Muzamaisi wa Masole U Ba ‘Lisole la Kreste’

Taba ye kandekilwe ki bo Mark Lewis

“Ba zuhile muñ’a ka.” “Mu tozi mulen’a ka.” Ao ki ona manzwi e ne ni itusisanga ha ne ni li mufufisi wa lifulai ni Muzamaisi wa Masole ba mwahalimu ba kwa Australia. Ne ni fufisanga lifulai ku isa baeteleli ba naha ni makwambuyu ba muuso kwa libaka ze ñata za naha Australia ni kwa linaha ze ñwi za lifasi. Kono ka nako ya cwale ni eza musebezi u sili o ni tahiseza tabo ye tuna hahulu. Kashe ni taluse.

NE NI pepezwi mwa tolopo ya Perth, kwa wiko wa Australia ka silimo sa 1951 mi bondate ne li masole. Ha ne ni na ni lilimo ze 15, na kala ku swalisana ni sikwata sa batu ba ne ba zamaisanga lifulai ze ne fufiswa ki moya. Kona mo ne ku tezi kuli ni kale ku tabela hahulu ku fufisa lifulai ili musebezi o ni ikozi hahulu mwa bupilo bwa ka kaufela.

Hamulaho fela wa f’o, bashemi ba ka ba kauhana, mi lubasi lwa hesu lwa shandauka. Muzamaisi yo muñwi wa masole ba mwahalimu ni lubasi lwa hae ba ni mema ku yo pila ni bona kuli ni kone ku feza sikolo sa sekondari. Za na ezanga muzamaisi yo ni ku bulela ne li ni susuelize kuli ni kene sikolo sa ku ituta ku fufisa lifulai za masole mwa Australia.

Ha Ni Kwaza Sikolo ni Ku Ba Mufufisi wa Lifulai

Hamulaho wa lilimo ze 6, na feza sikolo ni ku kala ku fufisa lifulai. Musebezi wa ka wa pili ne li wa ku fufisa lifulai za masole mwa Australia, South Pacific, ni Southeast Asia. Hañata ne lu fufanga mwahal’a malundu a lumbile hahulu ni mwa misindi ye tungile mi ne lu lulelanga fela mwa bucwañi. Ne li musebezi o sabisa. Mwa miteñi yeo, sikwata sa luna ne si sinyehezwi ki lifulai li sikai mi masole ba bañwi bo ne lu sepile ne ba shwile. Kono misebezi ya luna ne i tusanga batu ba ne ba pila kwa libaka za kwahule. Ne lu isanga lika za ku pangisa mitano ni mikwakwa mi ne lu isanga ni lico ni baalafi. Hape ne lu isanga bakuli ni batu ba ne ba holofezi kwa lipatela.

Ka 1978, ne ni bile muluti wa bafufisi ba lifulai mi na kutela kwa sikolo ko ne ni itutezi ku fufisa lifulai mi na yo ba yo muñwi wa baluti ba kwateñi. Teñi ko na yo kopana hape ni Diane ya na shwezwi ki munn’a hae, ili ya na na ni mwana wa musizana wa lilimo ze talu. Ne ni li hamoho ni munn’a Diane kwa sikolo kono hamulaho munn’a hae na shwezi mwa fulai ha ne i sinyehile. Ha ne ni batile Diane kuli ni mu nyale, a ni kupa kuli ni mu fe nako kuli a nahane ka za teñi. Na bata ku yo nahanisisa haiba na ka tabela hape ku nyalwa ki mufufisi wa lifulai.

Pili Diane a si ka ni alaba kale, ne ni filwe musebezi wa ku sileleza Nduna yo Mutuna wa Australia  ka likweli ze 12. Kabakala ku pila kwa ndu ya Nduna yo Mutuna mwa muleneñi wa Canberra, ne ni konile ku ziba mibelekelo ya likopano za bupolitiki mi ne ni belekisani hahulu ni babeleki ba muuso, masole, ni ba bahulu ba bulapeli. Hamulaho wa likweli ze 12, na kalisa hape musebezi wa ka wa ku luta masole ku fufisa lifulai. Mi nakonyana fela ku zwa f’o, ili ka 1980, na nyala Diane.

Ka 1982, na ya kwa United States ku yo ituta mo li swanela ku zamaela lifulai kuli ku si ke kwa ba ni likozi ni ku eza lipatisiso za likozi za lifulai. Musebezi wo ne u ni isize kai ni kai mwa United States mane ku yo fita ni kwa Mutulo wa Ireland. Ne lu tatubisisanga likozi za lifulai ni ku tatuba lifulai mo li pangezwi ni mo li zamaela kuli ku si ke kwa ba ni likozi.

Ha Ni Kutela kwa Australia

Ha se ni kutezi kwa Australia, lwa ba ni mwana wa musizana ya bizwa Kerry mi kacwalo lwa ba ba bane mwa lubasi lwa luna. Bakeñisa kuli na ne ni patehile hahulu, bo Diane ne ba siyalanga ba nosi ni banana, mi lubasi lwa luna ne lu si ka swalisana hande. Hamulaho wa lilimo ze talu, na ketwa ku ba Muzamaisi wa Masole ba mwahalimu, sina mo se ni taluselize kwa makalelo. Ndwa ya Persian Gulf War ha ne i tumbukile ka 1991, masole ba ka ne ba swalisani ni ba Kopano ya Bamacaba mwa Kuwait kihona hape ba yo swalisana ni ba Kopano ya Bamacaba kwa Pakistan, Afghanistan, Africa, ni kwa Israel.

Ka 1992, na ketwa ku ba mubakweli wa Mueteleli wa Masole ba naha. Ku belekisana hahulu ni yo muhulu wa masole mwa Australia ne ku ni tusize ku bona masole ni baeteleli ba linaha mo ba belekisanela ni Kopano ya Bamacaba. Na lemuha kuli Kopano ya Bamacaba ne i fosa mwa lika ze ñata. Niteñi, ki yona ye ne lu sepile kuli i ka kondisa lika mwa lifasi. Kono ze ne ezahala kwa ndu ne li tisize kuli ni cince mubonelo wa ka.

Lipuzo za bo Diane Ha Li Alabiwa

Bo munn’a bona ha ne ba shwile, bo Diane ba ne ba li Makatolika, ne ba likile ku bata likalabo kwa lipuzo za bona, kono ne ba si ka li fumana. Niteñi ne ba bile ni lipuzo ze ñata hahulu mwan’a luna wa musizana Renee ha na kalile ku ikenya mwa litumelo za mioya. Bo Diane ha ne ba li kwandu ya mulikan’a bona, ba bona magazini ya Awake! ye ne bonisa kuli ne ku ka hatiswa taba ye ñwi mwa Awake! ye ne ka ambola za tumelo ya mioya. * Lo ne li lona lwa pili bo Diane ku bona Awake! Ha ba kutela kwa ndu zazi leo ne ba nze ba ipuza kuli, ‘Ni ka fumana cwañi Awake! ye?’

Hamulaho wa mazazi a malalu, Lipaki za Jehova ba to ngongota fa munyako wa ndu ya luna, mi bo Diane ba fiwa magazini ye ne ba bata. Hamulaho wa nako, ba kalisa ku ituta Bibele ni ku fumanehanga kwa mikopano ya Sikreste. Ne ni tabela kuli ba itute Bibele mi mane ne ni yanga ni bona kwa mikopano ye miñwi, kono na ne ni sa tabeli ku ituta Bibele. Ne ni ikutwa kuli ha ni swaneli ku ba mulapeli. Ne ni lumela kuli Mulimu u teñi kono ne ni sa tabeli ku iseza hahulu pilu ku za bulapeli kabakala buipi bo ne ni bona mwa likeleke. Ka mutala, ne ni sa utwisisi libaka ba bahulu ba bulapeli ha ne ba bulela za lilato ni kozo kono hape inge ba ikenya mwa lindwa.

Bo Diane ne ba siyanga lihatiso za Tawala ya Mulibeleli ni za Awake! fo ne ni kona ku li bona kuli ni to li bala. Ne ni balanga ze ñwi za zona mi hamulaho ne ni li beyanga honacwalo mo ne ni li fumanezi. Ne ni sa lati kuli ba zibe kuli ne ni tabela ku li bala. Ha ne ni nze ni ituta ze ñata ka za Bibele, mañolo a mabeli a ni zinga. Le liñwi la ona ne li la Sinulo 19:17, 18, le li bulela za linyunywani ze ka ca linama za “bazamaisi ba limpi.” Mi le liñwi ne li la Sinulo 17:3, le li bulela za “sibatana se si fubelu.” Lipaki ne ba bulela kuli sibatana seo si yemela Kopano ya Bamacaba, ili taba ye ne lwanisana ni mo ne ni ngela kopano yeo. * Kono ne ni sa isezangi pilu kwa lipuzo ze ne ni banga ni zona zeo.

Ka 1993, bo Diane ba ni mema ku yo fumaneha kwa kolobezo ya bona. Ne ni komokisizwe hahulu ki taba yeo. Na ba buza kuli: “Ha ne mu ka keta mwahal’a na ni Jehova, ne mu ka keta mañi?” Ba ni alaba kuli: “Ne ni ka keta Jehova. Kono ha ni tokwi ku keta. Kaufela mina na mi  tokwa.” Kacwalo na lemuha kuli ne ni tokwa ku ituta za mutu yo muñwi yo ya na li wa butokwa ku musal’a ka. Eluda yo muñwi a ni kupa ku itutanga ni yena Bibele, mi na lumela.

Ne ni kalile ku tabela hahulu ku ituta bupolofita bwa mwa Bibele, sihulu bo bu bulela za limpi za masole ni za lipuso za malena ba kwaikale. Ka mutala, ha ne ni ituta ku fufisa lifulai za lindwa, ne ni itutile milwanelo ya masole ba Magerike ba kwaikale. Mi ha ne ni ituta Bibele ne ni fitile fa ku lemuha kuli buñata bwa litaba za kwa kale zeo ne li ñozwi mwa buka ya Daniele kauhanyo 8, pili mane li si ka ezahala kale. Bupolofita bo, ni bo buñwi bo buñata ne bu ni kolwisize kuli Bibele ki linzwi le li tahile ka moya wa Mulimu.

Hape ne ni nyakisisize Kopano ya ba Macaba. Ne ni til’o lemuha kuli masole ha ba koni ku felisa matata a batu, ni kuli lindwa ha li koni ku tisa kozo, mi ni kuli Kopano ya ba Macaba ha i koni ku felisa mifilifili ya linaha, ya bulapeli, ni ya mishobo ili ye tahisanga lindwa. Ne ni fitile fa ku lemuha kuli ki Mulimu fela ya kona ku tatulula matata a batu. Mi mane ne ni iponezi kuli na sa kalile kale ku eza cwalo kwa Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela. (Samu 133:1; Isaya 2:2-4) Kono na ipuza kuli: ‘Kana ni swanela ku tuhela musebezi wa busole kuli ni sebeleze Mulimu?’

Ha Ni Eza Katulo ya ku Latelela Ze I Bulela Bibele

Ka 1994, ha ne ni fumanehile kwa mukopano wa sikiliti wa Lipaki za Jehova mwa tolopo ya Sydney, ne ni til’o lemuha kuli ni tokwa ku eza katulo ya ku sebeleza Jehova. Kwa mukopano wo ne ku buhisizwe drama ya Bibele ye ne bonisize kuli sicaba sa Isilaele ya kwaikale ne si na ni ku keta mwahal’a ku sebeleza Jehova kamba Baale, mulimu wa Makanana. Elia mupolofita wa Jehova na buzize Maisilaele kuli: “Mu k’a nga nako ye kuma kai inze mu tozeza kafa ni kafa? [Muñ’a] Bupilo haiba ki Yena Mulimu, ibe Yena ye mu latelela; haiba ki Baale, mu latelele yena.” (1 Malena 18:21) Manzwi ao na ni fitile hahulu kwa pilu. Sina Maisilaele, ne ni tozeza kafa ni kafa. Ne ni tokwa ku eza keto ya ku sebeleza Jehova kamba ya ku zwelapili sina lisole.

Zazi leo manzibwana ha lu nze lu kutela kwahae, na taluseza bo Diane kuli na tuhela busole ni ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova. Ne ba komokile hahulu ku utwa katulo yeo ye ne ni ezize kapili-pili kono ne ba tabezi hahulu katulo ya ka yeo. Ne ni si ka inyaza niha ne ku fitile mazazi, kacwalo na ñola liñolo la ku tuhela busole.

Ka nako yeo, ne ni li Muzamaisi wa Masole fa sikolo sa masole mwa muleneñi wa Australia wa Canberra. Ne ni zamaisa sikolo se ne si luta masole ba ba lwanela fafasi, mwa mezi, ni mwahalimu, ba ba bat’o ba 1,300. Kwa mafelelezo a silimo, sikolo ha si kwala, na taluseza masole ni babeleki ba 400 ba ne ba putehani kuli na tuhela busole mi ni yo kalisa musebezi wa ku yanga fa ndu ni ndu inze ni luta batu Bibele ku si na ku lifiwa mali. Zibiso yeo ne i susuelize ba bañata kuli ba ni buze ze ñata ka za Bibele.

Ha Ni Kalisa Bupaina

Ha ni tuhela musebezi, habusa na kalisa musebezi wa ku kutaza. Hamulaho wa likweli ze talu, ili ka April 1995, na kolobezwa. Mi ku si ka fita nako ye telele ku zwa fo, na kalisa ku sebeza sina paina wa kamita, ili ku talusa kuli ne ni kalisize ku ba mukutazi wa nako kaufela.

Ku tuhela ku ba muzamaisi wa masole ni ku ba ‘lisole la Kreste’ ne ku tokwa kuli ni eze licinceho ze ñata. (2 Timotea 2:3) O muñwi wa misebezi ya ka ya pili mwa puteho ne li wa ku talima za limaikrofoni ka nako ya mikopano. Ku fita ku laela batu ha ni bata kuli ba eze nto ye ñwi, ne ni na ni ku ituta ku ba kupa ku eza cwalo. Mi ku fita ku ezanga fela lika kapili-pili, ne ni na ni ku ituta ku bonisa sishemo ni lilato ku ba bañwi nihaike fokuñwi ku sa ni belanga t’ata ku eza cwalo. Mi bakeñisa kuli ne ni fumana masheleñi a manyinyani, ne lu na ni ku nolofaza mupilelo wa luna.

Ne ni ikola musebezi wa ku kutaza mi ni sa ikola ona ni ka nako ye. Nako ye ñwi ha ne ni kutaza  ni mwan’a ka Kerry inz’a na ni lilimo ze 9, ne ni mu taluselize kuli a bone mo ba sweli ku ezeza bañi ba mandu. Kapili-pili ne lu lemuhile kuli batu ba bañata ne ba sa tabeli kono ba bañwi ne li batu ba bande mi mane ne ba tabela. Ku lemuha taba yeo ne ku lu tiisize. Mwan’a luna yo muñwi wa musizana na itutile Bibele ka nakonyana kono ka nako ya cwale ha sebelezi Jehova.

Ne lu susuelize mwan’a luna Kerry kuli a be mukutazi wa nako kaufela. Cwanoñu fa, ne ni tabile hahulu ku fumaneha kwa Sikolo sa Mapaina hamoho ni yena. Yena ne li lona lwa pili ku kena sikolo seo mi na ne li lwa bubeli. Lu ba ba tabile ku bona kuli yena ni banana ba bañwi ba sebeleza Jehova mi ba tukufalezwi mwa bukombwa bwa Sikreste.—Samu 110:3.

Limbuyoti Ze Ñata

Ha ni iheta kwamulaho, ni bona kuli ku ba lisole la naha ni lisole la Kreste kwa swana ka linzila ze ñwi mi hape kwa shutana ka linzila ze ñwi. Ku ba lisole la naha ni ku ba lisole la Kreste ku tokwa ku ba ni busepahali, buipeyo, buiswalo, ni buitomboli. Kono hailifo masole ba naha ba kana ba itakaleza ku shwela naha ya bona kamba balikani ba bona, Bakreste ba niti bona ba laezwi ku lata nihaiba lila za bona. (Mateu 5:43-48) Mi hailifo lindwalume li kona ku fiwa mupuzo bakeñisa ku bonisa fela bundume hañwi, Bakreste ba niti bona ba fiwa mupuzo bakeñisa ku itiisa ka busepahali ku si na taba ni twaniso, sheununo, ni litiko ze ñwi mwa bupilo bwa bona kaufela. (Maheberu 10:36-39) Bakreste ki bona batu ba bande hahulu be ni ziba.

Mazazi a, ha ni sa itusisanga manzwi ani e ni bulezi kwa makalelo, kono cwale se ni itusisanga manzwi a kuli “Mu zuhile Kaizeli,” kamba “Mu tozi Muzwale.” Kwa tabisa luli ku sebeza mwa bukombwa bwa Sikreste ni batu ba ba lata Mulimu! Niteñi nto ye tabisa ka ku fitisisa ki ku sebeleza Jehova, yena Muambakani ya pahami! Ha ku na nto ye ñwi ye ne ka ni tabisa hahulu ku fita ku sebeleza Jehova mwa bupilo bwa ka.

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 22]

Masole ba naha ba kana ba itakaleza ku shwela naha ya bona kamba balikani ba bona, kono Bakreste ba niti bona ba laezwi ku lata nihaiba lila za bona

[Siswaniso se si fa likepe 21]

Ha ne ni fufisa fulai ya masole fahalimw’a Ndu ya Milao mwa Canberra

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Drama ya Bibele fa mukopano wa sikiliti wa 1994 mwa Sydney, kwa Australia

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Na ni Kerry kwa Sikolo sa Mapaina

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Na ni bo Diane ni Kerry kacenu