•  တၢ်ကတိၤအိးထီၣ် ၂

•  တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ၃-၅

  •  တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃

  •  နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ် ၄

  •  တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ၅

•  ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ၆-၁၄

  •  စးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤ ၇

  •  က့ၤကဒါက့ၤလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ် ၈

  •  ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ် ၉

  •  တဲပၠးပှၤဂၤ နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ် ၁၀

  •  တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁

  •  တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ၁၂

  •  တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲ ၁၃

  •  တၢ်သူတၢ်ဂီၤမူ ဒီးလံာ်လဲၢ်တဖၣ် ၁၄

•  အိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိး ၁၅-၁၆

  •  တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ၁၆

•  တၢ်ကတိၤကျၢၢ်တံၢ် ၁၇

•  တၢ်စံးပတြၢၤ ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ၁၈

•  တၢ်ဆၢကတီၢ် ၁၉

•  ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်ဟဲဟးအိၣ်သကိး ၂၀

•  ကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အနွံ ၂၁

•  တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူးအနွံ ၂၂

•  ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ် ၂၃

•  ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ၂၄

•  ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လီၤဆီ ၂၅

•  ကၠိဖိကရူၢ်လၢအဂၤတဖၣ် ၂၆

•  တၢ်ဂီၤမူတဖၣ် ၂၇

၁. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ လံာ်အံၤအပူၤန့ၣ် ကမၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢအလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိအဂီၢ်. တချုးလၢပှၤတဂၤ ကတဲာ်ကတီၤ အမူဒါဒံးဘၣ်အခါ အကဘၣ်ကွၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အကဘၣ်မၤဝဲဖဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ပူၤ ဒီးကဘၣ်ကွၢ်ဝဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အအိၣ်လၢ လံာ်အံၤအပူၤ. ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ တဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤန့ၣ် ပှၤကြၢးဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် ကၠိဖိအမူဒါ. ပှၤလၢအတမ့ၢ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိဒံးဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ဟဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိ, မ့ၢ်တူၢ်လိာ်ဝဲ လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိဒီး မ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဝဲသ့. ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ် ကတဲသကိးတၢ်ဒီးအီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဒ်သိး အကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကၠိဖိအမူဒါအဂီၢ် အကဘၣ်မၤဝဲမနုၤလဲၣ်. ဒီးအဝဲမ့ၢ်သးအိၣ်မၤဝဲန့ၣ် လၢခံပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်တဂၤအံၤ ကတဲဘၣ်ကဒါက့ၤအီၤလၢ အဝဲမၤဝဲသ့လံဧါ တသ့ဒံးဘၣ်ဧါ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် တဲသကိးတၢ်အခါ ပှၤလၢအမၤလိအီၤ လံာ်စီဆှံ (မ့တမ့ၢ် အမိအပါတဂၤဂၤလၢ အကဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး) ကြၢးပၣ်ဃုာ်ဝဲစ့ၢ်ကီး. ဒ်သိး ပှၤတဂၤအံၤ ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကၠိဖိမူဒါအဂီၢ် အဝဲကဘၣ် မၤထွဲဝဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒ်ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ လၢအတဒိးဘျၢထံဒံးဘၣ်တဂၤ ကဘၣ်မၤဝဲအသိးစ့ၢ်ကီး.—od တၢ်မၤလိ ၈ လံာ်အဆၢ ၈.

၂. တမံးနံး. ကိးနွံဒဲး ဖဲပှၤစးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်သးဝံၣ်ဒီး တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်ဝံၤအခါ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ် ကတဲဆိတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အသး ဒီးအဝဲ ကြၢးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢကကဲဘျုးဒိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ.

 ၃. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်– မံးနံးတဆံ. ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ခံခါ မ့တမ့ၢ် သၢခါ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဂၤန့ၣ် ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ မူဒါအံၤ. လၢတၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ ပမ့ၢ်စးထီၣ်ဖး လံာ်စီဆှံလၢ အသီတကတြူၢ်ဘၣ်တကတြူၢ်န့ၣ် ပှၤကဘၣ်အိးထီၣ်ပၠး တၢ်ဂီၤမူလၢ လံာ်စီဆှံ တကတြူၢ်အံၤအဂီၢ်. ဒီးပှၤလၢအဖီၣ်မူဒါအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ ဒီးတၢ်ဂီၤမူ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒ်လဲၣ် အဂ့ၢ်သ့ဝဲ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အဝဲကဘၣ်တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိအပူၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. တကးဒံးဘၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် အဝဲကြၢးတဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ ဒီးလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ.

 ၄. နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်– မံးနံးတဆံ. တၢ်သံကွၢ်ဒီးတၢ်စံးဆၢ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ တလိၣ်လၢပှၤကမၤ တၢ်ကတိၤအိးထီၣ် ဒီးတၢ်ကတိၤကျၢၢ်တံၢ်ဘၣ်. မူဒါအံၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ် လၢအတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဂၤ ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ. ဒ်သိး တၢ်သံကွၢ် ခံဖျၢၣ်အံၤ ကကဲဘျုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ပှၤလၢအဖီၣ်မူဒါတဂၤ ကသူဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ် သ့သ့ဘၣ်ဘၣ်. ဒီးအဝဲကြၢးသံကွၢ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ်ခံဖျၢၣ်လၢာ်. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်ပှၤကဘၣ်ဖး လံာ်စီဆှံအဆၢဖိတဖၣ်ခဲလၢာ်ဧါ တဖးခဲလၢာ်ဧါန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲ. ပှၤလၢအစံးဆၢတၢ်တဖၣ် ကဘၣ်စံးဆၢဝဲထဲ အစဲးကး ၃၀ မ့တမ့ၢ် စှၤန့ၢ်အန့ၣ်လီၤ.

 ၅. တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ– လွံၢ်မံးနံး. ပှၤလၢကဘၣ်မၤ ကၠိဖိမူဒါအံၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပှၤပိာ်ခွါ. ကၠိဖိလၢ ကဘၣ်ဖးလံာ်စီဆှံန့ၣ် တလိၣ်တဲ တၢ်ကတိၤဆှၢနုာ် ဒီးတၢ်ကတိၤကျၢၢ်တံၢ်ဘၣ်. ကၠိဖိဖးလံာ်န့ၣ် လီၤတံၢ်ဧါ, ပှၤနၢ်ပၢၢ်ဧါ, ဘျ့ဧါ, အကလုၢ်အထီၣ်အလီၤ ဒီးအိၣ်ပတုာ်ဝဲ အလီၢ်ဘၣ် တဘၣ်ဧါန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကဘၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ ဒ်သိးကမၤစၢၤအီၤအဂီၢ်. မ့ၢ်လၢမူဒါလၢ တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံအဂီၢ်န့ၣ် ဖုၣ်တနီၤထီတနီၤအဃိ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ကွၢ်ဝဲ ကၠိဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်သးဒီး ဟ့ၣ်လီၤဝဲမူဒါ.

၆. တဆံယဲၢ်မံးနံး. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါအံၤ ဘၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤအီၤ ဒ်သိးပှၤကိးဂၤဒဲး ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကကၠီးလိအသးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဂီၢ်, တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤ ကသ့ဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးသိၣ်လိတၢ် ကသ့အါထီၣ်အဂီၢ်. တဘျီတခီၣ် အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ကၠိဖိမူဒါတခါအံၤ. ကၠိဖိတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ ကြၢးမၤထွဲဝဲ တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်ဖဲလံာ် တၢ်ဖးလံာ်ဖးလဲၢ် ဒီးတၢ်သိၣ်လိ မ့တမ့ၢ် အဲၣ်ပှၤဂၤ အပူၤ. အကဘၣ်မၤထွဲဝဲ တၢ်မၤလိဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ် ပှၤကွဲးလီၤဃာ်အီၤဖဲ အမူဒါအကပၤ လၢအအိၣ်ဖဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အလံာ်ပူၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါအံၤ တဘျီတခီၣ် ကပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်တဲသကိးတၢ်. မ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်တဲသကိးတၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ် ကဖီၣ်ဝဲ မူဒါအံၤ.—ကွၢ်  လံာ်အဆၢ ၁၅ လၢဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကဘၣ်မၤဝဲ မူဒါလၢ အပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်တဲသကိးတၢ် ဒ်လဲၣ်. 

• ၇. စးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤ– ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ မၤဝဲမူဒါအံၤသ့. ဒီးပှၤလၢအမၤဝဲ မူဒါအံၤ မ့မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်, မ့မ့ၢ်ပိာ်ခွါန့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်ခွါ. မ့တမ့ၢ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ. အဝဲသ့ၣ် ဆၢထၢၣ်မၤဝဲသ့ မ့တမ့ၢ် ဆ့ၣ်နီၤမၤဝဲသ့.—နကဘၣ်မၤ မူဒါအံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်အဂီၢ် ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲ လၢ လံာ်အဆၢ ၁၂ ဒီး  ၁၃.

 ၈. က့ၤကဒါက့ၤလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်– ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ မၤဝဲမူဒါအံၤသ့. ဒီးပှၤလၢအမၤဝဲ မူဒါအံၤ မ့မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်, မ့မ့ၢ်ပိာ်ခွါန့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်ခွါ. (km 5/97 p. 2) အဝဲသ့ၣ် ဆၢထၢၣ်မၤဝဲသ့ မ့တမ့ၢ် ဆ့ၣ်နီၤမၤဝဲသ့. ပှၤလၢအမၤဝဲ ကၠိဖိအမူဒါအံၤ ကဆဲးတဲဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အတဲတ့ၢ်ဝဲလၢ အပူၤကွံာ်တဘျီ.—  နကဘၣ်မၤ မူဒါအံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်အဂီၢ် ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲ လၢ လံာ်အဆၢ ၁၂ ဒီး  ၁၃.

၉. ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်– ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ မၤဝဲမူဒါအံၤသ့. ဒီးပှၤလၢအမၤဝဲ မူဒါအံၤ မ့မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်, မ့မ့ၢ်ပိာ်ခွါန့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်ခွါ. (km 5/97 p. 2) အဝဲသ့ၣ် ဆၢထၢၣ်မၤဝဲသ့ မ့တမ့ၢ် ဆ့ၣ်နီၤမၤဝဲသ့. ပှၤလၢအန့ၢ်ဘၣ် ကၠိဖိမူဒါအံၤ ကမၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ပှၤမၤလိ လံာ်စီဆှံဖိ လၢအလဲၤထီၣ်လဲၤထီ. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤလီၤဆီဆီလၢ အကဘၣ်မၤထွဲဝဲ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် အတလိၣ် မၤတၢ်ကတိၤအိးထီၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကတိၤကျၢၢ်တံၢ်ဘၣ်. တလိၣ်ပှၤဖးဖျါထီၣ် လံာ်အဆၢခဲလၢာ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပှၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဖးန့ၣ် ဖးသ့လီၤ.

 ၁၀. တဲပၠးပှၤဂၤ နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ်– မူဒါတခါအံၤ ပှၤမ့ၢ်ကဘၣ်မၤအီၤဒ် ပှၤဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အသိး. ပှၤလၢအကဘၣ်မၤမူဒါအံၤန့ၣ် ကြၢးမ့ၢ်ဝဲ ပိာ်ခွါ. ဒီးပှၤမ့ၢ်ဘၣ်မၤအီၤဒ် တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အဒိန့ၣ် ပိာ်မုၣ်ဂ့ၤပိာ်ခွါဂ့ၤ မၤဝဲသ့. ဒီးပှၤလၢအမၤဝဲ မူဒါအံၤ မ့မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်, မ့မ့ၢ်ပိာ်ခွါန့ၣ် ပှၤလၢအမၤကၠိဖိဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်ခွါ. မ့တမ့ၢ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ. ကၠိဖိတဂၤအံၤ ကဘၣ်သူဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အအိၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ဘျးစဲအပူၤ ဒီးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ် အတၢ်စံးဆၢ ၡဲၡဲဖိ ဒီးလၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ. ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အတဲဝဲတဖၣ်န့ၣ် အဟံးန့ၢ်ဝဲလၢ လံာ်လဲၢ်မနုၤအပူၤလဲၣ်န့ၣ် အမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲသ့, မ့ၢ်တအဲၣ်ဒိး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲနာ်က့ သ့ဝဲစ့ၢ်ကီး.

 ၁၁. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်– ပှၤလၢကဘၣ်မၤမူဒါအံၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲပိာ်ခွါ ဒီးကဘၣ်မၤဝဲဒ်သိး ပှၤဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ. ဒီးအတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မ့ၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တခါခါလၢ လံာ်လၢအမ့ၢ် အဲၣ်ပှၤဂၤ တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး က တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး က န့ၣ်အဝဲကဘၣ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအဆၢ (တဖၣ်) အံၤန့ၣ် ပှၤသူအီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. အဒိ အဝဲကတဲဝဲ ပှၤကြၢးသူ လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤ လၢအခါဖဲလဲၣ်, လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ အခီပညီဒ်လဲၣ် ဒီးပှၤကဘၣ် ၡဲပၠးဝဲဒ်လဲၣ်. ဒီးအတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မ့ၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တခါခါလၢ လံာ်လၢအမ့ၢ် အဲၣ်ပှၤဂၤ တၢ်မၤလိတခါခါအပူၤန့ၣ် ပှၤလၢအဘၣ်မၤမူဒါအံၤ ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပမၤထွဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. အဝဲကတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ် ၁ လၢအအိၣ်ဖဲ တၢ်မၤလိအပူၤ မ့တမ့ၢ် လံာ်စီဆှံအဆၢ တဆၢဂ့ၤတဆၢဂ့ၤ လၢ “ကွၢ်စ့ၢ်ကီး” အကျါ.

   ၁၂. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ– လံာ်တဆၢအံၤ ဒီးလံာ်လၢအဖီလာ် တဆၢန့ၣ် အဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤလၢအကဘၣ်မၤဝဲ ကၠိဖိမူဒါလၢအမ့ၢ် “စးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤ” ဒီး “က့ၤကဒါက့ၤလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်.” တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢအဂၤ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် ကၠိဖိတဂၤအံၤ ကတဲဘၣ်ဝဲ ဟံၣ်ကစၢ်လၢ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတခါ လၢဟံၣ်ကစၢ် သးအိၣ်ဝဲ ဒီးကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကတဲသကိးတၢ် လၢခံတဘျီအဂီၢ်. ပှၤလၢအလီၤဘၣ်မူဒါတဂၤအံၤ အကြၢးဃုထၢဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အဘၣ်လိာ်သးဒီး အဟီၣ်ကဝီၤအတၢ်အိၣ်သး. အဃိ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဂၤ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအလီၤဘၣ်မူဒါတဂၤအံၤ ဖဲအမၤမူဒါအံၤအခါ အကြၢးဃုထၢဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အဘၣ်လိာ်သးဒီး အဟီၣ်ကဝီၤအတၢ်အိၣ်သး. အဝဲကဟ့ၣ်လီၤဝဲ လံာ်လဲၢ် မ့တမ့ၢ် ကပၠးဝဲ တၢ်ဂီၤမူလၢ တၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်အဂီၢ်အပူၤဧါ တမၤဝဲဘၣ်ဧါန့ၣ် အဃုထၢဝဲသ့. အဝဲ တကြၢးမၤဝဲဒ် ပှၤတိၢ်ရူးသံဃာ် တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အဒိဘၣ်. အဝဲကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲ ဒ်သိး အစးထီၣ် တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤ ကသ့ဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်. ဒီးအမၤဝဲဒ်န့ၣ်သ့ခီဖျိ အပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤဂၤ ဒီးတဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤ ဒ်မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤအသိး.

   ၁၃. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲ– ကၠိဖိတဖၣ် ကြၢးမၤဝဲ အမူဒါ ဒ်လီၢ်ကဝီၤတၢ်အိၣ်သး အိၣ်ဝဲအသိး. အဒိ–

(၁) တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်– မူဒါတခါအံၤ ပၣ်ဃုာ်ဒီး ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် ဒီးပှၤက့ၤကဒါက့ၤဆူ ပှၤတဂၤလၢ ပှၤထံၣ်အီၤဖဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် (လဲၤလၢနီၢ်ကစၢ်, ကိးလၢ လီတဲစိ မ့တမ့ၢ် ကွဲးလံာ်ပရၢ).

(၂) တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တပူၤလၢ်လၢ်– ပှၤလၢအမၤ မူဒါအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဖဲအတဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤအခါ အဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် လၢတၢ်မၤလီၢ်, လၢကၠိ, လၢအခိၣ်အဃၢၤ, လၢကျဲ မ့တမ့ၢ် ဖဲအမၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤအတၢ်မၤအခါ အဝဲတဲဘၣ် ပှၤလၢအထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဂၤဂၤလၢ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ.

(၃) တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်မဲာ်ညါ– ပှၤလၢအမၤ မူဒါအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ လ့ၣ်ဆီၣ်, လၢပှၤဆါတၢ်ပှ့ၤတၢ်အလီၢ်, လၢကျဲပူၤ, လၢဖီကရၢၢ်, လၢပှၤပာ်ကါအလီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၢ်တတီၤတီၤလၢ ပှၤအိၣ်ဝဲ.

 ၁၄. တၢ်သူတၢ်ဂီၤမူ ဒီးလံာ်လဲၢ်တဖၣ်– လၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် ပှၤလၢအလီၤဘၣ် ကၠိဖိအမူဒါတဂၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးပၠး တၢ်ဂီၤမူ မ့တမ့ၢ် လံာ်လဲၢ်န့ၣ် မၤဝဲသ့. လၢအမူဒါပူၤ မ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဂီၤမူ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ဃုထၢဝဲလၢ ကပၠးတၢ်ဂီၤမူန့ၣ် အကြၢးတဲဖျါထီၣ် ဒီးတဲသကိး တၢ်ဂီၤမူ ဘၣ်ဆၣ် တလိၣ်အိးထီၣ်ပၠးတၢ်ဂီၤမူနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်.

၁၅. တၢ်သးဝံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအယံာ်ဝဲ ၁၅ မံးနံးန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တကူာ် မ့တမ့ၢ် ခံကူာ် ဒ်သိးကမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤပိာ်ထွဲ ယွၤအကလုၢ်ကထါအဂီၢ်လီၤ. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤလီၤဆီဆီ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ် လၢအတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဖၣ် ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ မူဒါအံၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ. တၢ်တဲသကိးတၢ် မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါတဂၤ ကသံကွၢ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ်လၢ လံာ်ပူၤ. အဝဲ ကြၢးတဲတၢ်ကတိၤအိးထီၣ် ဖုၣ်ဖုၣ်ဖိ ဒ်သိး တၢ်ဆၢကတီၢ် ကယၢလၢ ကတဲဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ် ဒီးပှၤကစံးဆၢဘၣ်တၢ်အဂီၢ်. ဒီးတၢ်သံကွၢ်စံးဆၢ မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်သ့န့ၣ် ပှၤလၢအကဟ့ၣ် တၢ်စံးဆၢတဂၤ ကြၢးလဲၤထီၣ်လၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်.

  ၁၆. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ– မံးနံး သၢဆံ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးန့ၣ် ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ မူဒါအံၤလီၤ. (တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်မ့ၢ်အိၣ်စှၤန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဂၤ ဖီၣ်ဝဲမူဒါအံၤသ့.) ဘၣ်ဆၣ် မတၤတဂၤ ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကဖီၣ်မူဒါအံၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲ. ဒီးပှၤလၢ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအံၤ ကဘၣ်မၤဝဲဒ်သိး တၢ်မၤလိအံၤကကဲဘျုး, ဝံၤဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်, ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် လံာ်စီဆှံအဆၢလၢအရ့ဒိၣ် ဒီးမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒ်သိးကနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤထွဲဝဲတဖၣ်. ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအန့ၢ်ဘၣ် မူဒါအံၤ မၤလၢပှဲၤဝဲ အမူဒါကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ကွၢ်ဝဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကဘၣ်ဖီၣ်မူဒါလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်သံကွၢ်စံးဆၢတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. (တၢး၂၃.၀၄ ကဘျံးပၤ ၂၄, တၢ်လွံၢ်နၢၣ်) ပှၤတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတနွံအဂီၢ် မ့ၢ်လၢပှဲၤလံန့ၣ် တလိၣ်လၢတဲအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢၤဘၣ်. မ့ၢ်သ့န့ၣ် တနွံဘၣ်တနွံ ပှၤကဘၣ်ဖး မ့တမ့ၢ် ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ မူဒါအံၤလၢအသီတဂၤလီၤ. တဘျီတခီၣ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကဒုးသ့ၣ်ညါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် လၢအဖီၣ်မူဒါအံၤလၢ ကဘၣ်မၤစှၤလီၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤလၢအဖီၣ်မူဒါအံၤ ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကဘၣ်မၤစှၤလီၤဝဲ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဆၢတဲာ်ဝဲလၢ တဖးလံာ်အဆၢခဲလၢာ်ဘၣ်.

၁၇. သၢ မံးနံး. ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ် ကကွၢ်ကဒါက့ၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအကဲဘျုးတနီၤ ဒီးကတဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ခဲကိာ်တနွံအဂီၢ်. ဒ်သိးဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ကဆိကမိၣ်ထံဒီး ခိးကွၢ်လၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ လၢခံတနွံအဂီၢ် အဝဲမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးတဲဖျါထီၣ်ဆိ တၢ်သံကွၢ်တခါခါလၢ ကဘၣ်တၢ်စံးဆၢက့ၤအီၤ လၢခံတနွံ အဂီၢ်န့ၣ်သ့ဝဲ. တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် အဝဲတဲဖျါထီၣ် ကၠိဖိလၢ ကလီၤဘၣ်မူဒါ လၢခံတနွံ အမံၤသ့. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤလီၤဆီဆီ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲ ကြၢးဖးဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ဒီးကြၢးဖးဖျါထီၣ်ဝဲ လံာ်ပရၢလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲလဲၣ်, မတၤကဘၣ်မၤ ကဆှဲကဆှီတၢ်လဲၣ်န့ၣ် တလိၣ်ပှၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤ လၢပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်ဘၣ်. တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ အလၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်အလိၤ. ဒ်သိးပှၤကဖးဖျါထီၣ် တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါအလံာ်အဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ် မ့ၢ်တလၢဘၣ်န့ၣ် အဝဲကြၢးမၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အလီၤဘၣ်မူဒါလၢ “အိၣ်မူဒ်ခရံာ်ဖိအသိး” တဖၣ်လၢကမၤစှၤလီၤဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အမူဒါအဂီၢ်. (ကွၢ် လံာ်အဆၢ ၁၆ဒီး  ၁၉) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤကတၢၢ်အီၤလၢ တၢ်သးဝံၣ်ဒီး တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်.

၁၈. ဖဲကၠိဖိအမူဒါတဖၣ် ဝံၤဝဲတခါဘၣ်တခါအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် တမံးနံးလၢ ကစံးပတြၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒီးကဟ့ၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးလၢ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်မၤလိလၢ ကၠိဖိဘၣ်မၤထွဲဝဲ. ဖဲပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကိးထီၣ်ပှၤလၢ အလီၤဘၣ်မူဒါအခါ အဝဲတဘၣ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ပှၤကၠိဖိ ကဘၣ်မၤပိာ်ထွဲဝဲလၢ အမူဒါအံၤအပူၤန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤကၠိဖိမၤဝဲအမူဒါ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကစံးပတြၢၤဆိအီၤ ဒီးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အခိၣ်တီလၢ ကၠိဖိတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤထွဲဝဲသ့. ဒီးတဲဖျါထီၣ်လၢ ပှၤကၠိဖိတဖၣ်မၤထွဲဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ် မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး အါထီၣ်လၢကမၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤလဲၣ် ဒီးအမၤဝဲ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အဒိအံၤ တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤလၢ အကဲဘျုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ တဲဖျါထီၣ်ဝဲသ့စ့ၢ်ကီး. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မ့ၢ်ဝံၤ အလီၢ်ခံ ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ် ကသူဝဲ အဲၣ်ပှၤဂၤ ဒီး တၢ်သိၣ်လိ အလံာ် မ့တမ့ၢ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိအလံာ် (Ministry School book) ဒီးဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး ကၠိဖိတဂၤစုာ်စုာ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဖီခိၣ်သ့ဝဲ. မ့တမ့ၢ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အဂၤသ့စ့ၢ်ကီး. ကွၢ် လံာ်အဆၢ ၁၉,  ၂၄ ဒီး  ၂၅ လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး မူဒါလၢ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ဒီးပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လီၤဆီအဂီၢ်.

၁၉. ပှၤလၢအလီၤဘၣ် မူဒါတဖၣ် ဃုာ်ဒီး ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤဝံၤဝဲ အမူဒါဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပှၤပာ်ပနီၣ်အီၤအသိး. လၢခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိအပူၤန့ၣ် ပှၤပာ်ပနီၣ်ဃာ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ မူဒါတခါစုာ်စုာ်အဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအလီၤဘၣ်မူဒါတဂၤ မ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤခဲလၢာ်လံန့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် မ့ၢ်အိၣ်ဒံးသနာ်က့ တလိၣ်တဲအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် ဒ်သိးကသူလၢာ်ကွံာ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်. ပှၤလၢအလီၤဘၣ်မူဒါတဂၤ မ့ၢ်မၤဝဲအမူဒါ ယံာ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢပှၤပာ်ပနီၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လီၤဆီ ကြၢးဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ ပှၤလီၢ်ခံ. (ကွၢ် လံာ်အဆၢ ၂၄ ဒီး  ၂၅) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ခဲလၢာ်စးထီၣ်လၢ တၢ်သးဝံၣ်တုၤလၢ တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်ကျၢၢ်တံၢ်န့ၣ် ကြၢးယံာ်ဝဲ ၁ နၣ်ရံၣ် ဒီး ၄၅ မံးနံး.

၂၀. ဖဲကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟဲဟးအိၣ်သကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ကဘၣ်မၤဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဆီတလဲကအိၣ်ဝဲ ဒ်တၢ်ဖီလာ်အံၤအသိး. လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ အမံးနံး ၃၀ အလီၢ်န့ၣ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ကဟ့ၣ်ဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကကွၢ်ကဒါက့ၤဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်, ကတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ခဲကိာ်တနွံအဂီၢ် ဒီးလံာ်ပရၢလၢကဘၣ်ဖးဖျါထီၣ်ဝဲ မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်ဖးဝဲသ့. ဒီးကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝံၤဒီး ကကွဲမုာ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်လၢ ကဟဲထီၣ်ဆူတၢ်မဲာ်ညါ. ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် အဝဲကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ တၢ်သးဝံၣ်လၢ အဃုထၢဝဲ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကကွဲမုာ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ ကဃ့တၢ်ဃ့ထုကဖၣ် ကျၢၢ်တံၢ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်. ဖဲကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟဲအိၣ်သကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အနွံန့ၣ် တလိၣ်မၤ ကၠိဖိကရူၢ်လၢအဂၤတဖၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကၠိဖိကရူၢ်အဂၤ မ့ၢ်အိၣ်သနာ်က့ ဖဲကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအခါ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ် ဟဲက့ၤပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးခဲလၢာ်.

၂၁. ကဝီၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အနွံန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ နွံအဝဲန့ၣ်အဂီၢ် တအိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢနွံအဝဲန့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ပမၤလိအီၤလၢပနီၢ်ကစၢ် မ့တမ့ၢ် ပမၤလိသကိးဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ဝဲ.

၂၂. တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး မ့ၢ်ဘၣ်လၢနွံဖးဖီတသီသီန့ၣ် တၢ်တနွံန့ၣ် နွံဖးဖီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တအိၣ်ဘၣ်.

၂၃. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကရူၢ် ကဃုထၢထီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤလၢ အကကဲထီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်. အဝဲကဘၣ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဝဲ ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ကလဲၤအသး ဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါအဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲကဘၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤထွဲဝဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ လံာ်အံၤအပူၤ. ဒီးအဝဲကဘၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လီၤဆီ. ဖဲခရံာ်ဖိ အတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ ကၠိဖိလံာ်တၢ်မၤလိ တဘျီဃီန့ၣ် အဝဲကြၢးရဲၣ်ကျဲၤ ဒီးဟ့ၣ်လီၤဝဲမူဒါလၢ ခံလါအဂီၢ်. ဒီးအဝဲဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲ ကၠိဖိတဖၣ်မူဒါ တကးဒံးဘၣ် အဝဲကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤ ပှၤလၢကဘၣ်မၤ ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဖၣ်အမူဒါ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူဒါအဂၤခဲလၢာ်. ဒီးပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအမူဒါန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲထဲ ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကရူၢ် တူၢ်လိာ်ဝဲ. (ကွၢ် လံာ်အဆၢ ၃-၁၆ ဒီး  ၂၄) ဖဲအဝဲကဟ့ၣ်လီၤပှၤ မူဒါအခါ အကြၢးဆိကမိၣ်ထံဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ကၠိဖိအသးအနံၣ်အလါ, အတၢ်လဲၤခီဖျိ ဒီးအိၣ်ဒီး တၢ်သဘျ့ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ကတဲဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တခါန့ၣ်ဧါ. တကးဒံးဘၣ် ဖဲအဝဲကဟ့ၣ်လီၤ မူဒါအဂၤအခါနာ်က့ အကြၢးဆိကမိၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. ဒီးကၠိဖိတဖၣ်အမူဒါန့ၣ် ပှၤကဘၣ်ဟ့ၣ်ဆိ အဝဲသ့ၣ် အစှၤကတၢၢ်သၢနွံ. ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ မူဒါအလံာ်က့ (S-89) န့ၣ် ပှၤကြၢးသူအီၤလၢ ကဟ့ၣ်လီၤကၠိဖိမူဒါအဂီၢ်. ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်န့ၣ် ကဘၣ် ကွၢ်ထွဲတၢ် ဒ်သိးကထုးထီၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအလံာ်က့ ဒီးကကျးလီၤဝဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အလံာ်က့အံၤလၢ တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါတၢ် အလၢၢ်သ့ၣ်ဘၣ်အလိၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကရူၢ် ဟ့ၣ်လီၤဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အဂၤတဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဂၤဂၤ မူဒါအံၤ လၢကမၤစၢၤဝဲ ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်အဂီၢ်သ့. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢ ကၠိဖိအမူဒါတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပှၤလၢကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူဒါအဂၤခဲလၢာ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်.

၂၄. တနွံဘၣ်တနွံ ပှၤလၢကဘၣ်မၤဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်. (ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်မ့ၢ်အိၣ်စှၤန့ၣ် မူဒါအံၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဂၤ မၤဝဲသ့.) အဝဲကဘၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ တၢ်ကတိၤအိးထီၣ်, တၢ်ကတိၤကျၢၢ်တံၢ်. ဒီးတချုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ဟဲထီၣ်လၢ တၢ်မဲာ်ညါန့ၣ် အဝဲကဘၣ်တဲဖျါထီၣ်ဆိ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ တခါစုာ်စုာ်အခိၣ်တီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ကဘၣ်တဲဝဲဖုၣ်ကိာ်ဖိလီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ထဲဒၣ်ကဘၣ်ပၠး တၢ်ဂီၤမူန့ၣ် တလိၣ်တဲအါထီၣ်တၢ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့ၢ်အိၣ်ထဲ စှၤဂၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ မူဒါအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး. မတၤကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကဖီၣ်မူဒါအံၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကရူၢ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲ. ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဂၤစုာ်စုာ် ကဖီၣ်ဝဲမူဒါအံၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ အပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤမူဒါအံၤ အါန့ၢ်ဒံး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အဂၤတဖၣ်. ညီနုၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့ၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢကဖီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ် အဝဲကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး စ့ၢ်ကီးလၢ ကမၤဝဲပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ မူဒါအံၤ. ဝံသးစူၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢအမၤ ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤမူဒါန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, စံးပတြၢၤကၠိဖိ ဒီးအလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် အကဘၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ကၠိဖိလၢ အလီၤဘၣ်မူဒါတဖၣ်. ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကဘၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါ ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ကဝံၤဝဲ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်အဂီၢ်. (ကွၢ် လံာ်အဆၢ ၁၇ ဒီး  ၁၉) ဒ်သိးပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ကကိးထီၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤစုာ်စုာ်လၢ ကဟဲထီၣ်မၤဝဲမူဒါအဂီၢ် အဝဲမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဆၢထၢၣ်လၢ ပျဲၢ်စီၢ်အကပၤန့ၣ် သ့ဝဲလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဖဲပှၤမၤ တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ မူဒါအခါ ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်သ့ဝဲ. ဒီးအဝဲမ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ကလၢာ်စှၤဝဲလီၤ.

၂၅. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိတဂၤ မ့ၢ်ဖီၣ်ဝဲမူဒါအံၤန့ၣ် ကဂ့ၤဝဲ. အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လီၤဆီ ကဘၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်. အဒိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကၠိ, တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်လၢကမျၢၢ်အဂီၢ်, တၢးထီခိးတၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးဖဲပှၤလၢအဖး လံာ်အဆၢတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အခါ ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လီၤဆီ ကဘၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ် အဝဲသ့ၣ်. (ကွၢ် လံာ်အဆၢ ၁၉.) လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ သိၣ်လိတၢ်သ့သ့ဘၣ်ဘၣ် မ့ၢ်အိၣ်အါဂၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဖီၣ်ဝဲမူဒါအံၤ တနံၣ်တဂၤသ့ဝဲ. တလိၣ်လၢအဝဲ ကဘၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အလီၤဘၣ်မူဒါ ကိးဂၤဒဲးဘၣ်.

၂၆. ကၠိဖိအပှၤနီၣ်ဂံၢ် မ့ၢ်အိၣ်အါန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မၤဝဲ ကၠိဖိကရူၢ်လၢအဂၤတဖၣ် သ့ဝဲ. ဒီးကၠိဖိကရူၢ်လၢ အဂၤတဖၣ်အဂီၢ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး ပှၤလၢအတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်တဂၤ. ပှၤလၢအဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ် မ့မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်န့ၣ် ကဂ့ၤဒိၣ်ဝဲ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့ၢ်တအိၣ်အါဘၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အပှၤမၤစၢၤတၢ် မၤဝဲသ့. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကရူၢ်န့ၣ် ကြၢးဃုထၢဝဲ ပှၤလၢအတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ ကဖီၣ်ဝဲမူဒါအံၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကရူၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ မူဒါအံၤပှၤကဖီၣ်အီၤ တဂၤဘၣ်တဂၤဧါ မ့တမ့ၢ် ပှၤကဖီၣ်အီၤ ထဲတဂၤလီၤဧါလီၤ. ပှၤလၢအဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်န့ၣ် ကြၢးမၤထွဲဝဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ  လံာ်အဆၢ ၁၈ ပာ်ဖျါဝဲအသိး. ကၠိဖိကရူၢ်လၢအဂၤတဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် “နီၢ်သးအတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဖၣ်” အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်လဲၤဝဲလၢ အကၠိဖိကရူၢ်အဂၤအလီၢ်. ဒီး “ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ” အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဟဲက့ၤကဒါက့ၤ.

၂၇. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အပူၤန့ၣ် ပှၤကပၠးတၢ်ဂီၤမူလၢ ဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤတဖၣ်. တၢ်ဂီၤမူတဖၣ်အံၤ နဒီလိးအီၤလၢ JW Library app ^® အပူၤသ့ဝဲ.

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

S-38-KR 11/23