Ombiibeli ohai lundulula onghalamwenyo yovanhu
OSHA enda ngahelipi opo omukainhu omunyasha oo a li ehe na ohokwe muKalunga nokwa li e na eifano lopombada, a mone eityo longhalamwenyo? Oshike osho omulumenhu omunyasha oo a li Omukatolika e lihonga kombinga yefyo, she mu ningifa a lundulule onghedi yaye yokukalamwenyo? Noshike osho omulumenhu omunyasha oo a li a kenyanana onghalamwenyo e lihonga kombinga yaKalunga, she mu linyengifa a ninge omukalele Omukriste? Lesha u ude kutya ovanhu ovo ova ti shike.
“Onda kala oule womido handi lipula kutya ‘Omolwashike tu li po?’”—ROSALIND JOHN
ODULA OMO A DALWA: 1963
OSHILONGO OMO A DALELWA: BRITAIN
ONAKUDIWA: OKWA LI E NA EIFANO LOPOMBADA
ONGHALAMWENYO YANGE YONALE:
Onda dalelwa mo Croydon, koumbuwanhu waLondon. Otwa dalwa omuwoi, ame omutihamano. Ovadali vange ova dile kokanhunhu ka-St. Vincent kedina Caribbean. Meme okwa kala ha i kongeleka yaMethodist. Inandi kala naanaa ndi na ehalo lokulihonga kombinga yaKalunga, nonande onda kala ndi hole neenghono okulihonga oinima ihapu. Momafudo ofikola onda li ndi hole pomatale omoshitukulwa, handi lesha omambo mahapu oo nda kufa kongulumambo.
Omido donhumba eshi nda mana ofikola, onda ka mona kutya onda pumbwa okukwafela ovanhu ovo va mona oixuna. Onda li nda hovela naavo vehe na omaumbo, opo nee handi i kwaavo ve na omaunghundi opalutu nosho yo okulihonga. Opo nee onda li nda ya kounivesiti ndi ke lihonge kombinga younamiti. Lwanima eshi nda galaduweitwa, onda ka kala ndi na ondodo yopombada iwa, nonghalamwenyo yange oya enda tai ningi youdjeko. Molwaashi onda li handi longo kwaame mwene oilonga yokukandula po omaupyakadi meengeshefa nonda li handi ningi omapekaapeko moinima ina sha nonghalo yovanhu, osho nda li nda pumbwa olaptopa ashike nointaneta. Onda li handi dulu okuya nodila lwoikando oule woivike, handi ka kala mohotela omo nda hala, handi tyapula omidingonoko diwa, noku ya keenhele domeva mapyu noku ka ninga omadeulo opalutu opo ndi kale nda pama. Onda li handi diladila lela kutya ondi na onghalamwenyo yolela. Ashike onda li handi lipula natango novanhu ovo vehe niwe ko nasha navo.
NGHEE OMBIIBELI YA LUNDULULA ONGHALAMWENYO YANGE:
Oule womido onda kala handi lipula kutya ‘Omolwashike tu li po, nelalakano longhalamwenyo olashike?’ Ashike kanda ningile nande onghendabala ndi konge enyamukulo mOmbiibeli. Efiku limwe mo 1999, ondenge yange yokakadona, yedina Margaret, oyo ya li ya ninga Ondombwedi, oya li ye uya okutalela nge po nakaume kayo wOndombwedi, oo a ulika kutya oku na ko nasha naame. Osho nda ka dimina okukonakona Ombiibeli nakaume kondenge yange oo, ashike exumokomesho lange ola li tali ende kanini molwaashi eifano lange nonghedi yange yokukalamwenyo ohai pula efimbo lihapu.
Pokwenye mo 2002, onda li nda tembukila kouningininondonga waEngland. Oko oko nda ka ninga okoosa ndi mone odigili moinima i na sha nomapekaapeko ovanhu, nelalakano lokumona odjapo youndokotola. Onda li nda hovela okuya kOlupale lOuhamba luhapu nokamonamati kange aka kanini. Nonande onda hafela ehongo lopombada, ekonakono lOmbiibeli ola li tali pe nge eudeko lihapu li na sha nomaupyakadi onghalamwenyo nosho yo ekandulepo lao. Onda li nda uda ko eityo laMateus 6:24, oo ta ti kutya, ito dulu okulongela oovene vavali. Ou na okulongela po umwe, kutya nee oKalunga ile oupuna. Onda mona kutya onda li ndi na okuninga etokolo li na sha naasho handi pitifa komesho monghalamwenyo.
Omudo umwe wa ya, onda li handi kala pekonakono lembo la li hali ningilwa meumbo, hapa kala ovanhu vahapu, opo Eendombwedi hadi konakona embo, Is There a Creator Who Cares About You? * Onda li nda tomhwa kutya Omushiti wetu Jehova oye aeke ta dulu okukandula po omaupyakadi ovanhu. Kounivesiti onda hongwa kutya eityo longhalamwenyo inali kwatela mo okwiitavela mOmushiti. Osho osha li sha handukifa nge neenghono. Konima yeemwedi mbali, onda li nda efa po eetundi dokounivesiti, ndele handi tokola ndi longife efimbo lihapu mokulalakanena oinima yopamhepo.
Eevelishe dOmbiibeli odo de linyengifa nge ndi lundulule onghedi yange yokukalamwenyo Omayeletumbulo 3:5, 6: oo taa ti: “Lineekela Omwene, ino liameka keendunge doye mwene. Mu shiiva meendjila doye adishe, opo nee Ye ota ka lalakanifa omalila oye.” Okulihonga kombinga yaKalunga ketu omunahole okwa li taku etele nge ouwa muhapu ku dule oupuna wopamaliko nosho yo etumba olo nda li handi mono omolwodigilii yopombadaelela oyo nda li handi likongele. Eshi nde lihonga kombinga yelalakano laJehova li na sha nedu nosho yo onghandangala oyo Jesus a dana moku tu yambela omwenyo waye, onda kala nda halelela okuliyapulila Omushiti wetu. Onda ninginifwa muAprili 2003. Konima yaasho, onda ka enda handi kaleke onghalamwenyo yange paunafangwa.
OUWA OO NDA MONA:
Oukaume wange naJehova itau dulu okuyelekwa nasha. Onda mona ombili yashili yokomutima nosho yo ehafo eshi nde mu shiiva. Onda mona yo ehafo linene mokweendafana novalongelikalunga vamwe vashili.
Ehalo lange linene lokukala nda hala okushiiva ola enda tali wanifwa po kwaashi nde lihonga mOmbiibeli nopokwoongala kwopaKriste. Ondi hole okukundafana novanhu kombinga yeitavelo lange. Osho osho sha ninga eifano lange, molwaashi ohandi kwafela shili ovanhu va mone onghalamwenyo i li xwepo paife nokukala ve na eteelelo likumwifi loku ka kala nomwenyo mounyuni mupe. Okudja muJuni 2008, onda kala handi kufa ombinga moukalele efimbo liyadi. Onda hafa neenghono nonda wanenwa shi dulife nale. Onda mona elalakano lashili longhalamwenyo, naasho osha ningifa nge ndi kale nda pandula Jehova shili.
“Okukanifa kaume kange osha kuma nge neenghono.”—ROMAN IRNESBERGER
ODULA OMO A DALWA: 1973
OSHILONGO OMO A DALELWA: AUSTRIA
ONAKUDIWA: OKWA LI HA NDOBOLA
ONGHALAMWENYO YANGE YONALE:
Onda kulila mokadoolopa kanini kedina Braunau, moAustria. Omudingonoko oo owa li u na oipuna, noka mwa li naanaa ominyonena. Oukwaneumbo wetu owa li Ovakatolika nonda kulila melongelokalunga olo.
Ope na oshiningwanima shimwe sha ningilwe eshi ndimunini nosha kuma onghalamwenyo yange neenghono. Mo 1984, eshi nda li ndi na omido 11, ohandi dimbuluka eshi twa li hatu dana etanga lokeemhadi naumwe womookaume kange kopofingo. Efiku olo tuu olo omutenya, okwa ka fila moshiponga shohauto. Okukanifa kaume kange oo osha kuma nge neenghono. Okudja poshiponga opo, onda kala handi lipula oule womido kutya omunhu ohai peni ngeenge okwa fi.
Eshi nda dja mofikola, onda ka kala handi pangele omalusheno. Nonande onda kala handi te omashina nonda li handi danene oshimaliwa shihapu, kanda li handi kala ndi na oupyakadi woshimaliwa. Onda li yo handi longifa efimbo lihapu momaudano nonda ka kala ndi hole eemusika odo hadi ningi omaweelelo. Onghalamwenyo yange oya kala ashike yokuya keedisko nokoivilo. Onda kala handi lalakanene omalihafifo nonghalamwenyo inai koshoka, ndele onda kala ndihe na ehafo lasha.
NGHEE OMBIIBELI YA LUNDULULA ONGHALAMWENYO YANGE:
MO 1995, omunamido umwe wOndombwedi okwa li a konghola pomuvelo wange ndele ta pe nge embo omo mu na enyamukulo lopaMbiibeli lepulo kutya, Ovanhu ohava i peni ngeenge va fi? Efyo liyahameka lakaume kange omunyasha ola kala natango tali lipulifa nge, nomolwaasho onda li nda tambula embo olo. Kanda li ashike nda lesha etukulwa li na sha nefyo, ndele onda li nda lesha embo alishe.
Osho nda lesha osha li sha nyamukula omapulo ange e na sha nefyo. Onda li yo nde lihonga shihapu. Molwaashi onda putuka Omukatolika, eitavelo lange ola li la kwatela mo unene Jesus. Ashike okukonakona kwange nawa Ombiibeli okwa kwafela nge ndi hovele okukala ndi na ekwatafano naXe yaJesus, Jehova Kalunga. Osha li sha tunhula nge lela eshi nda shiiva kutya Jehova ke fi omunhu ehe shiivike, ile ngeno kutya iha popiwa naye noupu, ndele ohe lishiivifa kwaavo tave mu kongo. (Mateus 7:7-11) Onde lihonga kutya Jehova oku na omaliudo. Onde lihonga yo kutya oha wanifa po alushe osho a popya. Osho osha ningifa nge ndi kale ndi na ohokwe momaxunganeko Ombiibeli nokukonakona nghee a kala taa wanifwa. Osho nda mona osha pameka eitavelo lange muKalunga.
Onda li nde shi didilika mo diva kutya Eendombwedi daJehova odo ashike ndi shii di na ohokwe shili mokukwafela ovanhu va ude ko Ombiibeli. Onda li handi didilike omishangwa odo di li moishangomwa yEendombwedi noku di tala mOmbiibeli yange yaKatoolika. Eshi nda kala handi konakona shihapu, onda mona kutya onda mona oshili.
Ekonakono lange lOmbiibeli ola kwafela nge ndi mone kutya Jehova okwa teelela ndi kale handi dulika komifikamhango daye. Eshi nda lesha mOvaefeso 4:22-24, onda mona kutya ondi na okulidula “omunhu mukulu,” oo a li a nwefa mo ‘elihumbato lange lonale,’ nondi na ‘okudjala omunhu mupe oo a shitwa metwokumwe nehalo laKalunga.’ Opo nee onda efa po onghedi yange yokukalamwenyo inai koshoka. Onda mona yo kutya ondi na okweefa po oku ta omashina, molwaashi onghedi oyo ohai xwaxwameke ohole yomaliko nolwisho. (1 Ovakorinto 6:9, 10) Onda li nda mona kutya opo ndi ninge omalunduluko oo, ondi na okweefa po okweendafana nookaume vakulu nokweendafana naavo ve na omufika wa fa wange.
Okuninga omalunduluko a tya ngaho kaku pu. Ashike onda li nda hovela okuya kokwoongala kwEendombwedi kOlupale lOuhamba nokuhovela okupanga ookaume vape meongalo. Onda li yo nda twikila okukonakona Ombiibeli noukeka kwaame mwene. Eenghatu odo oda kwafela nge ndi yoolole eemusika, ndi lundulule omalalakano ange monghalamwenyo, nondi kale handi liwapeke nawa kolutu. Mo 1995, onda li nda ninginifwa ndi li umwe womEendombwedi daJehova.
OUWA OO NDA MONA:
Paife ondi na etaleko liwa li na sha noimaliwa nosho yo oinima yopamaliko. Onda li handi handuka diva, ashike paife ihandi handuka naanaa. Natango ihandi kala vali noshisho sha pitilila shi na sha nonakwiiwa.
Onda hafa eshi ndi li umwe womongudu yovanhu mounyuni aushe oyo tai longele Jehova. Mokati kavo ohandi mono mo ovanhu tava ungaunga nomaupyakadi, ashike nande ongaho otava twikile okulongela Kalunga noudiinini. Onda hafa eshi paife handi longifa efimbo neenghono dange mokulongela Jehova nokuningila ovanhu ouwa, ndele hamokuwanifa po omahalo ange mwene.
“Paife onghalamwenyo yange oi na eityo.”—IAN KING
ODULA OMO A DALWA: 1963
OSHILONGO OMO A DALELWA: ENGLAND
ONAKUDIWA: ONDA LI NDA KENYANANA ONGHALAMWENYO
ONAKUDIWA:
Onda dalelwa moEngland, ndele eshi nda li ndi na omido 7, oukwaneumbo wetu owa li wa tembukila koAustralia. Otwa kala moGold Coast, onhele oyo i holike kovatalelipo yedina i li moQueensland, Australia. Nonande oukwaneumbo wetu kawa li wa punapala, otwa kala alushe tu na osho twa pumbwa.
Nonande onda putuka poima pawa, kanda li nda hafa. Onda kala nda kenyanana onghalamwenyo. Tate okwa li ha nu sha pitilila. Inandi kala naanaa ndi mu hole, unene tuu omolwokunwa kwaye nomolwonghedi omo a li ha ungaunga nameme. Kakele ngoo nee lwanima eshi nda ka uda ko eenghalo odo a pita mudo eshi a li omukwaita moMalaya, opo ashike nda ka uda ko kutya omolwashike a li ha ningi ngaho.
Onda li nda hovela okunwa shihapu pefimbo ndi li meengudu dofikola dopombada. Eshi nda li ndi na omido 16, onda li nda fiya po ofikola ndele handi i moukwaita womomeva. Onda li nda hovela okulongifa oingangamifi nonda ka kala nda pikwa komakaya. Onda li yo nda pikwa koalkoholi. Nonande onda li handi nu ashike shihapu momaxuliloshivike, onda ka kala handi nu shihapu efiku keshe.
Okudja eshi nda li ndi na eedula omulongo nasha fiyo 20 nasha, onda li nda hovela okulipula ngeenge Kalunga oko ngoo e li. Onda li nda tomhafana nda ti kutya, ‘Ngeenge Kalunga oko e li shili, omolwashike a efa ovanhu va mone oixuna nova fye?’ Onda li nokuli handi shange outevo handi pe Kalunga ombedi omolwowii aushe oo u li mounyuni.
Onda li nda fiya po oukwaita womomeva eshi ndi na omido 23. Konima yaasho, onda ka longa poilonga ya yoolokafana, nonda li nokuli nda ya kondje yoilongo oule womudo, ashike onghalo yoilonga inai lundulula okukala kwange nda kenyanana onghalamwenyo. Kanda li handi litulile po omalalakano, ile ndi kendabale ndi pondole sha. Kapa li osho ndi na ohokwe musho. Okukala nda hala ngeno eumbo lange mwene, oilonga yokolela, ile okuyelwa moilonga, aishe oya li tai monika ya fa ihe na eshi tai ti. Onda li ashike handi mono tashi sha fa tashi ende nawa ngeenge handi nu omalodu nokupwilikina keemusika.
Ohandi dimbuluka pomhito imwe eshi nda li lela ndi udite nda halelela okumona onghalamwenyo tai ti sha. Pefimbo opo onda li mo Poland, handi talele po okamba yeenghwate yomoAuschwitz. Onda li nda lesha kombinga youkolokoshi oo wa ningwa. Ndele eshi nda enda po naashi nda mona ounene wokamba oyo, osha li sha kuma omutima wange. Kanda li handi dulu okuuda ko kutya omolwashike ovanhu hava ungaunga novanhu vakwao nonyanya ngaho. Ohai dimbuluka nda li handi ende handi dingonoka okamba oyo handi lili nohandi pula kutya, ‘Omolwashike?’
NGHEE OMBIIBELI YA LUNDULULA ONGHALAMWENYO YANGE:
Mo 1993, eshi nda aluka kondje yoilongo, onda hovela okulesha Ombiibeli handi kongo omanyamukulo. Diva konima yaasho, Eendombwedi daJehova mbali oda li da konghola pomuvelo wange ndele tadi shivi nge koshoongalele osho sha li tashi ningilwa pokapale ke li popepi. Onda li ta tokola okuya.
Hanale unene eshi mokapale omo twa li mo eemwedi dinini da pita eshi mwa li oudano, ashike oshoongalele eshi osha li sha yooloka ko koudano. Eendombwedi oda li tadi popi nombili noda li da djala nawa, nounona vado ova li tave lihumbata nawa. Onda li yo nda kumwa kwaasho nda mona pefimbo lomusha. Eendombwedi omafele oda li da lila omusha pokapale opo, ashike eshi twa shuna mo moshoongalele inandi mona nande oshimbodi sha fyaala mokapale. Shimwe vali, ovanhu ovo ova li tava monika ve udite va wanenwa nove na ombili, oshinima osho nda halelela. Itandi dimbuluka nande oshipopiwa shimwe osho sha yandjelwe fiku olo, ashike elihumbato lEendombwedi olo unene la hokwifa nge.
Onguloshi oyo, onda li nda diladila omupambele wange umwe oo ha lesha Ombiibeli noha konakona omalongelokalunga a yoolokafana. Omido da pita, okwa li a lombwela nge kutya Jesus okwa ti oto dulu okudidilika mo elongelokalunga lashili mokutala koiimati oyo hali imike. (Mateus 7:15-20) Onda li nda diladila kutya ondi na okukonakona kutya oshike sha ningifa Eendombwedi di kale da yooloka ko. Osho osho oshikando shotete monghalamwenyo yange nda li ndi udite ndi na omukumo nondi na eteelelo.
Oshivike sha shikula ko, Eendombwedi odo da li da shiva nge koshoongalele oda ka aluka. Oda li da pula nge tu konakone Ombiibeli, nonda dimina. Onda li yo nda hovela oku ka ongala pamwe nado kokwoongala kwopaKriste.
Eshi nda konakona Ombiibeli, etaleko lange li na sha naKalunga ola li la lunduluka filufilu. Onde lihonga kutya haye ha etifa owii nokumona owii nosho yo kutya naye ohashi mu yahameke ngeenge ovanhu tava longo owii. (Genesis 6:6; Epsalme 78:40, 41) Okudja opo onda li nda tokola toko ndi kendabale ndiha nyemateke Jehova. Onda li nda hala okuhafifa omutima waye. (Omayeletumbulo 27:11) Onda li nda xulifa po okunwa sha pitilila nokushila omakaya nosho yo elihumbato inali koshoka. MuMarsa 1994, onda li nda ninginifwa ndi li umwe womEendombwedi daJehova.
OUWA OO NDA MONA:
Paife onda hafa shili nonda wanenwa. Okunwa hako vali nde lineekela kutya oko taku kwafele nge ndi kandule po omaupyakadi ange. Ponhele yaasho, onde lihonga okuundulila omitengi dange kuJehova. — Epsalme 55:22.
Omido omulongo da pita, onda kala nda hombola nOndombwedi iwa yedina Karen, nondi na okamwange oko ka dalwa komukulukadi wange kedina Nella. Atushe vatatu otu hole okukala efimbo lihapu moukalele wopaKriste hatu kwafele ovanhu ve lihonge kombinga yaKalunga. Paife onghalamwenyo yange oi na eityo.
^ okat. 11 La nyanyangidwa kEendombwedi daJehova.