PAKASI ka mwaka wa 1970, nali umu cipatala ku United States. Nasi umonsi wampimanga vino uwazi ukupita lyonsi nga papita mamineti 30. Nali nene musilika uwa myaka 20 nupya naculanga uku ulwale uwipisye ukaambukila. Nasi wancizileko panono umu myaka nupya waloliike ukusakamikwa sana. Lino uwazi wane wayanga ukucepelako, namuzizye inti: “Uzye watala walolako kuno umwi akufwa?” Uvwile sana intete nupya wanenyile ati, “Awe ntatala nalolako.”

Pa nsita iya umi wane utali ningo. Nomba cali uli pakuti njizane umu cipatala? Lekini milondolweleko vimwi ivyacitika umu umi wane.

Nizile indwala lino naombelanga muno yalepwilanga antu lino kwali inkondo uku Vietnam. Nuvwanga ningo sana ukwazwa alwale natiyacisika nupya nalondesyanga ukuya kalepula. Nafisile umu Vietnam mu Julai 1969. Wakwe vino cayanga kuli yonsi yano yacifika, yampeezile umulungu onga uwa kunsambilizya pakuti nelezye insita ya kuku nu kukaya.

Lino nafisile sile pa cipatala cino yakalepwilangapo umu Mekong Delta ku Dong Tam, indeke izingi umwali antu alwalisye aingi zyafisile. Natemilwe sana umulimo wane, fwandi nalondanga ukutandika ukuomba lilyo kwene sile. Yapekanyizye acisiike nu kuyatwala zuwa zuwa umu tumiputule utunono tuno yalepwilangamo. Umu tumiputule tutu mwasyalanga kacende sile kanono apimililanga kalepula, kapeela wa mulembo wa kulesya ukali alino na ya nasi yaili ala yakwezya na maka ukupususya ma umi. Naweni ukuti ivyola vimwi yatavifumizye umu ndeke. Yanenyile ukuti umu vyola vivi mwali ivilundwa vya miili ivya yasilika yano yakomile umu nkondo. Vikwene a vino natandike usilika.

Lino nali umwance, namanyileko vimwi pa cumi cino ya Nte Yakwe Yeova yasambilizyanga. Ya mayo yasambililanga Baibo na ya Nte, nomba yatalundulwike ukufika uku lubatizyo. Naipakizyanga ukuzanwako lino ya mayo yakusambilila. Pa nsita kwene iya ya tata yauze aatwazile ya mayo yantwazile apa Ng’anda ya Wene. Nayuzizye inti, “U mulandu ci uno mwandetela pano?” Yangaswike iyati: “Utaca wezye ukuya umupipi na antu yaa.” Pa mulandu wakuti natemilwe sana ya tata nupya nayataile, nuvwilile vino yanenyile. Fwandi natiile ukulolana na ya Nte Yakwe Yeova.

Pa cisila ca kuwela ukufuma uku Vietnam, natandike ukuyuvwa ukuti nalondekwanga ukumanya Leza. Iviipe ivyacitikanga vyalenganga nauvwa sana uyi. Calolekanga kwati kutaali uwamanyile ivyacitikanga uku Vietnam. Nkwiusya lino kwayanga ivimvulunganya antu yamanga asilika ya ku U.S ukuti ya kakoma ya yana pa mulandu na malyasi auvwikanga aakuti ana anono aingi yakomwanga umu nkondo.

Pa mulandu wakuti nalondesyanga ukumanya Leza, natandike ukuya uku maceici apusanepusane. Nataile Leza nomba ntatemilwe ivyacitikanga umu maceici. Nasusile inja uku Ng’anda ya Wene yakwe ya Nte Yakwe Yeova ku Delray Beach, ku Florida. Pali apa mulungu mu Febuluwale 1971.

Lino nafisile nazanyile ilyasi lya yantu yonsi lili umu kusila, fwandi nikazile nu kuloleela isambililo lya Lupungu Lwa Mulinzi. Nsiiusya ivyalandwangapo lelo nkaiusya sile vino ana anono yakupukulanga Baibo ukuzana malembo. Nakomeleziwe sana. Nakutikisyanga nu kulola ivyacitikanga. Lino nafumanga umu Ng’anda ya Wene umwina uwali ni myaka umupipi na 80 wizile kuli nene. Izina lyakwe a Jim Gardner. Walemile ibuku lyakuti The Truth That Leads to Eternal Life nu kunguzya ukuti, “Uzye ungatemwa ukukwatako ibuku lii?” Twalanzyanyizye ukutandika ukusambilila Baibo pali cini katondo.

Pa wanda kwene uwa pa mulungu nali nu kuomba usiku. Naombelanga pa cipatala icisi ca uteeko icayelile uku Boca Raton, ku Florida, nupya naombelanga umu muputule muno yakalwazizya aakulondekwa ukulwaziwa zuwa zuwa. Nali nu kutandika ukuomba pa 23:00 ukufika 7:00 katondo. Pa mulandu wakuti uwanda uwa kutaali sana imilimo, nakwanisye ukubelenga ibuku lino umwina wampeezile. Nasi mukalamba wizile nu kumpoka ibuku, alolekesya pa nkupo nu kunguzya ati, “Uzye nawe ukulonda ukutandika ukupepa kuu?” Namupokolwile ibuku nu kumunena ukuti: “Imbelenga sile ibuku lii ukufika pakasi nomba cikuloleka kwati ndaya Inte Yakwe Yeova.” Wapisile nupya natwalilile ukubelenga ibuku lili mpaka imala usiku kwene.

Lino tutatala twatandika ukusambilila Baibo nu Mwina Gardner namuzizye inti: “I vyani vino tumasambililapo?” Waswike ati, “Tumaomvya ibuku kwene lino nakupeezile.” Natiile: “Namala ukubelenga.” Umwina Gardner watiile: “Cazipa, fwandi katusambilile icipande ca kutandikilako.” Nazungwike sana ukulola ivyeo uwingi vino ntuvwikisye. Wanenyile ukubelenga malembo aingi ukuomvya Baibo wane. Fwandi natandike ukusambilila pali Leza wa cumi Yeova. Umwina Gardner wino namanga sile ukuti ya Jim, wasambilile nani ivipande vitatu pa wanda kwene uwa katondo. Ukufuma uwanda kwene uwa, lyonsi pali cini katondo twasambililanga ivipande vitatu. Naipakizyanga sana vino twasambililanga. Lyali i syuko sana ukusambiliziwa nu mwina umupakwe uwamanyine sana nu mwina Charles T. Russell.

Lino papisile imilungu inono, yanzumilizye ukuya kasimikila uwi lyasi lisuma. Ya Jim yangazwanga muli vino vyansakamikanga ukwikako sile ni ntazi ya kusimikila uku ng’anda ni ng’anda. (Mili. 20:20) Ya Jim yatwalilile ukuombela pamwi nani, na cico calenzile naipakizya umulimo wa kusimikila. Na ndakai kwene ncili nacindika sana umulimo wa kusimikila. I cintu icisuma sana ukuombela pamwi na Leza.—1 Kol. 3:9.

Lekini lyene ndande pa kutemwa kwa kutandikilako kuno nakweti kuli Yeova. (Kuso. 2:4) Ukutemwa Yeova kwangazwa ukucimvya uwezyo wa kwiusya ivintu iviipe ivyacitikanga lino nali umusilika alino ni ntanzi zyuze.—Eza. 65:17.

Nkaiusya uwanda ucindame sana umu 1971. Ala patatala palengela ukufuma pano yanzingile umu ng’anda iya avyazi yane muno yanenyile ukulaikala. Ya tata aatwazile ya mayo yatali nu kuzumilizya ya Nte Yakwe Yeova ukwiza pa ncende yao. Pa nsita iya ntakweti impiya izingi. Cipatala cino naombangapo yamfolesyanga nga papita imilungu ili nupya impiya zyonsi zino nakweti nakaliilemo ivya kuzwala pakuti naloleka ningo lino nkusimikila nu kuloleka ukuti nene muomvi wakwe Yeova. Nakweti impiya zimwi zino nasunzile, nomba zyali uku banki iyayelile uku Michigan kuno nakuliile. Fwandi nali nu kulaikala muli motoka pa manda anono. Nayanga umu kupela nu kufulala pano yakakazizya mafuta (Filing’i sitesyeni).

Wanda umwi ala ncili nkaikala muli motoka, nafisile pa ng’anda ya Wene ala kwasyala maawazi anono kuti insita ya kukomaana kwakuya umu mulimo kutandike. Ala alino ninuka sile uku ncito. Lino nalolelanga antu ukufika, natandike ukwiusya ivyacitikanga uku Vietnam, natandike ukuvwa icinunu ca mili ya yantu ino yakoca nu ukulola uwazi na cico calenzile ntandike ukuvwa sana uyi. Natandike nu kulola nu kuvwa alumendo yakumpapata yakuti, “Uzye tumapusuka? Uzye tumapusuka?” Namanyile ukuti yamafwa nomba nezyanga na maka ukuyateekezya nu kukanalanga pa manso ukuti vino nkulanda ivya ufi. Fwandi ukwiusya vivyo kwalenzile nuvwe sana uyi.

Napefile ala na minsonzi yakupona. (Masa. 56:8) Natandike ukwelenganya sana pa kutuutuluka. Lyene nizile iniusya ukuti pa mulandu nu kutuutuluka, Yeova Leza aalalenga nilileko uku viipe vyonsi vino vyacitike vino nkaiusya nu kuta ukuvwa ulanda pa mulandu ni viipe ivyatucitikiile. Leza alatuutulula alumendo yaya nu kuyapeela isyuko lya kusambilila icumi pali aliwe. (Mili. 24:15) Pa nsita iya, nizile intemelwako sana Yeova nu mwenzo onsi. Uwanda uwa ucili wacindama sana kuli nene. Ukufuma lili kwene, nkaezya na maka ukutwalilila ukulanga ukutemwa kuno nakweti kuli Yeova pa kutandika sana sana lino nakwata intazi.

Umu nkondo antu yakacita ivintu iviipe sana. Nani kwene nacitangako ivintu kwene vivyo. Nomba ukwelenganya pa malembo yaili kwangazwa sana. Ilyakutandikilako a Kusokolola 12:10, 11, ilikalanda ukuti Ciwa wacimviwa pa mulandu na mazwi yano tukasimikila alino na pa mulandu nu wazi wa Mwana wa Mfwele. Lyakwe ciili a Galatiya 2:20. Ilembo lii lyangazwa ukumanya ukuti Klistu Yesu wapeezile umi wakwe “pa mulandu wane.” Yeova akalola ukuti nene muomvi wakwe pa mulandu nu wazi wakwe Yesu nupya wanjeleela pali vino nacisile. Ukumanya icisinka cii, kwalenga inje na kampingu musanguluke nupya kukankomelezya ukucita vyonsi vino ningakwanisya pakuti nazwe yauze ukumanya icumi pali Leza wa luse, Yeova.—Aeb. 9:14.

Nga niusya vino umi wane wali mpiti, nkataizya sana Yeova pali vino watwalilila ukunsakamala. Wakwe, lino ya Jim izile iyamanya ukuti nikalanga muli motoka, yalanzyanyizye na nkazi uwakweti ing’anda ino wasonkesyangamo imiputule. Namanya ukuti mu cumi Yeova waomvizye ya Jim na nkazi wiya ukumpekanyizizya incende isuma umwa kwikala. Yeova waya ni cikuuku. Akasakamala ya kapepa yakwe aya ni cisinka.

Umu Mei 1971, nalondekwanga ukuya uku Michigan umu kuombako utumilimo tumwi. Lino ntatala napita, nasenzile impapulo izingi sana uku cilongano ca Delray Beach umu Florida nu kuzilonga ukwitundu lyakwe motoka mpaka ikuzula nupya natandike ulendo. Lino ntatala nafika na pakasi kakwe kuno nayanga, impapulo zyonsi zyasizile. Nasimikiile ilyasi lisuma ilya Wene umu ncende zyonsi. Nasimikiile ilyasi lisuma umu vifungo nu kusiila antu utupepala twi landwe kumwi sile na yonsi yano nazananga umu vimbusu ivyayela umu ncende zya kupuuzilamo. Ukufika na ndakai, ncili nkaelenganyapo ndi cakuti antu yano nasimikiile yalunduluka.—1 Kol. 3:6, 7.

Nomba ukulanda sile icisinka, lino nasambilile sile icumi ntaomvyanga umucenjelo pa kusimikila sana sana nga nkulanda na ya lupwa yane. Pa mulandu wakuti natemilwe sana Yeova, nayanga umusipe lino nkuyasimikila nomba ukwaula ukuyapita umumbali. Natemwa sana ya tatalenzi, ya John na ya Ron nupya nayapatikizyanga ukusambilila icumi. Lino papisile insita, nizile indenga uwelelo pali vino nayapatikizyanga. Nomba, natwalilila sile ukupepa ukuti yakasambilile icumi. Ukufuma lili kwene, Yeova wansambilizya, nupya namanya ivya kusimikila nu kusambilizya umu mucenjelo.—Kolo. 4:6.

Natemwa sana Yeova nupya nsiilila yauze yano natemwa. Muze wino natemwa a mamane Suzen. Nalondanga umuntu uwakuomba nawe umu mulimo wa Wene. Mamane watemwa sana vyakwe Leza. Nkaiusya wanda umwi lino namutandaliile ala tucili tukwizizyanya. Namuzanyile ala wataikala pa lukungu lwa pa ng’anda pamwao. Wabelenganga Ulupungu Lwa Mulinzi ala watalema na Baibo. Icankomelizye i cakuti wabelenganga icipande cisi cakusambililamo nu kubelenga malembo yonsi alimo. Na cii, calenzile nelenganye ukuti: ‘Wii a mama mucincile sana muli vyakwe Leza.’ Twatwaline umu Dizemba 1971, nupya ukufuma lili kwene twatwalilila ukuombela pamwi nupya akantungilila. Cino natemwa sana pali aliwe i cakuti, wantemwa nupya watemwa sana Yeova.

Twakwata ana yaili, Jesse na Paul. Lino yakulanga, Yeova wayazwanga. (1 Sam. 3:19) Pa mulandu wakuti yatemilwe sana icumi, calenzile twayuvwa acilumba. Yatwalilila ukuombela Yeova pa mulandu wakuti yakaiusya ukutemwa kuno yakweti kuli Yeova pa kutandika. Yonsi yoili iyaomba umu mulimo wa nsita yonsi ukucila pa myaka 20. Natemwa sana ya manguvyala yonsi yoili ya Stefane na ya Rakel, yano nkalola sile wa ana yane akazyana. Anane yonsi yoili yatwala ya mama aatemwa Yeova Leza ni myenzo yao yonsi.—Efes. 6:6.

Pa cisila ca kubatiziwa, naombiile uku Rhode Island pa myaka 16 kuno nazanyile ya cuza aingi asuma. Kwaya ivintu ivingi vino nkaiusya vino twacitiile pamwi na ya eluda yano naombelanga pamwi nayo. Nupya nkataizya sana angalizi aakatandalila ivilongano aingi angavwile. I syuko sana ukuombela pamwi na aonsi yaa atwalilila ukutemwa Yeova wakwe vino yamutemilwe pa kutandika. Umu 1987 twakukiile uku North Carolina umu kuombela ukwalondekwanga ya kasimikila aingi nupya nako kwene twapanzile ivyuza. *

Umu Ogasiti 2002, yatwamile ukuya umu kuombela uku Patterson uku United States. Naile intandika ukuombela uku Depatimenti ya Mulimo, ya Suzen nayo yatandike ukuombela kuno yakafulila ivya kuzwala. Yatemilwe sana umulimo wao. Lyene umu Ogasiti 2005, napeezilwe isyuko lya kuya umwi Umba Ilikatungulula. Ntenekelanga ukuti ningapeelwa umulimo uu. Mamane wasakamiile sana pa mulimo uno nali nu kulaomba pano wali ukome nupya twali nu kulapitana sana. Mamane atatemwa sana indeke, nomba aino tukakwela sana. Ya Suzen yakalanda ukuti vino aci yakwe yano yaya umwi Umba Ilikatungulula yakayanena vyayazwa sana ukutwalilila ukwezya na maka ukuntungilila. Yatwalilila ukuntungilila nupya nkauvwa ningo sana.

Mu ofesi yane mwaya ivikope ivingi vino natemwa sana. Vikalenga naiusya ivintu ivisuma vino naipizya umu umi. Napokelela mpiti ivintu ivingi visuma pali vino nezyanga na maka ukwiusya vino natemilwe Yeova pa kutandika.