ to nuwiwa whẹndo tọn lẹ mẹ (Pọ́n hukan 16-18tọ)

17, 18. Etẹwẹ yin delẹ to aliho he mẹ asu po asi po lẹ sọgan nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn te?

17 Mí ni lẹnnupọndo adà de he mẹ asu po asi po Klistiani lẹ sọgan hodo aliho nuyiwa tọn Jehovah tọn lẹ bo gbọnmọ dali nọgodona nupojipetọ-yinyin etọn te ji. Di apajlẹ, etẹwẹ alọwlemẹ lẹ sọgan wà eyin yé pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ hugan nuhe yé donukun? Kavi eyin gbẹzan alọwle tọn wá taidi nuhe húagbọ́ yé? Mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo aliho he mẹ Jehovah yinuwa hẹ Islaeli te ji. E dlẹnalọdo ede taidi asu de na akọta hohowhenu tọn enẹ. (Isa. 54:5; 62:4) “Alọwle” he gọ́ na nuhahun nankọ die ehe wá yin! Ṣogan, Jehovah ma nọ plaplaji nado gbẹ́ ẹ dai. E do lẹblanu hia akọta lọ pludopludo bo yí nugbonọ-yinyin do tẹdo alẹnu he e ko basi hẹ ẹ lọ go. (Hia Salmu lẹ 106:43-45.) Be owanyi nugbo ehe nkọ ma dọ̀n mí sẹpọ Jehovah dogọ ya?

18 To aliho dopolọ mẹ, asu po asi po he yiwanna aliho Jehovah tọn lẹ nọ hodo apajlẹ etọn. Yé ma nọ kàn ayiha nado deta sọn alọwle he gọ́ na nuhahun de mẹ to aliho he ma sọgbe hẹ Owe-wiwe lẹ mẹ. Yé nọ flindọ Jehovah ko kọ̀n yé dopọ, podọ dọ ewọ jlo dọ yé ni “sẹbọdo” ode awetọ go. Dodonu Owe-wiwe tọn dopo gee lọ he sọgan hẹnmẹ vò nado basi gbẹdai bo vọ́ alọwle wẹ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn. (Mat. 19:5, 6, 9) Gbọn vivẹnudido nado vọ́ ninọmẹ yetọn jlado bo tlẹ hẹn ẹn pọnte dogọ dali, yé nọ nọgodona aliho gandudu tọn dodo Jehovah tọn.

19. Eyin mí wá gboawupo nado nọgodona nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn, etẹwẹ mí dona wà?

19 Na mí yin mapenọ wutu, mí na nọ ṣinuwa do Jehovah to whedelẹnu. Ewọ yọ́n ehe bo ko gbọn owanyi dali wleawu avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn dai na mí. Enẹwutu, eyin e wá jọ bọ mí ṣinuwa, mí dona nọ biọ jona sọn Jehovah dè. (1 Joh. 2:1, 2) Kakati nado nọ to owhẹ̀ do mídelẹ mapote, mí dona nọ dovivẹnu nado plọnnu sọn nuṣiwa mítọn he ko wayi lẹ mẹ. Eyin mí dọnsẹpọ Jehovah, ewọ na jona mí bo na gọalọna mí nado gọ̀ jẹgangan bo penugo nado pannukọn ninọmẹ mọnkọtọn devo lẹ po kọdetọn dagbe po to sọgodo.—Salm. 103:3.

20. Naegbọn mí dona nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn bẹsọn din?

20 To aihọn yọyọ lọ mẹ, mẹlẹpo wẹ na nọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn glọ bo nasọ plọn aliho dodo tọn etọn lẹ. (Isa. 11:9) Ṣigba, mí ko to suhugan nuplọnmẹ enẹ tọn mọyi bẹsọn din. Podọ afọdide lẹ to yinyin zize to alọnu nado didẹ whẹho nupojipetọ-yinyin tọn lọ. Din wẹ ojlẹ lọ nado nọgodona nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn gbọn tenọgli mítọn, sinsẹ̀nzọn mítọn po vivẹnudido vẹkuvẹku mítọn lẹ po nado hodo apajlẹ etọn to nuhe wà mí te lẹpo mẹ dali.