Liwliwa Kadagiti Malmaldaang

“Ti intero a sangaparsuaan agtultuloy nga agas-asug a sangsangkamaysa ken agpapaut-ot a sangsangkamaysa agingga ita.” (Roma 8:22) Kasta unay ti panagsagaba ti tao idi naisurat dayta nasurok a 1,900 a tawen ti napalabasen. Adut’ malmaldaang. Ngarud, naparegta dagiti Kristiano: “Agsaokayo iti makaliwliwa kadagiti malmaldaangan a kararua.”​—1 Tesalonica 5:14.

Itatta, nakarkaro pay ti rigat ti tao, ket ad-adu pay ngem idi dagiti malmaldaangan. Ngem pagsiddaawennatay kadi dayta? Talaga a saan, ta ilasin ti Biblia dagitoy a kas ‘dagiti maudi nga aldaw’ ken awaganna ida a “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1-5) Impadto ni Jesu-Kristo a bayat ti maudi nga al-aldaw, addanto “dagiti nakabutbuteng a buya.”​—Lucas 21:7-11; Mateo 24:3-14.

No agpaut ti panagdanag, panagbuteng, panagladingit, wenno dadduma pay a negatibo a rikrikna dagiti tao, masansan nga agleddaangda. Ti makagapu iti panagleddaang wenno nakaro a liday mabalin a ti ipapatay ti maysa nga inay-ayat, ti diborsio, ti pannakapukaw ti trabaho, wenno ti di agsarday a panagsakit. Maldaangan met dagiti tao no tumanor ti rikna nga awan mamaayna, no mariknada a saanda a naballigi ken pinaayda ti isuamin. Uray siasino mabalin a maldaang gapu iti narigat a kasasaad, ngem no marikna ti tao nga awan namnamana ket dina makita ti pannakalung-awna iti dakes a kasasaad, mabalin nga agleddaang iti kasta unay.

Umasping met ti narikna dagiti tattao idi ugma. Ni Job nagsagaba iti sakit ken napukaw dagiti sanikuana. Nariknana nga isut’ binaybay-anen ti Dios, gapuna inyebkasna ti pannakasimron iti biag. (Job 10:1; 29:2, 4, 5) Maldaangan ni Jacob iti nalabit ipapatay ti anakna a lalaki, ket dina kayat ti maliwliwa ket tarigagayanna ti matayen. (Genesis 37:33-35) Gaput’ pannakarikna a nakabasol iti nakaro a biddut, nagsennaay ni Ari David: “Iti intero  nga agmalem nagpagnapagnaak a sililiday. Nabibinegak.”​—Salmo 38:6, 8; 2 Corinto 7:5, 6.

Itatta, adut’ maldaangan gaput’ nalabes a panagbannogda, a padpadasenda a suroten ti inaldaw a panagbiag a di kabaelan ti isip, emosion, ken pigsada. Nalawag a ti rigat, agraman dagiti negatibo a kapanunotan ken rikrikna, apektaranna ti bagi ket makapataud iti kemikal a di panagtimbeng iti utek, ket pataudenna ti panagleddaang.​—Idiligyo ti Proverbio 14:30.

Tulong a Kasapulanda

Ni Epafrodito, maysa nga umuna-siglo a Kristiano manipud Filipos, ket ‘naldaangan agsipud ta nangngeg [dagiti gagayyemna] nga isu nagsakit.’ Ni Epafrodito, a nagsakit kalpasan nga imbaon dagiti gagayyemna idiay Roma a nagawit kadagiti kasapulan nga agpaay ken apostol Pablo, nalabit nariknana a napaay dagiti gagayyemna ken imbilangda a di nagballigi. (Filipos 2:25-27; 4:18) Kasano a nakatulong ni apostol Pablo?

Pinagawidna ni Epafrodito nga awitna ti surat kadagiti gagayyemna idiay Filipos a nagkuna: “Ipaayanyo [ni Epafrodito] iti nakayugalian a panangabrasa iti Apo buyogen ti isuamin a rag-o; ket itultuloyyo nga ibilang a maipatpateg dagiti kasta a kita ti tattao.” (Filipos 2:28-30) Ti panangitan-ok ni Pablo ken ti panangabrasa dagiti taga Filipos kenkuana a sibabara ken buyogen ti panangipateg, ti sigurado a nangliwliwa ken Epafrodito ket nakatulong a nangbang-ar iti panagleddaangna.

Awan duadua, ti balakad ti Biblia nga “agsaokayo iti makaliwliwa kadagiti malmaldaangan a kararua” isut’ kasayaatan. “Masapul a maammuanyo nga ipatpategdakayo dagiti dadduma kas maysa a tao,” kinuna ti maysa a babai a nagsagaba iti panagliday. “Masapul a mangngegyo ti maysa a mangikuna, ‘Maawatanka; naimbagkanto.’”

Ti malmaldaang a tao masansan a masapul a mangbiruk ti mannakipagrikna a tao a pagipudnuanna. Daytoy masapul a naimbag nga umimdeng ken nakaan-anus. Liklikanna koma a sermonan wenno mangiyebkas ti panangipato iti malmaldaang, kas iti, ‘Saan koma a kasta ti riknam’ wenno, ‘Di umiso dayta a kababalin.’ Nalaka a masaktan ti rikrikna ti malmaldaang,  ket dagita a panangbabalaw pakaruenna laeng ti panagleddaangna.

Nalabit marikna ti malmaldaang nga awan ti mamaayna. (Jonas 4:3) Kaskasdi, masapul a laglagipen ti maysa a tao a ti napatpateg ket no kasano ti panangipateg ti Dios iti maysa a tao. Imbilang dagiti tao ni Jesu-Kristo a “kas awan patpategna,” ngem daytoy dina baliwan ti pudno a pategna iti Dios. (Isaias 53:3) Manginanamakayo, a no kasano nga inay-ayat ti Dios ti ingungotenna nga Anak, inay-ayatnakayo met.​—Juan 3:16.

Naasian ni Jesus kadagidiay marigrigatan ket pinadasna a tulongan ida a makakita iti sinaggaysa a pategda. (Mateo 9:36; 11:28-30; 14:14) Inlawlawagna nga ipatpateg ti Dios uray pay dagiti babassit, awan pategna a billit tuleng. “Awan uray maysa kadakuada ti malipatan iti sanguanan ti Dios,” kinunana. Anian nga ad-adda pay ti panangipategna kadagiti tao a mangpadpadas a mangaramid iti pagayatanna! Kadagitoy kinuna ni Jesus: “Uray dagiti buok ti ul-uloyo nabilang aminen.”​—Lucas 12:6, 7.

Pudno, mabalin a narigat para iti maysa a tao a nakarot’ panagleddaangna, a naringbawan dagiti pagkapuyanna ken biddutna, ti mamati a ti Dios ti mangipatpateg unay kenkuana. Nalabit mariknana nga isut’ di maikari iti ayat ken panangipateg ti Dios. ‘[Mabalin] a kondenarennatayo ti pusotayo,’ bigbigen ti Sao ti Dios. Ngem dayta kadit’ mangikeddeng a banag? Saan a dayta ti mangikeddeng. Mabigbig ti Dios a dagiti managbasol a tao mabalin a negatiboda ket kondenarenda pay ti bagbagida. Gapuna ti Saona liwliwaenna ida: “Ti Dios dakdakkel ngem kadagiti pusotayo ket ammona ti amin a bambanag.”​—1 Juan 3:19, 20.

Wen, ti naayat a nailangitan nga Amatayo saanna laeng a makita dagiti basol ken bidduttayo. Ammona dagiti makapakapsuy a kasasaad, ti intero a panagbiagtayo, dagiti panggep ken panagemtayo. Ammona a natawidtayo ti basol, sakit, ken ipapatay ket adu ngarud dagiti pagkurangantayo. Ti pannakarikna ti panagleddaang ken panagladingittayo paneknekanna a mismo a ditay kayat ti agbasol ket ditay koma maigamer iti dayta. Kunaen ti Biblia a ditay pagayatan ti ‘panagpasakuptayo iti kinabarengbareng.’ Gapuna makipagrikna ti Dios iti nakalkaldaang a  kasasaadtayo, ket pampanunotenna a siaasi dagiti pagkapuyantayo.​—Roma 5:12; 8:20.

“Ni Jehova naasi ken managparabur,” naipanamnama kadatayo. “Kas iti kaadayo ti leleggakan ti init manipud iti lelennekan ti init, kasta ti kaadayona manipud kadatayo ti nangikabilanna kadagiti salungasingtayo. Ta pagaammona unay ti pannakapormatayo, a laglagipenna a tapoktayo.” (Salmo 103:8, 12, 14) Pudno unay, ni Jehova ‘ti Dios ti amin a liwliwa, a mangliwliwa kadakatayo iti amin a rigattayo.’​—2 Corinto 1:3, 4.

Ti tulong a kasapulan unay dagiti malmaldaang agtaud iti nasinged nga iyaadanida iti naasi a Dios ken awaten ti awisna nga ‘ipalladawda ti dadagsenda kenkuana.’ Pudno nga isu ‘paungarenna ti puso dagidiay mailupitlupit.’ (Salmo 55:22; Isaias 57:15) Gapuna iparegta ti Sao ti Dios ti panagkararag, a kunkunana: “Iyallatiwyo [ken Jehova] ti isuamin a pakaringgoranyo, agsipud ta isu maseknan kadakayo.” (1 Pedro 5:7) Wen, babaen iti kararag ken panagdawdawat mabalin dagiti tao ti umadani iti Dios ket tagiragsakenda “ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot.”​—Filipos 4:6, 7; Salmo 16:8, 9.

Dagiti praktikal a panagbalbaliw iti estilo ti panagbiag makatulongda met a mangparmek iti malmaldaang a rikna. Ti pisikal nga arsisio, pannangan iti nasustansia a taraon, pananggun-od iti presko nga angin ken umdas nga inana, ken panangliklik ti nalabes a panagbuybuya iti TV ket napategda amin. Maysa a babai nakatulongen kadagiti malmaldaang babaen ti panangallukoyna kadakuada iti naparagsit a pannagna. Idi imbaga ti maysa a babai a malmaldaang: “Diak kayat ti magna,” simmungbat a siaalumamay ngem sititibker ti babai: “Wen, masapul a magnaka.” Impadamag ti babai: ‘Nagnakami iti innem a kilometros. Idi nagawidkamin, isut’ nabannogen, ngem nasaysayaaten ti riknana. Dikay patien a makatulong ti makabannog nga arsisio agingga a mapadasanyo dayta.’

Nupay kasta, imposible no dadduma a parmeken a naan-anay ti panagleddaang, uray no napadasen ti isuamin, agraman ti panagpaagas. “Napadaskon ti isuamin,” kinuna ti maysa a bumaketen a babai, “ngem nagtalinaed ti panagleddaang.” Kasta met, itan masansanen nga imposible nga agasan ti bulsek, ti tuleng, wenno ti pilay. Ngem, makasarak iti liwliwa ken namnama dagiti  malmaldaang babaen iti kanayon a panagbasa iti Sao ti Dios, isu a mangipaay iti namnama iti agnanayon a pannakabang-ar manipud kadagiti amin nga an-anàyen ti tao.​—Roma 12:12; 15:4.

Inton Awanen ti Maldaang Manen

Idi dineskribir ni Jesus dagiti nakaam-amak a bambanag nga umayto iti daga iti maudi nga al-aldaw, innayonna: “Bayat a mangrugi a mapasamak dagitoy a banag, tumakderkayo a sililinteg ket itangadyo dagiti uloyo, agsipud ta ti pannakaispalyo umas-asidegen.” (Lucas 21:28) Sarsaritaen ni Jesus ti pannakaispal a sumrek iti nalinteg a baro a lubong ti Dios, a sadiay “ti mismo a sangaparsuaan met mawayawayaanto iti pannakaadipen iti panagrupsa ken maaddaan iti nadayag a wayawaya ti annak ti Dios.”​—Roma 8:21.

Anian a pannakabang-ar ti pannakaluk-atto ti sangatauan kadagiti pakadagsenan idi napalabas ket mariingdanto iti tunggal aldaw a nakasinsin-aw ti panunotda a kas iti kristal, a sigagagar a mangtaming iti trabahoda iti aldaw! Awanton ti asinoman a malapdan ti nakaro a panagleddaang. Ti sigurado a kari iti sangatauan ket ti Dios “punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Ti immuna a bambanag naglabasdan.”​—Apocalipsis 21:3, 4.

Malaksid no nainaganan, amin dagiti naadaw iti Biblia ket manipud iti Baro a Lubong a Patarus ti Nasantuan a Kasuratan.