Mambu Yina Biblia Ke Tubaka

“Keti Beto Fwete Sala” Bansaka Yina Ke Tulaka Luzingu na Kigonsa?

BUBU YAI BANTU MINGI KIBENI KE TALAKA MPI KE SALAKA BANSAKA YA KE TULAKA LUZINGU NA KIGONSA, MU MBANDU BO KE BASIKAKA NA KATI YA BAAVIO MPI KE KUDILOSAKA NA NGANDA (SAUT EN PARACHUTE), BO KE MATAKA NA BANGUMBA YA NDA KIBENI, BO KE LUTAKA TI BABWATU YA FIOTI NA BISIKA YINA KELE TI BA CHUTE YA NGOLO YA MASA MPI BO KE KASAKA NA BISIKA YINA KE VANDAKA TI BAMBISI YA MASA YA BO KE BINGAKA REQUINS.”—ZULUNALU THE WILLOW GLEN RESIDENT.

MAMBU yai ke monisa nde bansaka ya ke tulaka luzingu na kigonsa me kuma mingi bubu yai. Bantu ke salaka mpi mambu ya nkaka ya ke tulaka kibeni luzingu na kigonsa, mu mbandu ntangu bo pusaka bavelo to bamoto, ntangu bo ke tambulaka na ba neige mpi na zulu ya bima ya bo ke bingaka planches à roulettes yina ke vandaka ti tu-bapine na nsi. Mutindu zulunalu mosi (magazine Time) ke monisa yo, bantu mingi kibeni me kuma kuzola kusala bansaka yai ya ke tulaka luzingu na kigonsa sambu bo ke tubaka nde bo ke zolaka kusala yo sambu na kukatula boma mpi kusepela ti luzingu.”

Kansi, mutindu bantu mingi kibeni me kuma kuzola bansaka ya ke tulaka luzingu na kigonsa mpi sambu bantu mingi me kuma kusala na mutindu ya mbi ata bansaka yina kele mbote, yo ke sala nde baaksida kusalama mingi mpi bantu mingi kulwala ngolo. Na États-Unis na mvula 1997, ntalu ya bantu ya vandaka kusala bansaka ya kigonsa yina bo nataka na opitale (salles d’urgence) mataka mingi. Mu mbandu, ntalu ya bantu yina vandaka kusala bansaka ya kutambula na zulu ya ba planches à roulettes yina lwalaka mataka mingi (33%), ntalu ya bayina lwalaka sambu bo vandaka kusala bansaka ya kubaka ntinu na ba neige mataka mpi mingi (31%) mpi ntalu ya bantu yina lwalaka sambu bo vandaka kumata na bangumba ya nda mpenza mataka mpi mingi (20%). Bansaka ya nkaka ya ke tulaka luzingu na kigonsa ke sadisaka baaksida ya ngolo diaka sambu bantangu ya nkaka bantu mingi ya ke salaka yo ke fwaka mpi. Ata mpidina, bantu ya ke zolaka kusala bansaka yai ke zabaka mbote bigonsa yai. Mu mbandu, nkento mosi ya ke salaka nsaka mosi ya kigonsa ya kubaka ntinu na ba neige (ski hors-piste) ke tuba nde: “Konso ntangu ya mono ke bakaka ntinu, mono ke zabaka nde yo lenda natila mono lufwa.” Muntu mosi (surfeur) ya ke salaka nsaka ya kutambula-tambula na zulu ya kima mosi na bamasa ya nene ke tuba nde kana “nge me lwala ve, zaba nde pana nge ke sala ve bikesa ya me fwana.”

Na kutadila bigonsa ya mutindu yai, nki mpila Mukristu fwete tadila kusala bansaka ya mutindu yai? Inki mutindu Biblia lenda sadisa beto na kuzaba kana beto fwete sala to ve bansaka ya ke tulaka luzingu na kigonsa? Kuzaba mbote nde Nzambi ke bakaka luzingu na valere mingi kibeni, ta sadisa beto na kupesa bamvutu na bangiufula yai.

Mutindu Nzambi Ke Tadilaka Luzingu

Biblia ke tuba nde Yehowa kele “nto ya luzingu.” (Nkunga 36:9) Yandi muntu salaka bantu mpi yandi me pesaka beto bima yina beto ke vandaka na yo mfunu sambu kusepela ti luzingu. (Nkunga 139:14; Bisalu 14:16, 17; 17:24-28) Yo ke sadisaka beto na kuzaba nde Nzambi ke zolaka nde beto tanina dikabu ya luzingu ya yandi me pesaka beto. Bansiku yina yandi pesaka dikanda ya Izraele ke sadisaka beto na kubakisa nde yandi ke bakaka luzingu na valere mingi.

Nsiku ya Moize vandaka kulomba bantu na kuyidika mambu sambu na kutanina luzingu ya bantu ya nkaka. Kana muntu mosi ya Izraele ke lemfuka ve na Nsiku yango mpi kana muntu mosi me fwa, bo vandaka kupesa ndola na muntu yina zitisaka ve nsiku yango. Mu mbandu, Nsiku vandaka kulomba muntu yina me tungisa nzo na kutunga mpi kamwa-lupangu na balweka ya ludi ya nzo na yandi. Kana yandi sala yo ve mpi kana muntu kukatuka na zulu ya ludi ya nzo na yandi, yandi bwa na ntoto mpi yandi kufwa, bo vandaka kupesa mukwa-nzo ndola. (Kulonga 22:8) Diaka kana ngombe kubula muntu kibongo kukonda kukana mpi kana muntu yango me fwa, bo vandaka kusala ve munkwa ya ngombe yina ata kima mosi. Kansi kana mukwa ya ngombe yango zabaka mbote na ntwala nde ngombe na yandi ke vandaka kigonsa mpi kana bo kebisaka yandi kansi yandi salaka kima mosi ve sambu na kukangisa yo na kisika mosi buna, bo vandaka kufwa yandi sambu na menga ya muntu yina me fwa. (Kubasika 21:28, 29) Yehowa pesaka bantu ya Izraele Nsiku yai sambu luzingu kele mfunu mingi na meso na yandi mpi yandi ke zolaka nde bantu mpi kutanina yo.

Bansadi ya Nzambi yina vandaka kulemfukila yandi, vandaka kubakisa nde bansiku yai vandaka kutadila mpi bantu ya ke tulaka luzingu na bo to ya bantu ya nkaka na kigonsa. Mu mbandu, Biblia ke tuba nde kilumbu mosi Davidi tubaka nde yandi ke wa nzala ya kunwa “masa ya dibulu ya masa . . . ya Betelemi.” Na ntangu yina, bantu ya Filistia botulaka mbanza Betelemi. Ntangu basoda tatu ya Davidi waka mambu yina, bo kotaka na kingolo-ngolo na camp ya bantu ya Filistia mpi bo bakaka masa na dibulu ya masa ya Betelemi, ebuna bo natilaka yo Davidi. Inki Davidi salaka? Yandi buyaka kunwa yo mpi yandi tiamunaka yo na ntoto. Yandi tubaka nde: “Na kutadila mabanza ya Nzambi na mono, ngindu ya kusala diambu yai lenda kwisila mono ve ata fioti! Keti mono fwete nwa menga ya bantu yai ya me tula luzingu na bo na kigonsa? Sambu bo tulaka luzingu na bo na kigonsa sambu na kunata yo.” (1 Bansangu 11:17-19) Ngindu kwisilaka ve ata fioti Davidi na kutula luzingu ya muntu mosi na kigonsa sambu na kulungisa banzala na yandi.

Yezu salaka mpi mambu mutindu mosi. Yandi buyaka kutula luzingu na yandi na kigonsa ntangu Diabulu songaka yandi na kukatuka na zulu ya ludi ya tempelo mpi na kudilosa na ntoto sambu na kutala kana bawanzio ta tanina yandi. Yezu songaka yandi nde: “Nge fwete meka ve Yehowa Nzambi na nge.” (Matayo 4:5-7) Ya kieleka, Davidi ti Yezu, bo zole zabaka mbote nde yo kele mbi na meso ya Nzambi na kutula luzingu na kigonsa kukonda kikuma mosi ya mfunu.

Ntangu beto ke yindula bambandu yai, beto kudiyula bangiufula yai: ‘Inki mpila beto lenda zaba kana nsaka mosi kele mpenza kigonsa? Sambu bantu me kumaka kusala na mutindu ya mbi ata bansaka yina kele ve kigonsa, nki lenda sadisa beto na kuzaba mutindu ya mbote ya kusala bansaka yango?’

Keti Yo Kele Mpenza Mfunu na Kutula Luzingu na Kigonsa?

Sambu na kubaka lukanu ya mbote, beto fwete tadila mbote-mbote nsaka yina beto ke zola kusala. Mu mbandu, beto lenda kudiyula nde: ‘Mbala ikwa nsaka yai me salaka dezia nde bantu kulwala? Kana mono me sala aksida to kana bima ya mono me lwata sambu na kuditanina me bwa, keti nsaka yai ta natila mono mpasi ya fioti to keti yo lenda sala nde mono lwala ngolo to mpi nkutu kufwa?

Kana Mukristu ke tula luzingu na yandi na kigonsa kaka sambu na kusala bansaka ya kulutisa ntangu, yo lenda bebisa kinduku na yandi ti Yehowa mpi kukanga yandi nzila ya kubaka mikumba na dibundu. (1 Timoteo 3:2, 8-10; 4:12; Tito 2:6-8) Ya kieleka, ata ntangu Bakristu ke sala bansaka ya kulutisa ntangu, bo fwete vila ve nde luzingu kele kima ya santu sambu na Nzambi.