KʼOXLA naq xatkoho chi bʼeek saʼ jun li nimla ochoch bʼarwiʼ naxokmank li najteril kʼaʼaq re ru. Jayeʼq chixjunil li wank aran qʼeel chik ut hopol ru, wiibʼ oxibʼ rehebʼ sachenaq jun mamaʼ peraas. Abʼan jun rehebʼ maakʼaʼ xpaltil ut natawmank ru li naraj xyeebʼal usta jalan chanru yiibʼanbʼil. Joʼkan naq, nakaapatzʼ re li yook chi kʼutuk, «ma toj akʼ aʼin chiruhebʼ li junchʼol?». Aʼan naxye «inkʼaʼ, aʼin bʼan li wank junxil chiruhebʼ li junchʼol ut maajunwa kiyiibʼamank wiʼ chik». Ut maare nakaapatzʼ ajwiʼ «ma ak xxokmank saʼ jun li naʼajej bʼarwiʼ nekeʼxkʼula ebʼ li najteril kʼaʼaq re ru?». Aʼan nakatxsume ut naxye «inkʼaʼ, li jun aʼin ak xkoloni li kawil habʼ, li kawil iqʼ ut naabʼalebʼ ak xeʼxyal xjukʼbʼal». Maare nakaakʼoxla: «Rikʼin, kʼaru tawiʼ yiibʼanbʼil?».

Li Santil Hu chanchan li najteril kʼaʼaq re ru li maakʼaʼ xpaltil. Li hu aʼin jwal qʼeel chiruhebʼ li junchʼol chik chi hu. Yaal naq wankebʼ jalan chik qʼeel hu, abʼanan joʼ nakʼulmank rikʼinebʼ li najteril kʼaʼaq re ru saʼ xnumikebʼ li chihabʼ ebʼ li hu aʼin nekeʼqʼumetoʼk ut nekeʼpejeʼk. Jun eetalil, li nekeʼxkʼut ebʼ li hu aʼin chirix li nekeʼxpaabʼ chaq ebʼ li nekeʼxtzʼil li jalan jalanq chi naʼlebʼ, jalan tzʼaqal chiru li yaal li yook chi tawmanq ru saʼebʼ li qakutan. Li nekeʼxye chirix li bʼaneʼk moko natenqʼank ta, naxkʼe bʼan junaq saʼ xiwxiwal. Naabʼal rehebʼ li qʼeel hu aʼin kaʼajwiʼ chi peraas natawmank xbʼaan naq kipejeʼk malaj kisach ebʼ li xkomon.

Abʼan jalan tzʼaqal li Santil Hu chiruhebʼ aʼan. Li Santil Hu kitzʼiibʼamank numenaq 3,500 chihabʼ anaqwan, usta joʼkan maakʼaʼ napaltoʼk chisaʼ. Saʼ xnumikebʼ li chihabʼ li Santil Hu kikʼateʼk, kirameʼk ut naabʼalebʼ nekeʼxye naq maakʼaʼ chik xwankil, usta joʼkan kikoleʼk chiru chixjunil ebʼ li naʼlebʼ aʼin. Wankebʼ nekeʼxye naq maakʼaʼ chik xwankil li Santil Hu abʼan chixjunil li natawmank saʼ li Santil Hu yook chi tzʼaqlok ru. (Chaawil li kaaxukuut «¿Anticuada, o adelantada para su tiempo?»).

Maare nakaakʼoxla: «Ma toj nekeʼkʼanjelak ebʼ li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu saʼebʼ li qakutan?». Re xsumenkil kʼoxla aʼin, kʼaru ebʼ li chʼaʼajkilal qʼaxal kaw xnumsinkil saʼebʼ li qakutan? Bʼar wank rehebʼ li qʼaxal xiwajel ru? Maare li nachalk saʼ laachʼool aʼan li yalok u, li kʼiila mul, li raaxiikʼ ut li bʼalaqʼik. Anaqwan, kʼe reetal wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼut li Santil Hu. Naq yookat rilbʼal kʼoxla aʼin: «Ma chaabʼil raj li qayuʼam saʼ xbʼeen li ruuchichʼochʼ, wi ebʼ li kristiʼaan nekeʼxyuʼami raj ebʼ li naʼlebʼ aʼin?».

XRAHINKIL LI TUQTUUKILAL

«Us xaq rehebʼ li nekeʼkʼanjelak chirix li tuqtuukilal, xbʼaan naq nawnooqebʼ ru joʼ ralal xkʼajol li Yos» (Mateo 5:9, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). «Wi naru xbʼaanunkil, chexwanq saʼ usilal rikʼinebʼ chixjunil, joʼchʼinal joʼnimal naxkʼe ribʼ cheru» (Romanos 12:18, SBG).

LI UXTAANANK U UT LI KUYUK MAAK

«Us xaq rehebʼ li nekeʼuxtaanank u, xbʼaan naq li Yos taaʼuxtaananq ruhebʼ» (Mateo 5:7, SBG). «Cheekuyaq eeribʼ chiribʼil eeribʼ. Ut wi wank junaq wank xmaak cheeru, cheekuyaq xmaak. Joʼ naq kixkuy eemaak li Qaawaʼ [“Jehobʼa *”, TNM], joʼkan ajwiʼ cheebʼaanu laaʼex» (Colosenses 3:13, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators. Akʼ tzʼiibʼ).

WANK SAʼ JUNAJIL

«Rikʼin jun chi winq [li Yos] kixyoobʼtesi chixjunilebʼ li tenamit re naq teʼwanq junsut junrubʼel choxa» (Hechos 17:26, SBG). «Li Yos juntaqʼeet narilebʼ chixjunil ut sa naxkʼul chixjunilebʼ li nekeʼpaabʼank re ut nekeʼxbʼaanu li tiikilal, aʼ yaal kʼaʼ chi tenamitul yoʼlajenaqebʼ wiʼ» (Hechos 10:​34, 35, SBG).

ROXLOQʼINKIL RU LI RUUCHICHʼOCHʼ

«Li Qaawaʼ Yos koxkʼe li winq saʼ xnaʼaj li awimq aran Edén re naq taaril ut tixkʼanjela» (Génesis 2:15, SBG). Li Yos tixsach ruhebʼ «li nekeʼsachok re li ruuchichʼochʼ» (Apocalipsis 11:18, SBG).

XTZʼEQTAANANKIL LI ATAWANK UT LI MUXUK IBʼ

«Chekʼe reetal ut chekolaq eeribʼ chiru chixjunil li atawank, xbʼaan naq, us ta numtajenaq li xbʼihomal junaq winq, moko taakʼeheʼq ta xyuʼam xbʼaan li xjunkabʼlal» (Lucas 12:15, SBG). «Li koʼbʼeetak yumbʼeetak ut chixjunil li maaʼusilal malaj xrahinkil ru li bʼihomal chi moko chiʼabʼimanq saʼ eeyanq, xbʼaan naq moko xkʼulubʼebʼ ta chik ebʼ laj santil paabʼanel» (Efesios 5:3, SBG).

XBʼAANUNKIL LI CHAABʼIL UT KʼANJELAK CHI KAW

«Naqeekʼa naq tuqtu li qachʼool ut naqaj xbʼaanunkil chixjunil chi chaabʼil» (Hebreos 13:18, SBG). «Li xʼelqʼak, miʼelqʼak chik, chixyalaq bʼan xqʼe chi kʼanjelak saʼ tiikilal rikʼin ruqʼ» (Efesios 4:28, SBG).

XTENQʼANKILEBʼ LI WANKEBʼ SAʼ RAJBʼAL RU

«Chewaklesihaqebʼ li nekeʼchʼinank xchʼool, chetenqʼahebʼ li inkʼaʼ kawebʼ xchʼool saʼ xpaabʼaalebʼ, chiwanq eekuyum rikʼinebʼ chixjunil» (1 Tesalonicenses 5:14, SBG). Tento «xtenqʼankilebʼ li maakʼaʼebʼ chik xnaʼ xyuwaʼ ut ebʼ li xmalkaʼan li wankebʼ saʼ rahilal» (Santiago 1:27, SBG).

Li Santil Hu moko kaʼaj tawiʼ naxkʼe ebʼ li naʼlebʼ aʼin, naxkʼut bʼan chanru roxloqʼinkil ut xyuʼaminkil wulaj wulaj. Wi ebʼ li kristiʼaan nekeʼxyuʼami raj ebʼ li naʼlebʼ aʼin, peʼyaal naq aʼin tixtenqʼahebʼ raj chi xqʼaxbʼal ruhebʼ li xchʼaʼajkilal? Relik chi yaal li Santil Hu toj wank xwankil ut nakʼanjelak saʼebʼ li qakutan. Abʼan, chanru truuq aatenqʼankil li Santil Hu?

Jun li winq li qʼaxal wank xchoxahil naʼlebʼ kixye: «Xkʼutunk xyaalalil ut li xchaabʼilal li choxahil naʼlebʼ rikʼinebʼ li xbʼaanuhom» (Mateo 11:19, SBG). Peʼyaal naq joʼkan? Re xnawbʼal wi nakʼanjelak junaq li naʼlebʼ tento xbʼaanunkil ut rilbʼal li rusilal. Maare nakaakʼoxla: «Wi li Santil Hu wank rusilal, ma inkʼaʼ tabʼiʼ tixchaabʼilobʼresi raj linyuʼam? Ma truuq intenqʼankil chi xqʼaxbʼal ruhebʼ li chʼaʼajkilal li yookin xnumsinkil anaqwan?». Qilaq jun eetalil.

Li xDiana * junelik laatzʼ chaq ru, sa saʼ xchʼool rikʼin li kʼaru wank re, abʼan maakʼaʼ saʼ xchʼool naq kichalk wiibʼ oxibʼ li chʼaʼajkilal saʼ xbʼeen: kikamk xkoʼ, kikanabʼaak xbʼaan li xbʼeelom ut maakʼaʼ chik xtumin. Aʼan naxye: «Moko chʼolchʼo ta chik linyuʼam, maakʼaʼ chik linkoʼ, linbʼeelom ut li wochoch. Xwekʼa naq maakʼaʼ chik ninʼok wi, maakʼaʼ chik rusilal linyuʼam, linmetzʼew ut li woybʼenihom choʼq re li kutan chalk re».

Li xDiana kixtaw ru ebʼ li aatin aʼin: «Kaʼaj chik lajeetq kaakʼaal chihabʼ li qayuʼam, malaj kaakʼaal chihabʼ, wi toj kawo; abʼan junes rahilal ut xtawasinkil qibʼ naqakʼul: saʼ junpaat nekeʼnumeʼk ut laaʼo nokooʼosoʼk» (Salmo 90:10, SBG).

Li xDiana kixsikʼ xtenqʼ saʼ li Santil Hu re xnumsinkil ebʼ chʼaʼajkilal aʼin ut kʼajoʼ kitenqʼaak. Joʼ tqil saʼ li oxibʼ chik chi tzolom, naabʼalebʼ li kristiʼaan keʼxtaw rusilal naq keʼxsikʼ xtenqʼ saʼ li Santil Hu re xqʼaxbʼal ru ebʼ li xchʼaʼajkilal. Xeʼxkʼe reetal naq li Santil Hu chanchan li najteril kʼaʼaq re ru li xooʼaatinak wi saʼ xtiklajik li tzolom aʼin. Moko joʼ ta ebʼ li junchʼol chik chi hu li xeʼqʼelook saʼ xnumikebʼ li chihabʼ ut maakʼaʼ chik rusilal. Abʼanan, ma nayeemank aʼin xbʼaan naq li Santil Hu jalan chiruhebʼ li junchʼol chik chi hu? Ma yaal tawiʼ naq xkʼaʼuxl li Yos wank chisaʼ ut moko xkʼaʼuxl ta li winq? (1 Tesalonicenses 2:13).

Maare nakaakʼoxla naq moko najt ta roq li qayuʼam ut numtajenaq chi chʼaʼajkilal. Re xqʼaxbʼal ruhebʼ li chʼaʼajkilal bʼar nakaakʼojobʼ aachʼool, nakaasikʼ aatenqʼ ut aachaabʼil naʼlebʼ?

Qilaq oxibʼ li naʼlebʼ chanru naru aatenqʼankil li Santil Hu. Truuq xkʼutbʼal chaawu chanru:

1. Inkʼaʼ taachʼik aawibʼ saʼ chʼaʼajkilal.

2. Xtuqubʼankilebʼ ru li chʼaʼajkilal.

3. Xqʼaxbʼal ru junaq li naʼlebʼ li maakʼaʼ xjaʼlenkil.

Saʼebʼ li junchʼol chik chi tzolom ttzʼilmanq rix li oxibʼ chi naʼlebʼ aʼin.