1, 2. Etke Paul ear mel̦el̦e kõn eñjake ko an ro rem̦õjn̦o̦?

 EWÕR iien jej m̦õjn̦o̦. Im men in ej wal̦o̦k ñan kõj aolep. Ñan waanjoñak, ñe jenañinmej, jemaroñ m̦õjn̦o̦ im lo bwe epen ad kõm̦m̦ane jerbal ko ad. Ak, baj l̦õmn̦ake m̦õk an to am̦ bõk eñjake in. Enaaj kar elemen am̦ kõn̦aan bwe ro jet ren kõm̦m̦an ñan kwe? Alikkar, kwõnaaj kar kõn̦aan bwe ro jet ren tũriam̦okake eok ak kate er ñan mel̦el̦e kõn eñjake ko am̦.

² Jet iien rijjilõk Paul ear m̦õk im m̦õjn̦o̦ kõn mãlejjoñ ko me ear iiooni jãn lowaan eklejia eo kab ilikin. Elõñl̦o̦k jãn juon alen ear ba bwe ebane jerbal ko an. (2 Korint 1:8; 7:5) Paul ear mel̦el̦e kõn eñjake ko an ro rem̦õjn̦o̦ kõnke ear bar bõk eñjake rot in. Ear ba: “Wõn em̦õjn̦o̦, im ijjab m̦õjn̦o̦?” (2 Korint 11:29) Ke Paul ear keidi ro uwaan eklejia eo ñan ra ko ak m̦õttan ko ilo ãnbwinnin armej, ear ba: ‘Ra ko ilo ãnbwin me jej watõki rem̦õjn̦o̦, ebar wõr tokjãer.’ (1 Korint 12:22, UBS) Ta mel̦el̦ein naan kein an Paul? Ewi wãween an Jeova l̦õmn̦ak kõn armej ro ñe rem̦õjn̦o̦? Ta eo enaaj jipañ kõj ñan l̦oor wãween an Jeova l̦õmn̦ak kõn rũttõmak ro jeid im jatid? Im ñe jej kõm̦m̦ane men in, ta tokjãn ko rem̦m̦an renaaj wal̦o̦k?

3. Ta eo emaroñ jelõt wãween ad watõk rũttõmak ro jeid im jatid?

³ Ilo raan kein, enana an elõñ armej ro kõm̦m̦an ñan ro rem̦õjn̦o̦ im rej kõjekdo̦o̦n er bwe ren maroñ bõk men ko rekõn̦aan. Armej rein renana rej l̦õmn̦ak bwe ro wõt me renaaj jeraam̦m̦an ej ro me em̦m̦an dettaer im rekajoor. Wãween an armej in raan kein l̦õmn̦ak emaroñ jelõt kõj. El̦aññe jejjab kõjparok, emaroñ bõd wãween ad watõk rũttõmak ro jeid im jatid me ekkã aer aikuj jipañ. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan l̦oor wãween an Jeova l̦õmn̦ak kõn kajjojo iaan ro jeid im jatid ilo eklejia eo ad?

4, 5. (1) Naan ko an Paul kõn m̦õttan ko ilo ãnbwin, rej katakin kõj ta kõn wãween an Jeova l̦õmn̦ak kõn kõj kajjojo? (2) Ta men ko rem̦m̦an rej wal̦o̦k ñe jej jipañ ro rem̦õjn̦o̦?

⁴ Kajjojo armej ilowaan eklejia eo eaorõk ippãn Jeova. Ilo bok in 1 Korint, jebta 12, Paul ej kaalikkar bwe ewõr tokjãn aolep m̦õttan ko ilo ãnbwinnid ekoba m̦õttan ko me jej watõki bwe rejjab lukkuun aorõk. (Riit 1 Korint 12:12, 18, 21-23, UBS.) Jet iaan armej ro me rej tõmak bwe men otemjej rar jide im wal̦o̦k, rej ba bwe jejjab aikuji aolep m̦õttan ko ilo ãnbwinnid. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ñan waanjoñak, kar m̦okta jet armej rar l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn addi jiddikdik eo ilo need. Bõtab, kiiõ taktõ ro rej kile bwe addi jiddikdik eo ilo need ej jipañ kõj bwe en jim̦we ad jutak.

⁵ Naan kein an Paul kõn m̦õttan ko ilo ãnbwinnid rej kaalikkar bwe eaorõk kajjojo iaad wõj ilo eklejia eo. Setan ekõn̦aan bwe jen l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãd. Bõtab ippãn Jeova, ‘ewõr tokjãn’ aolep ro uwaan eklejia eo, ekoba ro me ro jet remaroñ l̦õmn̦ak bwe rem̦õjn̦o̦. (Job 4:18, 19) Kõn men in, jem̦õn̦õn̦õ kõnke jejel̦ã bwe eklejia eo ad ej aikuji kõj im jej m̦õttan doulul eo an Anij ipel̦aakin lal̦. L̦õmn̦ake m̦õk juon iien kwaar jipañ juon lel̦l̦ap ak l̦al̦l̦ap. Ke kwaar jipañe, emaroñ kar m̦õn̦õn̦õ, im kwõmaroñ kar bar m̦õn̦õn̦õ. Elõñ men ko rem̦m̦an rej wal̦o̦k ñe jej jipañ ro jet. Ñan waanjoñak, el̦apl̦o̦k ad m̦õn̦õn̦õ, el̦apl̦o̦k ad jel̦ã kilen kwal̦o̦k meanwõd im yokwe ñan ro jeid im jatid ilo eklejia, im el̦apl̦o̦k ad kajjioñe Kũraij. (Epesõs 4:15, 16, UBS) Jeova ekõn̦aan bwe jen kile bwe ewõr tokjãn aolep ro jeid im jatid ilo eklejia eo ekoba ro me jemaroñ l̦õmn̦ak rem̦õjn̦o̦. Ñe jej kile men in, jeban kõtmãne bwe ren kõm̦m̦ani men ko me el̦e jãn joñan aer maroñ kõm̦m̦ani, im enaaj l̦apl̦o̦k yokwe ilowaan eklejia eo ad.

6. Etke Paul ear kõjerbal naan kein “rũm̦õjn̦o̦” im ‘rekajoor’?

⁶ Em̦ool bwe Paul ear kõjerbal naan kein “rũm̦õjn̦o̦” im “m̦õjn̦o̦” ke ear kwal̦o̦k kõn jet armej ilo eklejia eo. Unin an kar Paul kõjerbal naan kein ej kõnke eñin kar wãween an ro rejjab tõmak watõk Kũrjin ro. Bõtab, ear jab ba men in ñan kwal̦o̦k bwe jet Kũrjin rem̦m̦anl̦o̦k jãn jet. Jet iien ear kwal̦o̦k kõn e make bwe em̦õjn̦o̦. (1 Korint 1:26, 27, UBS; 2:3) Bareinwõt, ke Paul ear ba bwe jet Kũrjin ‘rekajoor,’ ejjab mel̦el̦ein men in bwe rein rem̦m̦anl̦o̦k jãn ro jet ilo eklejia eo. (Rom 15:1, UBS) Unin an kar kõjerbal naan in ‘rekajoor’ ej ñan kwal̦o̦k kõn Kũrjin ro me el̦apl̦o̦k aer jel̦ã kõn m̦ool eo, im ñan rõjañ er bwe ren kwal̦o̦k meanwõd ñan ro rekããl ilo eklejia eo.

7. Etke ejjab pidodo jet iien ñan jipañ ro rej iioon apañ?

⁷ Jeova ej jipañ ro rem̦õjn̦o̦, im em̦õn̦õn̦õ ñe jej bar kõm̦m̦an ãindein. (Sam 41:1; Epesõs 5:1) Bõtab, jet iien ejjab pidodo ñan kõj. Etke? Bõlen kõnke jej l̦õmn̦ak bwe ej an  eo jeid im jatid make eddo ñan kõm̦adm̦õdi apañ ko an. Ak, bõlen jejaje ta eo jen ba ñane, im kõn men in jejjab el̦l̦o̦k ñane. L̦õmn̦ak m̦õk kõn ta eo ear wal̦o̦k ñan juon jeid im jatid etan Cynthia. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ear lukkuun bũrom̦õj ke l̦eo pãleen ear jol̦o̦ke. Ej ba: “Ñe ro jeid im jatid ilo eklejia eo rej kõjekdo̦o̦n eok ak rejjab kõm̦m̦ane men ko kwõj kõtmãne bwe ro m̦õttam̦ renãj kar kõm̦m̦ani, emaroñ eddo bũruom̦ kõn men in. Ñe kwõj iiooni mãlejjoñ ko, kwõlukkuun aikuji ro jet bwe ren pãd iturum̦.” Kiiñ Devid ear bar bũrom̦õj ke ro m̦õttan rar kõjekdo̦o̦ne im jab el̦l̦o̦k ñane.​—Sam 31:12.

8. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan kwal̦o̦k tũriam̦o ñan ro jeid im jatid ilo eklejia eo?

⁸ Ta eo enaaj jipañ kõj ñan kwal̦o̦k tũriam̦o ñan ro jeid im jatid me rej iiooni apañ ko? Jej aikuj keememej bwe elõñ iaaer rem̦õjn̦o̦ kõn wõt aer nañinmej ak lukkuun bũrom̦õj. Ak emaroñ pen kõnke rej jokwe ippãn baam̦le ko aer me rejjab pãd ilo m̦ool eo. El̦aññe jen kar iioon apañ rot kein, jen kar kõn̦aan bwe ro jet ren tũriam̦okake kõj im jipañ kõj. Bar keememej bwebwenatoun Ri Israel ro. Rar lukkuun eñtaan ke rar pãd ilo Ijipt. Ak m̦okta jãn aer kar del̦o̦ñe Ãneen Kallim̦ur eo, Jeova ear kakeememej er bwe en jab nana bũrueer ak ren jel̦ã lale ro jet. Jeova ear kõtmãne bwe Ri Israel ro renaaj kar jipañ Ri Israel ro jet me rar m̦õjn̦o̦ im pãd ilo aikuj.​—Livitikõs 25:35-38; Duteronomi 15:7, 11, UBS.

9. Ta men eo m̦oktata jen kõm̦m̦ane ñe juon jeid im jatid ej iioon juon apañ? Kwal̦o̦k waanjoñak eo.

⁹ Jen jab m̦õkaj im ekajete ro jeid im jatid ilo eklejia eo kõn apañ ko rej iiooni. Im jen jab l̦õmn̦ak bwe jem̦m̦anl̦o̦k jãn er. Jej aikuj jipañ im kaenõm̦m̦an er ñe rej iiooni apañ ko. (Job 33:6, 7; Matu 7:1) Ñan waanjoñak, jen ba bwe ewõr juon ear wõtbai im kũrããj, im kiiõ rej ekkaiuriur kake ñan aujpitõl̦. Ke ej tõparl̦o̦k aujpitõl̦, taktõ ro im nõõj ro renaaj ke pukot m̦okta wõn eo ear kõm̦m̦an bwe en wõr jorrããn? Jaab. Renaaj m̦õkaj im jipañe. Eokwe ãindein bar kõj. Ñe juon jeid im jatid ej m̦õjn̦o̦ kõn apañ ko rej wal̦o̦k ñane, men eo m̦oktata jej aikuj kõm̦m̦ane ej jipañe bwe en kajoor wõt kõtaan eo an ippãn Jeova.​—Riit 1 Tessalonika 5:14.

10. Etke jemaroñ ba bwe jet jeid im jatid ‘rem̦weiie ilo tõmak’ meñe jel̦ak lale ãinwõt rem̦õjn̦o̦?

¹⁰ Bõlen jej l̦õmn̦ak bwe jet jeid im jatid rem̦õjn̦o̦. Bõtab, el̦aññe jej lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn apañ ko rej jelm̦aiki, jenaaj kile bwe ilo m̦ool rein rekajoor. L̦õmn̦ak kõn apañ ko reppen juon jeid im jatid kõrã ej iiooni kõn an l̦eo pãleen jab kabuñ ñan Jeova. Bar l̦õmn̦ak m̦õk kõn juon kõrã me ejjel̦o̦k pãleen im ej make lale ajri ro nejin ak aolep iien ej itok wõt ñan kweilo̦k ko. Ta kõn jo̦dikdik ro? Eokwe, aolep raan rej iioon menin kapo ko ilo jikin jikuul̦ bõtab rej jutak pen wõt ilo m̦ool eo. Rein aolep em̦ool aer yokwe Jeova im rej kate er ñan tiljek wõt ñane. Ñe jej l̦õmn̦ak kõn aolep men ko ro jeid im jatid rej kõm̦m̦ani ñan aer karejar ñan Jeova, men in enaaj jipañ kõj ñan watõk er bwe ‘rem̦weiie ilo tõmak,’ meñe jel̦ak lale ãinwõt rem̦õjn̦o̦.​—Jemes 2:5, UBS.

11, 12. (1) Ta eo enaaj jipañ kõj ñan l̦oor wãween an Jeova l̦õmn̦ak kõn bõd ko an ro jeid im jatid? (2) Etke Jeova ear jol̦o̦k an Aron bõd? (3) Ta eo jej katak jãn men in?

¹¹ Jej aikuj kalimjek ro jeid im jatid ãinwõt an Jeova kalimjek er, el̦aptata ñe rej kõm̦m̦an bõd. Bwebwenato ko ilo Baibõl̦ renaaj jipañ kõj ñan jel̦ã ewi wãween an Jeova watõk rũkarejar ro an. (Riit Sam 130:3.) Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ake m̦õk am̦ jutak iturin Moses im roñjake an Aron kwal̦o̦k elõñ naan in jekpen ñane kõn unin an kar kõm̦m̦ane ekjab in kau kool̦ eo. Enaaj kar elemen am̦ watõk Aron ilo iien in? (Exodus 32:21-24) Kwõn kar ta ilo iien eo ke Aron ear  roñjake Miriam im kananaiki Moses kõn an kar m̦areik juon kõrã in aelõñ ko jet? (Bõnbõn 12:1, 2) Ak ta kõn iien eo Aron im Moses rar likjab in lel̦o̦k nõbar ñan Jeova ke Ear kõm̦m̦an bwe dãn eo en to̦o̦r jãn dekã eo?​—Bõnbõn 20:10-13.

¹² Jeova emaroñ kar kajju kajeik Aron kõn men kein rebõd ear kõm̦m̦ani. Bõtab, Jeova ear jel̦ã bwe meñe ewõr iien Aron ear m̦õjn̦o̦ im bõd, ak ear jab juon armej enana. Ear kõm̦m̦an bõd kõnke ear iioon wãween ko reppen im kõnke ebõd armej ro ear roñjake er. Meñe ãindein ak Aron ear kõttãiki im kile bõd ko an, im ear m̦õn̦õn̦õ in roñjake naan in kauwe ko an Jeova. (Exodus 32:26, UBS; Bõnbõn 12:11; 20:23-27) Aron ear yokwe Jeova im ear ukel̦o̦k jãn bõd ko an. Kõn men in, Jeova ear jol̦o̦k an bõd. Jejel̦ã men in kõnke elõñ iiõ tokãlik, kar kwal̦o̦k kõn Aron im baam̦le eo an bwe rej rũkarejar ro retiljek an Jeova.​—Sam 115:10-12; 135:19, 20.

13. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan kajim̦we l̦õmn̦ak eo ad kõn ro jet? Kwal̦o̦k waanjoñak eo.

¹³ Ãinwõt Aron, ro jeim̦ im jatũm̦ ilo eklejia eo remaroñ bar kõm̦m̦an bõd. Ñe men in ej wal̦o̦k, ewi wãween am̦ watõk er? Kwõj aikuj ke kajim̦we wãween am̦ l̦õmn̦ak kõn er? (1 Samuel 16:7) Ñan waanjoñak, ewõr juon jo̦dikdik ilo eklejia eo im ejjel̦o̦k an kea im kautiej. Bõlen, ejjab em̦m̦an wãween an kããlõt menin kam̦õn̦õn̦õ ko. Bõtab, jab m̦õkaj im l̦õmn̦ak bwe e armej nana. Em̦m̦an kwõn l̦õmn̦ak kõn ewi wãween am̦ nãj jipañe. Im kwõn meanwõd ilo am̦ jipañe ñan jel̦ã kilen kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we. El̦aññe kwõj jipañ ro jeim̦ im jatũm̦ ilo wãween in, kwõnaaj jel̦ãl̦o̦k kilen meanwõd ippãer im enaaj jino l̦apl̦o̦k am̦ yokwe er.

14, 15. (1) Etke Ilaija ear mijak im ebbeer? (2) Ewi wãween an Jeova watõk Ilaija ke ear mijak im ebbeer? (3) Ta eo jemaroñ katak jãn wãween an kar Jeova jipañ Ilaija?

¹⁴ Ewi wãween an Jeova watõk ro rej bũrom̦õj  im ebbeer? Eokwe, jen lale ewi wãween an kar jipañ juon rũkarejeran me ear bõk eñjake rot kein. Ilaija ear juon rũkanaan an Jeova, im ear peran ilo an kar jum̦aiki rũkanaan ro 450 an Beal. Bõtab, ke Ilaija ear roñ bwe Lerooj eo enana Jezebel ekõn̦aan m̦ane, ear mijak. Joñan an kar kor ear ko ñan Biershiba ium̦win 95 m̦ail̦, im ear etal wõt ñan ãne jem̦aden. Ear lukkuun m̦õk im jino an ebbeer, im l̦õmn̦ak bwe em̦m̦anl̦o̦k ñe en kar mej.​—1 Kiiñ 18:19, UBS; 19:1-4, UBS.

¹⁵ Ta eo Jeova ear kõm̦m̦ane ke ear loe joñan an Ilaija mijak im ebbeer? Ear ke ilo̦k jãn Ilaija? Ear jab. Jeova ear jilkinl̦o̦k juon enjel̦ bwe en jipañe. Ruo alen an kar enjel̦ in ebbõkl̦o̦k kijen bwe en maroñ m̦õñã im kajoor ilo ial̦ eo an l̦o̦k. (Riit 1 Kiiñ 19:5-8.) Wãween kein rej kaalikkar bwe Jeova ear roñjake Ilaija m̦okta, innem lel̦o̦k men ko ej aikuji. Im tokãlik, ej kab lel̦o̦k naan in jiroñ ko ñan Ilaija.

16, 17. Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ ro jeid im jatid ãinwõt an kar Jeova jipañ Ilaija?

¹⁶ Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ ro jeid im jatid ãinwõt an kar Jeova jipañ Ilaija? Eokwe, jejjab aikuj m̦õkaj im jiroñ er ta eo ren kõm̦m̦ane. (Jabõn Kõnnaan 18:13) Ñe rebũrom̦õj ak rej l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãer, men eo m̦okta rekõn̦aan bwe kwõn kõm̦m̦ane ej bwe kwõn roñjake im kwal̦o̦k bwe kwõj kaorõke er. (1 Korint 12:23, UBS) El̦aññe kwõj kõm̦m̦ane men in, kwõnaaj jel̦ã ta eo rej lukkuun aikuji im kwõnaaj maroñ in jipañ er.

¹⁷ Kwõj keememej ke bwebwenato eo l̦o̦k kõn Cynthia? Ke l̦eo pãleen ear jol̦o̦ke, e im leddik ro ruo nejin rar l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãer. Ta eo jet ilo eklejia eo an rar kõm̦m̦ane ke rar roñ kõn men in? Cynthia ej ba: “Ãlikin 45 wõt minit, rar itok ñan ippemjel ilo m̦weo. Ear to̦o̦r mejãer kõn dãnnin kõmjaal̦al̦. Im rar jab etal jãn kõmjel ium̦win ruo ak jilu raan.” Cynthia im leddik ro ruo nejin rar lukkuun bũrom̦õj im m̦õk. Ro jeid im jatid rar kũrl̦o̦k er ñan m̦õko im̦weer im lel̦o̦k kijeer m̦õñã. Wãween in ej kakeememej kõj kõn naan ko ilo bok in Jemes me ej ba: “Ñe ewõr ro jeid im jatid im rej aikuj aer nuknuk im ejabwe kijeer; Ta tokjãn ñe kom̦ naaj ba ñan er, ‘Anij en kajeraam̦m̦an kom̦! Kom̦win mããn̦ãn̦ im mat!’ El̦aññe kom̦ij jab lel̦o̦k aikuj ko aer? Ãindein tõmak: El̦aññe tõmak wõt im ejjel̦o̦k jerbal ippãn, emej.” (Jemes 2:15-17, UBS) Jipañ ko an rein jeid im jatid ñan Cynthia im leddik rein nejin, ear men eo rar lukkuun aikuji. Joñan an kar men in jipañ im kakajoor er, 6 wõt allõñ tokãlik, erjel ar maroñ bõk kun̦aaer ilo jerbal in akjel̦õri bainier (auxiliary pioneer).​—2 Korint 12:10.

18, 19. (1) Ewi wãween ad jipañ ro rem̦õjn̦o̦? (2) Ñe jej jipañ ro rem̦õjn̦o̦, wõn ro men in ej bar jipañ er?

¹⁸ Ñe jej nañinmej, ebõk iien ñan ad mourtak im jako ad nañinmej. Ejjel̦o̦k oktak men in jãn ñe juon jeid im jatid ej kõm̦m̦an bõd ak ej pãd ilo juon apañ epen. Ebar bõk iien ñan an em̦m̦an an mour ãinwõt kar m̦okta. Em̦ool bwe ej aikuj katak Naan in Anij, jar ñan Jeova, im pãd ilo kweilo̦k ko ñan kakajoore. Bõtab, ebar aikuji jipañ ko ad. Ilo iien in me epen ñane im ej kajjioñ kate e, jej aikuj meanwõd wõt ippãn. Jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k ñane bwe jej yokwe e im bwe elukkuun aorõk kõnke ej uwaan eklejia eo ad.​—2 Korint 8:8, UBS.

¹⁹ Ñe jej jipañ ro jet, jem̦õn̦õn̦õ. Bareinwõt, jebar katak kilen meanwõd ippãer im mel̦el̦e kõn eñjake ko aer. Bõtab, men in ejjab jipañ wõt kõj. Enaaj bar jipañ aolep ro ilo eklejia eo bwe en l̦apl̦o̦k aer kwal̦o̦k jouj im yokwe. El̦aptata, ñe jej “jipañ ro rem̦õjn̦o̦,” jej kwal̦o̦k bwe jekõn̦aan anõke Jeova. Jemãd ilañ, eo el̦ap an jouj im yokwe, ej watõk kajjojo armej bwe raorõk.​—Jerbal 20:35.