1935-mi Tuluit Nunaanni Darlastonimi inun­ngor­punga. Tas­sanilu kuioraaveqarmat allar­pas­suar­nillu sulif­fis­suaqarmat qer­ner­tumik pujor­tuaan­nar­poq. Sisamat mis­saan­nik ukioqar­tunga angajoq­qaama Jehovap Nalunaajaasui Biibilimik misis­sueqatigisaler­paat. Inuusut­tuaraal­lunga ilumoor­toq upperil­luin­naler­para 1952-imilu 16-inik ukioqarlunga imermut morsutsitaal­lunga.

Tamatuma nalaani san­natinik biilinullu ator­tus­sanik san­naviliorfis­suarmi ilin­niar­tun­ngor­punga. Qaf­fasin­nerusumik atorfeqaler­nis­san­nik nuan­nareqisan­nik ilin­nialer­punga.

Nak­kutil­liisup angalasar­tup Wil­lenhal­limi ilagiit atuak­kamik atuaq­qis­saaqatigiit­tar­neran­nik aqutsisarsin­naanersunga aperim­manga pingaarutilim­mik aalajangigas­saqaler­punga. Taamani ilagiin­nut marlun­nut ataatsimiigiar­tar­punga. Ulluin­narni sulif­fimma ungasin­ngisaani Bromsgrovemi, angerlarsimaf­fin­niit 32 kilometerit mis­saan­nik ungasitsigisumi, ilagiit ataatsimiin­nerinut ilaasar­punga. Weekendinilu angajoq­qaama angerlarsimaf­fian­nut uteraangama Wil­lenhal­limi ilagiit ataatsimeeqatigisar­pakka.

Nuan­narisan­nik sulif­feqar­nera taamaatit­tariaqaraluarlugu Jehovap peqatigiis­sor­taanik tapersersuerusuk­kama nak­kutil­liisup angalasar­tup apeq­qutaanut akuersivunga. Aalajangerama Jehovap ingerlavis­san­nik aqqutis­siuutis­sagaanga nuan­ningaar­tumik peq­qis­simis­sutigin­ngisaan­nak­kan­nik inooriaaseqaler­punga.

Bromsgrovemi ilagiinni qatan­ngut arnaq anersaak­kut ittunik pingaar­titsisoq, Anne pin­ningaar­toq, naapip­para. 1957-imi katip­pugut Jehovamullu kif­far­tor­nitsinni nuan­nersunik sulias­sin­neqarluta, assersuutigalugu pioneriul­luta, specialpioneriul­luta, angalasar­tutut kif­far­torluta Betelimilu kif­far­torluta. Annep nuan­naar­tit­tuaan­nar­paanga.

1966-imi Ilin­niarfimmi Gileadimi klas­sit 42-s­saanni peqataaner­put nuan­naarutigeqaar­put. Malawimut aal­lar­tus­san­ngor­pugut. Inuit tas­saniit­tut inus­siar­nersuul­lutillu tikil­luaq­qusisarmata  Malawi Afrikap uum­mataanik kis­salaar­tumik taaneqar­tar­poq. Sunaaf­fali taamaal­laat sivikitsumik Malawimiitus­saal­luta.

1967-imi februaarip aal­laq­qaataanni Malawimut tikip­pugut. Qaam­mat siul­leq oqaatsinik ilin­niar­nermut ator­neruar­put kingor­nalu ilageeqatigiinni arlalinni angalasar­tutut kif­far­tulerluta. Jeep angisooq allaat kuus­suak­koorsin­naasorineqar­toq biileraar­put. Taamaal­laalli kuuk­kut ikkatsuk­kut ingerlasin­naavoq. Qaam­matini sial­lerfiusar­tuni illuaq­qani ivigarsuar­nik ussiitsunik qalialinni ilaan­nik­kut najugaqar­tar­pugut. Oqaluus­sisar­tutut aal­lar­titatut kif­far­tor­ner­put ilungersunar­tumik aal­lar­tik­kaluarlugu nuan­nareqaar­put!

Apriilimi paasivara oqar­tus­saasut uatsin­nik ajor­nar­torsior­titsilersut. Radiuk­kut Malawip præsidentia, Hastings Banda, oqalugiar­toq tusaavara. Oqar­poq Jehovap Nalunaajaasui akileraarutinik akiliineq ajor­tut oqar­tus­saasunillu ajor­nar­torsior­titsisut. Soorunami tamanna ilumuun­ngilaq. Oqar­tus­saasunuku politik­kimut akuliun­neq ajor­ner­put, ingam­mik par­tiimut ilaasor­taanermut allagar­tanik piserusun­neq ajor­ner­put, pis­sutigalugu nuan­narin­ngik­kaatigut.

Septembarimi aviisimi nutaarsias­sami atuar­par­put præsidentip qatan­ngutit ajor­nar­torsior­titsinerarlugit unnerluutigigai. Politik­kerit ataatsimeersuar­neranni nalunaarutigaa naalak­kersueqatimilu Jehovap Nalunaajaasuisa iner­teq­qutaaler­nis­saat sulis­sutigipal­lan­niarlugu. Oktobarillu 20-anni 1967-imi iner­teq­qutaaler­pugut. Kingunitsian­ngua politiit nunasisunik sul­lis­sisut Beteli matujar­torlugu oqaluus­sisar­tutullu aal­lar­titat nunamit anisik­kiar­torlugit tak­kup­put.

 Ulluni pingasuni par­naarus­saaq­qareerluta Mauritiusimut, nunamut Tuluit Nunaan­nit nunasiaasimasumut, nuutsitaavugut. Oqar­tus­saasulli oqaluus­sisar­tuugatta aal­lar­titat Mauritiusimiitik­kusun­ngilaatigut. Taamaat­tumik Rhodesiami (maanna Zimbabwemik taaneqar­tar­tumi) kif­far­tor­tun­ngor­tin­neqar­tus­san­ngor­pugut. Tikik­katta nunasisunik sul­lis­sisar­tup kamajasuup nunamut iseq­qun­ngilaatigut oqarfigaluta: “Malawimeeq­qusaan­ngilasi Mauritiusimeeq­qusaanasilu. Isumaqar­pisi maaniis­sin­naas­sal­lusi?” Tas­saneeq­qus­saan­ngin­nguatsiaratta Anne qialer­poq. Tas­saner­piaq ingerlaan­naq Tuluit Nunaan­nut uterusuk­kaluar­punga. Naggataatigut nunasisunik sul­lis­sisar­tut immik­koor­tor­taqarfimmi unnuinis­sar­put akueraat, aqaguanili qul­lersaqarfim­min­nut nalunaar­nis­sar­put piumasaqaatigalugu. Qasoqaagut Jehovamilli ikior­neqar­nis­sar­put tatigalugu. Aqaguani ualik­kut ilimagin­ngisatsin­nik tikeraar­tutut Zimbabwemiin­nis­sar­put akuerisaavoq. Puiun­ngisaan­nar­para ulloq taanna qanoq misiginerlunga, Jehovap ingerlavis­satsin­nik aqqutis­siuuk­kaatigut qularin­ngilara.

Zimbabwemi immik­koor­tor­taqarfimmi Kif­far­tor­nermik Nak­kutil­liisoqarfimmi qatan­ngutinik Malawimiit­tunik Mozambiquemiit­tunillu isumas­suisus­san­ngor­tin­neqar­punga. Qatan­ngutit Malawimiut ingasat­tumik malersor­neqar­put. Suliama ilagaat ilagiin­nik nak­kutil­liisut Malawimiut nalunaarusiaan­nik nutserineq. Taamaal­lunga unnuk­kut nalunaarusiap naam­mas­siniar­nerani qatan­ngutigut angutit arnallu nakuuserfigineqar­tar­tut atuarakku qiavunga. a Taak­kuali ilumoorfigin­nin­nerat, upper­nerat piner­tusaar­nerallu kil­lin­neqaatigingaar­pakka. – Kor 2. 6:4, 5.

Qatan­ngutit Malawimiigin­nar­tut akersuut­toqar­neralu pis­sutigalugu Mozambiquemut qimaasimasut anersaak­kut sapin­ngisamik pilersor­niar­pagut. Qatan­ngutip Zimbabwemi nunaatil­lip Malawimi chewatut, pingaar­ner­tut oqaaserineqar­tut, nutserisar­toqatigiit najugas­saan­nik allaf­fis­saan­nillu sanaap­pai. Taamaalil­lutik Biibililersaarutinik pingaaruteqaqisunik nutserineq ingerlatiin­nar­paat.

Ilagiin­nik nak­kutil­liisut Malawimiut Zimbabwemi ukiut tamaasa chewatut oqaasil­lit ataatsimeersuar­neranni peqataasar­nis­saat isumagisar­par­put. Tas­sani oqalugiaatinut najoq­qutat pisar­paat. Malawimullu uteraangamik ataatsimeersuar­nermi sam­mineqarsimasut sapin­ngisar­tik naaper­torlugit ingerlateq­qit­tar­paat. Ukiut ilaanni ilagiin­nik nak­kutil­liisut sapiitsut taakku Zimbabwemut tikeraar­neranni qiim­mas­sar­niarlugit Naalagaaf­fim­mut Kif­far­tor­nermik Ilin­niarfik aaq­qis­suup­par­put.

1975-imi februaarimi Nalunaajaasut Malawimiut Mozambiquemi qimaasut tam­maarfian­niit­tut tikeraar­pakka. Qatan­ngutit angutit taak­kua Jehovap peqatigiis­sor­taanit ilitsersuutit, ilaatigut utoq­qaaner­taqatigiin­nik pilersitsinis­samut tun­ngatil­lugu, maleruarluar­paat. Utoq­qaaner­tan­ngorlaat anersaak­kut ittut assigiin­ngitsor­pas­suit, soorlu tamanut oqalugiaatit, ullormut allas­simaf­fim­mik aamma Napasuliaq Alapernaarsuiffimmik eqqar­tueqatigiit­tar­neq allaallu ataatsimeersuar­nerit aaq­qis­sor­paat. Qimaasut tam­maarsimaf­fiat ataatsimeersuarfis­satut – eqqiaanermut, nerisas­sanik agguaas­sinermut isuman­naal­lisaanermullu allaf­filit­tut – aaq­qis­suus­simavaat. Jehovap ikiuineratigut qatan­ngutit aalajaatsut taakku angusaqarluarsimaqaat, taman­nalu qiim­mas­saatigeqaara.

1970-ik­kut naalersut Zambiami immik­koor­tor­taqarfiup Malawi isumagiler­paa. Qatan­ngutilli Malawimiut suli uan­nit allar­pas­suar­nillu eqqarsaatigineqarlutillu qin­nun­neqar­tar­put. Zimbabwemi immik­koor­tor­taqarfiup Ataatsimiititaliaanut ilaasor­taal­lunga qul­lersaqarfim­mit aal­lar­titat qatan­ngutillu akisus­saaf­fil­lit Malawimeersut Sydafrikameersut Zambiameersullu arlaleriarlunga naapit­tar­pakka. Tamatigut eqqar­tor­tar­par­put qatan­ngutit Malawimiut qanoq ikior­nerusin­naanerlugit.

 Pif­fis­sap ingerlanerani qatan­ngutit malersor­neqar­piarun­naar­put. Qatan­ngutit qimaasimasut Malawimut util­lat­taaler­put Malawimiigin­narsimasullu malersor­neqar­pal­laarun­naarlutik. Jehovap Nalunaajaasui nunani Malawip eqqaan­niit­tut kil­lilersugaajun­naarlutillu inatsisitigut akuerisaaler­put. Aamma Mozambiquemi 1991-imi taama pisoqar­poq. Eqqarsaatigiuar­par­pulli Jehovap Nalunaajaasui Malawimi qaqugu inatsisitigut akuerisaalis­sanersut.

Malawimi politik­kik­kut allan­ngor­toqar­poq, 1993-imilu naalak­kersuisut Jehovap Nalunaajaasui iner­teq­qutaajun­naarsip­paat. Kingunin­ngua oqaluus­sisar­tutut aal­lar­titaq oqaloqatigaara, taas­sumalu aperivaanga: “Malawimut utis­savisi?” Taamani 59-inik ukioqarama oqarfigaara: “Naamik, utoq­qaaval­laar­punga!” Ullorli taan­nar­piaq Siulersuisoqatigiin­nit faximik nas­sin­neqar­pugut uteq­qul­luta.

Zimbabwemi kif­far­tor­ner­put nuan­nareqigatsigu qanigisatsin­nillu ikin­nguteqarluaratta aalajanger­nis­sar­put saper­nar­tip­par­put. Siulersuisoqatigiit paasitip­paatigut piuman­ngik­kutta Zimbabwemiigin­narsin­naasugut. Tassa uterusun­nata nam­mineq aalajangersin­naagaluar­pugut. Eqqarsaatigaarali Aaperaap Sarallu utoq­qaal­lutik Jehovap siulersuinera naalal­lugu angerlarsimaf­fitsik ilorrisimaar­nar­toq qimak­kaat. – Mos 1. 12:1-5.

Jehovap peqatigiis­sor­taanit siulersor­neqar­nitsitut ilior­niarluta aalajangeratta 1995-imi februaarip aal­laq­qaataanni Malawimut tikeq­qaar­nitsin­niit ukiut 28-er­piaat qaangiut­tut uter­pugut. Immik­koor­tor­taqarfiup Ataatsimiititaliaa pilersin­neqar­poq, qatan­ngutillu angutit marluk ilaasor­taqatikka peqatigalugit Jehovap Nalunaajaasuisa sulinerat aaq­qis­suuteq­qip­pal­lap­par­put.

Jehovap suk­kasuumik naajar­tor­titsinera takul­lugu nuan­neqaaq! 1993-imi oqaluus­sisar­tut 30.000-t mis­saan­neeriarlutik 1998-imi 42.000-t sin­ner­paat. b Sulias­sarujus­suaqar­nera pis­sutigalugu Siulersuisoqatigiit immik­koor­tor­taqarfim­mik nutaamik sanaar­tor­toqar­nis­saa akuersis­sutigaat. Lilongwemi nunaat hektarinik aqqaneq-marlun­nik isorar­tus­susilik pisiaraar­put, sanaar­tor­nermullu ataatsimiititaliamiitus­san­ngor­punga.

 2001-imi maajimi Siulersuisoqatigiin­nut ilaasor­taq qatan­ngut Guy Pierce atoq­qaar­titsinermi oqalugiar­poq. Nalunaajaasut Malawimiut 2.000-nit amerlanerusut najuup­put, taak­kualu amerlanersaat ukiut 40-t sin­nerlugit kif­far­toreersimap­put. Qatan­ngutit aalajaatsut taakku ukior­pas­suarni iner­teq­quteqarfinni ingasat­tumik malersugaasimap­put. Piitsuup­put, upperluarlutilli Jehova qanimut attaveqarfigaat. Betelillu nutaap takor­nariar­nis­saa nuan­naarutigaat. Betelimi sumi tamani erinarsuutitsin­nik Afrikamiutut tul­leeriil­lutik erinarsor­tar­nerat tusar­ner­taqaaq. Aatsaat taama kil­litsin­nar­tigisumik misigisaqar­punga. Misilin­neqar­nermi piner­tusaar­tut Jehovamit ajun­ngisaarfigineqar­tar­nerat upper­narsar­neqar­poq.

Immik­koor­tor­taqarfiup sananeqar­nera naam­mas­sereersoq ataatsimiit­tarfitsin­nik atoq­qaar­titsinerni oqalugiar­tar­tus­san­ngor­tin­neqar­punga. Malawimi ilagiit nunani pigisagis­saarfiun­ngitsuni ataatsimiit­tarfin­nik sanaar­tup­pal­lan­nis­samik aaq­qis­suus­sineq iluaqutigaat. Sior­natigut ilagiit ilaat orpiit eukalyptusit atorlugit illuaq­qani ataatsimiit­tar­put. Ivis­suit qaliarisar­paat issiaviillu marul­lun­nik sanaat ator­tarlugit. Maan­nalu uutsivinni nam­min­neq sanasimasaminni qarmasis­sianik sanap­put ataatsimiit­tarfiillu kusanangaar­tut sanal­lugit. Issiaviilli marul­lun­nik sanaat atorusun­nerusar­paat amerlanerul­lutik sanileriis­sin­naanias­sagamik.

Aamma nuan­naarutigeqisan­nik takusimavara Jehovap inuit anersaak­kut siumukaq­qul­lugit ikiorsimagai. Qatan­ngutit angutit inuusut­tut Afrikamiut piumal­lutik ikiuerusut­tut Jehovap peqatigiis­sor­taanit ilin­niar­tin­neqar­nermik­kut misilit­tagaqalipal­lap­put. Tamatuma kingunerisaanik Betelimi ilagiin­nilu akisus­saaf­feqar­neruler­put. Ilagiin­nik nak­kutil­liisun­ngorlaat, amerlanerit nuliaqar­tut, aqqutigalugit ilagiit nakus­satsin­neqar­tar­put. Meeraqar­neq kulturiminni pingaar­tin­neqaraluar­toq ilaqut­tamin­nillu meerar­taar­nis­samik tatineqaraluarlutik aap­pariit taakku Jehovamut kif­far­tor­nermi iliuuseqar­nerujumal­lutik aalajangersimap­put meerar­taan­ngik­kal­lar­niarlutik.

Ukiut 52-it Afrikameereerluta peq­qiil­liuler­punga. Tuluit Nunaanni kif­far­tor­tun­ngor­tin­neqar­nis­sar­put pil­lugu Immik­koor­tor­taqarfiup Ataatsimiititaliaata innersuus­sutaa Siulersuisoqatigiit akueraat. Suliatta nuan­nareqisatta qiman­nis­saa pakatsis­sutigaar­put, Tuluilli Nunaanni Betelimi kif­far­tor­tut ukioq­qor­tusinitsinni isumas­sorluar­paatigut.

Qularutigin­ngil­luin­nar­para Jehovap ingerlavis­san­nik aqqutis­siuus­sisutut toq­qar­nera aalajangik­kanni pitsaaner­paasoq. Nam­mineq paasisimasaqas­susera tatigisimasuugukku inuunera allaanerujus­suusimas­sagaluar­poq. Jehovap nalun­ngit­tuaan­nar­paa ‘ingerlavis­sakka qanoq nalim­matsersin­naanerlugit’. (Uss 3:5, 6) Inuusut­tuaraal­lunga sulif­fis­suarmi suleriaaseq qanoq innersoq paasis­sal­lugu soqutigeqaara. Jehovalli peqatigiis­sor­taanit anersaak­kut ilin­niar­tin­neqar­nera nalerisimaarutigineruara. Jehovamut kif­far­torama siuner­taqarluar­tumik inuuvunga!