Twende kovidio oini

OMBATERO KEṰUNḒU | OKUKURISA OVANATJE

Honga omuatje woye ohunga nomahakaeneno womonyama

Honga omuatje woye ohunga nomahakaeneno womonyama

OMAUZEU

Ozombura tjiva nḓa kapita, ovanene mape ya va ri ovandu ovatenga mba ri noruveze okuhungira ku novanatje vawo ohunga nomahakaeneno womonyama. Nu owo aave yenene okukahurura oviṋa kouṱiṱiṱiṱi, otja kovihepwa na kozombura zomuatje.

Oviṋa avihe mbyo vya runduruka. Embo ndi The Lolita Effect ri tja: “Ovanatje ve muna ozombuze zomahakaeneno womonyama ngunda ave nozombura ozonḓiṱi tjinene, nu oviṋa ovanatje mbi ve muna kotungovi ohunga nomahakaeneno womonyama vi ye rurukira ko tjinene.” Hapo oviṋa mbyo vi vatera ovanatje poo vi ve hihamisa?

OVIṊA MBI MO HEPA OKUTJIWA

Oviṋa mbi tjama nomahakaeneno womonyama vi ri koṋa akuhe. Membo re ndi Talk to Me First, Deborah Roffman wa tjanga kutja “omahungi, ozombuze zomarandisiro, ozomuvi, omambo, omisiki, ozoprograma zotiivii, ozombuze, ozongeima, ouyendjezewa, nozokombiuta vye ura noviṋa mbi tjama nomahakaeneno womonyama mbi tjita kutja ovanatje ovengi ve ute okumuna kutja omahakaeneno womonyama . . . otjiṋa otjinanḓengu tjinene.”

Ozonganda zomarandisiro onḓe sokupewa ondjo. Ovarandise novandu mbe pitisa ozombuze zomarandero ve randisa ozombanda zakamuzu kovanatje nḓe ve rongerisa okuyandja ombango kombunikiro ngunda ave ri ovaṱiṱi. Embo ndi So Sexy So Soon ri tja: “Ovarandise ve tjiwa kutja ovanatje ve vanga okuyakurwa i yovakwao. Nu owo ve yenene okuungurisa omuano mbwo okurandisa oviṋa vyawo. Ondando yovarandise oyokuvanga kutja ovanatje ve vange oviṋa ovipe, nungwari kayokurandisa ovanatje komahakaeneno womonyama.”

Ondjivisiro kai ya yenena. Tjimuna tji pe nombangu pokati kokutjiwa ohauto kutja i ungura vi nokurira omuhinge omuwa, wina pe nombangu pokati kokukara nounongo ohunga nomahakaeneno womonyama nokuungurisa ounongo mbwo okutjita ozondando ozosemba.

Epu enanḓengu: Ndino, ove mo hepa okuvatera ovanatje voye okurongerisa ‘ozondunge’ zawo kutja ve yenene “okupangura pokati kouwa nouvi.”—Ovaheberi 5:14.

OVIṊA MBI MO YENENE OKUTJITA

Kara norupa. Nandarire kutja mape ya a rire otjiṋa otjizeu okuhungira ku novanatje voye ohunga nomahakaeneno womonyama, omerizirira woye. Nu iho otjiṋa tji mo sokuyakura.—Omurari wOmbeibela: Omiano 22:6.

Kareye notjihungiriro otjisupi. Pendje nokukara nehungi ere, ngunda amu ri mouyenda poo ngunda amamu ungura oviungura ponganda, unguriseye oruveze ndwo okuhungira kumwe. Okuvatera omuatje woye kutja ma paturuke, pura omapuriro ngu maye raisa oumune we. Otjotjihorera, pendje nokutja, “Hapo ove u tjaterwa okutara kozombuze nḓe pendura ozonḓuma zomahakaeneno womonyama?” ove mape ya o tja, “Ongwaye tji u muna kutja ovatjiukise ve ungurisa oviperendero otja imbyo okurandisa oviṋa vyawo?” Kombunda ya indu omuatje woye tja zu nokuzira, mo yenene okumupura kutja, “Hapo ove u noumune uṋe ohunga notjiṋa hi?”—Omurari wOmbeibela: Deuteronomium 6:6, 7.

Hungira ku nomuatje woye otja kozombura ohunga nomahakaeneno womonyama. Ovanatje mbe hi ya ya koskole mave hepa okuhongwa omana nge ri wo ohunga noviṋepo vyourumendu poo vyoukazendu, na wina omuano wokutja mave yenene okuritjevera vi kovandu mbe tjera, poo mbe ṱuna ovanatje momuano mbu he ri wo. Ovanatje otja pu mave kuru, ve hepa okuraerwa oukahu ohunga nokutja omurumendu nomukazendu tji va rara pamwe, ve yenena okueta omuatje. Indu tji va rire omitanda, owo mave sokuzuva nawa epu arihe ohunga nomahakaeneno womonyama noumune wa Jehova ohunga na wo.

Honga omuatje woye okukara novikaṋena oviwa. Uta okuhonga omuatje woye ngunda ee ri omuṱiṱi okukara nouatjiri, ouṱakame, nondengero. Ku nao, indu tji maku hungirwa ohunga nomahakaeneno womonyama, tjandje u nepu ku mo zikamisire ko ehungi roye. Wina, hungira ohunga nongamburiro yoye oukahu. Otjotjihorera, indu tji u muna kutja omahakaeneno womonyama komurungu worukupo ye ri posyo hungirira kotjiṋa ho. Nu kahurura kutja ongwaye tje ri navi poo omanaumba. Embo ndi Beyond the Big Talk ri tja: “Omitanda mbi tjiwa kutja ovanene vawo kave yakura omahakaeneno womonyama komurungu worukupo, owo potuingi kave kara norupa momahakaeneno womonyama.”

Kara notjihorera otjiwa. Hupa otja komirari mbi u honga. Otjotjihorera, hapo u yora indu ovandu tji mave hungire ohunga nomahakaeneno womonyama? U zara ozombanda nḓe raisa omuzu? Poo u nyanda orombe? Oviṋa otja imbyo mavi yenene okungundiparisa omirari mbi mo kondjo okuhonga momuatje woye.—Omurari wOmbeibela: Ovaroma 2:21.

Kara noumune ouwa. Omahakaeneno womonyama otjiyandjewa okuza ku Mukuru, nu momuano omusemba, mbu ri orukupo, mo yenene okuyorokera otjiyandjewa hi. (Omiano 5:18, 19) Raera omuatje woye omuzandu poo omukazona kutja noruveze ma yenene okuyorokera otjiyandjewa hi nokuhinomihihamo poo ozongendo nḓe za momahakaeneno womonyama komurungu worukupo.—1 Timoteus 1:18, 19.