Kpohọ eme nọ e riẹ eva

Kọ Eruẹaruẹ nọ I Kiekpahe Mesaya na I Dhesẹ nọ Jesu Họ Mesaya Na?

Kọ Eruẹaruẹ nọ I Kiekpahe Mesaya na I Dhesẹ nọ Jesu Họ Mesaya Na?

Uyo nọ Ebaibol na ọ kẹ

 Ee. Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, eruẹaruẹ buobu nọ i kiekpahe “Mesaya Osu na,” ọnọ ọ te jọ “osiwi akpọ na” i rugba evaọ oma Jesu. (Daniẹl 9:25; 1 Jọn 4:14) Makọ okenọ Jesu o whu no, eruẹaruẹ nọ i kiekpahe Mesaya na i gbe je rugba evaọ omariẹ.​—Olezi 110:1; Iruẹru Ikọ 2:34-36.

 Eme họ otofa “Mesaya”?

 Ẹme Hibru na Ma·shiʹach (Mesaya) gbe ẹme Griki na Khri·stos (Kristi) i wo otofa ovona, koyehọ, “Ọnọ A Wholo.” Fikiere, otofa “Jesu Kristi” họ “Jesu Ọnọ A Wholo na,” hayo “Jesu Mesaya na.”

 Evaọ oke Ebaibol na, nọ a tẹ gwọlọ rehọ ohwo mu obọdẹ ọkwa jọ, a re ku ewhri fihọ uzou ohwo na ro wholo iei. (Iruo-Izerẹ 8:12; 1 Samuẹle 16:13) Ọghẹnẹ họ ọnọ ọ rehọ Jesu mu Mesaya na, ọkwa ologbo, onọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ. (Iruẹru Ikọ 2:36) Rekọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ o ro wholo Jesu, orọnikọ ewhri hi.​—Matiu 3:16.

 Kọ eruẹaruẹ nọ i kiekpahe Mesaya na e sai rugba evaọ oma omọfa?

 Ijo. Wọhọ epanọ isi uziobọ imava e rẹ jọ epọvo na ha na, ere ọvona eruẹaruẹ Ebaibol nọ i rugba i dhesẹ nọ omọvo họ Mesaya hayo Kristi na. Rekọ Ebaibol na ọ vẹvẹ omai unu inọ “Kristi erue gbe eruẹaro erue e te romavia, a ve ti ru eware eka ilogbo gbe iruo igbunu re a su ahwo thọ, otẹrọnọ o rẹ lọhọ, makọ enọ a salọ na dede.”​—Matiu 24:24.

 Kọ Mesaya na ọ te romavia evaọ obaro?

 Ijo. Ebaibol na ọ ta nọ uyẹ Devidi, ovie Izrẹl, Mesaya na o ti no ze. (Olezi 89:3, 4) Rekọ, okerefihotọ uyẹ ahwo Ju rite oke Devidi i vru no, ẹsejọhọ a raha e rai evaọ okenọ ahwo Rom a rọ raha Jerusalẹm evaọ 70 C.E. a Anwọ oke yena ze, o rrọ bẹbẹ re ohwo jọ o dhesẹ nọ uyẹ Devidi o no ze. Rekọ evaọ oke Jesu, okerefihotọ uyẹ yena e jariẹ, fikiere nọ Jesu ọ ta nọ uyẹ Devidi o no ze ohwo ọvo ọ vro riẹ hẹ makọ ewegrẹ riẹ dede.​—Matiu 22:41-46.

 Ẹvẹ eruẹaruẹ nọ i kiekpahe Mesaya na i bu te?

 O lọhọ họ re ma riẹ oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ Ebaibol nọ i kiekpahe Mesaya na i bu te. Wọhọ oriruo, oghẹrẹ nọ a re ro kele unu eruẹaruẹ nọ e rrọ Ebaibol na u wo ohẹriẹ, makọ enọ i kiekpahe Mesaya na dẹẹ. A jọ Aizaya 53:2-7 fodẹ abọ sa-sa eruẹaruẹ nọ i kiekpahe Mesaya na. Ahwo jọ a sai kele oria nana soso wọhọ eruẹaruẹ ọvo, rekọ amọfa a sai rri abọ ọvuọvo eruẹaruẹ na wọhọ eruẹaruẹ sa-sa.

 Eruẹaruẹ jọ nọ i kiekpahe Mesaya na nọ i rugba evaọ oma Jesu

 Eruẹaruẹ

 Oria nọ o rrọ

 Oria nọ u jo rugba

 Ọmọ Abraham

 Emuhọ 22:17, 18

 Matiu 1:1

 O no uyẹ Aiziki ọmọzae Abraham ze

 Emuhọ 17:19

 Matiu 1:2

 Orua Juda evaọ Izrẹl a jo yẹi

 Emuhọ 49:10

 Matiu 1:1, 3

 Uyẹ Devidi ovie na o no ze

 Aizaya 9:7

 Matiu 1:1

 Ọmọtẹ-kọkọ o yẹ riẹ

 Aizaya 7:14

 Matiu 1:18, 22, 23

 A yẹ riẹ evaọ Bẹtlẹhẹm

 Maeka 5:2

 Matiu 2:1, 5, 6

 A se odẹ riẹ Imanuẹl b

 Aizaya 7:14

 Matiu 1:21-23

 A yẹ riẹ evaọ uviuwou oyogbe

 Aizaya 53:2

 Luk 2:7

 A kpe emaha evaọ okenọ a ro yẹi

 Jerimaya 31:15

 Matiu 2:16-18

 A se riẹ no evaọ Ijipti ze

 Hosia 11:1

 Matiu 2:13-15

 A se rie ohwo Nazarẹt c

 Aizaya 11:1

 Matiu 2:23

 Ọnyukọ ọ karo kẹe

 Malakae 3:1

 Matiu 11:7-10

 A wholo i rie re ọ jọ Mesaya evaọ 29 C.E. d

 Daniẹl 9:25

 Matiu 3:13-17

 Ọghẹnẹ ọ jẹ riẹ rehọ wọhọ Ọmọ riẹ

 Olezi 2:7

 Iruẹru Ikọ 13:33, 34

 O wo ọwhọ kẹ uwou Ọghẹnẹ

 Olezi 69:9

 Jọn 2:13-17

 O whowho usi uwoma

 Aizaya 61:1

 Luk 4:16-21

 Iruo usi uwoma ota riẹ evaọ Galili yọ elo ologbo

 Aizaya 9:1, 2

 Matiu 4:13-16

 O ru iruo igbunu wọhọ Mosis

 Iziewariẹ 18:15

 Iruẹru Ikọ 2:22

 Ọ ta eme Ọghẹnẹ wọhọ Mosis

 Iziewariẹ 18:18, 19

 Jọn 12:49

 O siwi eyao ahwo buobu

 Aizaya 53:4

 Matiu 8:16, 17

 O dhesẹ oma ha

 Aizaya 42:2

 Matiu 12:17, 19

 O dhesẹ ọdawẹ kẹ enọ a bi gboja kẹ

 Aizaya 42:3

 Matiu 12:9-20; Mak 6:34

 O dhesẹ uvioziẹ Ọghẹnẹ via

 Aizaya 42:1, 4

 Matiu 12:17-20

 Ọkiroro Ogbunu

 Aizaya 9:6, 7

 Jọn 6:68

 O whowho odẹ Jihova

 Olezi 22:22

 Jọn 17:6

 Ọ rehọ etadhesẹ ta ẹme

 Olezi 78:2

 Matiu 13:34, 35

 Osu

 Daniẹl 9:25

 Matiu 23:10

 Ahwo buobu a fi ẹrọwọ họ iẹe he

 Aizaya 53:1

 Jọn 12:37, 38

 Utho ezoruẹ

 Aizaya 8:14, 15

 Matiu 21:42-44

 Ahwo a se riẹ

 Olezi 118:22, 23

 Iruẹru Ikọ 4:10, 11

 A mukpahe iẹe gheghe gheghe

 Olezi 69:4

 Jọn 15:24, 25

 Ọ dhẹ eketekete ruọ Jerusalẹm avọ ubo obokparọ

 Zẹkaraya 9:9

 Matiu 21:4-9

 Emaha na a jiri i rie

 Olezi 8:2

 Matiu 21:15, 16

 Ọ rehọ odẹ Jihova nyaze

 Olezi 118:26

 Jọn 12:12, 13

 Ogbẹnyusu ọkpekpe riẹ nọ o fievahọ o vivie i rie

 Olezi 41:9

 Jọn 13:18

 Ewẹ isiliva ọgba a ro vivie iei e

 Zẹkaraya 11:12, 13

 Matiu 26:14-16; 27:3-10

 Egbẹnyusu riẹ a dhẹ se iẹe ba

 Zẹkaraya 13:7

 Matiu 26:31, 56

 Isẹri erue a se isẹri kpei

 Olezi 35:11

 Matiu 26:59-61

 Ọ kpunu hu nọ a gu eme fihọ iẹe uzou

 Aizaya 53:7

 Matiu 27:12-14

 A nwo eya ku ei

 Aizaya 50:6

 Matiu 26:67; 27:27, 30

 A rọ ọkpọ fae uzou

 Maeka 5:1

 Mak 15:19

 A fa riẹ

 Aizaya 50:6

 Jọn 19:1

 Ọ kpọ obọ họ nọ a tehe iẹe

 Aizaya 50:6

 Jọn 18:22, 23

 Isu egọmeti a gba ẹgwae omuomu kpahe iẹe

 Olezi 2:2

 Luk 23:10-12

 A rehọ ibubẹ tehe abọ gbe awọ riẹ fihọ ure

 Olezi 22:16

 Matiu 27:35; Jọn 20:25

 Ahwo a ma ẹta (fi edhọ) fiki ewu riẹ

 Olezi 22:18

 Jọn 19:23, 24

 A kele i rie kugbe erahaizi

 Aizaya 53:12

 Matiu 27:38

 A se rie ẹkoko jẹ la ae eka

 Olezi 22:7, 8

 Matiu 27:39-43

 Ọ ruẹ uye fiki erahaizi

 Aizaya 53:5, 6

 1 Pita 2:23-25

 O jọ wọhọ ẹsenọ Ọghẹnẹ ọ se iẹe

 Olezi 22:1

 Mak 15:34

 A kẹ riẹ iviniga gbe oware oyayare jọ da

 Olezi 69:21

 Matiu 27:34

 Uruame u kpe rie taure o te ti whu

 Olezi 22:15

 Jọn 19:28, 29

 O mu ẹzi riẹ họ Ọghẹnẹ obọ

 Olezi 31:5

 Luk 23:46

 O siobọno uzuazọ riẹ

 Aizaya 53:12

 Mak 15:37

 O siobọno uzuazọ riẹ rọkẹ ẹtanigbo re o si uzioraha no

 Aizaya 53:12

 Matiu 20:28

 A wiri igbenwa riẹ hẹ

 Olezi 34:20

 Jọn 19:31-33, 36

 A duwu i rie

 Zẹkaraya 12:10

 Jọn 19:33-35, 37

 A ki rie kugbe edafe

 Aizaya 53:9

 Matiu 27:57-60

 A kpare e riẹ no uwhu ze

 Olezi 16:10

 Iruẹru Ikọ 2:29-31

 A rehọ omọfa nwene ohwo nọ o vivie i rie

 Olezi 109:8

 Iruẹru Ikọ 1:15-20

 Ọ keria obọze Ọghẹnẹ

 Olezi 110:1

 Iruẹru Ikọ 2:34-36

a Obe ofeme nọ a re se McClintock and Strong’s Cyclopedia o ta nọ: “Ababọ avro, okenọ a rọ raha Jerusalẹm a rọ raha okerefihotọ erua ahwo Ju gbe erọ iviuwou rai na, orọnikọ taure a tẹ te raha Jerusalẹm ho.”

b Otofa odẹ Hibru na Imanuẹl họ “Ọghẹnẹ Ọ Rrọ Kugbe Omai,” yọ o nwani dhesẹ ọkwa Jesu wọhọ Mesaya na. Jesu nọ ọ jọ otọakpọ na gbe iruo nọ o ru i dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ kugbe ahwo nọ a be gọe.​—Luk 2:27-32; 7:12-16.

c O sae jọnọ ẹme Hibru na neʹtser, onọ otofa riẹ o rrọ “okakọ nọ o dhẹ ze” a rehọ ẹme na “ohwo Nazarẹt” no ze.

d Whọ tẹ gwọlọ riẹ kpahe oghẹrẹ nọ Ebaibol na o ro dhesẹ nọ ukpe 29 C.E. Mesaya na ọ te rọ romavia, rri uzoẹme na “Epanọ Eruẹaruẹ Daniẹl E rọ Ta Kpahe Ẹnyaze Mesaya Na.”

e Obe Zẹkaraya eruẹaruẹ nana e rrọ, rekọ Matiu ọ ta nọ “Jerimaya ọruẹaro na” họ ọnọ ọ ta eme nana. (Matiu 27:9) O wọhọ nọ obe Jerimaya o jọ obe ọsosuọ evaọ abọ Ikereakere nọ a se “Eruẹaro na.” (Luk 24:44) O sae jọnọ Matiu ọ fodẹ “Jerimaya” nọ ọ jẹ ta kpahe abọ Ikereakere yena soso, yọ obe Zẹkaraya o rrọ usu ebe yena.