Ovarumendu mave yenene vi okukara noupanga ouwa ku novanatje vawo ovazandu?

“TATEE, ongwaye tji u tjiwa ovingi nao?” Hapo omuatje woye omuzandu wa rora okukupura epuriro otja indo? Oruveze ndwo, otja ihe ngahino oo tjaterwa tjinene. Posi yokutja, indu omuatje woye tja kayenda komurungu okuṱakamisa ondunge yoye na munu mo ouwa, tjiri omutima woye u kara nondjoroka tjinene. a—Omiano 23:15, 24.

Hapo omuatje woye omuzandu ngunda we ku suvera tjimuna tjaa tjiti morukapitaveze? Poo otja tji me kuru orusuvero nda ri na rwo ku na ove ru yenda amaru yaruka ombunda? Omomuano uṋe mu mo yenene okukara popezu nomuatje woye otja tji ma yende ame kuru okurira omurumendu? Rutenga, ngatu tare komauzeu tjiva ovarumendu mbe novanatje ngu ve muna.

Omauzeu yetatu nge kara ko

1. OKUHINOKUKARA NORUVEZE: Momahi omengi, ovarumendu tjinene ombe muna ovimariva okutumba eṱunḓu rawo. Potuingi, oviungura vyawo vi hepa kutja ve kare kokure nonganda oure wozoiri ozengi. Motuveze tjiva, ovarumendu ve kara noruveze oruṱiṱi ku novanatje vawo. Otjotjihorera, ongonḓononeno ndja tjitwa moFrance ya raisa kutja, ovarumendu ve kara pu novanatje vawo kehi yozominute 12 meyuva.

RIPURIRA KU IMBI: Oruveze ndu ṱa pi ndu yenena okukara pu nomuatje woye omuzandu? Oure wotjivike tji matji kongorere ko poo vivari, tjanga oruveze ndu wa kara pu nomuatje woye eyuva arihe. Tji wa tjiti nao, mape ya o kumisiwa i yoruveze ndu kara pu nomuatje woye.

2. OKUHINOKUKARA NOTJIHORERA OTJIWA: Ovarumendu tjiva kaave kara noruveze ku nootate wawo. Jean-Marie, ngwa tura moFrance wa tja: “Ami hee kara noruveze oruingi okuhungira pu na tate.” Omomuano uṋe otjiṋa hi tji tja ṱuna ku Jean-Marie? Eye wa kayenda komurungu kutja: “Tje ndji etera omauzeu ngu mbi hi na ee undjire ko. Otjotjihorera, kaya ri oupupu kwami okuhungira ku novanatje vandje ovazandu.” Moviṱo tjiva, ovarumendu ve tjiwa ooihe vawo nawa, posi yokutja oupanga pokati kawo kau rire ouwa. Philippe, wozombura 43 wa tja: “Ya ri ouzeu ku tate wandje okundjiraisira orusuvero. Otjiṋa hi tja tjita kutja mbi ungure oukukutu okuraisira omuatje wandje omuzandu orusuvero.”

RIPURIRA KU IMBI: Hapo u muna kutja oupanga mbu u na wo ku na tate woye u ṱuna komuano mbu u tjinda omuatje woye omuzandu? Hapo u rimuna kutja u horera kongaro yatate woye ombwa poo ombi? Omomuano uṋe?

3. OKUHINOKUMUNA ONDUNGE OMBWA: Ozombazu tjiva ze tjaera ovarumendu okuhinokukurisa ovanatje vawo. Luca, ngwe kurisiwa mehi ra Europa wa tja: “Koṋa ku mbe kurira, ovandu aave munu kutja okukurisa ovanatje oviungura vyovakazendu.” Mozombazu zarwe, ovarumendu ve tunduuzwa okukara noveta ongukutu posi ya ave ha kara norupa moviṋa vyarwe. Otjotjihorera, George ngwe kurira moAfrica wa tja: “Mombazu yandje, ooihe kave yenene okunyanda ku novanatje vawo mokutira kutja maku wisa ousemba wawo. Ku nao, aruhe ee kara nouzeu okukara pu nomuatje wandje omuzandu.”

RIPURIRA KU IMBI: Momaturiro woye omerizirira yeṋe ooihe ngu ve undjirwa ko okutjita? Hapo owo va raerwa kutja okutjevera ovanatje oviungura vyovakazendu uriri? Hapo ooihe ve tunduuzwa kutja ve sokuraisa orusuvero kovanatje vawo ovazandu? Poo ovandu ovengi momaturiro woye ve muna kutja katjiṋa otjiyakurwa okutjita nao?

Indu tji u ri ihe ngu muna omauzeu yemwe nga, omomuano uṋe mu mo yenene okutoṋa? Tara komiano mbi mavi kongorere mba.

Uta ngunda omuatje woye omuzandu e ri omuṱiṱi

Ovanatje ovazandu ve kwatwa nonḓero yokuhorera kooihe yawo. Ku nao, ngunda omuatje woye e ri omuṱiṱi, ungurisa onḓero omuatje woye ndje na yo okuhorera kove momuano omuwa. Omomuano uṋe mu mo yenene okutjita nao? Nu oruṋe tji mo yenene okumuna oruveze okukara pu na ye?

Otja pu mo yenene, kondja okuungura oviungura vyeyuva pu nomuatje woye omuzandu. Otjotjihorera, indu tji mo ungura oviungura vyoponganda eye nge ku vatere. Indu tji mo kombo, mu pa okakombo okaṱiṱi kutja me ku vatere, nu indu tji mo se, mu pa okaharaova okaṱiṱi kutja me ku vatere. Eye ma kara nondjoroka yokuungura ku na ove otjomundu ke vanga okuhorera ko. Mape ya, ape kambura oruveze okumana oviungura mbi, posi ya mo yenene okupamisa orusuvero pokati keṋu amu yevari nu mo yenene okumuhonga okuungura oviungura nawa. Morukapitaveze, Ombeibela aai tunduuza ooihe okuungura oviungura vyeyuva ku novanatje vawo, nokuungurisa oruveze ndwo okuhungira pu na wo nokuvehonga. (Deuteronomium 6:6-9) Indji wina ondunge ombwa moruveze rwetu.

Kombanda yokuungura pamwe, twa po oruveze rwokunyanda pamwe. Okunyanda pamwe ku mu pa oruveze kutja mu yoroke. Omakonḓononeno ye raisa kutja ooihe tji mave nyanda ku novanatje vawo, ve tunduuza ovanatje kutja ve rire ozombanḓe.

Ihe nomuatje we omuzandu tji mave nyanda pamwe wina otjiṋa otjinanḓengu tjinene. Omukonḓonone wena Michel Fitze wa tja: “Omokunyanda omuatje me hungira ku na ihe nawa.” Indu tji mave nyanda, ihe u yenena okuraisa orusuvero rwe komuatje we omuzandu momambo na movitjitwa. Mokutjita nao, eye u honga omuatje we omuzandu omuano wokuraisa orusuvero wina. André, ihe ngwa tura moGermany wa tja: “Indu omuatje wandje omuzandu tja ri omuṱiṱi, eṱe potuingi aatu nyanda pamwe. Ami ee mu pukata, nu eye we rihongera okuza koruveze ndwaatu kara pamwe okuraisa orusuvero kwami.”

Oruveze rwokurara ooruveze rwarwe ihe mu ma yenene okuraisa orusuvero komuatje we omuzandu. Aruhe mu lesera ehungi, nu u puratene komuano mu ma raisa ondjoroka nozongendo ohunga neyuva. Indu tji mo tjiti nao, ove mo tjiti kutja i rire oupupu ku ye okukayenda komurungu okuhungira ku na ove otja tji me kuru.

Kayende komurungu okutjita oviṋa mbi mwa suvera nomuatje woye

Ovanatje tjiva omitanda mape ya ave ha kara nonḓero indu ooihe tji mave kondjo okuhungira ku na wo. Indu omuatje woye omuzandu tje hi nokuvanga okupurwa omapuriro, o munu kutja eye ke nokuvanga okuhungira pu na ove. Eye mape ya a kara nonḓero yokupaturuka indu tji wa rundurura omuano woye wokuuta okuhungira ku na ye.

Jacques, ihe ngwa tura moFrance, povikando tjiva aa munu ko ouzeu okuhungira ku nomuatje we omuzandu Jérôme. Pendje nokuṋiṋikiza omuatje we omuzandu okuhungira, eye wa rundurura omuano we wokuuta okuhungira. Ku nao, owo aave nyanda pamwe otjimbere. Jacques wa tja: “Kombunda yokurikuturisa orutu, eṱe aatu haama komahozu nu atu suva kaṱiṱi. Potuingi, omuatje wandje omuzandu aa yenene okuhungira oruveze ndwo. Mena rokutja oweṱe atu yevari kourike wetu, ami ee munu kutja oruveze ndu tu na rwo pamwe aaru tjiti kutja pe kare noupanga wapeke pokati ketu.”

Pe ri vi indu omuatje woye tje ha suvera omanyando? André u zemburuka ozoiri eye nomuatje we omuzandu nḓaave tara kozonyose. André wa tja: “Eṱe aatu twa po ovihavero ongurova ngunda ku noutarazu. Okuzambo atu rikutjire kutja tu mune oupyu nu atu pwena otee okutara kevaverwa. Eṱe aatu hungire ohunga na ingwi ngwa mema ozonyose, noviṋa mbi tu kendisa. Eṱe aatu hungirire koviṋa avihe.”—Jesaja 40:25, 26.

Pe ri vi indu tji u ha suvera okutjita oviṋa tjiva omuatje woye omuzandu me nonḓero mo? Mongaro ndjo, ove mo sokukara noruveze okutjita oviṋa mbi u ha vanga okutjita. (Ovafilipi 2:4) Ian, ngwa tura moSouth Africa wa tja: “Ami mba suverere omanyando tjinene kombanda yomuatje wandje omuzandu Vaughan. Eye wa suverere ozonḓera nozokombiuta. Ku nao, ami mba tjita ozongondjero okukara nonḓero moviṋa mbyo. Ami ee mu twara kotuveze twomaraisiro wozonḓera nokunyanda ku na ye okutukisa ozonḓera mokombiuta. Mena rokutja aatu nyanda pamwe nondjoroka, ami mba muna kutja Vaughan aa yenene okuhungira ku na ami noupaturuke.”

Kurisa ongamburiro mu ye omuini

“Tara, papa tara.” Hapo okanatje koye okazandu ka yenena okukuraera nao indu tji ka tjiwa okuungura otjiṋa otjipe? Indu tje ri omutanda nai, hapo ngunda u paha okutangwa i yove? Mape ya ka tjiti nao. Posi yokutja, eye tjiri ma hepa okutangwa i yove kutja me kure okurira omurumendu ngwe rikuramena.

Tara kotjihorera tja Jehova Mukuru omuini tjaa tjindi umwe wovanatje ve ovazandu. Indu Jesus tja uta ehupo re kombanda yehi, Mukuru wa raisa orusuvero rwe ku ye na tja: “Ingwi Eye Omuna wandje omusuverwa Ami mu mbi nonyuṋe.” (Mateus 3:17; 5:48) Otjiperi kutja ove u nousemba wokuvyura nokuhonga omuatje woye omuzandu. (Ovaefese 6:4) Posi ya, hapo ove u paha oruveze okumutanga moviṋa oviwa mbya hungire poo mbya tjiti?

I rira ouzeu kovarumendu tjiva okutanga nokuraisa orusuvero. Owo mape ya ve kurira momaṱunḓu ovanene vawo maave tara kozondataiziro pendje nokutara koviṋa oviwa mbi va tjiti. Indu tji pe ri nao, ove mo hepa okutjita ozongondjero okukurisa ongamburiro yomuatje woye omuzandu. Omomuano uṋe mu mo yenene okutjita nao? Luca, ngwa tamunwa rukuru, aruhe aa ungura pu nomuatje we omuzandu wozombura 15 wena Manuel, oviungura vyoponganda. Luca wa tja: “Povikando tjiva ee raere Manuel okuuta otjiungura ku ye omuini nu mbi mu vatere tji ma hepa ombatero yandje. Oruveze oruingi, eye aa ungura otjiungura ku ye omuini. Ondoṋeno ye aai mu pe ongamburiro mu ye omuini. Indu eye tja toṋa ami ee mu tanga. Indu tje hi na wa ungura nawa otja pa ri ama undjire ko, ami ee mu raere kutja mbi nondangi kozongondjero ze.”

Ove wina mo yenene okutunduuza omuatje woye omuzandu okukara nongamburiro mu ye omuini kutja ma yenenise ozondando ozonene mehupo re. Hapo tjike indu tji mo munu kutja omuatje woye omuzandu ma toora orure okuyenenisa ozondando ze? Poo tjike indu ozondando ze tji ze he ri ozombi, posi ya tji za panguka ku inḓa nḓotjo mu toororera? Mozongaro otja inḓo, ove mape ya mo hepa okutara nawa koviṋa mbi wa ri amo undjire ko. Jacques, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Ami mbi kondja okuvatera omuatje wandje omuzandu okutwa po ozondando nḓu ma yenenisa. Nu wina mbi kondja okutjita kutja ozondando nḓo ze rire oze nu aze ha rire ozandje. Okuzambo, ami mbi rizemburukisa omuini kutja eye ma hepa okuungurira kozondando ze omuini otja koruveze rwe.” Puratena koumune womuatje woye omuzandu, mu tanga koviṋa ovisemba mbya tjiti, nu u mu tunduuze okutuurunga moviṋa mbye hi na wa yenenisa. Mokutjita nao, ove mo mu vatere okuyenenisa ozondando ze.

Otjiperi kutja oupanga weṋu mau kara nomauzeu pekepeke. Posi ya, otja oruveze tji maru kayenda omuatje woye omuzandu mape ya a vanga okukara popezu na ove, mena rokutja atuhe tu vanga okukara ku nomundu ngu tu vatera okutoṋa.

[Omambo wokehi]