1-2. (a) Jodeǁîn hîna ge Jerusalemsa ǃoa oan gere hōǃâ xūn mâna da sida tsîna ra hōǃâ? (b) Jodeǁîn gere hōǃâ ǃgomsina ǁguiǃā re. (Boksisa khomai re “ Hagaib, Saxariab tsî Esrab tsēdi.”)

 ǂÂIǂHANSEN i du ra tae-i hānîǁaeb ǃnâ nî īs xa du ga ǂâi o? ǀNîsi du ge sadu sîsen-e ge ǂoaǃnâ tsî omarisa kōǃgâs xa ra ǂâiǂhansen. Tamas ka io du ge ǀnîsi omaris ǃnorasasib xa ra ǂâi, ǂgīǂgōsi ǃgomsin, ǁgâiǀāb tsî i aoǁnâ sîsen-e ra mâǃoahe amaga. Nē ǃgomsina du ra hōǃâ? Jehovab ge Israelǁaesa ǁkhā ǃgomsin ǃnâ hui ǀgaub xa du ge nî ǂkhâǃnâhe.

² Jodeǁîn hîna ge Babilons ǃnâ hâ în ge ǀgaisa ǂgomsa ge ǂhâhâ i. ǁÎn ǃkhūsib tsî ǂanan a ûiba ǁnāxu tsîn ǀkhara ǃhūb, ǃoa gere doe amaga. ǁNā ǃhūb ǃnân kaixuse hâ tama hînan ge ǁîn omaride kōǃgâs, ǂgīǂgōsi ǃgomsin tsî ǁgâiǀāb tsîna gere hōǃâ. ǁNā-amagan ge ǀnîna ge ǃgombahe i, Jehovab tempela om-oas ai ǂâisa ǂnûisa. Tsîb ge Jehovaba ǁaubexa 520ǁî kuri Jesub ǃnaes aiǃâ ǀgam kēbo-aokha ge sî. Hagaib tsî Saxariab tsîna, îkha khoena hui în ǁîn ôasasib Jehovab sîsenni ǃnân ūhâba ǁkhawa ǀgaiǀgai. (Hag. 1:1; Sax. 1:1) Mû da nî khami i ge nē kēbo-aokha ge mā ǂkhâǃnâsa ǃgâi ǀamǂoasa ge hau. Xawe i ge ǁaubexa 50 kurigu khaoǃgâ ge Jerusalemsa ǃoa a oaǀkhī Jodeǁîna, ǂkhâǃnâsa ǁkhawa ge ǂhâhâ i. Esrab hîna ǂhanuba xoas ǃnâ ǂansa ūhâb ge Babilonsa xu Jerusalems ǃoa ge sîhe, îb Elob khoena ǂkhâǃnâ în Jehovab di ǃoabasa ǂgurose ǁîn di ûigu ǃnâ mâi.—Esr. 7:​1, 6.

3. Mâ dîde da nî ǃhoaǃgao? (ǂKhoamîdi 22:19)

 ³ Hagaib tsî Saxariab di kēbodi ge Elob khoena ǃkharu gere ǁaeb ǃnâ hui în Jehovab ai ǂgomaiǂnûi mâǃoahen gere ǁaeb ǃnâ. Khami î ge sida tsîna nētsē ǂgomǃgâsiba ra mā Jehovab nî huida sa, mâ ǃgomsi i ǀgui-e da ga sida di ûib ǃnâ ǃkharuǃnâ xawe. (Khomai re ǂKhoamîdi 22:19 sa.) Hagaib tsî Saxariab ge mā kēbos tsî Esrab aiǁgausa da ra ǃhoaǃgao, khami da ge saora dîde nî ǃeream: Matin ge Jodeǁîna hōǃân gere ǃgomsin xa tsâǀkhāhe? Tae-i ǃaroma da ǃgom ǁaegu ǃnâ Jehovab ǂâisa dīs ai, sida ǂâisa nî ǂnûi? Mati da ǃgom ǁaegu ǃnâ ǃnāsa ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ nî ūhâ?

4-5. Tae-e ǀnîsi ge ǃaroma în Jodeǁîna tempela om-oas ôasasiba ǂoaǃnâ?

⁴ Jerusalemsa xu ge oaǀkhī Jodeǁîn ge ǂgui sîsenne ge ūhâ i. Jehovab di altars tsî tempeli di ǃgaoǃgaob tsînan ge ǃkhaese ge om. (Esr. 3:​1-3, 10) Xawen ge ǂgui ǃgomsina ge ūhâ i tsî ǁîn ôasasiba ge ǂoaǃnâ. Tempeli sîsenni ǂam-ain ge aitsama ǁîn omde om, ǃhanaga ǂgā tsî ǁîn omaride gere ǂûma. (Esr. 2: 68, 70) ǁNās xōǀkhās tsînan ge ǁîn khākhoen xa gere mâǃoahe, hîna gere ǂhâbana în tempela om ǀû.—Esr. 4:​1-5.

⁵ Oaǀkhī gere ǃkhusaben ge mari-i tsî ǂgīǂgōsi ǃgomsin xa gere tsâǀkhāhe. ǁÎn ǃhūb ge nēsisa ge Persiab di ǃâ-i. Koreb, Persiab di gao-aob ge 530ǁî kuri Jesub ǃnaes aiǃâ ǁō, ob ge saorase gere ǂgaeǂgui gao-aob Cambysesa Egipteba gere ǃkhamdan ǂgao. Egipteba xub gere ī, o i ge ǁîb soldaga ǀnîsi Israelǁîna xu ǂû-i, ǁgammi tsî hâǃkhai-i tsîna gere ǂgaoǀkhā. Nēs ge ǁîn ûiba gere ǃgom kai. Nē xūn hoan ge ǃkhūsabese ge oaǀkhīn hoana ǁîn omariden mati nî kōǃgâsa gere ǂâiǂhansen kai. ǂGui ǃgomsinan gere ǃkharuǃnâ amagan ge ǀnî Jodeǁîna gere tsâ, ǁnā ǁaeb ge ǂhanu tama hâ isa tempela om-oasa.—Hag. 1:2.

6. Saxariab 4:​6, 7 ǃoagun, ge Jodeǁîna mâ ǃgomsina hōǃâ? Tsî Saxariaba mâ ǂgomǃgâsiba ǁîna ge mā?

⁶ Khomai re Saxariab 4:​6, 7 sa. Mari-i tsî ǂgīǂgōsi ǃgomsin ǂam-ain ge Jodeǁîna noxoba gere mâǃoahe. Tsî 522ǁî kuri Jesub ǃnaes aiǃân ge ǁîn khākhoena, Persiab ǂhanuba ge ǂkhâǃnâ î-i tempela om-oas sîsenne ǀû kaihe. Xaweb ge Saxariaba Jodeǁîna ge hōhōǃnâ Jehovab ǁîb ǃanu gagaba sîsenū tsî nî hui nîsa ǃomsinan ga hōǃâ xawe. Tsî 520ǁî kuri Jesub ǃnaes aiǃâb ge Dariuba marisa mā tsî ge mā-am nî în aiǃgû tempel om sîsenni ǀkha. ǁNās xoǀkhās tsînab ge ǂhanuba ge mîmā în huihe.—Esrab 6:​1, 6-10.

7. Jodeǁîn ge Elob ǂâisa ǂgurose ǁîn ûib ǃnâ mâi, on ge mâ ǀkhaega ǃkhōǃoa?

 ⁷ Hagaib tsî Saxariab ǃnâ-ūb ge Jehovaba ǁîb khoena ge mîmâiba, tempela om-oas ain ga ǁîn ǂâisa ǂnûi, ob nî hui nîsa. (Hag. 1:​8, 13, 14; Sax. 1:​3, 16) Kēbo-aogu xa ǂkhâǃnâhe hâsen ge ǁkhawa Jodeǁîna tempel om sîsenni ǀkha ge tsoatsoa, 520ǁî kuri Jesub ǃnaes aiǃâ. Tsî nē sîsenne koros xa ǀoro kurigu ǃnâ ge dītoa. ǃGomsinan gere hōǃâ xawen ge Jehovab di sîsenne ǂgurose gere mâi. ǁNā-amagab ge Jehovaba ǂhân hâ xūna mā tsî gere hui nî în ǁîb ǀgūse hâ. ǁNās xa ǃaromahe hâsen ge ǃgâiaǂgaob ǀkha Jehovaba gere ǃoaba.—Esr. 6:​14-16, 22.

8. Hagaib 2:4 ǃnâ hâ mîde mati ra huida î da sida ǂâisa, Elob ǂâisa dīs ai ǂnûi? (ǀGamirosa khomai re.)

⁸ Kai ǁgâiǀāb ra ǀgū khami da ge nēsi ǃnāsase ra mûǂan ǂhâǂhâsasib, Jesub di mîmās aoǁnâ sîsenni ǃnâ ǃâ-e ūhâsa ǁnâuǀnamsa. (Mrk. 13:10) Xawe i ge ǀnî ǁaegu ai a ǃgom ǁkhā sida ǂâisa aoǁnâ sîsenni ai ǂnûisa mari ǃgomsina da ga ūhâ. Tamas ka io i ga aoǁnâ sîsenne mâǃoahe o. Tae-e a huida ǁkhā î da Gaosib ǂhâsiba aisi mâi? ǂGomǃgâsiba da ge ūhâ ‘ǃKhūb Hoaǀgaixab’ b sida ǀkha hâsa. Gaosib ǂhâsiba da ga sida dib xa ais ai mâi, ob ge aiǃgû tsî nî ǂkhâǃnâ da. ǁNā-amaga da ge ǃao da nî xū-e ūhâ tama hâ.—Khomai re Hagaib 2:4 sa.

9-10. ǃGamme hâ khoera mati Mateub 6:33 ǃnâ xoasa mîde ge hōǃâ?

⁹ Olegi tsî Irinas c ge ǃgamme hâ aimâba-aora, ǁîra aiǁgaus xa ǂâiǃgâ re. ǀNî hâba ra ǀhaohâba sī nî huiga ra doe hâs khaoǃgâ ra ge hoa marisa ge ǂoaǃnâ, ǁîn ǃhūb ǃnâ hâ mari ǃgomsin xa ǃaromahe hâse. ǃGaeǂgāhe ra nî sîsenne ra ge kurib ǀgaiba hō tama hâ i. Xawe ra ge Jehovab tsî ǃgâsana xus tsîna ǀnamxaǃnâ ǂkhâǃnâs tsî huib tsîna gere hō. Tae-e nē ǃgomsigu ǃnâ ge hui ra? Olegi hîna ge ǂguro gere ǂâiǂhansen i ge ra mî, “aoǁnâ sîsenni ǃnâ ǀhapes ge ge huimî îm ûib ǃnâ ǂhâǂhâsa xū-i ai sim ǂâisa ǂnûi.” Sîsenne ra gere ôa ǁaeb ǃnâ ra ge, aiǃgû tsî aoǁnâ sîsenni ǃnâ ge ǀhape.

¹⁰ ǀGuitsē ra aoǁnâ sîsenne xu ra oaǀkhī hîna ra ge ge ǁnâu, ǁîra ǀhōsab ge 160 kilomterga ǃnari tsî ǀgam ǁgarura  ǂûna ǀkhī-ūba ra ǃkhaisa. Olegi ge ra mî: “ǁNātsēs aim ge ǁkhawa ge mû, matikōseb Jehovab tsî ǀhaohâb tsîna ra tsâba mî ǃkhaisa. ǂGomǃgâsibam ge ūhâ Jehovab tātsē ǁîb ǃoaba-aona ǀûru tidesa, ǃâubasen-en ūhâ tama khami i ga mûsen xawe.”—Mat. 6:33.

11. Tae-e da a ǃâubasen ǁkhā, Jehovab ǂâisa dīs ai da ga sida ǂâisa ǂnûi o?

¹¹ Jehovab ge ǂhâba hâ î da ûiga ra sâu sîsenni, ǁkhāǁkhāsabedīs di i ai ǂâisa ǂnûi.  Hûǁî xoaǀgoras ǃnâ i ra ǂoaxa khamib ge Hagaiba Jehovab di khoena ge ǀkhoma, în ǀasase ǁîn ǃoabasa tsoatsoa, tempeli di ǃgaoǃgaoban ra tsoatsoas ǁkhās khami. ǁNāsan ga dī, ob ge Jehovaba ra mîmâiba nî “ǀkhae” bab nî sîba nî ǃkhaisa. (Hag. 2:​18, 19) Sida tsîn ge ǂgomǃgâsiba ūhâ Jehovab sida tsîna nî ǀkhaesa, ǁgaumâihe da hâ sîsenne da ga sida ûigu ǃnâ ǂgurose mâi o.

12. Tae-i ǃaroman ge Esrab tsî ǁîb ǀkha ge hâ i ǃkhusaben tsîna ǀgaisa ǂgomsa ǂhâhâ i?

¹² 468ǁÎ kuri Jesub ǃnaes aiǃâb ge Esraba ǀgamǁî ǃgubis Jodeǁîn dis ǀkha Babilonsa xu Jersusalems ǀkha ge ī. Nē ǃgûs ǃaroman ge ǃnāsa ǂgomsa ge ǂhâhâ i. ǃHuniǀurib tsî ǀhaiǀurib tsînan ge ge ūhâ i, hînab ge gao-aoba tempel om sîsenni ǃaroma mā nî-e. Nēs ge ga ǃaroma hâ în ǃnari-aon xa ǁnā-ǂamhe. (Esr. 7:​12-16; 8:31) ǁNās xōǀkhās tsînan ge ge mûǂan Jerusalems ge ǃnorasa tama hâ isa. ǂGui khoen ge ǁnāpa ge hâ tama hâ i tsî i ge mīrgu tsî dao-am di tsîna dī-ūnusa ge ǂhâhâ i. Tae-e da Esraba xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā, sida ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ omkhâis ǃnâ?

13. Esraba mati ǁîb ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ ge omkhâi? (ǀGamirosa khomai re.)

¹³ Esrab ge Jehovab ǁîb khoena ǃgomǁaegu ǃnâ ra ǂkhâǃnâ ǀgausa ge mû. ǃKharu gere kurigu ǃnâ 484ǁî kuri Jesub ǃnaes aiǃâb ge Esraba, ǀnîsi Babilons ǃnâ ge hâ i, gao-aob Ahasverosi ge mîmā o în hoa Jodeǁîn Persiab ǃnâ hâna ǃgamhe. (Est. 3:​7, 13-15) Esrab ûib ge ǁkhōǁkhōsa mâsib ǃnâ ge hâ i. Nēs xan ge ǁnâu, on ge Jodeǁîn “hoa ǀkharigu” ǃnâ hâna ǂû ǀû tsî gere ǃoa. Tsîn ge ī ǁkhā î ga o kaise gere ā, Jehovaba ǃoan gere ǀgore o daoǁgaus ǃaroman. (Est. 4:3) ǂÂi re matib ge Esrab tsî Jodeǁîn tsîna tsâsa, ǁîna gere ǃgam ǂgaon ge ǃgamhe o. (Est. 9:​1, 2) Esrab ge ǁnā ǁaeb ǃnâ hōǃâ xū-i ge hānîǁaeb ǃgomsigu ǃaroma ǁîba gere aiǂhomi. Jehovab ǁîb khoena nî ǁkhaubas di ǂgomǃgâsib tsîna i ge ǁîb ǃnâ ge ǀgaiǀgai. d

14. Jehovaba xus ge ǃgomǁaegu ǃnâ a hō huiba xus ge Anatsasiasa tae-e ǁkhāǁkhāsen?

¹⁴ Jehovab mati ǃgom ǁaegu ǃnâ ra kōǃgâ dasa mûs ge sida ǂgomǃgâsiba, ǃgom ǁaegu ǃnâb nî kōǃgâ das diba ra ǀgaiǀgai. Europab ǃnâ ra hâ ǃgâsas Anastasias di aiǁgausa kō re. ǁÎs sîsennes ge ge ǁnāxu, sîsenūs gere khoen ge ǁgarisi amaga îs ǀkhā-e ǂgīǂgōsi xūn ǃnâ ǁhûi. “Nēs ge ge ǂguroǃnā i ti ûib ǃnâ ta ge mari-e ūhâ tama hâ isa” tis ge ra mî. ǁNāpaxus ge ǀaro tsî ra mî: “Jehovaba ǃoa ta ge ge ǀgore tsî ta ge ge mû matib ra kōǃgâte ǃkhaisa. ǁKhawa ta ga ti sîsenne ǂoaǃnâ, o da ge ǃao tide. Ti ǀhomsi ǁGûb ga nētsē  kōǃgâte, ob ge ǁaris tsîna a kōǃgâte ǁkhā.”

15. Tae-e Esraba ge hui îb Jehovab ǃnâb ūhâ ǂgomǃgâsiba ǃkhōǀgara? (Esrab 7:​27, 28)

¹⁵ Esrab ge Jehovab ǃomma ǁîb ûib ǃnâ ge mû. Jehovab ge ǂguiǃnāde ǃkharu gere ǁaeb ǃnâ huibi ǀgaus xa ǂâiǃgâs ge Esraba ge hui, îb ǁîb ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ ǃkhōǀgara. “Elob di ǀkhomxaǂgaosiba xu” ti hâ ǁgâiǂuisensa ǃgaoǃgâ re. (Khomai re Esrab 7:​27, 28 sa.) Esrab ge ǁkhā mîde, ǁîb ge xoa ǂkhanis ǃnâ ge sîsenū.—Esr. 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31.

16. Mâ ǁaegu ǃnâ da a mû ǁkhā, Jehovab ra ama huidasa? (Ai-īsiba mû re.)

¹⁶ Jehovab ge hōǃâ da ra ǃgomsigu ǃnâ huida ǁkhā. Aiǁgause, da ga ǀnîsi ǀkharib kai ǀhaos ǃaroma sâǁaeba ǂhâba o. Tamas ka io da ga wekheb ǁaegu hâ ǀhaos ǃaroma ǂgān ǁnâsen o. ǃĒna da ge a ôa ǁkhā, î da Jehovab ǃomma sida ûib ǃnâ mû. Buru kai da ra ǃereamdi ǃâubasen tama da hâde da ge a hō ǁkhā. ǁNās xa ǃaromahe hâse î ge sida ǂgomǃgâsib Jehovab ǃnâ da ūhâba a ǀgai ǁkhā.

17. Esraba mati ǃgamǃgamsenxasiba ge ǁgau, ǃgom ǁaegu ǃnâ? (Tsoatsoas ai hâ ai-īsiba mû re.)

¹⁷ Esrab ge ǃgamǃgamsenxasib ǀkha Jehovab ai huiba ge ǂgan. Dīb nî xūn xab gere ǂâiǂhansen ǃnās hoasab ge ǃgamǃgamsenxase Jehovaba ǃoa gere ǀgore. (Esr. 8:​21-23; 9:​3-5) Esrab tanisen ǀgaub ge ǁîb ǂnamipe ge hâ i khoena ge hui, în ǁîba ǂkhâǃnâ tsî ǁîb ǂgomsa ǁgae. (Esr. 10:​1-4) ǂHâ da hâ xūn tamas ka io sida omaris ǃnorasasib xa da ga ǂâiǂhansen, o da ge ǂgomǃgâsib ǀkha Jehovaba ǃoa nî ǀgore.

18. Tae-e huida ǁkhā î da ǃnāsa ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ ūhâ?

¹⁸ ǃGamǃgamsenxasib ǀkha da ga Jehovab huiba ôa tsî sida ǃgâsan huiba ūǃoa, o i ge Elob ǃnâ da ūhâ ǂgomǃgâsiba nî kai. Erikas ǃnona ǀgôan di mas ge ǁîs ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ ge ǃkhōǀgara ǃgom ǁaegu ǃnâ. ǃNubu ǁaeb ǃnâs ge ǀgamǀkhās a hîna ǁîs ôarosa ge ǁō tsî ǁnāpaxu ǁîs aob. Xūn hîna ge īn xas ge saorase ra mî: “ǀŪts ge a Jehovab mati nî huitsi sa. Huib ge buruburuxa ǀgaugu ǃnâ ra hā. Mû ta ge ge Jehovab ge ti ǀhōsana sîsenū tsî ti ǀgorede ge ǃeream, mî tsîn gere dī xūn ǃnâ. Ti ǀhōsana ta ga ti ûib ǃnâ ra ī xūna mîba, on ge supuse a huite ǁkhā.”

19-20. Tae-e da Jodeǁîn hîna ge Jerusalemsa ǃoa, oa ǁoa îna xu ra ǁkhāǁkhāsen?

¹⁹ Jodeǁîn hîna ge Jerusalemsa xu oaǀkhī ǁoa ina xus tsîna da ge ǃgâi xū-e ra ǁkhāǁkhāsen. ǀNîn ge kaira, ǀaesen tamas ka io omaris ǃgomsina ge ūhâ i. Xawen ge māsenxase, oa gere Jodeǁîna ge ǂkhâǃnâ, tempela om-oas ǃaroman ǂhâhâ xūna mās ǃnâ-ū. (Esr. 1:​5, 6) ǁGauhe ras ǃoagu î ge 19 kuriga ǃkharu tsî ge Babilons ǃnâ a hâ ǃgauna, ǁnaetib ase Jerusalemsa ǃoa ǀkhae xūna gere sî.—Sax. 6:10.

²⁰ Elob ǃoabas ǃnâ da ǃnubusiga ūhâ khami da ga tsâ xawe da ge ǂgomǃgâsiba ūhâ, Jehovab sida ǁgūtsâdi ǀkha ǂkhî ǃkhaisa. Mati da ǁnāsa a ǂan? Saxariab di tsēdi ǃnâb ge Jehovaba ǁîb kēbo-aoba ge ǂgan, îb ǀhaiǀurib tsî ǃhuniǀurib ǁnān Babilons ǃnâ hân gere sîna xu kronsa kuru. (Sax. 6:11) “ǁNā krons ge” ǂâiǂâisen xus ase nî ī, ǁîn māsenxa mā di ǃaroma. (Sax. 6:14) ǂGomǃgâsiba da ge ūhâ ǁkhā, Jehovab tātsē sida di ǁgūtsâdi ǃgom ǁaegu ǃnâ da ge ǁîba gere ǃoabade ǀūru tide ǃkhaisa.—Heb. 6:10.

21. Tae-e huida ǁkhā î da ǂgomǃgâsiba Jehovab ǃnâ ūhâ, tae-i hānîǁae nî isa da a ǀū xawe?

²¹ Nē ǀuniga tsēdi ǃnâ da ge ra ǃâubasen, xūn hānîǁaeb ǃnâ nî ǁgai-ǂoasa. (2Tim. 3:​1, 13) Kaise ǂâiǂhansens ge ǂhâbasa tama hâ. Saora mîdi Jehovab ge Hagaib di tsēdi ǃnâ, ǁîb khoena mîba di xa ǂâi-oa re “xawe tā nēs xa ǂkhabuǂâi . . . tita sadu ǀkha hâ xuige.” (Hag. 2:​4, 5) ǂGomǃgâsiba da ge ūhâ Jehovab sida ǀkha nî hâsa ǁîb ǂâisa da ga dī o. Hagaib tsî Saxariab di kēbodi tsî Esrab aiǁgausa xu da ra ǁkhāǁkhāsen xūna da ga dī, o da ge sida ǂgomǃgâsib Jehovab ǃnâ da ūhâba nî ǃkhōǀgara. ǃÂubasen tama da hâ xūn ga hānîǁaeb ǃnâ ī xawe.