Ị mam e-epweji ọhẹ ịị Saxony, ẹ-ẹga ọlẹ kị kaa wụrụ nya German Democratic Republic (GDR) ụka ọọwa. Ugbiyegu nyam kaa chị ọkẹkẹnị bala ọ-kpa awụlẹ la ọháha. Adam bala ịnam myịmyị kaa mẹ ẹla jẹ́m u-uhye nya abwẹla ọnyịịla ọlala. Eji ọkpakpa ọla GDR ri ọlẹ ká ọng myị́ ọng wuu à kaa la ang lawụlẹ, kị ya iwe da nya ọngọhẹ ọ-ka gụ ọngọkịla ka. Lẹ ẹla nya Ohe á ri iru nya angịnyị ịla Saxony ẹla ka. Am dọmwụ kaa ya nyori Ohe nyị́ ji ka. Ang imiiye ịlẹ kị ri ẹla nyam ọ-ọhịhị gbee kam gu ẹka iwo kụrụ ineku ri: Ohe á ji ka bala angịnyị wuu ka memeeme.

Ịyẹ tị́ du ká eji ọkpakpa ọla ịnyahị hám? Chajị ọ kaa hám ká ọng myị́ ọng wuu ka memeeme. Ịnyịnyị, ọ hám kị ka ga ang ụdụ gịla angịnyị memeeme, chajị ká ọngọhẹ ka la lụmẹ kpoye lee ọ-la pyịnyẹng kpoye ka. Lẹ m̀ yẹjula ebwo nya anjwo ịlẹ kị myị ọnụ ju irya ọlịịwẹ. Ụka kam gu ẹka iwo kụrụ ine, m̀ kaa họ ụkụrwọ nyọka họ ká ẹga ka la cheri-cheri bwula ọ-kpa apwụ inyogo họ ang inyeewe. Ụkụrwọ nyam myị epweji nya Aue lẹhị yẹẹyẹẹ gbee ká alegbeju ịlụwa gam āhị nyọka dam ọlẹẹkwaa bala ọ-ka chihi jum. M̀ jẹ́ alupe ịkpọnchị ịla GDR ụka ọwẹ nanana nyori m̀ ri onjwo wẹẹ. M̀ me ká ang o-pwoku m wẹẹ ku, m̀ me kam ka la ijuju ọnyịịla ịnyịnyị chajị nya ọọwa.

Ọọwa ọhịhị nyam à yahị kụrụ eji lẹlẹ. La 1989 ugwulo ọ-chị Berlin ebwo tụrụ ju eji, lẹ Communist bloc of Eastern Europe à teji ịnyịnyị lẹlẹ. Ịwẹ tị ri ọ-ma ọnụ ma nya ala ịlẹbyẹbyị ịlẹ kị họ. Ụka ọwẹ m wẹ ka yẹ uguru nya ẹla ọkịrọrọ ọlẹpwụ nya GDR lẹlẹ. Jaabwọ wẹẹ, ị kaa kpa angịlẹ kị chẹkpẹ ju ụma nya eji ọkpakpa nyaa ka lala angị ju apyobwuna lala angịkịla ka. Ahyu! Ị-ịwa à kaa ya nyori angịnyị wuu nyị memeeme ka? Ẹla nya ọ-pịrị ju ịnyị? Ẹla ọwẹ pwọm abwọ pwọọ, m dọmwụ nyọka me imahị lẹlẹ.

Ọọwa lẹ, m yẹ irya nyam da bwu ẹgẹwẹ lẹ, m dọmwụ nyọka ku eje omwumwu bala ụrụrụ ọgbagba lẹlẹ. M̀ ka ube-ụpwụ nya eje, la irya nyọka ka ube-ụpwụ ọgbẹgbịlẹ wẹẹ, lẹ m̀ tịtọ nyọka ri ọngọmweje bala ọngọ gba ụrụrụ. Da ọwẹ u-uhye, m̀ pẹhi ala ịnyịịla ịlẹ ká adam bala ịnam mẹjẹ́m ụka kam ri onjwo. Ang ọlẹ kọ baba ham gụ ụka ọọwa ri ọ-ka yụya, lala ọ-taaha nya anyang ịdatị-datị lụka ookpokpo. Ma, eje odudu, arụrụ ọgbagba, bala ịlọm ọlala nyọka họ ang myị́ ang kọ hám, á chụ imahị omeme nyam hi ka. Arụrụ ịlẹ kam kaa gba dọmwụ kaa mẹjẹ nyori m̀ ju uhihi ọtụka-ọtụka. Ịyẹ à tị́ ka họ ị-ịlahị? Ịyẹ à tị́ ri etu nya ọhịhị?

Ụka kam yé ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ịlẹ kam wẹẹ mwahị, ọ lam ẹbyẹbyị lụmẹ. Alobyi nya ẹnụmwụ ọhẹ ụ-ụwa u-ube-ụpwụ, am bala anyị ilube-ụpwụ ịkịla hụhụ, wẹẹ ya ẹla u-uhye nya ijuju nyahị. Mandy * ri ọnyị olube-ụpwụ ọhẹ ẹ-ẹpwarịrị nyahị, ọ tị ri Olibeenu nya iJihova ịnyịnyị. Ẹnụmwụ ọwẹ, ọ dam ụbwọ ka ụgbẹyị ọnyịịla. O byim yẹkẹẹ: “Andreas, kori ká tịtọ nyọka yé ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla nyang u-uhye nya ọhịhị bala ijuju lẹ aalẹ, à kụ ẹhị yẹ ịBayịbụụ chẹrị-chẹrị mẹ.”

M̀ da ịwẹẹ ẹnụmwụ ọwẹ, ma m̀ tịtọ nyọka jẹ́ gụ ọọwa ịnyịnyị, le m̀ họ ịnyị. Mandy dam ụbwọ ka ụpwụ nya ịDanẹlụ egbeju 2, ẹla ọlẹ kam wa ụ-ụwa lam ẹbyẹbyị ka kpoye. Ọmwụ ọyẹyẹ ọwẹ chabwọ nya eji ọkpakpa nya angịnyị ehe ịtụka-ịtụka, lalala ka pwụ́ eji ọkpakpa ịlụka nyahị ọlẹ. Mandy mẹ ọmwụ ọyẹye ịkịla ịlẹpwụ nya iBayibuu ịlẹ kị ya ẹla rụ́ ijuju nyahị jẹ́m. M̀ yé ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla nyam ugbẹnyị lẹ! Ma, oowo à tị́ da ọmwụ ọyẹyẹ ịwẹ ju ang, kọ jẹ́ ya ẹla kpẹẹkpẹẹ u-uhye nya ijuju ịịwẹ? À ya ká Ohe ji ịnyịlẹhị tịng tị ka?

Mandy họ am la Horst bala Angelika jẹ́ awụlẹ. Ahụ bala ọrụ ịwẹ à ri Alibeenu nya iJihova ịlẹ kị dam ụbwọ wo etu nya Omyi Ẹla nya Ohe gụ ọọwa lẹ. M̀ wẹ ka yẹ ahyaahị nyori Alibeenu nya iJihova kem à ri ịgba ọgbagba ịlẹ kị kaa wụrụ ẹnyị nya Ohe, ko ri iJihova, bala ọ-kpa irya nya angịnyị ka ụwa ịnyịnyị lẹ. (Eje Ọnyịịla 83:18; ịMatiyu 6:9) M̀ wẹ ka jẹ́ nyori iJihova ya iwe da ha angịnyị ehe nyọka hịhị gboyi myị́ oyi odehe ọlẹ. Eje Ọnyịịla 37:9 yẹkẹẹ: “Angịlẹ kị dahịhile Amkpaa-à ka ya ọpyị ọlẹ la lẹ.” Ọ kpụm ịpyọ nyori iwe ọwẹ wụrụ da ha ọng myị́ ọng ọlẹ kọ maga nyọka hịhị ba ehile nya Ohe ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ jẹ.

Ma, ọ́ chịm kpẹẹ lụmẹ nyọka nwụ̀ ọhịhị nyam họ chajị kam ka hịhị ba ẹla ọlẹpwụ nya Ụpwụ Ịgọgọ jẹ ka. Ọlẹ kam jẹ́ mweje bala ọ-gba arụrụ wẹẹ, ọọwa du kam kaa hu ịlọm gẹdẹẹ, lẹ m̀ baba nyọka kpa ịlọm keji họhẹ-họhẹ. Ma, o lujwo ham nyọka tụụbwọ hi ọhịhị ọchịrị beji. Ọ myịm lẹhị lụmẹ nyọlẹ ká iJihova kaa dọhụ pịlẹ bala angịlẹ kị tịtọ nyọka họ ẹla ọlẹ kọ kaa mẹjáa, kọọ yaa ahyẹẹrwẹrwa, bala ọ-jẹ́ jaabwọ ká ẹla ọọwa laa ọ-ọkịlẹtụ!

Irya nya angịnyị wuu ọ-ka memeeme bala o-ri Ohe-é ji ka, ọhịhị nyam à kpụnịrọ gbee kam gu ẹka 18 lẹ; ma bwu ụka ọọwa gbee da wẹ alẹ, ịBayịbụụ yẹ ọhịhị nyam da lẹ. Ẹla ọlẹ kam jẹ́ ku imahị omeme u-uhye nya ijuju rụ bwu ọhịhị nyam bala ọ-ya etu ha ọhịhị nyam. La 1993, m̀ hu enyi Ohe lala Olibeenu nya iJihova, ọọwa ọ ka pwụ́ ẹka nya 2000 lẹ, m̀ ye Tabitha, kọ kaa chị ila nya ẹla nya Ohe yẹẹyẹẹ lẹlẹ. Ahị kaa kpa ụka nyahị da angịkịla ụbwọ kị ka jẹ́ ịBayịbụụ, jaabwọ kahị ka jụ́ họ myị́. Iru nya angịlẹ kahị kaa tọ la ọhịhị ụma ọlẹ kam la ene-ene, lẹ ọ kaa kpụm ịpyọ ụka kam mẹjáa jaabwọ kị ka bwu jẹ́ iJihova.

Ụka kam dọmwụ nyọka yẹjula Alibeenu nya iJihova nya ọgbanyẹ, adam bala ịnam anyị wẹẹjẹ ọtụka-ọtụka. Ma, bwu ụka ọọwa wẹ ịlahị, ị yẹ ang ịnyịịla ịlẹ kị wẹẹ họ ọ-ọhịhị nyam nyọlẹ kam wẹẹ yẹjula Alibeenu nya iJihova lẹ. Ọ kpụm ịpyọ lụmẹ nyọlẹ kị kaa wa ịBayịbụụ bala ọ-ka ọjịra-jịra nya Alibeenu nya iJihova lẹẹlẹẹ lẹ.

Am bala Tabitha kaa chị ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu nyahị chajị ahị kaa ba ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ byi ahụ bala ọrụ jẹ rige-rige. Jaabwọ wẹẹ, ọ ya nyori ahụ bala ọrụ nyị ka ri ịnya awụlẹ kem. Awụlẹ oyeye nyahị la ọngịrị chajị nyọlẹ kahị ba ẹla ọwẹ jẹ.​​—Ala iHiburu 13:4.

Ḿ kaa juhi nya ọhịhị bala o-me imahị u-uhye nya ijuju kaka. M̀ ri ụpa nya ugbiyegu nya angị gbịgba ha iJihova ịlẹ kị juwa ịkịka nya odehe wuu, kị tị la okpunyi nyịlẹhị bala ọ-kaa yẹjula awụlẹ. Ahị ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu ọlẹ tị kaa kpa awụlẹ lala angị memeeme. Ang ọlẹ kam myị ju bala ọ-tịtọ ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyam wuu à wẹ lẹ.