JUNIË poˈo mä jëmëjt 1970, japëtsë nety nyajpääty mä hospital diˈib Pensilvania (Estados Unidos). Jatsë netyë njëmëjt 20 ets soldäädëtsë nety nduny. Yëˈëjëtsë nety të xypyaaty tuˈugë mëk infeksion. Ja mixy diˈib ja päˈäm jäˈäy kyuentˈäjtypy, wingujkm oorë nety tˈixy ja nbresiongëts. Yëˈë naa wanatyë nety myëjjëty, tajëts nˈijxy ko jantsy tsëˈkëp kojëts niˈigyë ja nbresionk jyënaky. Tajëts nyajtëëy: “Ninäˈä pën xykyaˈijxˈooknyëm, ¿këdii?”. Ta poobëm jyëmbijtääy ets jyënany: “Ninäˈänëm”. Ooganëbëtsë nety, per agëdakëts. ¿Mˈaknijawëyaampy wiˈixëts të njukyˈaty?

Jats ojts nëjkxy tsiptuumbë jap Vietnam, julië mä jëmëjt 1969. Kojëts jap njäjty, tajëts tuk sëmäänë tiempë nyajmooy parëts nˈijxwëˈëmët ja ambë ets ja oorë. Nbudëkëyaambyëtsë nety pënaty pëjkëp ets ja tsayutjäˈäy. Jatsë nety ndunäˈäny doktoor diˈib tsujkp, päätyëts ndëjkë tuumbë mä ja doktoortëjkë jäˈäy ttsuktë. Japëts xypyaty ja mëk infeksion diˈibëts të nmaytyaˈaky.

Japëts nduuny mä soldäädëtëjk tmëdattë hospital, mä ja nëë Mekong yoˈoywyaˈkxy. Nˈijxëts ko kanääk ja elikoptrë tmëjäˈtyë tsayutjäˈäy. Jantsy tsyejpyëtsë nety ja nbaˈis ets njantsy tyunaambyëts tyäˈädë tuunk, päätyëts nbudëkëyany ja nmësoldäädë. Japëtsë nety ja jäˈäy ntsuktë mä mëjatypyë pujxngäjë diˈib myëdäjtypyë aire acondicionado. Ja nety nimajtskë doktoor ets nimajtsk diˈib pudëjkëp parë dyajtsoybyattë ja tsayutjäˈäy. Nan nˈijxëts ko mä ja elikoptrë yajmëjäˈtyë mëjatypyë yëk bolsë diˈib kyaj dyajjënaktë, nyaˈˈanmääyëts ko yëˈë jap tuk pedasaty ja soldäädëtëjkë nyiniˈkx diˈib të yaˈoogëdë bombë. Duˈunëts ogäˈän nˈijxy wiˈix ja tsip tyunyëty.

Jeˈeyënëmtsë nety nˈyaˈkpëtsëmy kojëts nˈixyˈajtyë Jyobaa tyestiigëty, yëˈë ijty yaˈëxpëjktëbëtsë ndääk, per ninäˈä kyanëbejty. Nˈoymyëdoobyëts ijty wiˈix yˈëxpëktë ets tëgok, tajëts näjxy mëdëtsë ngudeety mä yˈëxpëktë Jyobaa tyestiigëty etsëts nyajtëëy ti japë jäˈäy tyuundëp, ta yˈatsooy: “Ninäˈä tadë jäˈäy xykyamëwingonët”.  Kom ntsejpyëts ets nwingutsëˈkëbëts, tajëts nmëmëdooy ets ninäˈäts jatëgok ngamëtmaytyakyë Jyobaa tyestiigëty.

Tim wëˈëm mäjëtsë nwinmäˈäny extëmëts nˈijxy ja tsip tyunyëty jap Vietnam. Ets duˈunëts njäˈäwë ko kyaj pën tmëjpëjtaˈaky tijaty jap tuun jäjtëp. Njamyejtsypyëts ko Estados Unidos nimayë jäˈäy myartsyë tuundë ko tmëdoyˈäjttë ko ja soldäädëtëjk yaˈoˈktëbë ënäˈkuˈunk. Tukëˈëyë tyäˈädë yëˈëjëts xyajwinmääy ko tsojkëbëts nˈëxtäˈäyëdë Dios.

Kom yëˈëjëtsë nety nˈëxtaabyë Dios, tajëts ojts nëjkxy mä kanäägë tsäjptëjk. Xëmëtsë Dios ntsejky, per kyajts nˈoyˈijxy tijaty japë jäˈäy tyuundëp. Ok, tajëts ojts nëjkxy mä yˈëxpëktë Jyobaa tyestiigëty, jap Delray Beach (Florida), tuˈugë domingë xëë, febreerë poˈo mä jëmëjt 1971.

Kojëts jap njäjty, tapë nety tuk pëky jyëjpkëxanë ja ëxpëjkën. Tajëts ojts nwëˈëmy mä yaˈëxpëkyë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm. Kyajts nekyjyamyetsy ti yaˈëxpëjk, yëˈëyëts njamyejtsypy ko ënäˈkuˈunk tˈëxtäˈäytyë tekstë mä Byiiblyë. ¡Yëˈëjëts diˈib niˈigyë nˈoyˈijx! Mäjëts ngatsoonynyëm, tajëts xynyimiinyë Jim Gardner, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë jyëmëjt naa 80, etsëts xyˈawäˈänë liibrë La verdad que lleva a vida eterna. Tajëts ojts nˈaxäjë etsëts mëët nnaygyäjpxë kojëts nˈëxpëkäˈändë jopyëp jueebës jueebës.

Ko jyëjpkëjxy ja reunyonk, tajëts ojts nëjkxy tuumbë. Japëtsë nety nduny mä tuˈugë hospital diˈib Boca Ratón (Florida). Jatsë nety nduundëkë koots a las 11 axtë jakumbom a las 7. Per kom kyaj nety nëgoo päˈäm jäˈäy, tajëts ngäjpxtsondaky ja liibrë La verdad. Ta tuˈugë enfermeerë tˈijxy ko tamëts ngajpxy, tajëts xynyimiiny etsëts xytyukëjäˈxtuty, tajëts mëk xyˈanmääy: “Kyaj xytyuktëkëyaˈanyë tadë relijyonk, ¿këdii?”. Tajëts xymyooy ja nliibrë etsëts nˈanmääy: “Jeˈeyënëmëts ngajpxy kujkwaˈkxy ets Testiigëˈatäämbëts jyawë”. Ta ojts nyijkxy etsëts ngäjpxtääy ja liibrë mä tadë koots.

Kojëts jueebës xynyimiinyë Jim, tajëts nyajtëëy: “¿Ti nˈëxpëkäˈänëm?”. Ets yˈatsooy: “Ja liibrë diˈib nmooy”. Tajëts nˈanmääy ko tëjëts nakäjpxtääynyë. Tajëts tsuj yajxon xyˈanmääy: “Wenë, min jeˈeyë nˈokˈëxpëjkëm tuk kapitulo”. Mientrësëts nˈëxpëktë, tajëts nbëjkyë kuentë ko tap kanäk pëky diˈibëts kyaj të njaygyukë. Tajëts xyˈanmääy etsëts nˈëxtäˈäyëdë tekstë mäjëtsë nBiiblyë. Taanëmëts nnijäˈäwë tijaty tukniˈˈijxëbë Jyobaa, yëˈë Dios diˈib tëyˈäjtën. Mä tadë jopy, jats nˈëxpëjktë tëgëk kapitulo, ets duˈunëts nˈëxpëjktë jueebës jueebës. Njantsy yˈoymyëdoowëts tijatyëts yajtukniˈˈijxë. Ets jotkujkëts nnayjawëty kojëtsë Jim xyaˈëxpëjky mët ko jamë nety tˈawixyë jukyˈäjtënë tsäjpotm, ets yˈixyˈäjtë Russell.

Jeˈeyënëmtsë nety tuk sëmään majtsk sëmään nˈëxpëky, kojëts ndëjkë käjpxwäˈkxpë. Ojtsëts xytsyiptakxë nnëjkxët tëjkmdëjkm, perë Jim yëˈëts xypyudëjkë parëts kyaj nëgoo ntsëˈëgët (Apostʉlʉty 20:20). Yëˈëts xypyudëjkë parëts  niˈigyë ndukxondäˈägëdë Diosë tyuunk, ets axtë tyambäät duˈunëts nwinmay ko nitii tuunk duˈun kyamëjëty ¡extëm ko nduunmujkëm mëdë Dios! (1 Corintios 3:9, TNM.)

Minëtsë net nˈoknimaytyaˈaky diˈibëts ëjts jëjpˈam nyajnäjxypy: kojëts njäˈäwë ja tim jawyiimbë tsojkën mä Jyobaa (Diˈibʉ Jatanʉp 2:4). Tyäˈädë tsojkën yëˈëjëts xypyudëjkëp parëts kyaj axëëk nnayjawëdët kojëts njamyetsy tijaty tuun jäjtë mä ja tsip etsë wiinkpë amay jotmay (Isaías 65:17).

Ta tuˈugë xëë diˈibëts kyaj njäˈäytyëgoy mä jëmëjt 1971. Tëjëtsë nety ja ngudeety xyˈëxkexy mä tyëjk mët ko kyaj ttseky ets jap tsyëënët tuˈugë Testiigë. Kyajtsë nety nëgoo nmeeny nsentääbë ets mä ja hospital win majtsk sëmäänëtyëtsë nety nyajmëjuy. Tëjëtsë netyë nmeeny nyajtuundäˈäy mët kojëtsë nwit njuuy diˈibëts nbëjtäˈägaampy kojëts nëjkxët käjpxwäˈkxpë parëts oy ngudanëdë Jyobaa. Tapëtsë nety waanë nmeeny nbëjkëˈëky, per jap Míchigan mäjëts nˈyeˈky nbejty. Pääty japëts tuk xëë majtsk xëë ntsënääy ngarroty, ets mä banyë diˈib mä gasolineerë japëts ntsiiy nxëjtsy etsëts nnayˈajajp nnayˈagoˈtsë.

Tëgok kojëts nduumbëtsëëmy, tsojkëts njäjty mä ja salonk, japë nety yajjuudäˈänyë grupë parëts nnëjkxäˈändë käjpxwäˈkxpë. Tajëts naswiˈtë ngarrë salonk ëxkëˈëy mäjëts kyaj pën xyˈixët. Tajëts njamyajtstääy tijatyëts nˈijx Vietnam: ja nëë neˈpyny, wiˈix xyuuky ko yajnoˈogyë oˈkpë ets wiˈixëts ja soldäädëtëjk xyjantsy amdowdë naybyudëkë etsëts xyajtëwdë: “¿Tsoˈogandëbëts? ¡Pudëjkëdëgëts!”. Nnijäˈäwëbëtsë nety ko oogandëp, per nduunëtsë mëjää parëts nbudëjkëdë etsëts njotkujkmooytyë. Kojëts duˈun njamyejtsy, tim wiingëts nnayjäˈäwë.

 Tajëtsë Jyobaa nmënuˈkxtaky etsëts ndëjkë jëëy yaxpë (Salmo 56:8). Etsëts nbawinmääy ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Ta ajotkumonëts yajxon njaygyujkë ti Jyobaa tyunaampy: dyajjukypyëkäˈäny ja yaˈayˈënäˈk diˈibëts nˈijxˈoˈk parë tnijawëdët ja tëyˈäjtën. Ets ko jyäˈtëdë tyäˈädë tiempë, ta yajjäˈäytyëgoyaˈany tukëˈëyë ja ayoˈon diˈib tuun jäjtëp mä tsip tyunyëty (Apostʉlʉty 24:15). Kojëts duˈun njaygyujkë, tajëts mas niˈigyë ntsojkënë kyëktëjkë mä Jyobaa. Extëmëts nnayjäˈäwë mä tyäˈädë xëë, ninäˈäts ngajäˈäytyëgoy. Ets tëgok tëgokëts nmëdaty tuˈugë jotmay, tajëts njamyetsy wiˈix mä tyäˈädë xëë niˈigyë kyëktëjkë ja ntsojkënëts mä Jyobaa.

Ko jäˈäy tsyiptundë, jantsy axëëk yˈadëˈëtstë, ets ëjts nanduˈunëts nˈadëtsy. Per diˈibëts xypyudëjkëp, yëˈë kojëts nwinmay extëm jyënaˈany majtskë tekstë. Tuˈuk, yëˈë Diˈibʉ Jatanʉp 12:10, 11, mä jyënaˈany ko mët yëˈëgyëjxmë Jesusë nyeˈpyny ets ko ngäjpxwäˈkxëm, nmëmadakëmë Satanás. Myëmajtsk, yëˈë Galasyʉ 2:20, diˈibëts xytyukjamyajtsp ko Jesus nan xykyuˈoˈkëts, ets mët yëˈëgyëjxmë Jyobaa të tmeˈkxy tijatyëts të nduny. Tyam, wäˈätsëts ja njot nwinmäˈäny njawë ets njantsy tyukmëtmaytyäˈägaambyëtsë jäˈäy ko Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios diˈib paˈˈayoop (Ebreeʉsʉty 9:14).

Kojëts nwinmay tijaty ayoˈonëts nyajnäjx, tajëts nbëkyë kuentë ko Jyobaa xëmëts të xykyuentˈaty. Extëm nˈokpëjtakëm, ko Jim tnijäˈäwë ko kyajts ti ndëjk, tajëts xytyukˈawäˈänë ko tam tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajkypyë tyëjk ajuytyuky. Ijtpëts seguurë ko Jyobaa yëˈë yajtuunë nmëguˈukˈäjtëm parëts nmëdatët tuˈugë lugäär mäjëts ntsëënët. Jyobaa jantsy oyjyaˈay ets xëmë tkuentˈaty pënaty mëduunëp.

Mayë poˈo mä jëmëjt 1971, tajëts ojts nëjkxy Míchigan. Ets mäjëtsë nety ngatsoonynyëm jap Florida, tajëts nyajpejty ngarroty mayë ëxpëjkpajn diˈibëts ngëyakaampy tuˈääy. Per nijeˈeyënëmë nety kyakujkwaˈkxy ja tuˈu, ko kyëjxtääy ja ëxpëjkpajn. Njantsy tyukxondakëts ngäjpxwäˈkxët oytyim määjëty. Ojtsëts ngäjpxwaˈkxy mäjatyë pujxndëjk, ets mäjatyë jäˈäy tyuˈuboˈkxtë nmooyëtsë ëxpëjkpajn ja yetyëjkëty diˈibëts nbat mä banyë. Axtë tyambäät nnayajtëëwëbëts pën ojts niduˈuk tyäˈädë jäˈäy tˈixyˈattë Jyobaa (1 Korintʉ 3:6, 7).

Kojëts ogäˈän ndëjkë käjpxwäˈkxpë mëkëts jäˈäy nmëgajpxy. Ets mas niˈigyëtsë nfamilyë. Kom mëkëts ntseky nimajtskë nmëgaˈax, John mëdë Ron, atsipëts njatukupëkany tijatyëts nmëbëjkypy, ok, tajëts nˈamdooyë maˈkxën. Axtë tyambäät kyaj yˈëxpëktë, per duˈunyëmëtsë Jyobaa nˈamdoy ets ja näˈä tˈaxäjëdët ja tëyˈäjtën. Kojëts tyam nëjkxy käjpxwäˈkxpë, tsuj yajxonëtsë jäˈäy nmëtmaytyaˈaky etsëts nyaˈëxpëky, dyoskujuyëm kojëts Jyobaa xypyudëkë.

Nitiijëts duˈun jëjpˈam ngayajnaxy extëm kojëts oy nˈity mëdë Jyobaa. Per nan ta jäˈäy diˈibëts jëjpˈam nyaˈijtypy mäjëtsë njukyˈäjtën ets diˈibëts mëk ntsejpy. Extëmtsë nnëdoˈoxy Susan mëkëts ntseky. Yëˈëtsë nety nbëkaampy tuˈugë kiixy diˈibëts xypyudëjkëp parëts nmëduunˈadëˈëtsëdë Jyobaa. Etsë Susan yëˈë tuˈugë toxytyëjk diˈib tsyejpyë Jyobaa. Extëm tëgok, nnaynyoobyëˈäjtëdëbëtsë nety kojëts ojts nëjkxy mä tyëjk. Kojëts njäjty, tamë nety tˈëxpëkyë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm mëdë Byiiblyë. Duˈunyëts ojts nwëˈëmy kojëts nˈijxy tkäjpxtäˈäy ja tekstë diˈib miimp mä rebistë, oyë nety yëˈë tkaˈëxpëky diˈib  naxäämp mä naymyujkën. Tajëts nbëjkyë kuentë ko diˈib mas jëjpˈam pyëjtakypy, yëˈë ets oy yˈitët mëdë Jyobaa. Jats nbëjktë disiembrë poˈo mä jëmëjt 1971. Mëjwiin kajaajëts nmëjjawë kojëts nbaty tuˈugë nnëdoˈoxy diˈibëts xypyudëjkëp kajaa. Ets diˈibëts niˈigyë ndukˈoyˈijxypy, yëˈë ko xytsyojkpëts, per mas niˈigyë ttsekyë Jyobaa.

Jyobaa nan tëjëts xymyoˈoytyë nimajtskë nmäänk diˈib jantsy oyjyaˈayëty, Jesse mëdë Paul. Të tnasˈixëdë etsë Jyobaa tyuˈumoˈoyëdët mä jyukyˈäjtën ets oy mëët yˈittë (1 Samuel 3:19). Yëˈëts diˈib jantsy jotkujkëts xyajnayjäˈäwëp mëdë Susan. Naxy 20 jëmëjt kujk kajaa xyëë tiempë dyajtundë mä Jyobaa tyuunk. Ets duˈunyëm tmëdundë Jyobaa mët ko ttsoktë. Nan jotkujkëts nnayjawëty ko tpëjktë toˈoxyˈënäˈk diˈib nanduˈun tsyojktëp ets myëduundëbë Jyobaa (Éfesʉ 6:6). Tuˈuk txëˈaty Stephanie ets jatuˈuk Racquel, jantsy jotkujkëts xyajnayjawëdë ets duˈunëts njawëdë extëmtsë nëëx.

Jats 16 jëmëjt nDios mëduuny jap Rhode Island. Nimayëtsë nmëtnaymyaayëbë jap nmëdäjty. Jeˈeyëmëts njamyetsy pënatyëts mëët nduundë mëjjäˈäy mä ja naymyujkën. Mëjwiin kajaajëts nmëjjawë kojëts xypyudëjkëdë pënaty tuundë sirkuitë mä tadë tiempë. Jantsy jotkujkëts nnayjawëty kojëts mëët të nduunmukyë  nmëguˈukˈäjtëm diˈib axtë tyambäät duˈunyëm ttsoktë Jyobaa. Mä jëmëjt 1987 tajëts ojts nëjkxtë Carolina del Norte parëts ngäjpxwäˈkxäˈändë ets nan nimayëts jap nbattë nmëtnaymyaayëbë. *

Agostë 2002, tajëts nyajwoowdë Betel diˈib Estados Unidos, jap Patterson. Japëts nduuny mä Departamento de Servicio etsë Susan mä wit yajpujy. Jantsy oy nyayjäˈäwë ko jap tyuuny. Ets agostë 2005, tajëts nyaˈˈanmääy etsëts ndunët mä Diˈib wyooyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty. Duˈunëts nnayjäˈäwë ko kyajts nmëmadäˈägëdë tyäˈädë tuunk, etsë Susan nan myëmääy myëdäj ja tuunk diˈibë nety nyikëjxmˈataampy. Nan kyaj nety ttsojkënyëˈaty jyëditët abiongoty, per tyam të tˈijxwëˈëmnë. Diˈibë Susan ojts pyudëkëty, yëˈë ja käjpxwijën diˈib mmooyëdë ja nyëdoˈoxyëty diˈib tuundëp mä Diˈib wyooyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty. Susan duˈunyëmëts xypyudëkë, päätyëts mëk ntseky.

Mäjëtsë nˈofisinë jantsy mayëtsë retratë nyaˈity diˈibëts xytyukjamyajtsp ko jantsy oyëtsë njukyˈäjtënë të nyajnaxy. Mëjwiin kajaats të nyajkunuˈkxy kojëts kyaj nyajtëgoy ja tim jawyiimbë tsojkën diˈibëts nmëdäjt mä Jyobaa.