N’Wá Kẹalọyi Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Ohùn Go

Doto de Pìn Otàn Etọn

N’TIN to ohọ̀ he mẹ doto lẹ nọ basi opli te to dotowhé de, bo to dodinnanu he n’basi gando nuhe hù mẹde go zedonukọnna pipli doto lẹ tọn de. Awutunọ he kú lọ bẹ azọ̀n kansẹẹ tọn de he nọ yawu hùmẹ bọ n’dọ dọ, “Mí gán wá tadona lọ kọ̀n dọ onú tintan he hù awutunọ ehe wẹ hémolyse [yèdọ azọ̀n de he nọ hù nugonu vẹẹ ohùn tọn lẹ] gọna ayi etọn lẹ he gbẹ́ azọ́n, na yè dohùn na ẹn zẹjlẹgo wutu.”

Dopo to dotogán lẹ mẹ fọ́n bo bẹ adán do ji e dọ “Didọ a te dọ mí ṣì ohùn do na mẹlọ ya?” N’gblọn dọ, “Eyeo, e ma yin nuhe dọ n’te niyẹn.” Dile n’to yẹdide debọdo-dego adà ayi awutunọ lọ tọn delẹ tọn dohia, n’yidogọ dọ “Mí gán mọdọ nugonu vẹẹ ohùn tọn susu wẹ kú to ayi etọn mẹ, podọ ehe gán hẹn mí wá tadona lọ kọ̀n dọ ayi etọn lẹ wẹ gbẹ́ azọ́n pete.” a Hodọdopọ lọ wá jẹ sinsinyẹn ji, bọ n’dọho kaka bọ atán wá vọ̀ sọn nùmẹ na mi. Dile etlẹ yindọ dotogán ehe to nukọnna mi to dotozọ́n mẹ, n’mọdọ enẹ ma dona glọnalina mi nado dọ linlẹn ṣie tọ́n.

Whenue nujijọ ehe wá aimẹ, n’ma yin Kunnudetọ Jehovah tọn de. N’yin jiji to 1943 to Sendai, yèdọ tòdaho de he tin to agewaji Japon tọn. Na dotozọ́nwatọ he nọ dindona adọ̀ awutu voovo lẹ tọn bosọ nọ penukundo apọ̀nmẹzọ̀n go de wẹ otọ́ ṣie yin wutu, yẹnlọsu de nado plọn dotozọ́n. To 1970, whenue n’to owhe awetọ basi to wehọmẹ dotozọ́n pinplọn tọn, n’wlealọ hẹ jọja yọnnu de he nọ yin Masuko.

Nupinplọn Gando Adọ̀ Awutu lẹ Tọn Go

Masuko nọ wazọ́n nado penukundo nuhudo mítọn lẹ go, dile n’gbẹ́ to nuplọn. N’yiwanna dotozọ́n taun. Lehe agbasa gbẹtọ tọn yin awuwlena do nọ jiawu na mi! Etomọṣo, linlẹn lọ dọ Mẹdatọ de tin ma tlẹ wá ayiha mẹ na mi pọ́n gbede. N’lẹndọ dodinnanu dotozọ́nwiwa tọn lẹ gán zọ́n bọ gbẹzan ṣie na do lẹndai de. Enẹwutu, to whenue n’ko lẹzun doto de godo, n’de nado sọ doafọna adà dotozọ́nwiwa tọn he nọ gọalọ nado yọ́n adọ̀ awutu lẹ tọn—yèdọ ohia yetọn lẹ, nuhe nọ hẹn yé wá lẹ po kọdetọn yetọn po.

Whenue n’to mẹhe jẹ kansẹẹ-zọ̀n bo kú lẹ gbeje pọ́n, wẹ n’wá jẹ ayihaawe do ji gando kọdetọn he hùndido nọ hẹnwa lẹ go. Ohùn nọ whèdo mẹhe to kansẹẹ-zọ̀n sinsinyẹn jẹ lẹ na yé nọ dihùn taun wutu. Podọ doto lẹ nọ saba biọ dọ yé ni dohùn na chimiothérapie, yèdọ nukunpedomẹgo wunmẹ he yé nọ mọyi sọ nọ zọ́n bọ ohùn nọ whèdo yé taun wutu. Amọ́, n’wá jẹ mimọ ji dọ hùndido sọgan hẹn kansẹẹ lọ gbayipe gbọn agbasa awutunọ lọ tọn mẹ po awubibọ po. Depope he whẹho lọ yin, e ko wá họnwun to egbehe dọ hùndido nọ hù nuvikun he nọ hoavùn sọta azọ̀n to agbasa mẹ lẹ, ehe gán zọ́n bọ kansẹẹ lọ na nọ gọ̀ fọ́n bọ todido mẹlọ tọn nado gán sọn azọ̀n lọ si na depò taun. b

Owhe 1975 mẹ wẹ nujijọ he go n’donù to bẹjẹeji lọ wá aimẹ te. Dotogán he n’dọho etọn lọ wẹ penukundo awutunọ lọ go podọ dodinnanu bibasi do ohùn ji mẹ wẹ e yinukọn te hugan. Enẹwutu, e ma paṣa mi dọ e bẹ adán whenue n’dọ dọ ohùn he yin didona awutunọ lọ wẹ zọ́n bọ e do kú! Amọ́, n’zindonukọn to nuzedonukọnamẹ ṣie mẹ, podọ e wá gọ̀ biọ ede mẹ vudevude.

Azọ̀n Kavi Okú Ma Na Tin Ba

Ojlẹ enẹlẹ mẹ wẹ nawe mẹhomẹ de he yin Kunnudetọ Jehovah tọn wá dla asi ṣie pọ́n te. E yí hogbe lọ “Jehovah” zan to hodọdopọ lọ whenu, podọ asi ṣie kanse e nuhe hogbe lọ zẹẹmẹdo. Kunnudetọ lọ gblọn dọmọ, “Jehovah wẹ yin yinkọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ tọn.” Masuko ko to Biblu hia sọn ovu-whenu gbọ́n, amọ́ to Biblu etọn mẹ, yinkọ Jiwheyẹwhe tọn ko yin didiọ do “OKLUNỌ.” Todin, e yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe enẹ yin omẹ jọnun de bosọ do yinkọ de!

To afọdopolọji, Masuko jẹ Biblu plọn hẹ Kunnudetọ mẹhomẹ lọ ji. Whenue n’lẹkọ sọn dotowhé to nudi ozán-gàn dopo mẹ, po homẹhunhun po wẹ asi ṣie dọna mi dọ “Biblu dọ dọ azọ̀n po okú po na yin didesẹ mlẹnmlẹn!” N’gblọn dọ, “Enẹ na yọ́n taun!” E sọ zindonukọn dọ, “Na aihọn yọyọ lọ ja to madẹnmẹ wutu, n’masọ jlo dọ a ni hẹn whenu towe gú ba.” N’lẹndọ didọ wẹ e te dọ n’ma jo dotozọ́n do, ehe zọ́n bọ n’gblehomẹ bọ mí masọ vẹ́ di dai tọn ba.

Amọ́, agbọ́ ma pé asi ṣie do go e, e gbẹ́ to alọgọna mi. E hodẹ̀ nado mọ wefọ he sọgbe lẹ bosọ hia yé na mi. Hogbe Yẹwhehodọtọ 2:22, 23 tọn lẹ yinuwado ahun ṣie ji taun: “Ale tẹwẹ mẹde nọ mọyi na taun tọn sọn azọ́n sinsinyẹn etọn po ojlo vẹkuvẹku he e yí do wazọ́n sinsinyẹn to owhè glọ lẹpo po mẹ? . . . To zánmẹ, ahun etọn ma nọ jai. Ovọ́ wẹ ehe lọsu.” Ehe gando go e—n’ze dee jo pete na dotozọ́nwiwa bo ma ka tindo pekọ nujọnu tọn.

To sẹgbe afọnnu dopo to juillet 1975, whenue asi ṣie ko yì Plitẹnhọ Ahọluduta tọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ godo, yẹnlọsu basi dide to ajiji mẹ nado yì ga. E paṣa asi ṣie taun whenue e mọ mi to finẹ, podọ Kunnudetọ lẹ sọ yí zohunhun do dokuavọna mi. Bẹsọn whenẹnu, n’ma nọ gọ̀n opli sẹgbe tọn lẹ ba. To nudi osun dopo godo, mẹmẹsunnu de bẹ plọnmẹ Biblu de jẹeji hẹ mi. Osun atọ̀n to whenue Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wá asi ṣie dè whla tintan godo wẹ e yí baptẹm.

Alọkikẹyi Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Ohùn Go

Ojlẹ vude godo, n’plọn dọ Biblu na tuli Klistiani lẹ nado ‘nọla na ohùn.’ (Owalọ lẹ 15:28, 29; Jenẹsisi 9:4) Na n’ko nọ do ayihaawe dai gando kọdetọn he hùndido nọ hẹnwa lẹ go wutu, e masọ vẹawuna mi ba nado kẹalọyi pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando ohùn go. c N’nọ dọna dee dọ, ‘Eyin Mẹdatọ de tin, bọ nuhe e dọ niyẹn, be nuhe sọgbe lọ wẹ.’

N’sọ plọn dọ ylando Adam tọn wẹ hẹn azọ̀n po okú po wá. (Lomunu lẹ 5:12) To ojlẹ enẹ mẹ, n’to dodinnanu basi do artériosclérose ji, yèdọ awutu de he nọ zọ́n bọ okàn he mẹ ohùn nọ sà gbọn sọn ahun mẹ yì agbasa mẹ lẹ nọ sinyẹn bo nọ sú ali. Dile owhe mítọn to jijẹeji, okàn enẹlẹ nọ wá sinyẹn bọ ali he gbọn yé mẹ nọ finyọ́n, ehe nọ hẹn azọ̀n delẹ plamẹ taidi ahun-zọ̀n, apọ̀nmẹ-zọ̀n, gọna azọ̀n he nọ bẹpla ayi lẹ. E sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe dọ mape he mí dugu etọn lọ wẹ yin adọ̀ nuhahun ehe lẹpo tọn. Enẹgodo, zohunhun he n’tindo na dotozọ́nwiwa jẹ didepo ji. Jehovah Jiwheyẹwhe kẹdẹ wẹ gán de azọ̀n po okú po sẹ̀!

To mars 1976, yèdọ osun ṣinawe to whenue n’jẹ Biblu plọn ji godo, n’doalọtena wepinplọn to wehọmẹ alavọ tọn dotozọ́nwiwa tọn lọ. N’dibu dọ n’ma nasọ wá penugo gbede nado wazọ́n di doto de, amọ́ n’wá mọ azọ́n do dotowhé devo. N’yí baptẹm to mai 1976. N’magbe dọ aliho dagbe hugan he mẹ n’gán zan ogbẹ̀ ṣie te wẹ nado lẹzun wẹndagbe-jlatọ whenu-gigọ́ tọn, enẹ wẹ gbehosọnalitọ de, podọ n’bẹ sinsẹ̀nzọn ehe jẹeji to juillet 1977.

Avùnlọyiyina Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Ohùn Go

To novembre 1979, yẹn po Masuko po sẹtẹn yì agun de mẹ to Ayimatẹn Chiba tọn, fie nuhudo wẹnlatọ tọn sù taun te. N’mọ azọ́n whenu-gli tọn to dotowhé de. To azán tintan he gbè n’yì azọ́n lọ mẹ, pipli doto mẹzẹtọ lẹ tọn de lẹdo mi. Yé kanse mi to aliho kọgbidinamẹ tọn mẹ dọ, “Taidi Kunnudetọ Jehovah tọn de, etẹwẹ a na wà eyin yè hẹn awutunọ de wá he do hudo hùndido tọn?”

N’yí sisi do basi zẹẹmẹ na yé dọ n’na hodo anademẹ he Jiwheyẹwhe na gando ohùn go. N’dọna yé dọ aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn he ma bẹ hùndido hẹn lẹ tin, podọ n’na wà nuhe go n’pé lẹpo nado gọalọna awutunọ he wá dè e lẹ. To whenue mí ko dọhodopọ na nudi gànhiho dopo godo, mẹhe yin nukọntọ doto mẹzẹtọ lẹ tọn lọ gblọn dọ, “N’mọnukunnujẹ nue dọ a te mẹ. Amọ́ eyin awutunọ he ko dihùn zẹjlẹgo de yin hinhẹn wá, mí na penukundego matin alọgọ towe.” Mẹsusu wẹ yọnẹn dọ nukọntọ doto mẹzẹtọ lẹ tọn lọ sin hó ma nọ fá paali, amọ́ to hodọdopọ lọ godo yẹn po e po lẹzun họntọn bọ e sọ nọ na sisi nuyise ṣie lẹ to whepoponu.

Sisi He Tindo Na Ohùn Yin Whiwhlepọn

Whenue mí to sinsẹ̀n to Chiba, azọ́nwatẹn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn Japon tọn yọyọ de to yinyin gbigbá to tòdaho Ebina tọn mẹ. Yẹn po asi ṣie po nọ kùnhún yidọn nado penugo agbasalilo Kunnudetọ he ze yede jo nado gbá nọtẹn ehe lẹ tọn go, fie nọ yin yiylọdọ Bẹtẹli. To osun vude godo, mí yin oylọ-basina nado sẹ̀n na whenu-gigọ́ to Bẹtẹli Ebina tọn. Enẹwutu, to mars  1981 yè na mí otẹn do ohọ̀ ojlẹ gli tọn de mẹ, fie mẹdezejotọ 500 linlán nọ nọ̀ ga. To afọnnu lẹ, n’nọ gọalọ nado klọ awulẹpá po adàdo-pá lẹ po, bọ to whèmẹ lẹ n’nọ penukundo mẹhe to azọ̀njẹ lẹ go.

Dopo to awutunọ he go n’penukundo lẹ mẹ wẹ Ilma Iszlaub, he tọ́n sọn Australie wá Japọn taidi mẹdehlan de to 1949. E bẹ leucémie, yèdọ kansẹẹ-zọ̀n de he nọ bẹpla nugonu ohùn tọn lẹ, bọ doto he pọ́n ẹn dai lẹ ko dọna ẹn dọ osun vude poun janwẹ e gán nọgbẹ̀ na. Ilma ma kẹalọyi nuzedonukọnnamẹ hùndido tọn nado sọgan nọgbẹ̀ dẹn dogọ, kakatimọ e basi nudide nado yí pipotọ gbẹzan etọn tọn do wazọ́n to Bẹtẹli. To whelọnu, amasin he nọ hẹn nugonu vẹẹ ohùn tọn he to agbasa mẹ lẹ sudeji lẹ, taidi érythropoïétine ma ko tin. Enẹwutu to whedelẹnu, hémoglobine etọn, yèdọ adà nugonu vẹẹ ohùn tọn lẹ tọn de he nọ hẹn oxygène yì agbasa lọ blebu mẹ nọ depò kaka yì glamu 3 kavi 4! (Amọ́ nú to ganji wẹ 12 jẹ 15 wẹ sọgbe.) N’wà nuhe go n’pé lẹpo nado penukundego. Na nugbo tọn, Ilma zindonukọn nado to yise mawhàngo etọn to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ dohia kakajẹ whenue e kú to janvier 1988—yèdọ to nudi owhe ṣinawe godo!

To owhe lẹ gblamẹ, mẹdezejotọ susu lẹ he to azọ́nwa to alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ to Japon lẹ wẹ do hudo mẹzizẹ tọn. Doto he nọ nọ̀ dotowhé he sẹpọ alahọ lọ lẹ jẹna pipà taun, na yé kọngbedopọ hẹ mí bo wazọ́n mẹzizẹ tọn lọ lẹ matin hùndido. N’nọ saba yin yiylọ biọ ohọ̀ mẹzizẹ tọn lọ mẹ nado pọ́n lehe azọ́n lọ to yìyì do, bọ to ojlẹ delẹ mẹ n’tlẹ nọ do mahẹ to mẹzizẹ lọ mẹ. N’yọ́n pinpẹn doto enẹlẹ tọn taun, he do sisi hia na gbemima Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn gando ohùn go. Dile n’to azọ́nwa hẹ yé, dotẹnmẹ hundote susu wẹ n’yizan nado dọhona yé gando nuyise ṣie lẹ go. To agọe, dopo to doto lọ lẹ mẹ yí baptẹm bo lẹzun Kunnudetọ.

Ayajẹnu wẹ e yin nado mọdọ vivẹnudido doto lẹ tọn nado wazọ́n na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ matin hùndido ko yidogọna nukọnyiyi dotozọ́nwiwa tọn to aliho ayidego tọn mẹ. Azọ́n mẹzizẹ tọn lẹ wiwà matin ohùn ko wá hẹn ẹn họnwun dọ nukunpedomẹgo matin hùndido nọ hẹn ale susu wá. Dodinnanu lẹ ko dohia dọ awutunọ lẹ nọ yawu jẹgangan bo masọ nọ do nuhahun sọmọ to mẹzizẹ lọ godo.

N’Gbẹ́ to Nuplọn sọn Dotozọ́nwatọ Daho Hugan lọ Dè

N’nọ dovivẹnu nado to aliho dotozọ́nwiwa tọn yọyọ he tọ́n lẹ plọn. Ṣigba, n’sọ zindonukọn nado to nuplọn sọn Jehovah, dotozọ́nwatọ daho hugan lọ dè. E ma yin awusọhia mítọn kẹdẹ wẹ e nọ mọ gba, ṣigba e sọ nọ mọ mẹhe mí yin to gigọ́ mẹ. (1 Samuẹli 16:7) Taidi doto de, n’nọ tẹnpọn nado na ayidonugo awutunọ dopodopo to gigọ́ mẹ, e ma yin azọ̀n he jẹ e te kẹdẹ. Ehe nọ zọ́n bọ n’nọ penukundo awutunọ dopodopo go ganji.

N’gbẹ́ to sinsẹ̀n to Bẹtẹli, podọ alọgigọna mẹdevo lẹ nado yọ́n Jehovah—ehe bẹ nukunnumimọjẹ pọndohlan etọn gando ohùn go mẹ hẹn—gbẹ́ yin dopo to nuhe nọ hẹn ayajẹ wá na mi hugan lẹ mẹ. Odẹ̀ ṣie wẹ yindọ Dotozọ́nwatọ Daho lọ Jehovah Jiwheyẹwhe ni hẹn azọ̀n po okú po wá opodo to madẹnmẹ.—Dile e yin didọ gbọn Yasushi Aizawa Dali.

[Nudọnamẹ odò tọn lẹ]

[Nudọnamẹ tangan]

“N’dọna yé dọ aliho nukunpedomẹgo dotowhé tọn he ma bẹ hùndido hẹn lẹ tin, podọ n’na wà nuhe go n’pé lẹpo nado gọalọna awutunọ he wá dè e lẹ”

[Nudọnamẹ tangan]

“Azọ́n mẹzizẹ tọn lẹ wiwà matin ohùn ko wá hẹn ẹn họnwun dọ nukunpedomẹgo matin hùndido nọ hẹn ale susu wá”

[Yẹdide]

To aga: E to hodidọ de na

To adusiwhé: Yẹn po asi ṣie Masuko po to egbehe