KAYAT idi ti pagarian ti Espania ti mangipasdek iti maysa a Kristiano nga Estado nga addaan maymaysa a paglintegan. Dagiti Moriscos ket maibilang a saan kano a Kristiano isu a dakkel a basol iti mata ti Dios ti kaaddada. Kalpasan iti adu a tawen, adda naaramid a desision. Ti solusion? Masapul a mapagtalawda! *

Dagiti Moro iti Espania ket bassit a grupo dagiti Muslim a maaw-awagan iti Mudéjar. Iti ginasut a tawen, medio natalna ti panagnaedda kadagiti lugar a kontrolado dagiti Katoliko. Adda idi tiempo nga iti dadduma a lugar, legal ti panagnaedda isu a naipalubos nga annurotenda ti bukodda a paglintegan, kostumbre, ken relihion.

Ngem idi 1492, dagiti Katoliko nga agturay a da Ferdinand II ken Isabella sinakupda ti Granada a maudi a paset ti Iberia a kontrolado pay laeng dagiti Muslim. Kas katulagan iti isusuko dagiti Moro sadiay, naipaayanda kadagiti kalintegan a kas kadagiti kalintegan dagiti Mudéjar. Ngem di nagbayag, kimmaro ti panangidadanes dagiti Katoliko a lider ken panangpilitda nga agpakomberte dagiti sakupda a bassit  a grupo dagiti Muslim. Nagprotesta dagiti Moro gapu iti di pannakatungpal ti katulagan, isu nga immalsada idi 1499. Pinasardeng dayta dagiti soldado ti gobierno, ngem sipud idin, dagiti Muslim iti nadumaduma a lugar ket napuersa nga agpakomberte wenno pumanaw iti pagilian. Moriscos ti inyawag dagiti Espaniol kadagidiay nagpakomberte ken nagtalinaed iti Espania.

Idi 1526, naipariten ti Islam iti intero nga Espania, ngem adu a Moriscos ti sililimed latta a nangannurot iti relihionda. Napagtalinaed ti kaaduan kadakuada ti bukodda a kultura.

Idi damo, naipalubos pay laeng ti panagbalin a Katoliko dagiti Moriscos uray iti nagan laeng. Napateg met ngamin ti maar-aramidanda kas artesano, eksperto a trabahador, para obra, ken agbaybayadda iti buis. Ngem nagurgura latta dagiti Moriscos ken napasaranda ti diskriminasion ti gobierno ken dagiti umili gapu ta di kayat ti kaaduan kadakuada ti makibagay. Mabalin a ti nangrubrob iti dayta ket ti kumarkaro a suspetsa ti simbaan a saan a naimpusuan ti panagpakomberteda.

Di nagbayag, naan-anay a naparitandan. Idi 1567, naipablaak ti desision ni Ari Philip II a mangiparit iti lengguahe, kawes, kostumbre, ken tradision dagiti Moriscos. Gapu iti dayta, timmaud manen ti iyaalsa ket adu ti natay ken nadangran.

Sigun kadagiti historiador, kombinsido dagiti agtuturay ti Espania a “dagiti Moriscos ket saan a nasayaat a Kristiano wenno saan a matalek nga umili.” Gapu iti dayta, naakusaran dagiti Moriscos a makikumkumplot kadagiti kabusor ti Espania a kas kadagiti pirata a Barbary, Protestante a Pranses, ken dagiti Turko tapno masakupda ti Espania. Ti panangidumduma ken ti panagamak nga agtraidorto dagiti Moriscos ti nangimpluensia iti desision ni Philip III a mangpatalaw kadakuada idi 1609. * Kadagiti simmaganad a tawen, naidadanes dagiti naipagarup a Moriscos. Babaen iti dayta a nakababain a pamay-an, nagbalin a Katoliko ti intero nga Espania.