Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

STORI BƆT PƆSIN IN LAYF

A Dɔn De Alaw Jiova fɔ Sho Mi Usay fɔ Go

A Dɔn De Alaw Jiova fɔ Sho Mi Usay fɔ Go

WE A bin ol 16 ia, a bin disayd fɔ misɛf wetin a want fɔ du, we na fɔ du wan wok we a bin de rili ɛnjɔy. Bɔt Jiova bin sho mi difrɛn tin we i want fɔ mek a du, ɛn i bin tan lɛk i de tɛl mi se: “A go tich yu ɛn tɛl yu wetin fɔ du.” (Sam 32:​8) We a alaw Jiova fɔ sho mi usay fɔ go, a dɔn ebul yuz mi layf na in savis, ɛn a dɔn gɛt bɔku wɔndaful blɛsin dɛn ɛn di chans fɔ du difrɛn tin dɛn, lɛk fɔ sav na Afrika fɔ 52 ia.

A KƆMƆT NA DI BLAK KƆNTRI ƐN GO NA WAN FAYN SAY NA AFRIKA

A bin bɔn 1935 na wan tɔŋ we nem Dalastin na Blak Kɔntri. Blak Kɔntri na wan pat na Ingland we gɛt in nem bikɔs ɔf di blak smok we bin de kɔmɔt na di faktri dɛn we de de. We a bin de arawnd 4 ia, mi mama ɛn papa bin stat fɔ stɔdi di Baybul wit Jiova Witnɛs dɛn. We a bin de arawnd 14 to 15 ia, a bin kam fɔ biliv tranga wan se dis na di trut, ɛn a baptayz insay 1952 we a bin ol 16 ia.

Arawnd da sem tɛm de, a stat fɔ lan wok na wan big faktri we bin de mek tul dɛn ɛn motoka pat dɛn. A bigin tren fɔ bi kɔmni sɛktri, we na impɔtant wok we pɔsin kin du na ɛni kɔmni, ɛn na wok we a bin de rili ɛnjɔy.

Tɛm bin kam we a bin nid fɔ disayd fɔ du wan impɔtant tin. Wan sakit ovasia bin tɛl mi fɔ bigin kɔndɔkt di Kɔngrigeshɔn Buk Stɔdi we wi bin de gɛt insay di wik na mi kɔngrigeshɔn we bin de na wan tɔŋ we nem Wilɛnɔl. Bɔt dat nɔto bin izi tin fɔ lɛ a disayd. Bikɔs da tɛm de, a bin de atɛnd tu kɔngrigeshɔn dɛn. Insay di wik, a bin de atɛnd di kɔngrigeshɔn we bin de nia mi wokples na wan tɔŋ we nem Brɔmsgrov, we na lɛk 32 kilomita (20 mayl) frɔm mi os. Ɛn we wikɛnd rich, a bin de go bak to mi mama ɛn papa ɛn atɛnd mitin na di kɔngrigeshɔn na Wilɛnɔl.

Bikɔs a bin want fɔ sɔpɔt Jiova in ɔganayzeshɔn, a bin disayd fɔ du wetin di sakit ovasia bin tɛl mi, pan ɔl we dis min se a go lɛf mi wok we a bin de rili ɛnjɔy. A nɔ ɛva rigrɛt dis tin we a bin disayd fɔ du, we na fɔ alaw Jiova fɔ sho mi usay fɔ go, ɛn a dɔn rili ɛnjɔy mi layf we a du dat.

We a bin de atɛnd di Brɔmsgrov kɔngrigeshɔn, a bin mit wan fayn sista we nem An, we bin de rili pe atɛnshɔn pan in savis to Jiova. Wi mared insay 1957, ɛn mi ɛn in dɔn ɛnjɔy bɔku fayn asaynmɛnt dɛn na Jiova in savis, lɛk fɔ rɛgyula payɔnia, spɛshal payɔnia, du di sakit wok, ɛn fɔ wok na Bɛtɛl. Frɔm we a mared An, i dɔn rili ɛp mi fɔ gɛt gladi-at.

Insay 1966, wi bin gladi fɔ atɛnd di 42 klas na Giliad. Wi asaynmɛnt na bin Malawi, we dɛn bin sabi as wan fayn say na Afrika bikɔs dɛn bin gɛt pipul dɛn we gud ɛn we de wɛlkɔm ɔda pipul dɛn. Bɔt wi nɔ bin no se wi nɔ go ebul de de fɔ lɔng.

WI BIN DE NA MALAWI DI TƐM WE TIN NƆ BIN IZI

Di motoka we a bin de yuz fɔ travul na Malawi

Wi bin rich na Malawi insay Fɛbwari 1, 1967. Insay di fɔs mɔnt we wi rich, wi bin yuz bɔku pan wi tɛm fɔ lan di langwej, dɔn afta dat wi stat di distrikt wok. Wi bin de drayv wan motoka we sɔm pipul dɛn bin tink se de go ɛnisay, ilɛk na insay riva. Bɔt nɔto so i bi. Wi bin jɔs ebul fɔ drayv insay wata we nɔ dip. Sɔntɛnde, wi bin de de insay dɔti blɔk os dɛn, ɛn dɛn kin nid fɔ put tapolin ɔnda di ruf we ren sizin rich. Da we de aw wi bin stat wi mishɔnari wok nɔ bin izi atɔl, bɔt wi bin lɛk am!

Insay Epril, a bin kam fɔ no se i nɔ go te, wi go gɛt prɔblɛm wit di gɔvmɛnt. A bin lisin to sɔntin we di prɛsidɛnt na Malawi we bin nem Dɔktɔ Estins Banda bin tɔk na redio. I bin se Jiova Witnɛs dɛn nɔ de pe taks ɛn dɛn de kɔz prɔblɛm fɔ di gɔvmɛnt. Bɔt na lay i bin de lay. Ɔlman bin no se di rial prɔblɛm na dat di gɔvmɛnt nɔ bin gladi we wi nɔ de miks pan pɔlitiks, ɛn mɔ we wi nɔ de gri fɔ bay dɛn pati kad.

Bay Sɛptɛmba, wi bin rid na nyuzpepa se di prɛsidɛnt tɔk se di brɔda dɛn de kɔz prɔblɛm ɔlsay. Wantɛm we in pati bin gɛt mitin, i tɔk se in gɔvmɛnt go du sɔntin kwik kwik wan fɔ mek dɛn ban Jiova Witnɛs dɛn. Dɛn bin ban wi Ɔktoba 20, 1967. Shɔt tɛm afta dat, polis ɔfisa dɛn ɛn imigreshɔn ɔfisa dɛn bin kam na di branch ɔfis fɔ lɔk am ɛn fɔ dipɔt di mishɔnari dɛn.

Dɛn bin arɛst wi ɛn dipɔt wi frɔm Malawi insay 1967 wit sɔm ɔda mishɔnari dɛn we nem Jak ɛn Linda Yoansin

Afta wi bin spɛn tri dez na prizin, dɛn bin dipɔt wi na wan kɔntri we Briten bin de kɔntrol, we na Mɔrishɔs. Bɔt dɛn nɔ bin alaw wi fɔ de na Mɔrishɔs as mishɔnari dɛn. So dɛn asayn wi na Rodesia (we dɛn de kɔl Zimbabwe naw). We wi rich de, wi bin mit wan imigreshɔn ɔfisa we bin rili ash, ɛn i nɔ bin gri fɔ lɛ wi go insay di kɔntri. I bin se: “Dɛn nɔ alaw una fɔ de na Malawi, ɛn dɛn nɔ alaw una fɔ de na Mɔrishɔs, bɔt una dɔn kam na ya bikɔs na ya izi fɔ kam.” An bigin fɔ kray. I tan lɛk se nɔbɔdi nɔ bin want wi fɔ go na dɛn kɔntri. Ɔl wetin a bin want fɔ du da tɛm de na fɔ jɔs lɛf di kɔntri ɛn go bak na Ingland. Faynali, di imigreshɔn ɔfis bin gri fɔ lɛ wi de na di branch ɔfis da nɛt de, bɔt dɛn se wi fɔ go na dɛn ɛdkwata di nɛks de. Wi bin rili taya, bɔt wi bin kɔntinyu fɔ lɛf ɔltin na Jiova in an. Bay di nɛks aftanun, wi bin sɔprayz we dɛn gri fɔ lɛ wi de na Zimbabwe as pipul dɛn we go waka na di kɔntri. A nɔ go ɛva fɔgɛt aw a bin fil da de de. A bin biliv tranga wan se Jiova bin de sho wi usay fɔ go.

WI ASAYNMƐNT CHENJ FRƆM MALAWI TO ZIMBABWE

Mi ɛn An na Zimbabwe Bɛtɛl insay 1968

We wi bin de na di Zimbabwe branch ɔfis, a bin de wok na di Savis Dipatmɛnt, we bin de kia fɔ di wok na Malawi ɛn Mɔzambik. Dɛn bin de rili mek wi brɔda ɛn sista dɛn na Malawi sɔfa. Wan pan di wok dɛn we a bin de du na fɔ translet di ripɔt dɛn we di sakit ovasia dɛn na Malawi bin de sɛn. Wan ivintɛm we a bin de wok let, a bin kray we a rid bɔt di we aw dɛn bin de rili trit mi brɔda ɛn sista dɛn bad. * Bɔt a bin rili gladi we a si di we aw dɛn bin de kɔntinyu fɔ de biɛn Jiova, gɛt fet pan am, ɛn bia.—2 Kɔr. 6:​4, 5.

Wi bin du ɔl wetin wi ebul fɔ mek shɔ se di brɔda dɛn we bin stil lɛf na Malawi ɛn di wan dɛn we bin rɔnawe go na Mɔzambik kɔntinyu fɔ gɛt wetin dɛn nid fɔ de nia Jiova. Di transleshɔn tim fɔ Chichewa, we na di langwej we dɛn de tɔk na Malawi pas ɔl di ɔda langwej dɛn, bin muf go na wan brɔda in big fam na Zimbabwe. I bin bil os dɛn ɛn wan ɔfis fɔ dɛn. Na de dɛn kɔntinyu fɔ du di impɔtant wok we na fɔ translet wi pɔblikeshɔn dɛn.

Wi bin arenj fɔ lɛ di sakit ovasia dɛn na Malawi go de atɛnd di Chichewa kɔnvɛnshɔn ɛni ia na Zimbabwe. Na de dɛn bin de gɛt di kɔnvɛnshɔn tɔk awtlayn dɛn. We dɛn go bak na Malawi, dɛn kin du dɛn bɛst fɔ tɛl di brɔda ɛn sista dɛn wetin dɛn lan na di kɔnvɛnshɔn. Wan ia we dɛn bin kam na Zimbabwe, wi manej fɔ ɔganayz wan Kiŋdɔm Ministri Skul fɔ ɛnkɔrej dɛn sakit ovasia dɛn ya we bin rili gɛt maynd.

A bin de gi tɔk insay di Chichewa langwej na wan Chichewa/Shona kɔnvɛnshɔn na Zimbabwe

Insay Fɛbwari 1975, a bin go fɛn di brɔda ɛn sista dɛn we bin dɔn kɔmɔt na Malawi ɛn rɔn go na di rɛfyuji kamp dɛn na Mɔzambik. Dɛn brɔda ɛn sista dɛn ya bin de du ɔl wetin Jiova in ɔgnayzeshɔn bin de dayrɛkt wi fɔ du da tɛm de, dɛn bin ivin de fala di nyu arenjmɛnt fɔ gɛt ɛlda dɛn. Di nyu ɛlda dɛn bin dɔn arenj fɔ du bɔku tin dɛn lɛk fɔ gi pɔblik tɔk, fɔ tɔk bɔt di deli tɛks ɛn Di Wachtawa, ɛn fɔ ivin gɛt asɛmbli dɛn. Dɛn bin ɔganayz di kamp dɛn jɔs lɛk aw wi kin du na kɔnvɛnshɔn. Dɛn bin gɛt dipatmɛnt fɔ klin, fɔ sheb it, ɛn fɔ wach di ples so dat ɔlman go sef. Bikɔs Jiova bin blɛs dɛn fetful brɔda ɛn sista dɛn ya, dɛn bin ebul fɔ du bɔku tin dɛn, ɛn dɛn bin rili ɛnkɔrej mi bay di tɛm we a de kɔmɔt de.

Arawnd 1979, na di Zambia branch ɔfis bigin kia fɔ di wok na Malawi. Bɔt stil, mi ɛn bɔku ɔda wan dɛn bin de tink bɔt wi brɔda ɛn sista dɛn na Malawi ɔltɛm, ɛn wi bin de pre fɔ dɛn. Bikɔs mi na bin mɛmba na di Zimbabwe Branch Kɔmiti, bɔku tɛm a bin de mit wit di brɔda dɛn we di wɔl ɛdkwata bin de sɛn, wit brɔda dɛn na Malawi, Sawt Afrika, ɛn Zambia. Ɛnitɛm we wi bin de tɔk, wi bin de aks di sem kwɛstyɔn, we na, “Wetin mɔ wi go ebul du fɔ di brɔda ɛn sista dɛn na Malawi?”

As tɛm de go, dɛn bigin ridyus di we aw dɛn bin de mek wi brɔda ɛn sista dɛn sɔfa. So sɔm brɔda ɛn sista dɛn we bin dɔn lɛf Malawi bin bigin kam bak, ɛn di wan dɛn we nɔ bin lɛf di kɔntri bin bigin gɛt kolat bikɔs dɛn bin dɔn ridyus di we aw dɛn bin de mek dɛn sɔfa. Ɔda kɔntri dɛn bin de alaw Jiova Witnɛs dɛn fɔ prich ɛn fɔ mit togɛda, ɛn dɛn bigin alaw dɛn fɔ du di tin dɛn we dɛn bin dɔn stɔp dɛn fɔ du. Mɔzambik bin du di sem tin insay 1991. Bɔt wi bin de wɔnda, ‘Ustɛm Jiova Witnɛs dɛn na Malawi go fri?’

WI BIN GO BAK NA MALAWI

Leta, di gɔvmɛnt na Malawi bin chenj, ɛn insay 1993 dɛn bin pul di ban pan Jiova Witnɛs dɛn. Shɔt tɛm afta dat, a bin de tɔk to wan mishɔnari we aks mi se, “Yu gɛt fɔ go bak na Malawi?” Bay da tɛm de, a bin dɔn ol 59 ia, so a tɛl am se, “Nɔ-o, a dɔn tu ol!” Bɔt da sem de de, di Gɔvnin Bɔdi sɛn mɛsej to wi de invayt wi fɔ go bak na Malawi.

Wi bin lɛk wi asaynmɛnt na Zimabawe, so i nɔ bin izi fɔ lɛ wi disayd wetin fɔ du. Wi bin gladi fɔ de de, ɛn wi bin dɔn gɛt gud padi dɛn. Di Gɔvnin Bɔdi nɔ bin fos wi, dɛn bin tɛl wi se if wi want fɔ de na Zimbabwe, wi kin lɛf de. So i bin izi fɔ lɛ wi disayd usay wi want fɔ go ɛn jɔs lɛf na Zimbabwe. Bɔt a mɛmba se a bin tink bɔt aw Ebraam ɛn Sera bin lɛf dɛn fayn os pan ɔl we dɛn bin dɔn ol, so dat dɛn go du wetin Jiova tɛl dɛn.—Jɛn. 12:​1-5.

Wi bin disayd fɔ du wetin Jiova in ɔganayzeshɔn tɛl wi, ɛn wi bin go bak na Malawi Fɛbwari 1,1995, dat na 28 ia afta di fɔstɛm we wi bin go de. Dɛn bin mek wan Branch Kɔmiti, we na mi ɛn tu ɔda brɔda dɛn bin de de, ɛn kwik kwik tɛm wi bin bizi de wok fɔ ɔganayz di wok we di brɔda ɛn sista dɛn go de du.

JIOVA DE MEK I GRO

Na rial blɛsin fɔ si aw Jiova de mek in wok de go bifo kwik kwik wan. Na lɛk 30,000 pɔblisha dɛn bin de na Malawi insay 1993, bɔt kwik kwik wan i pas 42,000 insay 1998. * Di Gɔvnin Bɔdi bin gri fɔ lɛ wi bigin mek plan fɔ gɛt nyu branch ɔfis we go kia fɔ di bɔku wok we wi bin gɛt fɔ du. Wi bin bay wan 12 ɛkta (ɔ 30 eka) land na wan tɔŋ we nem Lilɔngwe, ɛn dɛn bin asayn mi fɔ wok na di kɔnstrɔkshɔn kɔmiti.

Na Brɔda Gay Pias we bin de na di Gɔvnin Bɔdi, bin gi di tɔk fɔ dɛdiket di nyu bildin dɛn insay Me 2001. I pas tu tawzin brɔda ɛn sista dɛn na Malawi we bin atɛnd, ɛn i bin dɔn pas 40 ia we bɔku pan dɛn bin dɔn baptayz. Dɛn fetful brɔda ɛn sista dɛn ya bin dɔn bia we dɛn bin mek dɛn sɔfa siriɔs wan di tɛm dɛn we dɛn bin ban wi wok. Dɛn nɔ bin gɛt bɛtɛ mɔni, bɔt dɛn bin gɛt strɔng fet ɛn tayt padi biznɛs wit Jiova. Ɛn naw dɛn bin gladi fɔ go waka na dɛn nyu Bɛtɛl. Ɛnisay we dɛn bin de go na Bɛtɛl, dɛn bin de siŋ di Kiŋdɔm siŋ dɛn di we aw dɛn kin siŋ Afrika myuzik dɛn, ɛn dat bin mek a rili ɛnjɔy di program pas ɛni ɔda program we a bin dɔn atɛnd. Dis bin pruv se Jiova de rili blɛs di wan dɛn we bia prɔblɛm dɛn fetful wan.

Afta dɛn bin bil di branch ɔfis dɔn, a bin gladi we a gɛt di asaynmɛnt fɔ dɛdiket Kiŋdɔm Ɔl dɛn. Di kɔngrigeshɔn dɛn na Malawi bin de bɛnifit frɔm di arenjmɛnt we di ɔganayzeshɔn bin mek fɔ bil Kiŋdɔm Ɔl dɛn kwik kwik wan na kɔntri dɛn usay brɔda ɛn sista dɛn nɔ gɛt bɛtɛ mɔni. Bifo dis tɛm, sɔm kɔngrigeshɔn dɛn bin de mit na say dɛn we dɛn bin mek wit tik dɛn we dɛn jɔs chuk na grɔn. Dɛn bin de put mata we dɛn mek wit lɔng gras pantap di tik dɛn as ruf, ɛn na lɔng bɛnch we dɛn mek wit dɔti blɔk, dɛn bin de sidɔm pan. Bɔt naw di brɔda ɛn sista dɛn bin gladi fɔ bek blɔk dɛn na wan ovin we de fɔ bek blɔk, ɛn dɛn bin bil fayn say dɛn we dɛn bin de gɛt dɛn mitin. Bɔt dɛn bin stil lɛk fɔ yuz bɛnch bikɔs, lɛk aw dɛn kin se, ‘Wan mɔ pɔsin kin stil ebul fɔ sidɔm na bɛnch.’

Wan ɔda tin we bin mek a rili gladi na we a si aw Jiova bin ɛp pipul dɛn fɔ bi machɔ Kristian dɛn. A bin rili kɔle di yɔŋ brɔda dɛn na Afrika bikɔs dɛn bin gladi fɔ ɛp, ɛn kwik kwik wan dɛn bin de lan aw fɔ du bɔku tin dɛn frɔm di trenin we Jiova in ɔganayzeshɔn bin de gi dɛn ɛn di wok we dɛn bin de du. Dɛn bin ebul fɔ du mɔ wok dɛn na Bɛtɛl ɛn di kɔngrigeshɔn dɛn. Wan ɔda tin we bin ɛp di kɔngrigeshɔn dɛn, na we dɛn bigin gɛt lokal sakit ovasia dɛn, ɛn bɔku pan dɛn bin mared. Pan ɔl we bɔku pipul dɛn ɛn ivin dɛn famili dɛn de ɛkspɛkt se pipul dɛn we dɔn mared fɔ bɔn pikin dɛn, dɛn brɔda dɛn ya wit dɛn wɛf dɛn bin disayd se dɛn nɔ go bɔn pikin dɛn na dis wɔl so dat dɛn go ebul fɔ du mɔ fɔ Jiova.

A GLADI FƆ DI TIN DƐN WE A DISAYD FƆ DU

Mi ɛn An na Briten Bɛtɛl

Afta we a bin dɔn de na Afrika fɔ 52 ia, a bigin gɛt wɛlbɔdi prɔblɛm. Di Branch Kɔmiti bin si am se i go bɛtɛ fɔ lɛ wi go bak na Briten, ɛn di Gɔvnin Bɔdi bin gri fɔ lɛ wi go. Wi at bin pwɛl we wi bin gɛt fɔ lɛf asaynmɛnt we wi rili lɛk, bɔt di Bɛtɛl famili na Briten de rili kia fɔ wi naw we wi dɔn ol.

A biliv tranga wan se bikɔs a alaw Jiova fɔ sho mi wetin a fɔ du wit mi layf, dat na di bɛst tin we a dɔn ɛva disayd fɔ du. If a bin fɔ dɔn abop pan mi yon sɛns, mi layf bin fɔ rili difrɛn frɔm di wan we a de liv naw. Ɔl dis tɛm, Jiova bin no wetin a nid fɔ ‘mek mi we klia.’ (Prɔv. 3:​5, 6) As yɔŋman, a bin gladi fɔ lan aw fɔ wok na big kɔmni. Bɔt Jiova in ɔganayzeshɔn we de ɔlsay na di wɔl, dɔn ɛp mi fɔ du wok we de mek a gladi pas da wan de. Mi layf dɔn rili gɛt minin, ɛn i go kɔntinyu fɔ gɛt minin bikɔs a de sav Jiova.

^ Di stori bɔt Jiova Witnɛs dɛn istri na Malawi de na di 1999 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, pej 148 to 223.

^ Naw Malawi gɛt pas 100,000 pɔblisha dɛn.