YA Tata ya Arthur, yatiinanga Leza ala yacili ance nupya yalondanga ukuya ya simapepo ya ku Methodist. Lelo amapange yasenwike lino yawelenzile ulupapulo lwa yasambi ya Baibo nu kutandika ukulongana. Yawatiziwe umu 1914 ale yali ni myaka 17. Lyene Inkondo Yakutandikilapo yakomile sana, nupya ya tata yayamile uku kwingila usilika. Pa mulandu wakuti yaakanyile kwingila usilika, yayanyefile imyezi 10 umu cifungo ca Kingston umu Ontario, ku Canada. Lino ya tata yafumile yatandike upainiya.

Umu 1926, ya Arthur Guest yatwazile ya Hazel Wilkinson, yano ya nyina yasambilile icumi mu 1908. Navilwe pa 24 Epulelo, 1931, nupya nali wakwe ciili mu yana 4 yano yakweti. Ulupwa lwitu lwisile amano ku kupepa Yeova, nupya ukutemwa kuno ya tata yatemilwe Baibo kwalenzile ukuti lyonsi twataizya pi Zwi Lyakwe Leza. Twatandike ukusimikila sana ku ng’anda ni ng’anda ngu lupwa.—Mili. 20:20.

Inkondo Yakwe Ciili nayo yatandike umu 1939, nupya umwaka uwalondelilepo yainzile umulimo wakwe ya Nte ya Yeova mu Canada. Pa ma sukulu aingi a cintuwingi payanga ukuzevya ukwingi sana apaali nu kupepa fulagi alino nu kwimba ulwimbo lwa cisipa. Nemo na nkazi yane Dorothy uwali umukalamba pali swensi, yatuzinganga mu kalasi vya musango uu nga vyatandika ukucitika. Lyene icanzungwile icakuti, wanda umwi ya mwalimu yane yalondanga ukuti yanguvwisye insonyi lino yanenyile yati nene kuuwe. Lino twinwike ku sukulu, yano twasambililanga nayo yamponyizye pansi nu kuncisa. Lelo ivyancitikile vyalenzile ndange ukuti: “ukuyela Leza kuluta kuyela antu” kwacindama.—Mili. 5:29.

Umu Julai 1942, lino nali ni myaka 11, nawatiziwe umwi tanki lya manzi pa famu. Naipakizyanga  ukuomba upainiya wa nsita inono nga twalalika isukulu. Umwaka umwi natandike ukuombela pamwi na ina yauze yatatu umulimo wa kusimikila ku antu aakomanga imiti aikalanga umu ncende itaombelwangamo sana iya ku katutu ka Ontario.

Pa 1 Mei, 1949 natandike upainiya. Pa mulandu wa kuti pa musambo pali makuule, yangamile ukuti nkazwilizyeko nupya natandike ukuombela pa Betele uku Canada pa 1 Dizemba. Yanenyile ukulaombela ku kupulinta impapulo nupya nasambilile ukuomvya masyini wa kupulintilako. Naombanga insita ya usiku pa milungu iingi ukupulinta utupepala twi landwe utwalandanga pa kuzunyiwa kuno antu yakwe Yeova yazunyiwanga umu Canada.

Lino papisile insita, ala ncili nkaombela muli dipatimenti ya mulimo, nuzyanga ya painiya aizanga mu kutandala pa musambo lino yatatala yaya ku kuombela ku Quebec, vino yaombanga asi mulandu nu kuyakaanya. Pali yano izile mu kutandala paali na Mary Zazula uwafumile ku Edmonton, Alberta. Pa mulandu wakuti wene na silenzi Joe yakanyile ukuta ukusambilila Baibo, avyazi yao aapepanga uku Orthodox yayazinzile pa ng’anda. Umu Juni 1951, yonsi yoili yawatiziwe, nupya pacisila ca myezi 6 yatandike upainiya. Lino nayuzyanga amauzyo, natemilwe sana vino Mary watemilwe icumi. Fwandi naivwanzizye inti, ‘Mary ali mama wino ningatemwa kutwala, manye ngapali sile cimwi cilapumvyanya.’ Twatwaline pa 30, Januwale 1954 ala papita sile myezi 9 pano twamanyine. Lino papisile umulungu onga, yatwamile ku sukulu ku kusambilila ivyakuomba umulimo wa wangalizi wa ciputulwa, nupya imyaka iili iyakonsilepo twaomvile umu mulimo wa ciputulwa ku katutu ka Ontario.

Lino kwali ukulunduluka umu mulimo wa kusimikila, ya misyonali yatandike ukulondekwa. Twelenginye ukuti ndi twaelezya uwikazi wa ku Canada ukwazuka sana nupya ukukaaya sana munyinyi cisiku, ale citanga citutalile ukuyaombela ukuli konsi kuno yangatutuma. Twamazile Isukulu Lya Gilyadi ilyalenga 27 umu Julai 1956, lyene umu Novemba yatutumile ukuyaombela ku Brazil.

Lino twafisile pa musambo wa ku Brazil, twasambilile lulimi lwa Ciportuguese. Pa cisila cakusambililako panono ivya kulamuka antu alino nu kusungila amazwi akulangilila ivya kusiila antu magazini, yatunenyile ukuya mu kukomaana kwa kuya mu mulimo. Ngi cakuti wino tukusimikila watemwa vino uvwa, twasoololanga ukumuwelengela amalembelo aakalanda pali vino tulaikala mu Wene Wakwe Leza. Uwanda uno twatandikilepo ukuya mu kusimikila, umwanaci umwi wakutikanga sana, fwandi nasoolwilepo ukumuwelengela ilembelo  lyakwe Umbwilo 21:3, 4, nupya lino namala sile ukuwelenga nafwile icipafi, pano ala ntatala naelezya incende, kwali ukukaye sana, kwayanga umunyezi, nupya nali nu kutwalilila sile ukucula.

Twaomvile umisyonali mu musumba wa Campos, kuno ndakai kwaya vilongano 15. Lino twafisile kwali sile akaliumba kanono mu musumba alino ni ng’anda yakwe ya misyonali umwikalanga ya nkazi 4: ya Esther Tracy, ya Ramona Bauer, ya Luiza Schwarz, na ya Lorraine Brookes (yano ndakai yakati ya Wallen). Umulimo uno nakweti apa ng’anda wali uwa kufula ivizwalo nu kutiya inkwi. Wanda umwi pa Mande usiku lino twamazile Kusambilila Ulupungu, twapokelile umwenyi uwaula kwenekela. Mamane walanga ale watalala pa mupando kuti apuzeko lino tukulanzyanya pali vino vyali vyacitika uwanda onsi. Lino wakatwisye sile mutwe pa musamilo kuti akatuke, inzoka izile ifuma nupya yalenzile mu ng’anda muye icongo sana mpaka sile inuma inzoka iyo!

Pacisila ca kusambilila ululimi lwa Ciportuguese pa mwaka onga, yansonsile ukuya umwangalizi wa ciputulwa. Twangupizye umi lino twikalanga umu mizi, ukwikala ukwaula amalaiti, kulaala pa vitala alino nu kupita mu vikocikala. Lino twaombelanga umu ncende imwi umutaya ya kasimikila, twakwezile isitima ilya kututwala uku musumba umwi kuko kuno twaile itusonkela ing’anda umwa kulaala. Iofesi lya musambo lyatutumiile ya magazini 800 aakuomvya umu mulimo wa kusimikila. Fwandi twalondekwanga ukuya uku positi ofesi ukuyasenda vimbokosi vii umwaali ya magazini.

Umu 1962, Isukulu Lya Mulimo wa Wene lyatandike umu Brazil ukwali aina na ya nkazi aombanga umisyonali. Apa myezi 6, yampeezile umulimo wa kuya umu kutungulula isukulu lii, nomba Mary wene wasyalanga. Nasambilizyeko uku Manaus, Belém, Fortaleza, Recife, nu ku Salvado. Napekanyizye nu ukongano wa citungu uwayelile umu cikulwa ca vyangalo ku Manaus. Imvula iyatonyile yalenzile amanzi yakowele icakuti tutaakweti na manzi ya kumwa asuma pa cifulo ca ukongano. (Pa nsita iiya yapekanyizizyanga yano iiza uku ukongano ivyakulya.) Nalenzile uwazwilizyo uku yasilika, lyene umusilika mukalamba wanenyile auze ukuti yaatuletela manzi ya kumwa nupya yatuleetile ma tenti yaili aakuvimba ukwakuliila.

Lino nafumilepo, Mary wasile akusimikila mu musumba wa Portugal muno antu yisile sana amano ku uculuzi nu ku kupanga impiya. Ataakweti isyuko lya kutandika isambililo na ali wensi, acino wanenyile na yamwi aombelanga pa Betele ati, “Incende ino ntanga ntemwe ukwikalako u ku Portugal.” Lyene icakuzungusya icakuti kuuku kwene ali kuno iizile iyatutuma. Pa nsita iiya, umulimo witu yaulesizye umu mpanga iiya, nomba twazumile ukuyaombelako nanti icakuti Mary wene ataakutemilwe.

Twafisile uku Portugal, umu musumba wa Lisbon mu 1964. Aina yayacuzyanga sana kuli ya kapokola alondelezyanga umu nkama. Fwandi kutaali nanti aumwi uwali nu kutupokeelela lino twafisile. Twatazile itwikala umwakufikila aenyi ala tucili tukulolela ukuti tuzumiliziwe ukuikwatila umwa kwikala. Lino twaposile ivitupa vya kwikalila umu mpanga iiya, twasonkiile ing’anda. Lyene umu 1965 twalanzyanyizye na akwi ofesi lya musambo. Ala twatemilwe sana lino twazanyilwe uku kulongana kwa kutandikilapo pa cisila ca kwikala imyezi 5!

Tuvwile ukuti ya kapokola yapitananga mu ma ng’anda ya ina nu kuyacuzya sana. Pa mulandu wakuti ma Ng’anda ya Wene yayazilwe, fwandi twalonganilanga sile umu ma ng’anda. Ya Nte aingi yayatwalanga kuli ya kapokola umu kulondolola. Aina aingi yayapatikizyanga ukuti yalumbule mazina yako yayo aatungululanga ukulongana. Lyene aina yatandike ukuomvya amazina aataali mazina yao acumi wakwe, José nanti Paulo. Fwandi naswe kwene twatandike ukuomvya amazina yauze.

Kwika mano kuli vyakwe Leza vino aina yalondanga, ali cintu cino twisileko sana amano. Mary waombanga umulimo wa kupulinta ivipande vya kusambililamo ivya Lupungu Lwa Mulinzi alino ni mpapulo zyuze ukuomvya masyini wa kucitila fotokopi.

Umu Juni 1966, kwali imilandu uku cilye umu Lisbon. Aina yonsi 49 aali umu cilongano ca Feijó yayapeezile umulandu wa kulonganila umu ma ng’anda pano ale yayalesya ukupepa. Napekanyizye ukuti twezye vino yali nu kuyalondolola umu cilye lino nacisile kwati nene indi kapingula wa mu cilye. Twamanyile ukuti yali nu kutupeela umulandu, nomba iumba likulu lyali nu kuvwa icumi kupitila muli vino twali nu kulanda umu cilye. Loya uwatuvwangilangako waomvizye sana amazwi yano Gamalieli walanzile. (Mili. 5:33-39) Ilyasi lyasalangine sana apa milawasa, nupya aina na ya nkazi 49 yayanyefile ukutandikila pa manda 45 ukufika nu ku myezi 5 na citika. Twatemilwe sana lino loya uwatuvwangilangako wizile atandika ukusambilila Baibo nu kulazanwa umu kulongana lino ataatala wafwa.

Mu Dizemba 1966, nasonsilwe ukuya umwangalizi wi ofesi lya musambo nupya nasumbanga sana insita ukuombela pa milandu iyacitikanga. Lyene Ya Nte Yakwe Yeova izile iyapeelwa insambu zya kulalongana pamwi nupya. (Filipi 1:7) Yatupeezile insambu zya kulalongana pamwi apa 18 Dizemba, 1974. Umwina Nathan Knorr nu mwina Frederick Franz aafumile ukwi ofesi likalamba umu nsi, iizile uku Portugal uku kukomelezya aina apa kulongana kuno twakweti umu musumba wa  Oporto nu mu Lisbon ukwazanyilwe antu swensi pamwi 46,870.

Yeova walenga ukuti kuye ukulunduluka ku antu aingi aikala umu vilila kuno antu yakalanda ici Portuguese, nu ku Azores, Cape Verde, Madeira, alino nu ku São Tomé Príncipe. Fwandi pa mulandu nu kulunduluka kuu calondekwanga ukukuzyako iofesi lya musambo umu 1988. Lyene apa 23 Epulelo umwaka kwene uwa, Umwina Milton Henschel walanzile ilyasi lya kupeela ivikuulwa kuli Yeova uku antu alongine aafisile kuli 45,522. Catuzanzizye ukulola aina na ya nkazi 20 aomvileko umisyonali mu Portugal yawela ukwiza uvwa ilyasi lya lulumbi ilyaliko.

Apa myaka iingi, aina na ya nkazi yatukomelezyanga sana pa mulandu nu utailo uno yakweti. Nasambilile isambililo ilisuma cuze lino nasukiliile Umwina Theodore Jaracz ukuya umu kutandalila iofesi lya musambo. Api ofesi lya musambo lino twatandalile paali ntazi zikome, nupya aina aali muli Komiti ya musambo yezizye na maka yao ukuombela apa ntazi zizyo. Pa kutaizya pali vino aina yaa yaombisye, Umwina Jaracz wayanenyile ukuti “Insita yatifika iyakuti umupasi wa muzilo uombelepo.” Imyaka iingi nga natandalila uku Brooklyn, nemo na mamane, Mary twatemilwe sana ukwizizya pamwi nu Mwina Franz alino na yauze cila manguzi. Wanda umwi lino twamala ukwizya twanenyile Umwina Franz ukuti alande mazwi ya kusyalikizya pa wanda uwa lyene walanzile pali vino waombela Yeova apa myaka iingi, waatukomelizye ukuti: “Mutwalilile ukwikalilila umwi uvi lyakwe Yeova nanti vintu vitale uli. Ali uvi lyonga sile ilikaomba umulimo uno Yesu wanenyile alondezi yakwe ukuomba—uwa kukosoola ilandwe lisuma ilya wene!”

Nemo na mamane twaipakizya sana ukuombela Yeova. Tucili tukaiusya manda yaaya yano twatandalileko ma ofesi ya musambo. Ukutandala kuuku kwatupeezile isyuko lya kulanga sana ukuti tukataizya pali vino acance na ikolo yakaezya na maka ukuombela Yeova, nupya twayakomelezyanga sana ukutwalilila ukumuombela.

Lyene imyaka yativula, nemo na mamane tuli ni myaka uku ma 80. Mamane Mary akalwalilila. (2 Kol. 12:9) Intazi zino twapitamo zyalenga ukuti tukomeleke umu utailo nu kutwalilila ukusipa lino tukuombela Yeova. Ndi twelenganya pa umi witu, tukasininkizya ukuti i cacumi Yeova watusakamala umu nzila izingi. *