Jesu Kreste—Ki Mañi?

“NIHAIBA batu ba bañata ba ba si Bakreste ba lumela kuli Ne li muluti yo mutuna ili ya butali. Kaniti ki yo muñwi wa batu ba ba kile ba pila fa lifasi-mubu ba ba amile hahulu-hulu ba bañwi.” (Hatiso ye bizwa The World Book Encyclopedia) Ki ‘mañi’ yena mutu y’o? Ki Jesu Kreste, yena mutomi wa Bukreste. Kana mwa mu ziba? Kana wa ama bupilo bwa mina ka nzila ye ñwi?

Litaba za bukombwa bwa Jesu li ñozwi mwa Bibele mwa libuka za kale ze bizwa Libuka za Evangeli. Zona litaba zeo ki za niti cwañi? Will Durant muituiti wa litaba ze ezahezi ya tumile, ha s’a li tatubisisize, n’a ñozi kuli: “Ku lumela kuli batu-tu fela ba sikai ba mwa lusika lu lu luñwi ne ba ikupulezi taba ya mutu ya m’ata ili ya tabisa hahulu cwalo, muzamao o pahami cwalo ni muhupulo o susueza cwalo wa kutwano mwahal’a batu, neikaba makazo ye t’ata hahulu ku i utwisisa ku fita ifi kamba ifi ye ñozwi mwa Libuka za Evangeli.”

Kono bolule-lule ba kwa Upa ni ko kuñwi cwalo ha ba zibi Jesu Kreste. Ba kana ba lumela kuli n’a kile a pila fa lifasi-mubu, kono ha ba nahani kuli ku na ni mo kuñwi mw’a amela bupilo bwa bona. Ba bañwi ha ba lati ku isa pilu ku Jesu kabakala ze ba ezize ba ba ipiza kuli ki balateleli ba hae. Ba kwa Japan ba bañwi ba ka li, ‘Ne ba kile ba wiseza mbomba mwa Nagasaki, imi ki ona muleneñi mo ne ku na ni Bakreste ba bañata ku fita mileneñi ye miñata mwa Japan.’

Niteñi, kana ne mu ka nyaza mualafi kabakala butuku bwa mukuli haiba yena mukuli y’o h’a si ka latelela litaelo ze ñozwi za mualafi y’o? Kaniti ne mu si ke mwa eza cwalo. Ba mwa Krestendomu ba kalile kale ku sa isa pilu kwa litaelo za Jesu za mwa ku tulela butata bwa bona bwa mwa bupilo. Kabakaleo, ku fita ku hana Jesu kabakala ze ba eza ba ba twi ki Bakreste, ili ba ba sa lateleli litaelo za hae, mina ka sibili mu itute ka za hae. Mu bale mwa Bibele, kuli mu bone kuli Jesu ne li mañi luli mane ni ku bona mw’a kona ku cinceza bupilo bwa mina.

Lilato—Ki Yona Taelo ya Hae

Jesu Kreste ne li muluti yo mutuna ya n’a kile a pila mwa Palestine ibat’o ba lilimo ze 2,000 kwamulaho k’o. Ki ze nyinyani fela ze zibwa ka za bupilo bwa hae bwa kwa bwanana. (Mateu, likauhanyo 1 ni 2; Luka, likauhanyo 1 ni 2) Ha n’a li wa lilimo ze 30, Jesu a kalisa bukombwa bwa hae bwa ku “paka niti.” (Joani 18:37; Luka 3:21-23) Babihi ba bane ba za bupilo bwa Jesu sihulu ne ba bihile za bukombwa bwa hae bwa fa nyangela, ili lilimo za mafelelezo ze talu ni licika za n’a bile fa lifasi-mubu ka nakonyana.

Mwa bukombwa bwa hae, Jesu n’a file balutiwa ba hae tuso ya mwa ku tatululela butata bo bu fitana-fitana mwa bupilo bwa bona. Ki ifi tuso yeo? Ki lilato. Ku ye ñwi ya lingambolo ze kile za fiwa ze tumile hahulu, ye bizwa Ngambolo ya fa lilundu, Jesu n’a lutile balutiwa ba hae mwa ku boniseza lilato kwa batu ba bañwi. N’a ize: “Cwale linto kamukana ze mu lata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona ni mina.” (Mateu 7:12) Taelo yeo ki ya butokwa hahulu. “Batu” b’a bulela Jesu ba kopanyeleza ni lila za mutu. Ku yona ngambolo yeo, n’a ize: “Mu late be ili lila ku mina . . . mu lapelele . . . ba ba mi nyandisa.” (Mateu 5:44) Kana lilato le li cwalo ne li si ke la tatulula butata bo buñata bo lu na ni bona kacenu? Mohandas Gandhi mueteleli wa Mahindu n’a lumela cwalo. Kuti n’a kile a bulela kuli: “Ha [lu] ka latelela lituto za n’a tomile Kreste mwa Ngambolo ye ya fa lilundu, lu ka be lu tatuluzi butata . . . bwa lifasi kaufela.” Lituto za Jesu ka za lilato, haiba li utwiwa, li kona ku feza matata a batu kaufela.

Poniso ya Lilato la Hae

Jesu n’a eza za n’a luta. N’a tokomela za ba bañwi hahulu ku fita za hae tota mi n’a bonisize lilato mwa likezo za hae. Ka zazi le liñwi, Jesu ni balutiwa ba hae ne ba luta batu ba bañata, mane ba tokwa ni sibaka sa ku ca lico. Jesu a lemuha kuli balutiwa ba hae ne ba tokwa ku ‘katuluha hanyinyani,’ kacwalo ba liba kwa sibaka ko ku kuzize. Kono undiwanyangela wa ba laka mi wa yo ba litela. Ne mu ka ezañi kambe ne mu li mina Jesu? Jesu “a ba utwela butuku” mi “a kala ku ba luta litaba ze ñata.” (Mareka 6:30-34) Makeke a matuna hahulu ao ne a mu ezisize ku tusa ba bañwi.

Jesu n’a sa tusi fela ba bañwi ka ku ba luta za Mulimu. N’a ba tusize ni kwa mubili. Ka mutala, ka zazi le liñwi n’a fepile banna ba 5,000 (kwand’a basali ni banana) be ne ba mu teelelize lizazi kaufela ku fitela manzibwana. Hasamulaho a fepa hape b’a 4,000. Lwa pili, n’a itusisize linkwa ze ketalizoho ni litapi ze peli mi, lwa bubeli n’a itusisize linkwa ze supile ni tutapi to tunyinyani. (Mateu 14:14-21; 15:32-38; Mareka 6:35-44; 8:1-9) Kana ne li limakazo zeo? Ee luli, n’a ezanga limakazo.

Jesu hape n’a folisize bakuli ba bañata. N’a folisize libofu, lianga, ba mbingwa, ni bosusu. Mane, n’a zusize ni bafu! (Luka 7:22; Joani 11:30-45) Nako ye ñwi, mutu ya kula mbingwa a mu kupa a li: “Ha u lata, u na ni mata a ku ni kenisa.” Jesu n’a ezizeñi? “A tambiketa lizoho, a mu swala, mi a li: Na lata, u kene.” (Mareka 1:40, 41) Jesu n’a ezize zeo kabakala takazo ye tuna ya ku ba tusa. Ka limakazo ze cwalo, n’a bonisize lilato la hae ku ba ba nyandile.

Kana ku t’ata ku lumela limakazo zeo? Jesu n’a ezelize buñata bwa limakazo za hae fa nyangela. Nihaiba balwanisi ba hae, be ne ba lika ku mu tama milatu nako kaufela, ne ba sa koni ku latula kuli n’a ezize limakazo. (Joani 9:1-34) Hape, limakazo za hae n’a li ezeza mulelo o muñwi. Ne li tusize batu ku ziba kuli Jesu n’a lumilwe ki Mulimu.—Joani 6:14

Ku nyakisisa fela hanyinyani lituto ni bupilo bwa Jesu ku lu hohela ku yena ni ku lu ezisa ku bata ku likanyisa lilato la hae. Kono yeo haki yona nzila inosi yeo Jesu a ama ka yona bupilo bwa mina. Ne si fela muluti yo mutuna ya n’a luta za lilato. N’a bonisize kuli n’a pilile pili kwa lihalimu a li Mwan’a Mulimu wa libanda, a si ka pepwa kale fa lifasi-mubu. (Joani 1:14; 3:16; 8:58; 17:5; 1 Joani 4:9) Hape s’a pila kwa lihalimu, ili nto ye mu ezisa ku ba wa butokwa hahulu ku luna. Bibele i bonisa kuli Jesu n’a zusizwe kwa bafu mi cwale s’a bisizwe Mulena wa Mubuso wa Mulimu. (Sinulo 11:15) Jesu n’a ize: “Bupilo bo bu sa feli, kikuli ba ku zibe, Wena, Mulimu a nosi wa niti, ni y’o lumile, yena Jesu Kreste.” (Joani 17:3; 20:31) Kaniti, ku ba ni zibo ka za Jesu Kreste ku kona ku mi tiseza bupilo bwa kamita mwa Paradaisi! Ka mukwa ufi? Mu itute ze ñata ka za Jesu mi mu bone m’o “lilato la Kreste li lu sweli” kuli lu mu likanyise. (2 Makorinte 5:14) Lipaki za Jehova ba ka tabela ku mi tusa.—Joani 13:34, 35.

Konji haiba ku bonisizwe, mañolo kaufela a Bibele a zwisizwe mwa Bibele ye Kenile ya Silozi, Hatiso ya 1951.