Tej Uas Vajtswv Tsim Qhia Tau Dab Tsi?

‘Cia li mus nug tej tsiaj los sis tej noog, lawv yuav qhia koj. Cia li mus thov tej tsiaj nruab nqhuab thiab tej tsiaj nruab deg qhia kev txawj ntse rau koj.’​—YAUJ 12:7, 8

OB PEB xyoos tas los no cov neeg tshawb txuj thiab cov kws tsim ub tsim no kawm tau ntau yam los ntawm tej nroj tsuag thiab tej tsiaj. Lawv ua tib zoo kawm thiab qog ntau yam los ntawm tsiaj thiab nroj tsuag. Lawv ua li no kom thiaj tsim tau tej yam tshiab los siv, los sis kho tej tshuab uas lawv twb xub tsim lawm kom zoo dua qub. Peb yuav mus kawm txog ib co tsiaj, thiab thaum peb mus kawm nug koj tus kheej li no, ‘Leej twg yog tus tsim tej tsiaj no thiab tsim nyog peb qhuas leej twg?’

Peb Kawm Tau Li Cas Los Ntawm Ib Hom Ntses Loj Ob Phab Tis

Cov tsim dav hlau kawm tau li cas los ntawm hom ntses loj no? Lawv yeej kawm tau ntau yam. Hom ntses no yog tiav niam tiav txiv lawd hnyav npaum nkaus li plaub tug ntxhw, nws muaj lub cev khov heev thiab muaj ob daim ntxuaj uas zoo li tis. Tus ntses loj no yeej ua tau luam dej zoo heev hauv hav dej. Thaum tus ntses loj nrhiav noj nrhiav haus, nws ua luam dej ncig thiab tshuab npuas ua voj voog vij ib hom cw los sis ntses. Cov npuas no ua lub vas vij cov ntses los sis cov cw coj los rau saum nplaim dej kom nws thiaj noj tau.

Cov tshawb txuj tsis nkag siab tias ib tug ntses uas loj ua luaj thiab muaj lub cev txhav heev ho ua tau luam dej ncig li ntawd. Lawv mam tshawb pom tias tos tus ntses ua tau li no los twb yog nws ob phab tis. Nyob ntawm ob phab tis hauv ntej, muaj ib leej nplai zoo li kaus hniav.

Thaum tus ntses ua luam dej cov nplai hniav no pab kom nws ua tau luam dej zoo. Ua cas thiaj ua tau li no? Muaj ib phau ntawv qhia tias, cov nplai ua rau dej khiav tau npws yos saum ob phab tis kom yooj yim rau tus ntses ua luam dej mus rau saum nplaim dej. Yog tias ob phab tis tsis muaj cov nplai ces ua tsis tau li no.

Tib neeg kawm tau li cas los ntawm qho no? Yog tib neeg tsim dav hlau ob phab tis kom zoo li tus ntses no ob phab tis ces yuav tsis muaj teeb meem thiab yuav tsis tau ib sij kho. Ntsos Loos (John Long) uas yog ib tug kws kawm seb tej nroj tsuag thiab tej tsiaj zoo li cas thiab ua li cas, nws ntseeg tias muaj ib hnub twg “peb yuav pom txhua lub dav hlau cov tis muaj cov nplai kaus hniav zoo li tus ntses loj ob phab tis thiab.”

Peb Kawm Tau Li Cas Los Ntawm Ib Hom Noog Hiav Txwv Ob Phab Tis

Peb twb paub lawm tias tib neeg qog tsim tis dav hlau zoo li tis noog. Tiam sis niaj hnub nim no cov neeg txawj ntse uas tsim ub tsim no yim huab txawj ua tis dav hlau zoo tshaj qub lawm. Ib phau ntawv tshawb txuj hais tias, cov neeg tshawb txuj hauv lub tsev kawm ntawv qib siab uas nyob hauv xeev Falau-idas (Florida) xyaum qog hom noog hiav txwv ob phab tis. Lawv kawm seb thaum tus noog ya saum nruab ntug nws muab nws ob phab tis ua li cas. Ces lawv thiaj tsim ib lub me nyuam koob yees duab uas txawj ya. Lub me nyuam koob yees duab no ya tau tus yees nyob twj ywm ib qho chaw, thiab ya tau mus siab mus qis ceev heev.

Tos cov noog hiav txwv ya tau zoo heev los, twb yog lawv quav tau lawv ob phab tis ntawm lub luj tshib thiab lub xub pwg. Tsis tas li ntawd, phau ntawv tshawj txuj hais ntxiv tias, lub me nyuam koob yees duab uas lawv tsim, lawv kuj ua cov tis kom muaj ntsis zoo li tus noog ob phab tis thiab. Cov tis ua kom lub me nyuam koob yees duab ya tau tus yees thiab nyob twj ywm ib qho chaw. Amelikas cov tub rog uas ya dav hlau xav tsim kom tau cov me nyuam koob yees duab no kom thiaj mus nrhiav tau tej tshuaj tua lom neeg hauv tej nroog loj.

Peb Kawm Tau Li Cas Los Ntawm Tus Nab Qa Tsiav Tej Tes Taw

Peb kuj kawm tau ntau yam los ntawm cov tsiaj uas nyob saum nruab nqhuab thiab. Xws li tus nab qa tsiav uas muaj peev xwm heev nce tej phab ntsa thiab qab nthab tsev. Nyob hauv phau Vajlugkub los yeej qhia txog tus tsiaj no muaj peev xwm npaum li cas. (Pajlug 30:28) Ua li cas nab qa tsiav nce tau saum tej es ho tsis poob los?

Tos nab qa tsiav poob tsis tau los, twb yog lawv tej tes taw muaj ib co plaub me me uas nplaum heev. Tsis yog tias lawv tej tes taw muaj kua nplaum. Thaum lawv nce ib yam dab tsi ces qhov chaw uas lawv tsuj ntawd thiab cov plaub me me ntawm lawv cov tes taw txawj los sib lo kom nyob ruaj txhob poob. Tiam sis, tib neeg tej tes taw ua tsis tau li nab qa tsiav tej.

Tib neeg kawm tau li cas los ntawm qho no? Yog tib neeg tsim tej khoom siv kom nplaum tau zoo li nab qa tsiav tej tes taw mas yuav zoo thiab pab tau tib neeg heev. a Ib tug kws tshawb fawb hais tias, yog tib neeg tsim tau tej ntaub nplaum kom nplaum tau li nab qa tsiav tej tes taw uas cia li nplaum tau xwb, tsis tas muaj kua nplaum los sis tshuaj nplaum li, yuav pab tau heev thaum muaj nqaij ntuag los sis nqaij to.

Tsim Nyog Peb Qhuas Leej Twg?

Lub koom haum Naswnaus Elaunavthem thiab Xapej Aminixethevswm (National Aeronautics and Space Administration) tsim tau ib lub tshuab kom mus kev tau zoo li tus roob ris teb. Nyob teb chaws Filees (Finland) lawv tsim tau ib lub tsheb laij teb uas muaj rau txhais ko taw kom mus tau saum tej yam loj loj. Kuj muaj ib co kws tshawb txuj tsim tau ib co ntaub uas zoo li lub txiv ntoo thuv kom qhib thiab kaw tau thiaj dim pa. Hos ib lub koom haum ua tsheb qog tug ntses uas muaj lub cev zoo li lub thawv los tsim ib lub tsheb. Lawv qog tus ntses lub cev tsim lub tsheb kom txawm muaj cua tshuab los khiav tau tus yees. Dua li, muaj lwm cov kws tshawb txuj siv zog kawm seb ua cas lub plhaub pliag deg hu ua anpalaunim (abalone) yuav khov ua luaj. Lawv xav siv tus qauv no los tsim tsoos tsho tub rog kom tiv thaiv txhob raug mob.

Tib neeg ua tib zoo kawm txog ntau yam tsiaj thiab ntau yam nroj tsuag seb lawv coj li cas ua li cas. Tom qab ntawd, lawv muab tej uas lawv kawm tau sau khaws cia rau hauv koos pis tawj. Ib phau ntawv xov xwm qhia tias, yog cov kws tshawb txuj xav paub txog ib yam dab tsi ces lawv mus nrhiav hauv koos pis tawj uas khaws tej uas lawv tshawb tau, kom thiaj li pab lawv tawm tau tswv yim zoo. Tej uas neeg kawm tau los ntawm tej tsiaj los sis tej nroj tsuag tsis yog neeg li, tiam sis yog tej tsiaj thiab nroj tsuag li ntiag tug. Feem ntau yog ib tug neeg tsim tau ib yam tshiab nws muab nws lub npe tso rau kom nws thiaj tau nqi zog. Cov kws tshawb txuj hais tias, lawv yeej ris txiaj ntsig rau tej tsiaj thiab nroj tsuag, vim muaj tej no tib neeg thiaj qog tau thiab tsim tau ntau yam zoo los siv.

Ua cas tej tsiaj thiab nroj tsuag ho txawj ua tej uas lawv ua? Coob tus kws tshawb fawb hais tias nyob nyob ces tej tsiaj thiab nroj tsuag cia li txawj ua li lawv ua xwb. Tiam sis lwm cov kws tshawb fawb tsis xav li ntawd. Mais Kaum Npihis (Michael Behe) uas yog ib tug kws tshawb txuj hais tias, “Thaum peb pom ib tug noog taug kev thiab quaj li tus os, ces peb paub tias yeej yog tus os. Tib yam li ntawd, yog tej tsiaj thiab nroj tsuag txawj ua ub ua no, ces yeej yuav tsum muaj ib tug uas tsim kom lawv txawj ua tej yam ntawd.”

Yog ib tug neeg tsim tau tis dav hlau ya kom zoo txhob muaj kev phom sij, ib tug tsim tej ntaub qhwv nqaij to nplaum tau zoo, ib tug tsim tej tsoos tsho kom zoo, los sis ib tug tsim tej tsheb kom khiav tau tus yees, yeej tsim nyog rau tus neeg ntawd tau nqi zog thiab tau kev qhuas. Yog ib lub koom haum twg qog thiab siv ib tug neeg tus qauv los tsim ib yam dab tsi, es lub koom haum tsis muab lub koob lub npe, nqi zog, los sis tsis qhuas tus neeg ntawd, ces cuag li lub koom haum ntawd nyiag nws tus qauv thiab lawv yuav raug txim tau.

Yog tias cov neeg txawj ntse twb qog tej tsiaj thiab tej nroj tsuag tus qauv kom tsim tau tej yam zoo los siv, puas tsim nyog lawv ho hais tias tej no yog nyob nyob cia li tshwm los xwb? Yuav tsum yog tus neeg txawj ntse thiaj li yuav qog tau tus qauv, yog li ntawd tus tseem tswv uas tsim tus qauv yim huab txawj ntse tshaj. Qhov tseeb tiag, leej twg thiaj tsim nyog tau nqi zog, tus tseem tswv tsim los sis tus uas qog tus qauv?

Thaum Kawg Muaj Li No

Thaum tib neeg pom tias tej tsiaj thiab nroj tsuag txawj ua tej yam zoo, ua rau lawv xav li tus sau nkauj uas hais tias, ‘Yehauvas, koj tsim ib puas tsav yam! Thaum peb saib tej uas koj tsim los ntawd ua rau peb pom hais tias koj yog tus muaj tswv yim! Lub ntiaj teb puv nkaus txhua tsav yam uas koj tau tsim tseg.’ (Phau Ntawv Nkauj 104:24) Povlauj kuj xav ib yam nkaus li ntawd. Nws sau tias, “Txawm neeg tsis pom Vajtswv los yog lawv saib tej uas Vajtswv tsim txij thaum ntuj tsim teb raug los, lawv yeej paub tias Vajtswv zoo li cas. Thaum peb kawm txog tej uas Vajtswv tsim, peb yeej pom nws lub hwj chim uas nyob mus ib txhis thiab pom tias nws yeej yog Vajtswv tiag.”​—Loos 1:19, 20.

Txawm li los, muaj ib co neeg uas twb saib taus phau Vajlugkub thiab ntseeg tias muaj vajtswv los, lawv tseem hais tias Vajtswv yog tus ua kom tej tsiaj thiab nroj tsuag txawj txia. Tiam sis phau Vajlubkub qhia li cas?

[Cov lus hauv qab taw qhia]

[Cov lus rho hauv zaj no]

Ua cas tsiaj thiab nroj tsuag ho yuav muaj tswv yim zoo ua luaj?

[Cov lus rho hauv zaj no]

Leej twg yog tus tsim tej tsiaj thiab nroj tsuag?

[Ntsiab me/​Duab]

Yuav tsum yog tus neeg txawj ntse thiaj li yuav qog tau tus qauv, yog li ntawd tus tseem tswv uas tsim tus qauv yim huab txawj ntse tshaj.

Neeg qog ib hom noog hiav txwv phab tis los tsim dav hlau

Tus nab qa tsiav cov tes taw yeej huv si, txawm nws nce ub nce no los yeej tsis pom nws cov hneev tes hneev taw. Cov kws tshawb txuj xyaum qog nab qa tsiav cov tes taw.

Neeg qog tus ntses uas muaj lub cev zoo li lub thawv los tsim tsheb

[Credit Lines]

Dav Hlau: Kristen Bartlett/​University of Florida; nab qa tsiav cov tes taw: Breck P. Kent; ntses thawv thiab tsheb: Mercedes-Benz USA

[Ntsiab me/​Duab]

TEJ TSIAJ TXAWJ NRHIAV TAU KEV

Tej tsiaj hauv ntiaj teb no muaj tswv yim kawg txawj tawm mus nrhiav noj nrhiav haus thiab paub nrhiav kev rov qab los rau lawv lub zes. Cia peb mus tham txog ob hom tsiaj.

▪ Ntsaum Sib Zam Kev Li Cas Thaum ntsaum tawm mus nrhiav noj nrhiav haus, ua cas lawv ho paub rov qab los rau lawv lub zes? Cov kws tshawb txuj nyob hauv teb chaws Askiv tshawb pom tias, thaum ntsaum tawm mus lawv tso ib tug ntxhiab tseg thiab ua kev kom lawv thiaj paub rov los rau lawv lub zes. Muaj ib hom ntsaum thaum lawv tawm ntawm lawv lub zes mus lawv ua ntau ntau txoj kev tawm mus. Muaj ib phau ntawv qhia tias hom ntsaum no ua cov kev kom muaj ntau ceg. Thaum lawv rov qab los, yog lawv los txog ib txoj kev twg ces lawv xaiv txoj uas xub mus txog lawv lub zes dua, ua li no thiaj txuag tau lawv lub zog. Cov ntsaum txawj ua li no kom lawv thiaj tawm mus thiab rov los yooj yim, tsis tas li ntawd lawv thiaj li tsis poob zoo. Qhov ua cov ntsaum ua li no lawv muaj tswv yim kawg.

▪ Noog Txawj Nrhiav Kev Li Cas Thaum noog tsiv chaw lawv ya deb heev, txawm yuav muaj huab cua phem los lawv yeej tsis poob zoo li. Ua cas noog ho paub ua li no? Cov kws tshawb fawb kawm thiab pom tias thaum yav tsaus ntuj cov noog txawj saib seb lub hnub tig li cas nyob li cas. Cov noog ua li no kom lawv thiaj paub seb yog lub caij twg lawm, thiab seb lawv yuav ya mus rau qhov twg.

Leej twg qhia kom ntsaum txawj nrhiav kev tawm mus thiab rov los? Leej twg qhia kom tej noog txawj nrhiav kev ya tsiv chaw? Puas yog lawv cia li paub ua lawv xwb? Los sis yeej muaj ib tug Tsim?

[Credit Line]

© E.J.H. Robinson 2004