1. Oshike tashi ulike kutya Omishangwa oda li da fimana kuJesus?

 DILADILA kunghee sha li hashi kala okupwilikina kuJesus ta hongo. Luhapu, okwa li ha tofa Omishangwa Diyapuki momutwe. Kakele kaasho, Jesus okwa li a tofa mOmishangwa eendjovo daye dotete konima eshi a ninginifwa nosho yo eendjovo daye dimwe daxuuninwa, ofimbo ina fya. b (Deut. 8:3; Eps. 31:5; Luk. 4:4; 23:46) Momukokomoko womido nhatu netata, pokati koiningwanima oyo ivali, Jesus okwa li ha lesha luhapu moipafi, ha tofa Omishangwa noku di yelifa. — Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.

2. Oshike sha li sha kwafela Jesus a shiive nawa Omishangwa, eshi a enda ta kulu? (Tala efano kombada yoshifo.)

² Omido donhumba ofimbo Jesus ina hovela oukalele waye, okwa li ha lesha nokuuda Eendjovo daKalunga lwoikando. Kape na omalimbililo, meumbo okwa li ha udu Maria naJosef tava tofa mOmishangwa meenghundafana dakeshe efiku moukwaneumbo wavo. c (Deut. 6:6, 7) Ohatu dulu okukala noushili kutya Jesus okwa li ha i koshinagoga Eshabata keshe pamwe noukwaneumbo wavo. (Luk. 4:16) Ofimbo ve li koshinagoga, oku na okukala a li ha pwilikine noukeka, eshi Omishangwa tadi leshwa. Mokweendela ko kwefimbo, Jesus okwe lihonga okukala ha lesha kuye mwene Omishangwa diyapuki. Oshidjemo, Jesus ka li ashike a shiiva Omishangwa, ndele okwa li yo e di hole nokwa li a efa di nwefe mo eenghatu daye. Pashihopaenenwa, dimbuluka osho sha li sha ningwa motembeli, eshi Jesus a li ashike e na eedula 12. Ovahongi, ovo va li ve shii nawa Omhango yaMoses, “ova li va kuminwa neenghono  eendunge nomanyamukulo aye.” — Luk. 2:46, 47, 52.

3. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

³ Nafye ohatu dulu okukala tu shii notu hole Eendjovo daKalunga, ngeenge otwa kala hatu lesha Omishangwa pandjikilile. Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mwaasho hatu lesha? Ohatu dulu okulihonga kwaasho Jesus a popya shi na sha naavo va li ve shii Omhango, mwa kwatelwa ovanongo vomishangwa, Ovafarisai nOvasadukai. Ovawiliki ovo vomalongelokalunga ova li hava lesha luhapu Omishangwa, ashike ova li va dopa okumona ouwa mwaasho tava lesha. Jesus okwa divilika eenghedi dopatatu omo ovalumenhu ovo va li va dopa okumona ouwa mOmishangwa. Eendjovo odo e va lombwela otadi tu kwafele tu xwepopaleke okudula kwetu (1) tu ude ko osho hatu lesha, (2) tu mone omamona opamhepo nosho yo (3) tu efe Eendjovo daKalunga di tu vyule.

4. Lukas 10:25-29, ote tu hongo shike shi na sha nokulesha Eendjovo daKalunga?

⁴ Otwa hala okuuda ko eityo laasho hatu lesha mEendjovo daKalunga. Ngeenge hasho, itatu ka mona ouwa pauyadi mwaasho hatu lesha. Pashihopaenenwa, diladila keenghundafana daJesus ‘nomulumenhu umwe omunongo womhango.’ (Lesha Lukas 10:25-29.) Eshi omulumenhu oo a li a pula kutya oshike e na okuninga, opo a mone omwenyo waalushe, Jesus okwa li e mu kwafela a mone enyamukulo mEendjovo daKalunga, eshi e mu pula, a ti: “MOmhango omwa shangwa shike? Ou i udite ko ngahelipi?” Omulumenhu okwa li a dula okuyandja enyamukulo li li mondjila mokutofa momishangwa kombinga yokukala u hole Kalunga nosho yo mukweni. (Lev. 19:18; Deut. 6:5) Ashike didilika osho a ka pula lwanima, a ti: “Olyelye naanaa omukwetu?” Omulumenhu oo okwa li a ulika kutya ka li e udite ko eityo lolela laasho a lesha. Oshidjemo, ka li e shii nghee e na okutula moilonga omishangwa odo monghedi ya yuka mokukalamwenyo kwaye.

5. Ongahelipi eilikano nosho yo okulesha to ende kanini taku ku kwafele u ude ko osho to lesha?

⁵ Ohatu dulu okuuda ko nawa Eendjovo daKalunga mokuxwepopaleka onghedi yetu yokulesha. Ope na omaetepo amwe oo taa dulu oku tu kwafela. Ilikana, ofimbo ino hovela okulesha. Otwa pumbwa ekwafo laJehova, opo tu ude ko Omishangwa. Onghee ohatu dulu oku mu pula e tu pe omhepo yaye iyapuki i tu kwafele tu yandje elitulemo. Opo nee lesha to ende kanini. Osho otashi ke ku kwafela u ude ko osho to lesha. Otashi dulika u mone shiwa okulesha mokule, ile okweendela pamwe nelesho lOmbiibeli la kwatwa momawi. Ngeenge owa pwilikine keendjovo odo da kwatwa momawi noku di tala mOmbiibeli, otashi ke ku kwafela u ude ko, u dimbuluke nou lihonge shihapu mwaasho to lesha mEendjovo daKalunga. (Jos. 1:8) Ngeenge owa mane okulesha, ilikana natango u pandule Jehova omolwoshali yEendjovo daye nou mu pule e ku kwafele u tule moilonga osho wa lesha.

6. Omolwashike okulipula omapulo nokuninga omadidilikoshango e li pauxupi taku ku kwafele u ude ko osho to lesha? (Tala yo efano.)

⁶ Ope na vali omaetepo avali oo tae ku kwafele u ude ko osho to lesha. Lipula omapulo e na sha naasho wa lesha. Eshi to lesha ehokololo lonhumba mOmbiibeli, lipula kutya: ‘Oolyelye ovanyandi dingi mehokololo? Olyelye ta popi? Ota popi nalye, nomolwashike? Openi nonaini oshiningwanima sha ningilwa?’ Omapulo a tya ngaho otae ku kwafele u diladile nou shikule omadiladilo a fimana aasho to lesha. Ninga yo omadidilikoshango e li pauxupi aasho to lesha.  Ngeenge owa shange osho to lesha, ohashi ku kwafele u diladile moule kombinga yasho nou shi ude ko nawa. Okushanga ohaku ku kwafele yo u dimbuluke osho wa lesha. Oto dulu okushanga omapulo, osho wa mona momapekapeko, okungonga oitwa ya fimana nokudidilika nghee to dulu okulongifa osho wa lesha, ile okushanga pauxupi nghee u uditile osho wa lesha. Otashi dulika u ka mone kutya okuninga omadidilikoshango a tya ngaho, otaku dulu oku ku kwafela u tale ko Eendjovo daKalunga di li etumwalaka olo le ku nuninwa pauhandimwe.

7. Oukwatya ulipi twa pumbwa ngeenge hatu lesha, nomolwashike? (Mateus 24:15)

⁷ Jesus okwa popya oukwatya wa fimana oo twa pumbwa, ngeenge otwa hala okuuda ko osho hatu lesha mEendjovo daKalunga, eendunge dokuyoolola. (Lesha Mateus 24:15.) Eendunge dokuyoolola oshike? Odo oukwatya wokuuda ko nghee ediladilo limwe la kwatafana nalikwao, nghee a yoolokafana nosho yo okuuda ko osho inashi popiwa kondadalunde. Shikwao vali, ngaashi Jesus eshi ulika, otwa pumbwa eendunge dokuyoolola, opo tu didilike mo oiningwanima oyo tai wanifa po omaxunganeko Ombiibeli. Otwa pumbwa yo oukwatya oo, opo tu mone ouwa pauyadi mwaashishe osho hatu lesha mOmbiibeli.

8. Ongahelipi hatu dulu okulesha hatu longifa eendunge dokuyoolola?

⁸ Jehova oha pe ovapiya vaye eendunge dokuyoolola. Onghee hano, ilikana kuye noku mu pula e ku kwafele u kulike oukwatya oo. (Omayel. 2:6) Ongahelipi to dulu okukala metwokumwe neilikano loye? Diladila noukeka kwaasho to lesha nokudidilika nghee sha pambafana noinima oyo u shii. Opo shi ku kwafele, longifa oilongifo yetu yokukonakona Ombiibeli, ngaashi Elongifwambo lokukonga Omauyelele mOishangomwa yEendombwedi daJehova. Oilongifo ya tya ngaho otai ku kwafele u mone eudeko leityo letumwalaka lOmbiibeli nou mone eenghedi omo to dulu oku li tula moilonga monghalamwenyo yoye. (Heb. 5:14) Ngeenge owa lesha to longifa  eendunge dokuyoolola, eudeko loye lOmishangwa otali ka hapupala.

9. Oshili ya fimana yOmishangwa ilipi Ovasadukai ve lidimbika?

⁹ Ovasadukai ova li ve shii nawa omambo atano opehovelo Omishangwa dOshiheberi, ashike ova li ve lidimbika oshili ya fimana, oyo i li momambo oo a nwefwa mo. Pashihopaenenwa, natu ka taleni kunghee Jesus a li a nyamukula Ovasadukai, eshi va li ve mu yeleka shi na sha nenyumuko. Okwe va pula, a ti: “Hamba inamu lesha membo laMoses, mehokololo li na sha noshixwa sheno, eshi Kalunga a ti kuMoses: ‘Aame Kalunga kaAbraham naKalunga kaIsak naKalunga kaJakob’?” (Mark. 12:18, 26) Nonande Ovasadukai ova kala hava lesha oshitukulwa osho lwoikando ihapu, epulo laJesus ola li la ulika kutya ove lidimbika oshili ya fimana i na sha nOmishangwa, ehongo li na sha nenyumuko. — Mark. 12:27; Luk. 20:38. d

10. Oshike tu na okuyandja elitulemo kusho, ngeenge hatu lesha?

¹⁰ Oshilihongomwa kufye oshilipi? Ngeenge hatu lesha, otwa hala okuyandja elitulemo koinima aishe oyo ovelishe, ile ehokololo lOmbiibeli tali tu hongo. Inatu hala ashike okuuda ko omahongo opehovelo, ndele otwa hala yo okushiiva oshili yomoule, omafinamhango oo e li ngaashi emona la holekwa, molwaashi kamapu okumonika.

11. Metwokumwe na 2 Timoteus 3:16, 17, ongahelipi hatu dulu okudidilika mo omamona mOmbiibeli?

¹¹ Ongahelipi to dulu okudidilika mo omamona opamhepo, eshi to lesha Ombiibeli? Natu ka kundafaneni osho 2 Timoteus 3:16, 17 a popya. (Lesha.) Okwa popya kutya ‘Omishangwa adishe otadi dulu’ (1) okuhonga, (2) okupukulula, (3) okuyukifa oinima (4) nokutekula mouyuki. Oto dulu okumona omauwa oo ane, nokuli nomomambo oo iho longifa unene. Konakona ehokololo, opo u mone kutya otali ku hongo shike kombinga yaJehova, kombinga yelalakano laye, ile yomafinamhango opakalunga. Didilika nghee tali dulu okukwafela mokupukulula. Ninga ngaho mokudidilika nghee eevelishe tadi ku kwafele u didilike mo nou henuke eamo, ile oikala ya puka nosho yo u kale omudiinini kuJehova. Konakona nghee ehokololo tali dulu okulongifwa mokuyukifa oinima, ile okupukulula etaleko la puka tashi dulika lomunhu, oo wa shakeneka moukalele. Tala yo outeku keshe, oo wa yandjwa meevelishe, oo tau dulu oku ku kwafela u kale ho diladila ngaashi Jehova. Ngeenge owa kaleke momadiladilo omauwa oo ane, oto ka mona omamona opamhepo, oo taa dulu oku ku kwafela u mone ouwa melesho loye lOmbiibeli.

12. Omolwashike Jesus a li a pula Ovafarisai epulo kutya, “Hamba inamu lesha?”

¹² Jesus okwa li yo a pula epulo kutya, “Hamba inamu lesha?,” opo a ulike kutya Ovafarisai ova li  ve na etaleko la puka li na sha nOmishangwa. (Mat. 12:1-7) e Pomhito oyo, Ovafarisai ova li va popya kutya ovahongwa vaJesus ova nyona Eshabata. Jesus okwe va nyamukula a tofa oihopaenenwa ivali yoPamishangwa nokwa tofa ovelishe muHosea. Okwa ninga ngaho, opo a ulike kutya Ovafarisai kava li ve udite ko kutya omolwashike omhango i na sha nEshabata ya tulwa po nosho yo kutya ova dopa okuulika onghenda. Omolwashike ovalumenhu ovo va li va dopa okuvyulwa kwaasho va lesha mEendjovo daKalunga? Omolwaashi ova li have di lesha tava kembaula nosho yo nounhwa. Oikala yavo oya li ye va imba va ude ko eityo laasho va lesha. — Mat. 23:23; Joh. 5:39, 40.

13. Oikala ilipi tu na okukala tu na, eshi hatu lesha Ombiibeli, nomolwashike?

¹³ Otwe lihonga meendjovo daJesus kutya otwa pumbwa okukala hatu lesha Ombiibeli noikala ya yuka. Mepingafano nOvafarisai, otwa pumbwa okukala ovalininipiki nohatu tambula ko osho hatu hongwa. Otwa pumbwa ‘okutambula ko nelininipiko eendjovo odo da kunwa mufye.’ (Jak. 1:21) Ngeenge otwa kala ovalininipiki, ohatu ka efa Eendjovo daKalunga di mene omidi momitima detu. Ohatu ka nwefwa mo ashike koilihongomwa yOmbiibeli i na sha nonghenda, olukeno nosho yo ohole, ngeenge otwa henuka okukembaula, ile ounhwa.

14. Ongahelipi hatu dulu okushiiva kutya ohatu efa Ombiibeli i tu vyule? (Tala yo omafano.)

¹⁴ Onghedi omo hatu ungaunga navakwetu otai ulike kutya ohatu efa Eendjovo daKalunga di tu vyule, ile hasho. Ovafarisai ova li va dopa okweefa Eendjovo daKalunga di hange omitima davo, noshidjemo, ova li va ‘tokola ovo vehe na etimba.’ (Mat. 12:7) Sha faafana, onghedi omo hatu tale ko nokuungaunga navakwetu ohai ulike kutya otwa efa tu vyulwe kEendjovo daKalunga, ile hasho. Pashihopaenenwa, mbela  luhapu ohatu popi omauwa oo tu wete muvakwetu, ile ohatu endelele ashike okupopya omapuko avo? Mbela otu li ovananghenda notwe lilongekida okudimina po, ile ohatu kembaula nokukwatela vamwe onghone? Okulikonakona kwa tya ngaho ohaku ulike kutya ohatu efa osho hatu lesha shi vyule omadiladilo etu, omaliudo nosho yo eenghatu detu. — 1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.

15. Jesus okwa li ha kala e uditile ngahelipi Omishangwa Diyapuki?

¹⁵ Jesus okwa li e hole Omishangwa Diyapuki, nomaliudo aye okwa ulikwa mexunganeko olo tali hangwa mEpsalme 40:8, tali ti: “Kalunga kange, okuwanifa ehalo loye, osho otashi nyakula nge, nomhango yoye oyo ya nyolelwa moule womwenyo wange.” Oshidjemo, Jesus okwa li a hafa nokwa pondola mokulongela Jehova. Nafye ohatu ka kala twa hafa nohatu ka pondola, ngeenge otwa kala hatu lesha Eendjovo daKalunga nokukala tu di hole. — Eps. 1:1-3.

16. Oshike u na okuninga, opo u mone ouwa muhapu mokulesha Eendjovo daKalunga? (Tala oshimhungu “ Eendjovo daJesus otadi dulu oku ku kwafela u ude ko osho to lesha.”)

¹⁶ Metwokumwe neendjovo daJesus nosho yo oshihopaenenwa shaye, natu xwepopalekeni ounghulungu wetu wokulesha Ombiibeli. Ohatu dulu okuxwepopaleka eudeko letu li na sha noitukulwa yOmbiibeli mokwiilikana nokulesha hatu ende kanini, mokupula omapulo nosho yo mokuninga omadidilikoshango e li pauxupi. Ohatu dulu okulongifa eendunge dokuyoolola mokukonakona noukeka osho twa lesha hatu kwafelwa koishangomwa yetu ya kanghamena kOmbiibeli. Ohatu dulu okulihonga okulongifa nawa Ombiibeli nokuli noitukulwa yayo oyo tuhe shii nawa, mokukonga omamona opamhepo, oo a holekwa momahokololo oo. Ohatu dulu okweefa Eendjovo daKalunga di tu vyule mokukala tu na oikala ya yuka, eshi hatu di lesha. Ngeenge otwa ningi ngaashi hatu dulu tu tule moilonga omayele oo, ohatu ka mona ouwa muhapu melesho letu lOmbiibeli nohatu ka ehena popepi elela naJehova. — Eps. 119:17, 18; Jak. 4:8.