“Kĩla Mũndũ Akakua Mũio Wake Mwene”

“Kĩla ũmwe waitũ akaumya ũtalo kwondũ wake mwene mbee wa Ngai.”—ALOMI 14:12.

1. Nĩ kwa nzĩa syĩva ũĩkĩĩku wa ila imwana itatũ Aevelania watatiwe?

 YĨLA ila imwana itatũ Aevelania syekalaa Mbaviloni, nĩsyakomanie na ĩtatwa yaĩ ĩtonya kũtuma o na ikw’a. Syo nĩsyaaĩlĩte kũkumanĩa mũvw’anano mũnene, o tondũ mĩao ya nthĩ ĩsu yendaa syĩke? Kana syo syaĩ ilee kũũkumanĩa na iyĩkw’a ĩikonĩ ĩnene yĩ mwaki? Satalaki, Mesaki na Aveti-neko, mayaĩ na saa sya kũkũlya woni wa mũndũ o na wĩva, o na mayaĩ na vata wa kwĩka ũu. Mate kwananga ĩvinda, maisye atĩĩ: “Ũmanyĩke kwaku, we mũsumbĩ, tũtithũkũma ngai syaku, o na kũthaitha mũvw’anano wa thaavu ũla ũnaũngamisye.” (Ndanieli 3:1-18) Aevelania asu atatũ nĩmakuie mũio woo wa kwĩka kĩla kyaĩle.

2. Nũũ ũla wamũthing’ĩĩisye Vilato kwĩka ũtwi wamũkonetye Yesũ Klĩsto, na ũu nĩwesaa kũtuma ngavana ũsu Mũlomi ethĩwa ate mavĩtyo?

² Myaka ta 600 ĩtina wa kĩla kyeekĩkie kwa Aevelania asu, ngavana ũmwe nĩweethukĩĩisye maũndũ ala mũndũũme ũmwe wasikatĩwe. Ĩtina wa kwĩthukĩĩsya ĩkoani, nĩwaĩkĩĩie kana mũndũũme ũsu ndaĩ na mavĩtyo. Ĩndĩ ĩkomano nĩyendie oawe. Ĩtina wa kũtata mavinda kauta, ngavana ũsu ndaaũngama na ũtwi wake wa kwĩka kĩla kyaĩlĩte, na amũnengane kũla kwĩ ĩkomano. Nĩwathambie moko make na asya: “Nyie ndi na ĩvĩtyo ĩũlũ wa nthakame ya mũndũ ũũ.” Na ĩndĩ amũnengane akoawe. Ĩĩ, vandũ va kũkua mũio wake mwene na kwĩka ũtwi ũla waĩle kũmwelekela Yesũ Klĩsto, Vondio Vilato nĩwaekie angĩ mamwĩkĩa ũtwi. O na keka Vilato athambisye moko na kĩw’ũ kingĩvĩte ata, ndaĩ atonya kũtw’ĩka nde mavĩtyo nũndũ wa kũmũsilĩla Yesũ ũndũ vataĩlĩte.—Mathayo 27:11-26; Luka 23:13-25.

3. Nĩkĩ tũtaĩlĩte kũeka andũ angĩ matwĩkĩe motwi?

³ Nata ĩũlũ waku? Ĩla ũkwenda kwĩka motwi wĩkaa ta ala Aevelania atatũ, kana ũekaa angĩ makwĩkĩe motwi? Kwĩka motwi kũi laisi. Nĩvendekaa ũimu nĩ kenda mũndũ eke motwi maseo. Kwa ngelekany’o, asyai nĩmendekaa mekĩe syana syoo ila nini motwi maseo. Nĩ w’o kana ti laisi kwĩka motwi ethĩwa maũndũ mai ũtheinĩ, na ve maũndũ mana maĩle kwamba kũsũanĩwa nesa. Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, kĩanda kya kwĩka motwi ti ũndũ mũito mũno ũtonya kũvw’ananĩthw’a na “mĩio mĩito,” ũkethĩa no nginya tũkuĩwe nĩ ala me na “nguma sya kĩ-veva.” (Akalatia 6:1, 2) Vandũ va ũu, nĩ mũio ũla ‘kĩla ũmwe waitũ ũkaumya ũtalo kwondũ wake mwene mbee wa Ngai.’ (Alomi 14:12) Mbivilia yaĩtye:“Kĩla mũndũ akakua mũio wake mwene.” (Akalatia 6:5) Kwoou, tũtonya kwĩka motwi maseo ata thayũnĩ witũ? Mbee nĩtwaĩle kũmanya mawonzu ala twĩthĩawa namo na tũimanya ũndũ tũtonya kũmakĩlya vinya.

Kĩndũ kya Vata Twaĩle Kwĩthĩwa Nakyo

4. Nĩ ũndũ wĩva wa vata ũkonetye kwĩka motwi twaĩle kwĩmanyĩsya kumana na kũlea kwĩw’a kwa asyai maitũ ma mbee?

⁴ Ĩla Ngai woombie asyai maitũ ma mbee Atamu na Eva, nĩmeekie ũtwi na watũetea mathĩna maingĩ. Nĩmatwie kũya matunda ma mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku. (Mwambĩlĩlyo 2:16, 17) Nĩ kyaũ kyatumie meka ũtwi ũsu? Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Na yĩla mũndũ mũka wonie kana mũtĩ nĩ mũseo wa ũya, na nĩ wa kwendeesya methonĩ, na nĩ mũtĩ wa kwendwa kwa kũĩvya mũndũ, atw’a ũsyao wa w’o, aya; na ĩngĩ anenga mũũme, nake aya.” (Mwambĩlĩlyo 3:6) Eva eekie ũtwi ũsu atongoew’e nĩ ĩtomo na kwĩyenda. Na ũu watuma o nake Atamu eka take. Na kwondũ wa ũu, naĩ na kĩkw’ũ ‘syavikĩa andũ onthe.’ (Alomi 5:12) Ũtwi wa Atamu na Eva wa kũlea kwĩw’a wĩtũmanyĩsya ũndũ wa vata mũno ĩũlũ wa mawonzu ma mũndũ. Mũndũ ndatonya kwĩka motwi maseo, ate o etĩkĩlile atongoew’e nĩ Ngai.

5. Yeova atũnengete mĩtalatala yĩva tũatĩĩe, na no nginya twĩke ata nĩ kenda ĩtũune?

⁵ Nĩ ũndũ wa kũtanĩthya ta kĩ kũmanya kana Yeova Ngai nũtũnengete nzĩa ya kũatĩĩa! Maandĩko maĩtye atĩĩ: “Matũ maku makeew’a ndeto ĩtina waku, ĩkyasya, Nzĩa nĩ ĩno, endaai nayo; yĩla mwĩathũka kw’oko kwa aũme, na yĩla mwĩathũka kw’oko kwa aka.” (Isaia 30:21) Yeova aneenaa naitũ kwĩsĩla Ndeto yake mbeveee, Mbivilia. No nginya tũsome Maandĩko na tũikwata ũmanyi wa w’o ĩũlũ wamo. Nĩ kana twĩke motwi maĩle no nginya tũye ‘lĩu mũmũ ũla nĩ wa andũ aima ala mamanyĩĩtye ilĩko syoo kwa kũitũmĩa, nĩ kana methĩwe matonya kũvathũkany’a ũseo na ũthũku.’ (Aevelania 5:14) No tũmanyĩsye ilĩko sitũ kwa kũatĩĩa maũndũ ala tweemanyĩsya Ndetonĩ ya Ngai.

6. Nĩ kyaũ kyendekaa nĩ kana wasya witũ wa ngoo ũthũkũme nesa?

⁶ Kĩndũ kĩmwe kĩtũtetheeasya ĩla tũkwĩka motwi nĩ kũtũmĩa wasya witũ wa ngoo. Wasya ũsu wa ngoo wĩ na ũtonyi wa kũtũsilĩla, na no ‘ũtũsikate kana ũkatũtetea.’ (Alomi 2:14, 15) Ĩndĩ nĩ kenda wasya witũ wa ngoo ũthũkũme nesa, no nginya ũtongoew’e nĩ ũmanyi wa w’o wa Ndeto ya Ngai, na tũyĩũmanyĩsya kwa kũatĩĩa Ndeto ĩsu. Wasya wa ngoo ũte mũmanyĩsye nesa wĩthĩawa wĩ laisi kũatĩĩa syĩthĩo kana mĩtuo ya andũ kĩsionĩ. Maũndũ ala matũthyũlũlũkĩte na mawoni ma andũ no matwasye. Nĩ kyaũ kĩkĩkaa yĩla wasya witũ wa ngoo watũkany’a na twaũvũthĩĩsya na twalea kũatĩĩa myolooto ya Ngai? Ĩtina wa ĩvinda, nũmeasya ĩlanga na ũyĩthĩwa “ta ũvĩvĩtw’e na kyũma kĩvyũ,” o tondũ vandũ vavĩe mũno vatonya kũvoa na vayũma vyũ ũkethĩa vai na nthithi. (1 Timotheo 4:2) Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, wasya wa ngoo mũmanyĩsye nĩ Ndeto ya Ngai nũtũtongoeasya nesa.

7. Nĩ ũndũ wĩva wa vata ũtũtetheeasya kwĩka motwi maseo?

⁷ Ũndũ wa vata ũla waĩle kũtũtetheesya kwĩanĩsya kĩanda kya kwĩka motwi maseo nĩ ũmanyi wa w’o wa Ndeto ya Ngai, na ũtonyi wa kũũatĩĩa. Vandũ va kwĩka motwi tũsembete, nĩtwaĩle kũtũmĩa ĩvinda kũmantha myolooto ya Ngai na tũitũmĩa ũtonyi witũ wa kũsũanĩa nĩ kana tũmanye ũndũ tũtonya kũmĩatĩĩa. O na yĩla tweewa twĩke ũtwi wa mĩtũkĩ, o ta Satalaki, Mesaki na Aveti-neko, tũkeethĩwa twĩyũmbanĩtye nesa ethĩwa twĩ na ũmanyi wa w’o wa Ndeto ya Ngai, na ethĩwa wasya witũ wa ngoo nũmanyĩĩtw’e nesa. Nĩ kana twone ũndũ kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu kũtonya kwaĩlangya ũtonyi witũ wa kwĩka motwi, ekai tũneenee maũndũ elĩ.

Twaĩle Kũtindany’a Naaũ?

8, 9. (a) Nĩ myolooto yĩva yonanĩtye vata wa kwĩvathana na itindo nthũku? (b) Kw’o kwĩthĩwa na kĩtindo kĩthũku no kũtindany’a na ala mataatĩĩaa myolooto ya Ngai? Elesya.

⁸ Mũtũmwa Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Mũikakengeke. Itindo nthũku nĩsyanangaa mwĩkalĩle mũseo.” (1 Akolintho 15:33) Yesũ Klĩsto eeie amanyĩw’a make atĩĩ: “Mũi ma nthĩ.” (Yoana 15:19) Ĩla tweemanyĩsya myolooto ĩsu, nĩtwoonaa na mĩtũkĩ vata wa kwĩvathana na kũtindany’a na ilaalai, mathaaa, ing’ei, anywi, na andũ angĩ ma mũthemba ta ũsu. (1 Akolintho 6:9, 10) Ĩla twongelanga ũmanyi wa ũw’o wa Mbivilia, nĩtũmanyaa kana kũtindany’a na andũ ta asu kwa kũmasisya sinemanĩ, televiseninĩ, kombiũtanĩ, kana kũsoma ĩũlũ woo mavukunĩ no kũtwanange. Na ũu now’o vethĩawa vailyĩ tweethĩwa na ngwatanĩo vamwe na “akengani,” kana ala mavithaa ũndũ mailyĩ, isesenĩ sya kũea ngewa.—Savuli 26:4.

⁹ Nao nata kũtindany’a na ala matonya kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũtheu ĩndĩ matamũĩkĩĩaa Ngai ũla wa w’o? Maandĩko matũtavĩtye atĩĩ: “Nthĩ yonthe yĩ ungu wa vinya wa ũla mũthũku.” (1 Yoana 5:19) Kĩu kĩtũtetheesya kũmanya kana kwĩthĩwa na kĩtindo kĩthũku ti o kũtindany’a na ala me na mwĩkalĩle ũte mũseo. Na kwoou nũseo tũkethĩwa na ngwatanĩo nzeo na ala mamwendete Yeova oka.

10. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya kwĩka motwi maseo makonetye kũtindany’a na andũ ma nthĩ ĩno?

¹⁰ Kwĩvathana vyũ na andũ ma nthĩ ĩno nĩ ũndũ ũtatonyeka o na maandĩko maitwĩkĩĩte vinya twĩke ũu. (Yoana 17:15) Yĩla twĩ ũtavany’anĩ, twĩ sukulu, kana twĩ wĩanĩ, tũilea kũvulana na andũ ma nthĩ. Mũklĩsto ũtwaanĩte na mũndũ ũtamũthũkũmaa Yeova nũtonya kũvulana na andũ ma nthĩ mũno kwĩ Aklĩsto ala angĩ. Ĩndĩ twatũmĩa ũtonyi witũ wa kũsũanĩa nesa, nĩtũmanyaa kana ve kĩvathũkany’o kya kũvulana o vanini na andũ ma nthĩ ĩno na kwĩthĩwa na ngwatanĩo ndũmu namo. (Yakovo 4:4) Kwoou, tũkeethĩawa tũtonya kwĩka motwi maseo ĩũlũ wa maũndũ ala mekawa sukulu ĩtina wa masomo ta mathaũ, kwina, kana kũthi vatĩnĩ, kana mbokanĩ ingĩ ila ivangĩtwe nĩ ala tũthũkũmaa namo.

Kũnyuva Wĩa Ũla Tũũthũkũma

11. Nĩ ũndũ wĩva wa mbee twaĩle kũsũanĩa ĩla tũkwĩka motwi makonetye wĩa?

¹¹ Kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia ta andũ aima kĩ-veva nĩkũtũtetheeasya ĩla tũkwĩka motwi makonetye ũndũ tũkwĩanĩsya kĩanda kya ‘kũmanthĩa andũ maitũ.’ (1 Timotheo 5:8) Ũndũ wa mbee ũla twaĩle kũsũanĩa nĩ, twĩthũkũma wĩa wa mũthemba mwaũ, na nĩ kyaũ kyendekaa wĩanĩ ũsu. Vate nzika, nĩ ũthũku kũnyuva wĩa ũkwatĩte mbau maũndũ ala Mbivilia ĩleanĩte ũtheinĩ namo. Kwoou Aklĩsto ma w’o mayĩtĩkĩlaa kũtethya mawĩa matonya kwĩthĩwa makonanĩtye na ũthaithi wa mĩvw’anano, kũya, kũtũmĩa nthakame naĩ, kana maũndũ angĩ maleanĩte na maandĩko. O na ĩngĩ, tũyĩsa kũkengana kana kũtũmĩa nzĩa sya ũlũsani, o na ethĩwa ũla ũtũandĩkĩte etũlasimĩthya twĩke ũu.—Meko ma Atũmwa 15:29; Ũvuany’o 21:8.

12, 13. Eka o kũsũanĩa twĩthũkũma wĩa wa mũthemba mwaũ, nĩ maũndũ angĩ meva ma vata tũtonya kũsũanĩa ĩla tũkwĩka motwi makonetye wĩa?

¹² Nao nata wĩa ũsu ũkethĩwa ũteũtũla myolooto ya Mbivilia ĩmwe kwa ĩmwe? O ũndũ twaendeea kwĩthĩwa na ũmanyi mwingĩ wa ũla w’o na ũtonyi witũ wa kũsũanĩa waendeea kwaĩla, now’o tũmanyaa maũndũ angĩ twaĩlĩte kũsũanĩa. Nao nata wĩa ũsu ũkethĩwa ũituma tũlika maũndũnĩ matosanĩte na maandĩko, ta kũthũkũma vala vaũthĩawa kalata ĩndĩ ũyĩthĩa wĩa witũ no kwosa na kũsũngĩa simũ? Maũndũ angĩ twaĩle kũsũanĩa nĩ vala mũsaala witũ ũkuma na vala tũũthũkũmĩa ũ wĩa. Kwa ngelekany’o, Mũklĩsto wosawa mawĩanĩ ma kandalasi, no etĩkĩle wĩa wa kũvaka langi ĩkanisanĩ ya ndĩni ya ũvũngũ, na kwoou aitetheesya kũendeea kwa ndĩni ya ũvũngũ?—2 Akolintho 6:14-16.

¹³ Nao nata ũla ũtũandĩkĩte aketĩkĩla kandalasi ya kwanakavya nyũmba yĩkĩawa ũthaithi wa ũvũngũ? Veethĩwa vailyĩ ũu, nũseo kũsũanĩa maũndũ ta, twĩĩthĩwa na ũkũmũ wĩana ata wĩanĩ ũsu ũũtethw’a, na nĩ maũndũ meva tũũtethya. Nao nata kũthũkũma wĩa ũtaleanĩte na Mbivilia, ta kũtwaa valũa kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o kĩsionĩ, o na kũla kũtwaĩĩaw’a maũndũ mataĩlĩte? W’o myolooto ũla wĩ Mathayo 5:45 no ũtetheesye mavindanĩ ta asu? Ũndũ ũngĩ tũtaĩle kũlwa nĩw’o nĩ kũsũanĩa ũndũ kũthũkũma wĩa ũsu kĩla mũthenya kũtonya kũũmĩsya wasya witũ wa ngoo. (Aevelania 13:18) Vate nzika, nĩ kenda tũkue mũio wa kwĩkaa motwi maseo makonetye wĩa, no nginya tũmanyĩsye ũtonyi witũ wa kũsũanĩa, na mũthĩnzĩo wa wasya wa ngoo ũla tũnengetwe nĩ Ngai.

“Mĩendelenĩ Yaku Yonthe Mũkũsĩĩe We”

14. Twaĩle kwosa matambya meva yĩla tũkwĩka motwi?

¹⁴ Nao nata ĩla tũkwĩka motwi makonetye maũndũ angĩ ta kwa ngelekany’o, twĩsoma kĩsomo kĩana ata, na ethĩwa nĩtũĩtĩkĩla kana kũlea nzĩa imwe sya ũiiti? Ĩla tũkwĩka ũtwi o na ethĩwa nĩ wĩva, no nginya tũsũanĩe myolooto ya Mbivilia na ĩndĩ tũitũmĩa kĩlĩko kitũ ĩla tũũsũanĩa ũndũ tũũmĩtũmĩa. Mũsumbĩ Solomoni, wa Isilaeli, ũla waĩ mũĩ, aisye atĩĩ: “Ĩkĩĩa Yeova na ngoo yaku yonthe, na ndũkekwatye ũmanyi waku mwene: Mĩendelenĩ yaku yonthe mũkũsĩĩe we, na akaũlũngalĩlya nzĩa syaku.”—Nthimo 3:5, 6.

15. Twĩĩmanyĩsya kyaũ kuma kwa Aklĩsto ma ĩvinda ya Atũmwa ĩũlũ wa kwĩka motwi?

¹⁵ Mavinda maingĩ motwi maitũ no matanĩthye ala angĩ kana makamaũmĩsya, na kwoou nĩtwaĩle kũsũanĩa ũndũ ũsu. Kwa ngelekany’o, ĩvindanĩ ya atũmwa Aklĩsto mayaĩ ungu wa Mĩao ya Mose ĩla yavatanĩte malĩu mana. Maĩ matonya kũya malĩu amwe ala moonekaa mate matheu kwosana na Mĩao ya Mose na mataleanĩtwe namo kwa nzĩa ingĩ. Ĩndĩ, Mũtũmwa Vaulo nĩwaandĩkie ũũ ĩũlũ wa kũya nyama ĩtonya kwĩthĩwa yakonanĩtye na ũthaithi wa mĩvw’anano: “Ethĩwa lĩu nũũtuma mwana-a-asa alulutĩka, ndikaya nyama ĩngĩ ndikese kũtuma mwana-a-asa alulutĩka.” (1 Akolintho 8:11-13) Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa nĩmeekĩiwe vinya masũanĩe ĩũlũ wa wasya wa ngoo wa andũ ala angĩ nĩ kana maikamalulutĩkye. Motwi maitũ mayaĩle kũtuma twĩthĩwa “kĩndũ kya kũlulutĩkya.”—1 Akolintho 10:29, 32.

Mantha Ũĩ wa Ngai

16. Mboya ĩtonya kũtũtetheesya ata ĩla tũkwĩka motwi?

¹⁶ Ũndũ ũmwe wa vata ũtũtetheeasya ĩla tũkwĩka motwi nĩ mboya. Mũmanyĩw’a Yakovo aisye ũũ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nde na ũĩ, nĩ aendeee kũmũvoya Ngai, nĩkwĩthĩwa anengae onthe kwa ũlau na ateũmatalĩla mavĩtyo, nake akanengwa.” (Yakovo 1:5) No tũmũvoye Yeova atũnenge ũĩ, tũte na nzika o na vanini, nĩ kenda twĩke motwi maseo. Ĩla tũũneena na Ngai wa w’o ĩũlũ wa maũndũ ala meũtũthĩny’a na twamũkũlya atũtongoesye, veva mũtheu no ũtũtetheesye kũelewa nesanga maandĩko ala tũkwona maĩle, na ũitũlilikany’a ala tũtonya kwĩthĩwa twĩũlĩtwe nĩmo.

17. Andũ angĩ matonya kũtũtetheesya ata twĩke motwi maseo?

¹⁷ Mo andũ angĩ no matũtetheesye kwĩka motwi? Ĩĩ, Yeova nũtũnengete ana-a-asa aimu nthĩnĩ wa kĩkundi. (Aeveso 4:11, 12) Aklĩsto ta asu no tũmakũlye matũnenge ũtao ũtonya kũtũtetheesya na mũno mũno ethĩwa twĩenda kwĩka ũtwi mũito. Aklĩsto ala aimu kĩ-veva na makomanĩte na maũndũ maingĩ thayũnĩ woo, no matwony’e myolooto ya Mbivilia ĩla ĩtonya kũtũtetheesya kwĩka ũtwi witũ, na ‘tũyĩĩkĩĩthya nesa maũndũ ala ma vata nĩ meva.’ (Avilivi 1:9, 10) O na vailyĩ ũu, ũtao ũũ wa vata nĩwaĩle kũatĩĩwa: No nginya twĩsũvĩe tũikaeke angĩ matwĩkĩe motwi. Mũio ũsu nĩ witũ twaĩle kũkua.

Mawumĩlo Methĩawa me Maseo Ĩvinda Yonthe?

18. Tũtonya kwasya ũtwi mũseo wĩthĩawa na mawumĩlo meva?

¹⁸ Mo motwi ala mũndũ wĩkĩte aatĩĩe myolooto ya Mbivilia na wasya wake wa ngoo nĩ mavinda onthe methĩawa na mawumĩlo maseo? Ĩĩ, ĩtina nĩmesaa kwĩthĩwa mailyĩ ũu. Ĩndĩ mavinda amwe, mbeenĩ ũndũ ũsu no wĩthĩwe ũtonya kũete mawumĩlo mathũku. Mbeenĩ Satalaki, Mesaki na Aveti-neko, nĩmeesĩ kana kũlea kũthaitha ũla mũvw’anano mũnene kwaĩ kũtonya kũmaetee kĩkw’ũ. (Ndanieli 3:16-19) O ta ũu, ĩla atũmwa matavisye Nzama ya Ayuti kana no nginya mamwĩw’e Ngai nũndũ nĩwe mũsumbĩ, mbee wa kũmew’a andũ, nĩmavũiwe mũno matanamba kũlekw’a. (Meko ma Atũmwa 5:27-29, 40) Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, “ĩvinda na ĩvuso [kana ũndũ ũtataĩĩwe],” no ũtume vethĩwa na mawumĩlo mathũku o na ethĩwa twĩkĩte ũtwi ũilye ata. (Mũtavan’ya 9:11) Ĩla twakwatwa nĩ mathĩna o na ĩtina wa kwĩka ũtwi mũseo, no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana Yeova nũkũtetheesya kũmĩĩsya na ĩtina akatũathima.—2 Akolintho 4:7.

19. Tũtonya kũkua ata mũio witũ wa kwĩka motwi twĩ na ũkũmbaũ?

¹⁹ Kwoou ĩla tũkwĩka motwi, no nginya tũmanthe myolooto ya Maandĩko na tũitũmĩa ũtonyi witũ wa kũsũanĩa kũmĩatĩĩa. Nĩtwaĩle kũmũtũngĩa Yeova mũvea mũno nũndũ kwĩsĩla veva wake mũtheu nũtũnengete Aklĩsto aimu kĩ-veva nthĩnĩ wa kĩkundi! Ekai tũtũmĩe myolooto ĩla tũnengetwe na maũndũ ala twamanyĩw’a, na tũyĩthĩwa na ũkũmbaũ wa kũkua mũio witũ wa kwĩkaa motwi maseo.

Weemanyĩsya Kyaũ?

• Nĩ ũndũ wĩva wa vata ũtũtetheeasya kwĩka motwi maseo?

• Kwĩkĩa kĩthito nĩ kenda twĩthĩwe twĩ aimu kĩ-veva kũtonya kũtũtetheesya ata ĩla tũũnyuva anyanya?

• Nĩ maũndũ meva twambaa kũsisya mbee tũtanamba kwĩka witũ ĩũlũ wa wĩa ũla tũũthũkũma?

• Nĩ kyaũ kĩtũtetheeasya ĩla tũkwĩka motwi?

[Makũlyo]

[Visa]

Kũlea kwĩw’a kwa Atamu na Eva kwĩtũmanyĩsya ũndũ wa vata mũno

[Visa]

Ũtanamba kwĩka ũtwi wa vata, mantha myolooto ya Ngai