KI TSALPAY abal u k’wajat al jun i museo ju’taj ti wa’ats yan i libros axi biyálits. Wa’ats yan i libros axi lej ódhnachits, talchik mits’at ani k’e’atchik yabáts kidhat. Pero k’wajat jun axi lej alabél ani tejwa’ abal lej pílits k’al axi k’e’at. Tam, walám tatá’ ne’ets ka konoy axi u t’ojnal taná’: «¿Axé’ játs axi más ít?». Jajá’ ne’ets ti tók’tsiy: «Imbáj, játs axi más biyál ani yab jayk’i’ jalk’unchámej in ot’ól». Tam tatá’ junilek’ij a uchál: «Tejwa’ lej ít, ¿walám játs kom lej beletnámej?». Jajá’ ti tók’tsiyal: «Imbáj, axé’ játs axi más odhnámej, ats’enek ani ma le’námej ka chikan». Tam walám tatá’ a tsálpayal ta kwetemtal, «¿k’al jant’oj ti ts’ejkadh?».

An Biblia pel ejtíl axé’ xi libro. Pel jun i libro axi lej biyálits ti ts’ekamej. Wa’ats k’e’at i libros axi jayej lej biyálits, pero lej tálnekits. Jun i t’iplab, an científicos in dhuchamal yan i libros, pero tam kin exóbna’chik jant’oj ít, kwa’alchik kin ts’ejka’ k’e’at i libros. Jayej, bélits abal in elamalchik an ilál abal yan i yawláts, axé’ yab ets’ey u tólmix. Yan k’al axé’chik xi libros yabáts u eynal kom lej tálnekits o yabáts kidhat.

An Biblia lej pílits k’al jawakits tam libro. In kwa’alits tres mil quinientos i támub ti ts’ejkámej pero k’wajatej kidhat. Bélits abal exámej ka talabedháj, yabáts ka eyendháj ani ka chikan, an Biblia in kuxuyámal patal axé’ ani yab jita’ in ejtowámal kin jálk’unchij an tsalap. Yab wa’tsinének k’e’at i libro axi kin kalchiy an Biblia, kom an Biblia biyálits tin olnámal jawa’ yan i atikláb ítek’ij tin exlámal (ka tsu’uw an recuadro «¿Anticuada, o adelantada para su tiempo?»).

Pero walám tatá’ ka tsalpay: «¿Belej u eynal an exobchixtaláb axi k’wajat ti Biblia?». Abal ki exla’, ki tsalpay k’al an k’ibataláb axi más tu odhnál, ejtíl yan i atikláb in kwe’eyal axi k’e’at ani in odhnál, jayej, lej wa’ats i pextaláb. Xowé’ ki tsu’uw talchik i exobchixtaláb axi k’wajat ti Biblia ani ki tsalpay, «¿walám ne’ets ku k’wajiy más alwa’ max patal an atikláb kin t’aja’ak axé’?».

KI T’AJA’ ABAL KA WA’TSIN I KOYATTALÁB

«Ne’ets kit kulbéjchik max ki tólmixin abal ka wa’tsin i koyattaláb, kom tam ne’ets ki exláj abal a k’ak’nál a Dios» (Mateo 5:⁠9). «Ka tsápnanchij kit k’wajiy koyat k’al patal an atikláb» (Romanos 12:18).

KI YÁJNANCHIJ AXI K’E’AT ANI KI PÁKWLANCHIJ

«Ne’ets kit kulbéjchik max a yájnanchal a at inik kom tamits a Dios ne’ets ti yájnanchij jayej» (Mateo 5:⁠7). «Ka k’ayana’ ani ka pákwlanchij jitats ti odhnál. Jant’ini’ a Jehová * ti pákwlanchij a wálab, antsaná’ ka pákwlanchij a at inik max walbinének k’al tatá’ (Colosenses 3:13).

YAB KI POK’ODH TSU’UW NIBAL JITA’

«A Dios in ts’ejka’ júnkats i inik abal játs ka yáney ani kin t’uchiy an tsabál» (Hechos 17:26). «A Dios yab in pok’odh tsu’tal an atiklábchik, patal in báts’uwal, jitakitsk’ij tam inik axi u k’ak’nax k’al Jajá’ ani in t’ajál jawa’ Jajá’ in lé’» (Hechos 10:​34, 35).

YAB KI ODHNA’ AN TSABÁL

«A Jehová Dios in punuw an inik ban jardín de Edén abal kin t’aychiy ani kin béletna’ an tsabál (Génesis 2:15). A Dios «ne’ets kin k’ibedha’ jita’chik k’wajat in odhnál jawa’ wa’ats tejé’ ban tsabál» (Revelación [Apocalipsis] 11:18).

YAB KI K’AINCHIJ JAWA’ YAB I K’ÁL ANI YAB KI T’AJA’ TU UXUMBEJ NIBAL TU INIKBEJ

«Ka lej t’aja’ ti kwéntaj yab ka wat’adh k’ainchij an k’aláb axi tejé’ tsabál, kom yab játs axi ne’ets ti tólmiy abal ka ko’oy i ejataláb abal ets’ey» (Lucas 12:15). «Wa’ats i uxumbejchik ani i inikbejchik, wa’ats i jáylomchik k’al jawa’ pel in k’ál in at inik, kom tatá’chik pelits ti k’ál a Dios ma yab in tomnál ka t’iloxna’ in kidháb t’ajbílchik» (Efesios 5:⁠3).

YAB KU KWE’LÁTS ANI KU T’OJON TSÁPIK

«I lej lé’ ki t’aja’ expidh jawa’ alwa’» (Hebreos 13:18). «Max it kwe’nének, yabáts kit kwe’láts, tokat ka lej luba’ ki t’ojon. In tomnál ka t’ojondha’ a k’ubak k’al i alwa’ t’ojlab» (Efesios 4:28).

KI TÓLMIY JITA’CHIK IN YÉJENCHAL

«Ka kanatbédhanchij in ichích jitats yab kanat, ani ka tólmiy jita’ yab in éjtowal ka tsapnéj, ka k’ayana’ patal an atikláb» (1 Tesalonicenses 5:14). Kwa’al ki tólmiy axi ódh inik ani axi pel i tsémchidh uxum k’al an yejenchixtaláb axi in kwa’al» (Santiago 1:27).

An Biblia tu exóbchal jant’ini’ ki eyendha’ axé’chik xi exobchixtaláb ti ejatal. Max patalak an atikláb kin eyendha’ axé’ xi exobchixtaláb, ¿yab walám ne’ets ku k’wajiy más alwa’? Max ki lej tsalpay, an exobchixtaláb axi ti Biblia más u eynal xowé’. Pero, ¿jant’ini’ in éjtowal ti tólmiy tatá’?

Jun a k’icháj, a Jesús in uluw: «An tsalpadhtaláb ne’ets ka tejwaméj k’al jawa’ jun in t’ajál» (Mateo 11:19). Tam, kwa’al ki eyendha’ an exobchixtaláb axi k’wajat ti Biblia, antsaná’ ne’ets ka tejwaméj max chubax u eynal. Walám tatá’ a tsalpayamal, «max an Biblia chubax u eynal, in tomnál ti kin tólmiy naná’ jayej». Walám ma a konowiyamal, «¿chubax in éjtowal ti kin tólmiy abal ku ts’ejka’ an k’ibataláb axi k’wajat u tametnál xowé’?». Ki tsu’uw jun i t’iplab.

A Diana * pel jun i mimláb axi u k’wajílak lej kulbél k’al in yanél ani in kwa’alak patal jawa’ in yéjenchal. Pero jun dhúbatk’ij in wat’a’ yan i yajchiktaláb, tsémets in ts’ik’achil, jiláxin k’al in tomkíl ani yabáts in ko’oy jawa’ in yéjenchij. Jajá’ in uluw: «Yabáts u exlálak jant’oj ne’ets ku t’aja’. U k’iba’ u ts’ik’achil, u tomkíl ani u k’ima’, u ats’alak abal ne’ets kin ólman».

A Diana in exbay abal lej chubax axé’ xi kaw: «Expidh i éjtowal ku k’wajiy setenta i támub ani max ku beletnáj, i éjtowal ku k’wajiy ochenta. Pero al i ejatal i tametnál yan i k’ibataláb ani i yajchiktaláb ani tam ki t’aja’ ti kwéntaj wat’eyits an támub» (Salmo 90:10).

A Diana in aliy i tolmixtaláb ban Biblia abal kin tám­etna’ patal an k’ibataláb. Ban óxlom i ajumtaláb axi ne’ets ki tsu’uw talbél, ne’ets ki t’aja’ ti kwéntaj abal yan i atikláb lej tolmiyámej k’al an exobchixtaláb axi k’wajat ban Biblia. In t’ajámalchik ti kwéntaj abal an Biblia lej ­pílits k’al axi k’e’at an libros, yab ejtíl an libros axi expidh u eynal wé’ i támub ani talbél yabáts. ¿Jale’ walám? ¿Walám kom pel in káwintal a Dios? (1 Tesalonicenses 2:13).

Walám tatá’ jayej a tsalpayámal abal ti ejatal i tametnál yan i k’ibataláb ani abal lej dhubat u wat’el an támub. ¿Jita’ a kónchal ti tólmiy tam a ats’ál abal an k’ibataláb ti lej odhnálits?

Ka tsu’uw ox i tolmixtaláb axi tu pidhál an Biblia. In éjtowal ti tólmiy:

1. Abal yab ka ko’oy i k’ibataláb k’al axi k’e’at an atikláb.

2. Abal ka ts’ejka’ an k’ibataláb.

3. Abal ka kuxuy an k’ibataláb axi yab a éjtowal ka ts’ejka’.

Axé’ ne’ets ki ­exóbna’ tin aytal an ajumtaláb.