Bibilia yugaga atĩ, ‘Rĩrĩa gũgwathanwo nĩ mũndũ mwaganu, andũ nĩ gũcaya macayaga.’—Thimo 29:2.

Historĩ nĩ yonanagia andũ aingĩ manaathana na gĩthũri, na magatũma andũ manyamarĩke mũno. Hatarĩ nganja, ti aathani othe mathanaga na gĩthũri. Amwe ao nĩ makoragwo na mĩerekera mĩega mũno ya kwenda gũteithia andũ. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa maingĩra ũnene-inĩ, kaingĩ wendi wao nĩ wagaga gũkinyanĩra nĩ ũndũ wa kũgucanĩria ũtongoria. O na kana magaathana ũũru nĩguo megune o ene, na ũndũ ũcio ũgatũma andũ manyamarĩke mũno. Mũtongoria ũmwe wa Amerika wetagwo Henry Kissinger oigire ũũ: “Historĩ nĩ rũgano rwa maũndũ maagire kũhinga, na matanya maagire kũhingio.”

Ningĩ Bibilia nĩ yugaga ũũ: ‘Gũtirĩ mũndũ wa gũkũ thĩ ũngĩhota kũrũngĩrĩria makinya make.’ (Jeremia 10:23) Andũ matarĩ akinyanĩru nĩ magaga ũũgĩ na ũmenyo ũrĩa ũbataranagia nĩguo mahote kũbanga maũndũ mao wega. Angĩkorũo andũ matingĩhota gũtongoria makinya mao-rĩ, mangĩhota atĩa gũtongoria andũ arĩa angĩ? Nĩ wona kĩrĩa gĩtũmaga atongoria maremwo nĩ kweheria mĩnyamaro ya andũ? Ũhoro wa ma nĩ atĩ, kaingĩ thirikari kana ũtongoria mũũru nĩguo ũkoragwo ũrĩ kĩhumo kĩa mĩnyamaro ya andũ!

Jesu oigire ũũ thĩinĩ wa Johana 13:35, “Nĩ ũguo andũ othe marĩmenyaga mũrĩ arutwo akwa, mwatũũra mwendaine.”

Atongoria a ndini kuuma mawĩtĩkio mothe nĩ mahunjagia wendo na ũrũmwe. Ũhoro wa ma nĩ atĩ nĩ maremetwo gũteithia arũmĩrĩri ao kũgĩa na wendo ũngĩhota kweheria rũmena. Ithenya rĩa kũmateithia gũkũria ngumo ya wendo, ndini kaingĩ irehaga nyamũkano, rũmena gatagatĩ-inĩ ka andũ na mabũrũri. Agĩtiriha ibuku rĩake rĩĩtagwo Christianity and the World Religions, mũthomi wa maũndũ ma ndini Hans Küng aandĩkire ũũ: “Ngucanio iria njũru mũno cia gĩũteti nĩ iria ikoragwo ciingĩrĩirũo na ikanyitwo mbaru nĩ ndini.”

Makĩria ma ũguo, atongoria a ndini nĩ metĩkĩragia matekũhithĩrĩra ngomanio cia andũ  matahikanĩtie, ũtharia na ngomanio cia arũme kwa arũme na atumia kwa atumia. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmĩte mĩrimũ, kũruta nda, atumia kũgĩa nda itagĩrĩire, ndigano na nyamũkano thĩinĩ wa famĩlĩ ithereme mũno na irehe ruo rũingĩ rwa ngoro.

“O mũndũ nĩ kũgerio ageragio hĩndĩ ĩrĩa ekũgucĩrĩrio nĩ merirĩria make moru, akahenererio nĩmo. Namo merirĩria macio maagĩa ihu-rĩ, maciaraga wĩhia.”—Jakubu 1:14, 15.

Nĩ ũndũ wa kwaga gũkinyanĩra, ithuothe nĩ twĩhagia na nĩ tũbataraga kũrũa na mwerekera wa ‘kũhingagia maũndũ marĩa mendagwo nĩ mwĩrĩ.’ (Aefeso 2:3) Na ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwĩgirĩrĩria rĩrĩa twekora tũkĩenda kũhingia merirĩria macio ma mwĩrĩ. Rĩrĩa twetĩkĩria merirĩria macio matũtoorie, moimĩrĩro makoragwo marĩ moru mũno.

Mwandĩki wĩtagwo P. D. Mehta aandĩkire ũũ: “Mĩnyamaro mĩingĩ yumanaga na merirĩria maitũ harĩ kwenda ikeno na gĩkĩro kĩnene, kwĩingĩria maũndũ-inĩ matagĩrĩire, ũkoroku na kwenda maũndũ manene.” Merirĩria moru na ũrĩu wa mĩthemba yothe ta wa njohi, ndawa cia ũrĩu, gũũtha kamarĩ, ngomanio, na mangĩ maingĩ nĩ mathũkĩtie andũ aingĩ arĩa “mahetwo gĩtĩo,” na makarehe mĩnyamaro harĩ famĩlĩ, arata, na andũ angĩ. Nĩ ũndũ wa kwaga gũkinyanĩra kwa andũ, no twĩtĩkanie na ũrĩa Bibilia yugaga atĩ, ‘ciũmbe ciothe o nginya rĩu itũire icayaga o hamwe, ikĩiguaga ruo ta rũa mũndũ-wa-nja akĩrũmwo.’—Aroma 8:22.

Bibilia ĩguũragia atĩ Shaitani nĩwe “ngai ĩrĩa ya gũkũ thĩ,” na atĩ akoragwo akĩrutithania wĩra na ciũmbe cia maroho irĩ hinya ciĩtagwo ndaimono.—2 Akorintho 4:4; Kũguũrĩrio 12:9.

O ta Shaitani, ndaimono ikoragwo na kĩyo kĩingĩ mũno gĩa kũhĩtithia andũ. Mũtũmwo Paulo nĩ eetĩkanirie na ũndũ ũcio rĩrĩa oigire ũũ: “Nĩ ũndũ kũgiana gwitũ ti gwa kũgiana na arĩa me na mwĩrĩ na thakame, no nĩ gwa kũgiana na mothamaki, o na mahinya, o na arĩa maathanaga thĩ ĩno ĩĩ na nduma, o na mbũtũ cia maroho moru me kũrĩa igũrũ.”—Aefeso 6:12.

O na gũtuĩka ndaimono nĩ ikenaga mũno rĩrĩa iranyarira andũ, ũcio tiguo ũkoragwo ũrĩ muoroto wacio mũnene. Ciĩriragĩria kweheria andũ kuuma kũrĩ Ngai Ũrĩa wĩ Igũrũ Mũno, Jehova. (Thaburi 83:18) Maũndũ marĩa mekagwo ta gũthoma njata, ũgo, na kũrogana, nĩ mamwe ma maũndũ marĩa ndaimono ihũthagĩra nĩguo ihenererie na ihĩtithie andũ. Kĩu nĩkĩo gĩtũmaga Jehova atwĩre ũhoro wĩgiĩ mogwati macio, na akagitĩra arĩa othe mareganaga na Shaitani na ndaimono.—Jakubu 4:7.

Bibilia yaarathire ũũ ta mĩaka ngiri igĩrĩ mĩhĩtũku: “Ũndũ ũyũ ũmenye wega, atĩ matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria nĩgũkagĩa mahinda ma ũgwati.”

Ĩkĩonania ũrĩa matukũ ma kũrigĩrĩria magakorũo matariĩ, ĩthiĩte na mbere kuuga ũũ: “Tondũ andũ nĩmagatuĩka eendi, na endi mbia, na egani, na egathi, . . . ningĩ makorũo maagĩte wendani ũrĩa wa ndũire, andũ matangĩteithũrĩkana, na magacambanagia, na arĩa matoĩ kwĩgirĩrĩria, andũ eĩ, na arĩa matenda maũndũ mega, na arĩa makunyanagĩra andũ arĩa angĩ, na arũũgĩrĩri, na eĩkĩrĩri, o na arĩa mendaga gwĩkenia gũkĩra ũrĩa mendaga Ngai.” Ũhoro wa ma nĩ atĩ, gĩtũmi kĩrĩa kĩnene kĩratũma andũ manyarirĩke ũmũthĩ nĩ tondũ tũratũũra “matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria.”—2 Timotheo 3:1-4.

Kũringana na maũndũ macio-rĩ, na githĩ tũtirona wega kĩrĩa gĩtũmaga andũ maremwo nĩ kũniina mĩnyamaro o na marĩ na mĩerekera mĩega? O na kũrĩ ũguo, tũngĩruta kũ ũteithio? No mũhaka twĩhoke Mũũmbi ũrĩa wĩranĩire atĩ nĩ ‘agaatharũria wĩra wa mũcukani’ o hamwe na arũmĩrĩri ake. (1 Johana 3:8) Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩkwarĩrĩria ũrĩa Ngai ageeka nĩguo aniine mĩnyamaro yothe.